بسیاری اوقات پیش می‌آید که تشنه خواندنیم ولی نمی‌دانیم چه بخوانیم و از کدام نویسنده بخوانیم. تنوع کتاب در ژانر داستانی، گاهی ما را گیج می‌کند و انتخاب کتاب برایمان سخت می‌شود. در این مطلب، به سراغ بهترین‌های ادبیات داستانی ایران رفته‌ایم و 10 رمان ایرانی که باید بخوانید را معرفی کرده‌ایم. 10 رمان که جزء بهترین رمان های ایرانی هستند و قطعا ارزش خواندن را دارند. بهترین های ادبیات داستانی ایران، با قلم زهراسادات طباطبایی، تقدیم نگاه شما. با ما همراه باشید.

بهترین رمان های ایرانی که باید بخوانیم:

• چشمهایش

• تنگسیر

• سووشون

• مدیر مدرسه

• چراغ ها را من خاموش می کنم

• پریدخت

• دیلمزاد

• نامیرا

• عاشقی به سبک ون گوگ

• روی ماه خداوند را ببوس

1. چشمهایش 

بدون شک یکی از بهترین رمان‌های حوزه انقلاب، رمان «چشمهایش» نوشته بزرگ علوی است. رمانی که اولین بار در دهه 30 شمسی منتشر شد و بعد از گذشت دهه‌ها از زمان انتشارش، هنوز هم علاقمندان خودش را دارد. 
چشمهایش، مانند اکثر آثار بزرگ علوی، درونمایه‌ای عاشقانه دارد اما او این عاشقانه را در بستری از اتفاقات سیاسی و مبارزات انقلابی ساخته و پرداخته کرده‌است. داستان چشمهایش مربوط به دوره اول حکومت پهلوی (رضا شاه) است و با شرح خفقان و سکوت حاکم بر شهر تهران آغاز می‌شود. نقاش بزرگی به نام استاد ماکان که مبارزی انقلابی است، به دلیل فعالیت‌های سیاسی‌اش دستگیر شده و به روستای کلات تبعید می‌شود. اما بعد از گذشت سه سال از تبعیدش به طرز مشکوکی کشته می‌شود و حالا ده سال بعد از مرگش، رژیم پهلوی نمایشگاهی از آثارش برپا کرده‌است. از استاد ماکان، تابلویی به نام «چشمهایش» به جا مانده که تصویر چشم‌های زنی است. زنی که همه علاقمندانِ استاد به دنبال پیدا کردنش هستند. 
بزرگ علوی در این کتاب شخصیت استاد ماکان را آن چنان محبوب و باورپذیر می‌آفریند که نه فقط در خاطر خواننده کتاب بلکه در ادبیات انقلاب و مبارزه نیز تا همیشه ماندگار شده‌است. 

2. تنگسیر 

رمان «تنگسیر»، یکی از معروف‌ترین و بهترین آثار ادبیات داستانی ایران است. کتابی که در دهه 40 شمسی نوشته شد و بر خلاف اغلب آثار چوبک که روایت‌گر زندگی نکبت بار و فقیرانه آدم‌های تیره بخت روزگار است، درونمایه‌ای رهایی‌بخش دارد. اثری استثنائی که میل به مبارزه و یافتن راه نجات را نه تنها در شخصیت اصلی داستان که درون خوانندههایش نیز زنده می‌کند. 
تنگسیر روایت‌گر زندگی مردی به نام زایر محمد (زار محمد) است که برخلاف هیکل درشت و تنومندش، دلی ساده و مهربان دارد. مردی که روزگاری نه چندان دور هم‌پای رئیس علی دلواری علیه انگلیسی‌ها جنگیده و حالا مورد ظلم واقع شده‌است. نه کسی صدایش را می‌شنود و نه مرجعی از او دادخواهی می‌کند. اما زایر محمد، این ظلم را نمی‌پذیرد و در نهایت عصیان می‌کند. اقدامی که او را در نگاه آدم‌های جهان داستان و خوانندگان، به قهرمانی بزرگ تبدیل می‌کند. 
شخصیت‌پردازی دقیق و عمیق زایر محمد، زبان محلی او و موقعیت‌های مهیج داستان خاطره خوبی از خواندن این رمان برای خواننده باقی می‌گذارند. 

3. سووشون 

سومین کتاب این بسته پیشنهادی به رمان بی‌نظیر «سووشون» اختصاص دارد. رمانی که نقطه عطفی در تاریخ داستان‌نویسی ایران ایجاد کرد. سیمین دانشور در سووشون جهانی را به تصویر می‌کشد که هنوز هم حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. روایت زنانه او در این کتاب همان‌قدر که هنرمندانه و ظریف است، آگاهی بخش و قهرمانانه نیز است. 

سووشون داستان خانواده متمکنی در شیراز سال‌های 1320 شمسی در شهر شیراز است. شهری که در بحبوحه جنگ جهانی دوم به تصرف نیروهای متفقین درآمده و قحطی، جنگ و بیماری از هر سو بر مردم فشار می‌آورد. یوسف، مرد این خانه و ارباب محبوب رعایا، حاضر به همکاری با افسران انگلیسی نمی‌شود و بیشتر از هر چیز در پی استقلال، ایستادگی و در یک کلام مبارزه است. زری (قهرمان داستان) اگرچه مخالفتی با آرمان‌های شوهرش ندارند اما عاشقانه و از روی احتیاط، می‌خواهد خانه و خانواده‌اش را از آشوب و خطر حفظ کند. ولی اتفاقات داستان به تدریج از او زن دیگری می‌سازد. 
سووشون همانقدر که داستانی واقع‌گرا دارد، از جنبه‌های نمادین زیادی نیز بهره برده‌است. نمادهایی که به یک زمانه خاص تعلق نداشته و در همه دوران‌های تاریخ مصادیق و نمونه‌های خودشان را دارند. 

4. مدیر مدرسه 

«مدیر مدرسه» نوشته جلال آل احمد، رمان کوتاهی است که به عقیده بسیاری از منتقدین ادبی، برگردانی از تجربه زیسته خود نویسنده است. او دوربین نویسندگی‌اش را روی جامعه روزگار خودش تنظیم می‌کند. بنابراین جهان داستان‌های آل احمد، همان جهان اطرافش است. 
مدیر مدرسه، داستان معلمی با سابقه است که از سر و کله زدن با بچه‌ها در کلاس درس و پای تخته خسته شده و دنبال شغلی با دردسر کمتر و حقوق بیشتر است. چیزی نمی‌گذرد که تلاش‌هایش به ثمر می‌نشیند و معلم دیروز، حالا مدیر دبستانی در وسط بیایان می‌شود. او در ابتدا انگیزه زیادی برای متحول کردن اوضاع مدرسه دارد، اما رفته‌رفته خودش را در برابر نظام پوسیده‌ای می‌بیند که قادر به تغییر دادنش نیست. 
آنچه مدیر مدرسه را خواندنی می‌کند زبان ساده، بی‌تکلف و آمیخته به طنز آن است. زبان داستان آن‌جا که از تشبیه‌ها، ضرب المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه می‌گوید، قرابت زیادی با زندگی عادی آدم‌های آن روزگار دارد. 
در مدیر مدرسه بیشتر از هر چیز روایت‌گر مشکلات اجتماعی و فرهنگی نظام تعلیم و تربیت در دهه 30 و 40 شمسی است. نویسنده همچنان که از فساد اداری و اخلاقی جامعه‌اش انتقاد می‌کند، نگاهی دلسوزانه نیز به آدم‌هایی دارد که با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند. 

5. چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم 

«چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» از آن کتاب‌هایی است که اگرچه داستانش ماجرامحور و پرحادثه نیست اما خوانندگان و علاقمندان زیادی دارد. زویا پیرزاد در شاخص‌ترین رمان خودش نشان داد که روزمرگی‌های یک زن خانه‌دار هم می‌تواند جذاب و خواندنی باشد چرا که ارزش هر داستان به شیوه روایت آن است. 
چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم داستانی در حال و هوای آبادان دهه 40 شمسی و با محوریت خانواده‌ای ارمنی است. کلاریس (مادر خانواده و راوی داستان) زندگی تکراری، کم حادثه و یکنواختی دارد اما با ورود همسایه جدیدشان، به تدریج روال عادی زندگی‌اش به هم خورده و روزها و اتفاقات جدیدی را از آن به بعد تجربه می‌کند. اتفاق‌هایی که از او، کلاریس متفاوتی می‌سازد. 
بدون شک رمان چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، یکی از نمونه‌های موفق زنانه‌نویسی در ادبیات داستانی ایران است. زویا پیرزاد در این کتاب ظرافت‌ها، جزئیات و جنبه‌های معمولی زندگی را که اغلب از دید بسیاری از خوانندگان (حتی خوانندگان زن) پنهان می‌ماند، زیبا و قابل توجه می‌کند. او از دنیای درونی زنی می‌گوید که شبیه تمام زن‌های دنیا است. حرف‌ها و ماجراهایش اگرچه نفس‌گیر و خارق‌العاده نیست اما به واقع خواندنی و شنیدنی است. 

6. پریدخت

«پریدخت» اولین اثر منثور حامد عسکری است که با استقبال زیادی از طرف خوانندگانش مواجه شد. پریدخت، عاشقانه ناتمامی میان پریدخت و سید محمود درتهران عصر قاجار است. جایی که دخترانش در اندرونی به ابروهایشان وسمه می‌کشند و برای شوهرهایشان شربت بیدمشک و گلاب درست می‌کنند. اما بیرون از خانه‌ها خبری از این زیبایی و آرامش نیست و تهران آن روزها مانند بسیاری از شهرها محل درگیری، اعتراض و تحصن مشروطه‌خواهان است. در این میان سیدمحمود عازم دیار غربت می‌شود تا درس طبابت بیاموزد. این دوری، پریدخت و سید محمود را چشم انتظار و دلتنگ همدیگر می‌کند. اما عاشقانه آن‌ها نیز از اتفاقات سیاسی آن روزگار مصون نمی‌ماند.
ویژگی متمایز پریدخت، شیوه روایت و زبان آن است. نامه‌نگاری‌های میان پریدخت و سید محمود متناسب با عصر قاجار و اصطلاحات رایج آن دوره است. کتاب شامل 40 نامه است که خواننده به واسطه آن‌ها نه تنها متوجه عاشقانه‌های پریدخت و سید محمود می‌شود، بلکه از اوضاع سیاسی و پرتنش وطن هم اطلاع می‌یابد.  

7. دیلمزاد

«دیلمزاد» متفاوت‌ترین کتاب این بسته پیشنهادی است. کتابی جذاب که به سبک رئالیسم عرفانی نوشته شده‌است. محمد رودگر، نویسنده کتاب، در جستجوی روایت ایرانی خاص خودش از شیوه‌ای استفاده کرده که در آثار قبل از او کمتر دیده شده‌است. 
ماجرای دیلمزاد، به سال 1360 بر می‌گردد. زمانی که جریان‌های ضد انقلاب در جنگل‌های آمل پنهان شده‌اند تا ریشه انقلاب را بزنند. شخصیت اصلی داستان جوانی به نام اویس است که هسته اصلی داستان را، رابطه او با دوستش «آسیف» شکل می‌دهد. آسیف همان کسی که اگرچه میان جنگلی‌ها است اما روزی می‌رسد که اویس را ترک اسبش می‌نشاند و از مهلکه کمونیست‌های جنگلی نجات می‌دهد و این شروع ماجراهای جذاب این دو نفر است. 
محمد رودگر در این کتاب، شخصیتی را به تصویر کشیده که علی‌رغم جوانی‌اش، صاحب ویژگی‌های فراواقعی اما باورپذیر زیادی است. خصلت‌هایی که نه تنها اویس بلکه خواننده کتاب را هم درگیر خودش می‌کند. 

8. نامیرا

کتاب‌های زیادی درباره حادثه کربلا و ابعاد تاریخی آن نگارش شده‌اند اما «نامیرا» همانند عنوانش اثری ارزشمند و خواندنی است که در قالب داستان به این اتفاق پرداخته و اسیر اختلاف‌های تاریخی پیرامون این حادثه نشده‌است.
نامیرا رمانی با محوریت شخصیت عبدالله بن عمیر است. کسی که در جنگ‌های سال‌های آغازین اسلام، فرمانده دلیری بوده و حالا در مواجهه با فتنه‌های کوفیان، در دوراهی حمایت از نوه رسول خدا و یا تردید در حقانیت او مانده‌است. 
تردید عبدالله بن عمیر، روایتِ مسئله‌ای تاریخ مصرف گذشته نیست. نویسنده با توصیف دقیق ماهیت این تردیدها، عرصه‌ای را مقابل خوانندگانش می‌گشاید که در آن هیچ کس مصون از شک و لغزش نیست.
نامیرا، نثر و زبان پرکشش و گیرایی دارد و کاری می‌کند تا خواننده در افت و خیز ماجراها، همراه داستان و شخصیت‌ها باشد.  

9. عاشقی به سبک ون گوگ

«عاشقی به سبک ون گوگ»، عاشقانه‌ای جذاب است که در دو خط زمانی سال‌های مشروطه و و سال‌های منتهای به انقلاب اسلامی شکل می‌گیرد. محمدرضا شرفی خبوشان، استادانه و هنرمندانه، خواننده را در پیج و خم‌های داستانی‌اش می برد و می کِشد و دوباره او را به ابتدای داستان برمی‌گرداند. 
عاشقی به سبک ون گوگ، داستان جوان نقاشی به نام البرز است که پسر خدمتکار یکی از فرماندهان ارتش شاهنشاهی است و از قضا عاشق دختر او (نازلی) شده‌است. نازلی قبل از آخرین سفرش به فرنگ، متوجه رفتارهای غیرعادی پدرش می‌شود. بنابراین از البرز می‌خواهد طی این مدت، رفت و آمدهای خانه باغ را زیر نظر داشته باشد و همه چیز را در نامه برایش بنویسد. البرز به تدریج متوجه اتفاق‌های عجیب و غریبی می‌شود که رفته رفته او را به کشف هویت اصلی‌اش می‌رساند. 

10. روی ماه خداوند را ببوس 

«روی ماه خداوند را ببوس» اثری مشهور و خواندنی از مصطفی مستور است که بعد از گذشت بیش از دو دهه از زمان انتشارش همچنان خوانندگان و علاقمندان زیادی دارد. شخصیت اصلی داستان، جوانی به نام یونس است که دانشجوی فلسفه بوده و موضوع رساله دکتری‌اش علت خودکشی دکتر محسن پارسا استاد فیزیک دانشگاه است. همانطور که یونس درگیر رساله‌اش می شود، کم کم این سوال برایش پیش می‌آید که «آیا خدا وجود دارد؟». این سوال و تردیدی که در باورهای یونس پیش آمده، زندگی‌اش را تحت الشعاع قرار می‌دهد. 
دغدغه اصلی مستور در این کتاب خدامحوری و تلاش انسان برای کشف خود، معنای زندگی و رابطه‌اش با خدا است. کتاب درونمایه‌ای فلسفی دارد و نویسنده سعی می‌کند در قالب داستان، مهم‌ترین سوال انسان مدرن را به نمایش بگذارد. انسانی تنها که در جستجویِ یافتن معنا برای زندگی است. 

به قلم "زهراسادات طباطبایی"

کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.