در این مطلب با معرفی 12 کتاب جذاب درباره سیره و  زندگی پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) آشنا می شوید؛ کتاب‌هایی برای سلیقه‌ها و سنین مختلف، از بزرگسال تا کودک. با ما همراه باشید.

"لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه"، به یقین پیامبر خدا برای شما الگوی نیکویی است. (احزاب 21) 
راه و روش، اخلاق و منش پیامبر مهربانی محمد مصطفی (ص)، همواره سیره و الگوی طریق زندگی مسلمانان جهان بوده و نه تنها مسلمانان، بلکه همگان در سراسر جهان هنگامی که به مطالعه زندگی ایشان می‌پردازند، هزاران دل عاشق شخصیت و رفتار انسانی پیامبر شده و او را الگوی تمام و کمال برای دستیابی به سعادت خود قرار می‌دهند.

حضرت محمد مصطفی با نام کامل محمد بن عبدالله، آخرین پیام آور الهی در 17 ربیع الاول سال عام الفیل در شهر مکه به دنیا آمد و در سن 40 سالگی به پیامبری برگزیده شد. پیامبر بعد از 23 سال تلاش در راه اعتلای توحید و تبلیغ اسلام در 28 صفر سال 11 هجری قمری در سن 63 سالگی در شهر مدینه به دیار باقی شتافت، و اکنون که سال 1446 هجری قمری هستیم، با گذشت هزار و اندی سال از زندگی پیامبر، دین محمد( ص) و شعله عشق و یاد این بزرگ‌مرد تاریخ، هرگز خاموش نشده و همواره رو به فزونی است.

بهترین کتاب ها در مورد پیامبر اسلام 

نزدیک شدن به تاریخ 28 صفر، رحلت نبی اکرم، بهانه‌ای شد، تا کتاب‌های بسیار جذاب، آموزنده و مفید را در مورد زندگی پیامبر به شما معرفی کنیم. در اینجا سعی کرده‌ایم به معرفی 12 کتاب برتر و جذاب در مورد زندگی پیامبر در حوزه‌های مختلف تاریخی (4 کتاب)، داستانی (4 کتاب) و کودک و نوجوان (4 کتاب)  بپردازیم.

معرفی 4 کتاب داستانی برتر و جذاب در مورد حضرت محمد (ص)

1. به امین بگو دوستش دارم 

رمان به امین بگو دوستش دارم اثر نویسنده جوان مریم راهی است که از سوی انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسیده و در سبک مستند روایی تاریخی، داستانی از آغاز اسلام را روایت می‌کند. مریم راهی در سال 1359 متولد شد، از دیگر آثاری وی می‌توان به "برپا"، "در خواب‌هایم"، "یوما" و "فردا مسافرم" اشاره کرد. 
در این رمان جذاب به تاریخ صدر اسلام و سال‌های پیش از اسلام پرداخته شده و از دوره زندگی عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر شروع می‌شود و تا سال هشتم هجری ادامه پیدا می‌کند در واقع این رمان به روایت حوادث 85 سال از تاریخ می‌پردازد.
 کتاب به امین بگو دوستش دارم داستانی است درباره چهار شخصیت برجسته تاریخ صدر اسلام، که از حامیان پیامبر حضرت محمد (ص) بودند: حضرت عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر، ابوطالب و حمزه دو عموی پیامبر و جعفر بن ابی طالب پسر عموی پیامبر، راهی در این رمان ابوطالب را فردی با ایمان نشان می‌دهد که به اسلام معتقد است اما به خاطر مصلحت، ایمانش را مخفی نگه می‌دارد اما عبادات و اعتقاداتش نشان از  پیروی پیامبر دارد. رمان به امین بگو دوستش دارم، با دیدن خوابی توسط عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر آغاز می‌شود، خوابی که در آن هاجر همسر ابراهیم از او درخواست می‌کند تا تشنگی فرزندش اسماعیل را رفع و او را سیراب کند و وی را به حفر چاه زمزم تشویق می‌کند.
مریم راهی در مورد کتابش چنین می‌گوید که حضرت محمد(ص) در جامعه ای اسلام را آورد که مردم آن با یکتاپرستی بیگانه نبودند، و افرادی موحد و پیرو ابراهیم نیز در بین آنها دیده می شد. نمونه ی بارز آن عبدالمطلب و ابوطالب که هر دو رئیس قبیله قریش بودند و از طرفی هم همه پیامبر را دوست داشتند و او را محمد امین می‌نامیدند.
پس بنابراین به دلیل آشنایی اشراف قریش از گذشته با دین یکتاپرستی آنها با دین محمد مشکلی نداشتند، در واقع اشراف قریش مشکلشان این بود که قدرت از دستشان خارج شود و به دست پیامبر (ص) بیفتد.
 رمان به امین بگو دوستش دارم، از چند زاویه حائز اهمیت است: 

• مریم راهی نویسنده توانمند این رمان از نثری استفاده کرده که واژه‌ها و جملاتش به بهترین شکل شیوه سخنوری عرب‌های جاهلی را به نمایش می‌گذارد که برای مخاطب لذت بخش خواهد بود. 
• روایت‌های ناب و کمتر شنیده شده در این رمان تاریخی برجسته مشهود است.

 در بخشی از کتاب به امین بگو دوستش دارم می‌خوانیم:

"سنت‌هایی دارند عرب‌ها که نادرست است، می‌بایست اصلاحش کنم، حال که حرفم مطاع است. 
با محارم ازدواج می‌کنند، از راه دیوار به خانه‌ها وارد می‌شوند، به نذر خود پایبند نیستند، اموال یکدیگر را به سرقت می‌برند، شراب می‌نوشند و مستانه زنا می‌کنند، دخترانشان را پس از تولد زنده زنده در گور می‌گذارند، هنگام طواف خانه، طواف نمی‌دانند چیست؟ سخت نبود تشخیص پسندیده از ناپسند، کار بزرگی نکردم اگر گفتم شراب ننوشید، کیست که نداند زن نیز همانند مرد حقوقی دارد؟ چه کسی حاضر می‌شود برای رفت و آمد از دیوار بالا و پایین بپرد؟ اما شراب برایشان عقل باقی نمی‌گذاشت که به کارش ببندند".

نویسنده رمان به امین بگو دوستش دارم معتقد است، افرادی هستند که به تاریخ علاقمند هستند اما رغبتی به خواندن کتب تاریخی ندارند رمان‌های تاریخی برای این افراد می‌تواند جذاب باشد. اگر به داستان‌های تاریخی علاقه دارید، خواندن رمان به امین بگو دوستش دارم را اصلاً از دست ندهید.

 

2. کتاب وقتی دلی 

کتاب وقتی دلی روایت مردی زیبا و جذاب است که همه دل‌ها پیش اوست، اما خودش دلش را جای دیگری گذاشته، داستان مصعب بن عمیر را می‌گویم او هم مثل خیلی از جوانان عاشق می‌شود در راه عشق سختی‌های فراوان می‌کشد و در آخر هم جانش را در راه این عشق فدا می‌کند.
رمان وقتی دلی داستان مسلمان شدن مصعب یکی از اصحاب پیامبر است. کتاب وقتی دلی نوشته محمدحسن شهسواری و به سبک رمان تاریخی مذهبی است. محمدحسن شهسواری در سال 1350 در بیرجند متولد شد. وی نویسنده و روزنامه نگار ایرانی است و در رشته ارتباطات تحصیل کرده است. متن کتاب وقتی دلی ابتدا برای ساختن یک فیلم نگاشته می‌شود، اما بعد از مدتی محتوای آن به صورت کتاب گردآوری می‌شود. کتاب وقتی دلی، داستان مرد جوان، ثروتمند و جذاب از اصحاب خاتم پیامبران است که دل تمام دختران مکه را برده است. مصعب بن عمیر فردی که در خانواده‌ای ثروتمند به دنیا آمده و زیبارو و جذاب است. پدر او و مادرش از ثروتمندان مکه بوند. در آن زمان شایعه‌ای همواره نقل مجالس کفار بوده، که در اطراف محمد همواره مشتی فقیران و گدایان جمع شده‌اند. چیزی که باعث شده بود کفار عصبانی و خشمگین شوند این بود که مصعب که هم پدر و هم مادرش از ثروتمندان مکه بودند و هم مصعب فردی جذاب بود رو به اسلام و رو به محمد آورده است. مصعب بن عمیر قرآن را به زیبایی بسیار تلاوت می‌کرد و لقب اولین قاری اسلام را دارد.
یکی از بخش‌های مهم کتاب وقتی دلی ماجرای هجرت مسلمانان به یثرب است. در مشورتی که بین مسلمانان صورت می‌گیرد، با حضور پیامبر و امیرالمومنین تصمیم می‌گیرند که قبل از هجرت مسلمانان، گروهی برای آماده کردن فضا و بررسی یثرب به این شهر سفر کنند و سرپرستی این گروه با پیشنهاد امیرالمومنین به مصعب بن عمیر واگذار می‌شود. حضرت امیر علت این پیشنهاد را اینگونه بیان می‌کند: مصعب فردی آگاه است، هم قرآن را بسیار خوب می‌داند و هم مومنی پاک است، وی از خانواده ای بزرگ و زیبارو بوده و دل مردمان را جذب می کند. بهتر است که بدانید مصعب در جنگ احد با از دست دادن دو دست خود و با اصابت نیزه‌های فراوان به شهادت می‌رسد و اولین شهیدی است که بدون کفن دفن شد. 
از جذابیت‌های کتاب وقتی دلی به غیر از متن ساده و روان و جذابیت داستانی کتاب، این است که، تاریخ صدر اسلام را به صورت داستانی بازگو می‌کند و در ذهن آدمی ماندگار خواهد شد.

 

3. محمد صلی الله علیه و آله

کتاب جذاب و خواندنی محمد (ص) اثر ابراهیم حسن بیگی که انتشارات مدرسه آن را منتشر کرده، به 5 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. هرچند این کتاب برای مخاطب غیر مسلمان نوشته شده اما خواندن آن واقعاً برای مسلمانان هم لذت بخش است. در واقع رمان محمد (ص) به شکل قابل قبول و زیبایی تاریخ اسلام را در 15 بخش معرفی کرده است. راوی در این داستان اول شخص و شخصی یهودی است که در رمان به عنوان یک دانشمند معرفی می‌شود. شخصی یهودی به نام اسحاق از طرف شورای عالی یهود مامور می‌شود تا به سمت پیامبر اسلام برود، یا او را کشته یا عقایدش را به چالش بکشد. در سرآغاز رمان محمد (ص) آمده: "تو مرد یهود باید به آنجا بروی و از نزدیک با عقاید این مرد آشنا شوی، سپس اگر توانستی او را بکش و اگر کشتنش به مصلحت نبود، دینش را از درون متلاشی کن، مقدمات سفر را مهیا کن و گزارش سفر را نیز فراموش نکن، هرچه دیدی بنویس و بفرست  بدان که ما در شورای عالی یهود نگران اتفاق‌هایی هستیم که در حجاز رخ می‌دهد. نباید بگذاریم دین و نژاد ما بازیچه قرار گیرد."
در سراسر رمان محمد (ص) مخاطب با گزارش‌هایی روبرو می‌شود که یک غیرمسلمان از پیامبر مسلمانان می‌دهد و این گزارش‌ها حاکی از شکل‌گیری اسلام و تاثیر پیامبر بر اطرافیان و دشمنانش دارد. در گزارش اول آمده: "اینجا سرزمین عجیبی است، بربریت بیداد می‌کند، نامش محمد است. پیروانش او را رسول الله یعنی فرستاده خدا می‌نامند."
در گزارش دوم مرد یهودی اطلاعاتی از محمد (ص) و چگونگی بعثت او، غار حرا و به اسلام پیوستن اطرافیان را بیان می‌کند.
 در گزارش سوم مرد یهودی برای شورای عالی یهود می‌نویسد: "گرایش به دین شدت گرفته، آزار سران قریش کمتر شده و بزرگترین واقعه در این زمان، واقعه معراج پیامبر به آسمان است." در گزارش چهارم، مرد یهودی روایت بعد از وارد شدن به یثرب را می‌نویسد، یعنی زمانی که محمد (ص) به یثرب مهاجرت کرده است،  و سپس برخی سخنان پیامبر را در مورد مکارم اخلاق، اجابت دعا، محبت، حسد و....را برای سران یهود می‌فرستد. درگزارش پنجم مرد یهودی اقرار می‌کند که علی رغم تلاش‌هایش هنوز نتوانسته برنامه‌ای برای مقابله با محمد تدارک ببیند، در اینجا حادثه سوار شدن پیامبر بر شتر و زانو زدن شتر در مقابل خانه‌ دو یتیم را بیان کرده، که سران یثرب تلاش می‌کردند تا محمد به خانه آنها بیاید. در گزارش ششم مرد یهودی گلایه می‌کند که خسته شده از بس دروغ گفته و علیه مسلمانان جاسوسی کرده و اینکه نمی‌تواند به محمد ضربه بزند، چرا که هر روز مشتاقان به دین او بیشتر می‌شوند. در گزارش هفتم می‌نویسد که با اصرار پیامبر مجبور می‌شود دختری مسلمان و عرب را به عقد خود درآورد. مرد یهودی ازدواجش را کار مصلحتی بیان می‌کند. در این مرحله همچنین از دلاوری‌های حضرت علی (ع) و پیامبر و سایر مسلمانان در جنگ احد بهت زده می‌شود. در گزارش هشتم تا پانزدهم گزارشگر یهودی وقایع صدر اسلام از قبیل جنگ‌ها، موفقیت‌ها و ناکامی‌های مسلمانان را بازگو می‌کند و از خدای محمد (ص) می‌گوید، گویی اخلاق و کردار پیامبر مسلمانان از نیروی بزرگتر و الهی سرچشمه می‌گیرد. پیامبر اسلام به نقل از یک جاسوس یهودی پیامبری است که آوازه‌اش دارد جهانی می‌شود و دیگر نمی‌شود جلوی او را گرفت تا جایی که برای سران بزرگ، نامه می‌نویسد و آنها را به اسلام دعوت می‌کند و در پایان مرد یهودی اقرار می‌کند که ماموریتش با شکست مواجه شده و نتوانسته دین محمد را متلاشی کند، یا او را به قتل برساند، و در آخر اطلاع می‌دهد که محمد در بستر بیماری است. جاسوس یهود در پایان از بازگشت خود به شهر خویش نزد سران یهود خبر می‌دهد و می‌گوید زن و فرزندم را رها کرده و باز می‌گردم.
 اسحاق بیان می‌کند که محمد (ص) با دینش کاخی بنا کرد که من به تنهایی قادر نبودم آن را ویران کنم و اگر کسی گزارش‌های مرا کامل بخواند به یقین از آنها تاثیر خواهد گرفت. مرد یهودی بعد از بازگشت دچار نوعی فقدان روحی می‌شود، او دریافته بود که اتفاقی در درونش رخ داده است. (مگر می‌شود با پیامبر زیست کرد اما هنوز گمراه ماند).
پایان داستان یک غافلگیری خیره کننده دارد، که بر جذابیت‌های این کتاب می‌افزاید و من ترجیح می‌دهم آن را فاش نکنم و مخاطب را دعوت کنم تا  این کتاب شیرین و لذت بخش را از دست ندهد.

 

4. پیامبر صلی الله علیه و آله 

کتاب پیامبر نوشته نقی سلیمانی است که توسط انتشارات به نشر آستان قدس رضوی روانه بازار شده است.
 نقی سلیمانی متولد 1340 در تهران رمان نویس، طنز نویس، زندگی‌نامه نویس و پژوهشگر ادبیات داستانی است. سلیمانی حدود 31 اثر برای نوجوانان، کودکان و بزرگسالان تالیف کرده است. کتاب پیامبر رمان بلندی است که با رویکرد اجتماعی و بر اساس قرآن، نهج البلاغه و با استفاده از کتاب‌ها، روایت‌ها و اسناد تاریخی معتبر نوشته شده و از معتبرترین کتاب‌های نوشته شده در مورد حضرت پیامبر است. کتاب پیامبر در 14 جلد، رمان بلندی است در بخش‌های مختلف که نام برخی از آنها: تولد، جوانی، بزرگسالی، میانسالی و کهنسالی است. به گفته نویسنده، نقی سلیمانی، رمان پیامبر تلاشی در جهت رسیدن به راه و روش و سیره زندگی حضرت محمد است و برای نوجوانان به نگارش درآمده است. شخصیت پردازی و فضاسازی دو رکن اصلی از ارکان رمان است، که مخاطب خود را در فضای تاریخی آن دوران حس می‌کند و نویسنده در مواردی هم که با کمبود منابع مواجه می‌شود، با خاتمه فصل و یا بهره‌گیری از تکنیک جای خالی، ذهن خواننده را درگیر می‌کند.

در بخش‌هایی از کتاب پیامبر می‌خوانیم:

" برخلاف طائف، مکه دره‌ای بی‌حاصل بود،که کوه‌ها آن را محاصره کرده بودند. طائفی‌ها به مکه‌ای‌ها فخر فروشی می‌کردند و می‌گفتند، ما کسانی هستیم که نان می‌خوریم. این موضوع به راستی واقعیت داشت و مردم مکه نان نمی‌خوردند، مگر هر چند روز یک مرتبه، چرا که گندم را باید از شهرهای اطراف وارد می‌کردند و غذای آنها عبارت بود از، خرما، شیر شتر و ماهی خشک، با این حال تهیه ی هر یک از این غذاها هم، آنچنان آسان نبود. یک عرب بدوی، طوری با گرسنگی و تشنگی خو می‌گرفت که گرسنه و تشنه ماندن دیگر جزو فطرت او می‌شد. با این همه چون دریا به مکه نسبتا نزدیک بود، مردم مکه جانوران دریایی از جمله کوسه را می‌شناختند و نام کوسه را بر خود می‌گذاشتند، قریش یعنی کوسه ی کوچک."

در پشت جلد کتاب پیامبر می‌خوانیم: قصه زندگی پیامبر اسلام با نزول آیه ی قرآن شکل می‌گیرد، با هر آیه در طول سال‌های وحی قرآن به حالات، شخصیت و حوادثی که بر پیامبر می‌گذشت اشاره های ضمنی یا مستقیم دارد که این خود سرنخ‌هایی برای یافتن وقایع طول زندگی حضرت پیامبر و روش او به دست می‌دهد. مجموعه پیامبر تلاشی در همین جهت و البته بر محور و خط قرآن است.

معرفی چهار کتاب تاریخی برتر و جذاب درمورد حضرت محمد (ص)

1. محمد (ص) رسول خدا 

کتاب محمد رسول خدا، اثر ارزشمند خانم آنه ماری شیمل است، که آن را به زبان آلمانی نوشته و حسن لاهوتی نیز کتاب محمد رسول خدا را به فارسی ترجمه کرده. انتشارات علمی و فرهنگی در سال 1383 آن را به چاپ رسانده است. خانم آنه ماری شیمل پژوهشگر، شرق شناس، اسلام پژوه و مولوی شناس سرشار آلمانی بود. او تنها فرزند از خانواده‌ای فرهنگی در آوریل سال 1922 میلادی در شهر ارو فورت آلمان به دنیا آمد. آنه ماری شیمل بیان می‌کند: "اسلام آیینی است که در بین غربی‌ها بسیار بد فهمیده شده و توسط افرادی ناوارد و احیاناً مغرض به امور غیر واقعی متهم گردیده است." شیمل بیش از یکصد جلد کتاب در زمینه معارف و فرهنگ مسلمانان، عرفان اسلامی و بررسی تفکرات اندیشمندان مسلمان به نگارش درآورده و نشان افتخار از بسیاری مراکز معتبر جهان دریافت کرده است. کتاب محمد رسول خدا محصول 40 سال علاقه شیمل نسبت به شخصیت پیامبر اسلام است. نویسنده در کتاب محمد رسول خدا کوشیده تا با نشان دادن سیمای معنوی و ملکوتی پیامبر به جهان غرب، تصویر نادرستی را که پژوهشگران غربی در طول سالیان بسیار ترسیم کرده‌اند، پاک کند و سیمای راستین پیامبر را به جهان معرفی کند و در این زمینه از افکار فیلسوفان، تاملات عارفانه، راویان حدیث، مفسران، تاریخ نگاران و شاعران بهره گرفته است. آنه شیمل در طی مسافرت‌های متعدد به سرزمین‌های اسلامی و سابقه دوستی با مسلمانان و آشنایی با اسلام و مسیحیت، تلاش کرده تا در کتاب محمد رسول خدا فضای همدلی و تفاهم بین شرق نشینان مسلمان و غرب نشینان مسیحی ایجاد کند و به اثبات حقانیت خاتم انبیا و معرفی شخصیت الهی و انسانی پیامبر اکرم در اروپا و آمریکا بپردازد. کتاب محمد رسول خدا را شیمل در 12 فصل تنظیم کرده است.
نویسنده در اولین فصل کتاب محمد رسول خدا، سنت پیامبر اسلام را معرفی می‌کند و منابعی را که زندگی حضرت را ترسیم می‌کند، قرآن، روایات و سخنان پیامبر می‌داند و به حوادث دوران کودکی و شیرخوارگی پیامبر و خاندان نبی اکرم اشاره می‌کند. در فصل دوم کتاب محمد رسول خدا، نویسنده به روایات و آیات قرآنی در مورد نبی اکرم می‌پردازد و به جنبه ی دیگر از حیات پیامبر که در هم آمیختن دین و دولت در تبلیغ پیام الهی است، می‌پردازد و اینکه مسلمانان برخلاف لیبرال‌های غربی دین و سیاست را از هم جدا نمی‌کنند. شیمل در سومین فصل کتاب محمد رسول خدا، مقام عصمت پیامبر را ارزیابی می‌کند و در فصل چهارم به معجزات پیامبر پرداخته است، اینکه چگونه محمد بدون خواندن و نوشتن بر قرآن و حوادث گذشته و آینده علم پیدا کرده است. پنجمین فصل کتاب محمد رسول خدا به شفاعت محمد در قیامت و رحمت نبوی اختصاص دارد، اگرچه ویژگی شفاعت مختص خداست ولی به پیامبر این اجازه خاص عطا شده است. بررسی درباره نام‌ها، القاب و کنیه پیامبر موضوع فصل ششم و شناخت عرفانی پیامبر و مبحث نور محمدی ساختار فصل هفتم کتاب را تشکیل می‌دهد. فصل هشتم کتاب به بررسی اهمیت جشن میلاد در میان جوامع اسلامی پرداخته شده و بررسی معراج و سیر پر رمز و راز پیامبر در آسمان‌ها را نویسنده به فصل نهم کتاب خود اختصاص داده است. ستودن مقام‌ و درجات شخصیت پیامبر توسط سخن سرایان مسلمان نیز موضوع فصل دهم است. شیمل در فصل یازدهم کتاب، به طریقه محمدیه و تفسیر تازه‌ای از زندگی پیامبر می‌پردازد و در فصل آخر کتاب محمد رسول خدا، سیمای محمد در اشعار و آثار منثور اقبال لاهوری مورد توجه قرار می‌گیرد.

 

2. محمد (ص) پیامبری برای همیشه

کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه نوشته استاد حسن رحیم پور ازغدی است و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی و طرح فردا به چاپ رسیده است. کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه در واقع متن چهار سخنرانی از آقای رحیم پور ازغدی است که در ارتباط با شخصیت پیامبر اکرم محمد مصطفی (ص) در مناسبت‌های گوناگون ایراد شده و بیشتر بحث حول دو محور اصلی حکومت اسلامی و اصل نبوت است. متن ساده و روان کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه پاسخگوی بسیاری از سوالات جامعه اسلامی امروز و شناخت شخصیت پیامبر است. حسن رحیم پور ازغدی متولد 1343 در مشهد سخنران و نظریه پرداز، از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، مدیر مسئول و سردبیر نشریه کتاب نقد است. رحیم پور ازغدی تحصیل کرده حوزه علمیه است که معمم نیست، وی هرگونه گرایش حزبی را که به وی نسبت داده شده، مردود می‌داند و در صدا و سیمای ایران از چهره‌های شاخص و فعال است.
کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه در 124 صفحه تنظیم شده و شامل 4 سرفصل با موضوعات، گفتار اول: چه باید کرد؟ گفتار دوم: محمد (ص) پیامبری برای همیشه، گفتار سوم: پیامبری و خاتمیت گفتار چهارم: اجتهاد سرگردان، جهاد بی‌هدف است. در سخنرانی اول که به مناسبت میلاد حضرت محمد (ص) ایراد شده، بعد از بیان مقدماتی از ویژگی‌های پیامبر، به ذکر چند مورد از شیوه حکومت اسلامی پیامبر می‌پردازد، تا به این پرسش پاسخ بدهد که برای رشد و بالندگی و رسیدن به اهداف الهی در حکومت اسلامی چه باید کرد؟ در سخنرانی دوم، از کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه به ذکر خصوصیات پیامبر از زبان امام حسین (ع) می‌پردازد و در مورد مهم‌ترین خدمت پیامبر به بشریت که همان نحوه ارتباط با خداست، سخن می‌گوید. در سخنرانی سوم، رحیم پور ازغدی به برخی شبهاتی اشاره می‌کند که به دنبال تضعیف اعتقاد به نبوت هستند و با ژست‌های جامعه شناسانه و دین شناسانه به خورد مسلمانان می‌دهند. در سخنرانی چهارم، نویسنده به نکاتی راجع به نظریه حکومت دینی با الگوبرداری از جامعه اسلامی پیامبر می‌پردازد و به انتقادات وارد شده بر آنها پاسخ می‌دهد. 

بخشی از کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه:

"امروز وحدت سیاسی و ایمانی در سطح جهان اسلام تنها یک توصیه ی اخلاقی و استحبابی نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. زیرا اسلام و مسلمانان در سراسر جهان هدف‌گیری شده‌اند و علیه آنها برنامه‌ریزی می‌شود. کسانی گفتند و نوشتند که چون از دین سوءاستفاده می‌شود، بنابراین راه حل، تفکیک دین از حکومت است. ما به آنها عرض می‌کنیم که مگر از علم ،آزادی، تکنولوژی و روشنفکری سوء استفاده نمی‌شود. آیا هرگز به این بهانه گفته‌اید که آزادی را کنار بگذارید؟ نکته دوم اینکه، حکومت دینی و جامعه دینی دست یافتنی نیست، بلکه ساختنی است."

 

3.  محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام 

کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه ی پیامبر اسلام نوشته خانم کارن آرمسترانگ و ترجمه کیانوش حشمتی است که چاپ اول آن، سال 1383 در تهران، توسط انتشارات حکمت منتشر شده است. کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام پرفروش‌ترین کتاب سال آمریکا شده که بعد از حادثه ی 11 سپتامبر در سال 1999 جایزه رسانه ی شورای امور عمومی مسلمانان را به خود اختصاص داده است. خانم آرمسترانگ یکی از صاحب نظران دین در جهان غرب که مدت 7 سال راهبه‌ای کاتولیک بوده و سپس در دانشگاه آکسفورد لندن ادبیات کلاسیک و مدرن خوانده است. نویسنده کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام در حالی که جهان‌بینی‌اش بر پایه دین مسیح و باورهای غربی است، اما همواره تلاش کرده به عنوان یک پژوهشگر به دین‌های مختلف بنگرد و کتاب‌های بسیاری هم در زمینه ی اندیشه دینی نگاشته است. هدف نویسنده از نگارش کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام دفاع از اسلام و روشن کردن ذهن مسیحیان غربی نسبت به چهره واقعی پیامبر اکرم است که بعد از انتشار آیات شیطانی سلمان رشدی در غرب، دچار تردید و ابهام شده بود. ابتدای کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام دو مقدمه از نویسنده و مترجم آمده و در 10 فصل تنظیم شده است:
فصل اول، محمد دشمن. فصل دوم، محمد انسان الهی. فصل سوم، جاهلیت. فصل چهارم، وحی. فصل پنجم، بشارت دهنده. فصل ششم، آیات شیطانی. فصل هفتم، هجرت راه جدید. فصل هشتم، جنگ مقدس فصل نهم، صلح مقدس. فصل دهم، وفات پیامبر.

خانم آرمسترانگ هدف خود را از نوشتن کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام چنین بیان می‌کند: "من این کتاب را به این خاطر نوشتم که در واقع افسوس می‌خورم که سیمای محمد(ص) برای مردم غرب فقط تصویری باشد که سلمان رشدی ارائه می‌دهد، من محمد را یکی از نوادر تاریخ بشریت یافته بودم."
نویسنده، مقدمه این کتاب را یک ماه پس از 11 سپتامبر نوشته است. در این دوره بیشتر منتقدین اسلام به آیاتی از قرآن تکیه می‌کنند که در آنها به جنگ و انتقام گیری توجه شده و این در حالی است که چنین عباراتی در کتاب‌های مسیح و موسی نیز به چشم می‌خورد‌، اگرچه مسیح همیشه چهره‌ای صلح طلب معرفی شده اما در انجیل نیز آیه‌های بسیاری به نبرد و جنگ تشویق می‌کنند. اطلاعات مردم در غرب نسبت به اسلام بسیار کم است و آنان هرگز نمی‌توانند در داوری و قضاوت‌های خود، نظری منطقی و صحیح ابراز نمایند. این نکته که نویسنده به آن اشاره کرده، شامل خود نویسنده هم می‌شود، چرا که عدم آگاهی کافی وی از اسلام، منجر به اطلاعاتی اشتباه در بعضی از قسمت‌های کتاب محمد (ص) نیز شده است. محمد مرد جهاد بود اما یک صلح طلب واقعی هم بود. زیرا جان و اعتقاد و همراهی نزدیک‌ترین یاران خود را در جریان صلح با مکه گرو گذاشت. حضرت محمد (ص) فتح مکه را بدون خونریزی پیروزی بزرگ می‌نامد، که این معنا در سوره فتح به خوبی مشهود است. خانم آرمسترانگ معتقد است، آنچه در غرب نسبت به اسلام وجود دارد خود برتربینی و تعصب است. اما اکنون باید بدانیم که نمی‌توانیم با این تعصب به راه خود ادامه دهیم،
کسانی که علاقمند هستند تا دیدگاه غرب را نسبت به اسلام بدانند لازم است کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام را مطالعه کنند.

 

4. سیره صحیح پیامبر اعظم (ص)

سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) ترجمه کتابی است با عنوان الصحیح من سیرة النبی الاعظم، نوشته سید جعفر مرتضی عاملی نویسنده لبنانی‌تبار و تحصیل‌کرده حوزه های علمیه قم و نجف که تحقیقات و مطالعات خود را در زمینه سیره نبوی و تاریخ اسلام از سن 20 سالگی آغاز و نتیجه تحقیقات خود را به تدریج منتشر کرد. بعد از انتشار کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) دکتر محمد سپهری که از شاگردان مرتضی عاملی بود و به اندیشه و سبک استاد خود آشنایی داشت اقدام به ترجمه کتاب کرد و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را منتشر کرد. کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) در سال 1371 (هجری شمسی) از سوی محافل علمی مورد توجه اندیشمندان حوزه و دانشگاه قرار گرفت و جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، در زمینه سیره رسول اکرم را به خود اختصاص داد. نویسنده اندیشمند کتاب سیره صحیح پیامبر علی‌رغم آثار متعددی که به نگارش درآورده، اما کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم را کامل‌ترین و محوری‌ترین پژوهش خویش در زمینه نقد و ارزیابی حدیث می‌داند که سیره رسول اکرم و زندگانی ایشان را از تولد تا ارتحال پیامبر در بر می‌گیرد. مرتضی عاملی نکات مهم سیره نبوی را با بهره‌گیری از شواهد و قراین استخراج نموده، تا سیره‌ای شفاف و حقیقی از رسول خدا ارائه نماید. کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) ابتدا در بخش‌های مختلف در 11 جلد تا پایان جنگ احزاب تدوین شد و بعدها در 35 جلد تا پایان رویداد سقیفه به چاپ رسید. کتاب حاضر از مهمترین منابع تاریخی شیعه در شرح زندگانی پیامبر محسوب می‌شود. از جمله موضوعات کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص)  عبارتند از: "نخستین مسلمانان"، "هجرت به مدینه" "تشکیل حکومت"، "سیاست دفاعی"، "نبرد بدر"،، "پیمان‌های حسن همجواری "،"صلح حدیبیه"، "فتح مکه"، "حج الوداع "، اعزام سپاه اسامه"، و "ماجرای وصیت". 

مرتضی عاملی در مباحث مقدماتی کتاب ضمن ترسیم سیمای پیامبر از جریان منع حدیث پرده برمی‌دارد و به نقش مهم آن در تحریف حقایق تاریخی و رواج احادیث جعلی می‌پردازد. سپس مولف با مراجعه به متون عمده سنی و شیعه در حوزه‌های تاریخی تفسیر و حدیث می‌کوشد با تکیه بر آموزه‌های دینی تصویری از سیره و زندگانی رسول اکرم ترسیم کند. پس از بیان این مباحث مقدماتی جغرافیای عربستان آداب و رسوم و عقاید فردی و اجتماعی دوره ی جاهلی مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس مرتضی عاملی کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم را با موضوع سقیفه به پایان می‌برد، که آن را کودتای صلح بر ضد تدابیر رسول اکرم می‌داند.

معرفی چهار کتاب آموزنده در حوزه کودک و نوجوان درباره حضرت محمد (ص)

1. کتاب محمد (ص) مثل گل بود

 کتاب محمد (ص) مثل گل بود، نوشته غلامرضا حیدری ابهری توسط انتشارات بوستان فدک به چاپ رسیده است. غلامرضا حیدری ابهری متولد فروردین 1348 در تهران، نویسنده و محقق در حوزه تعلیم و تربیت کودکان است. او تحصیلاتش تا دوره دبیرستان را در تهران گذراند و به خاطر علاقه به علوم دینی به شهر قم رفت و در حوزه علمیه قم تحصیلاتش را ادامه داد. کتاب شیرین محمد (ص) مثل گل بود مناسب کودکان در رده سنی 7 تا 9 سال و 9 تا 12 سال است. کتاب محمد مثل گل بود، کتابی داستانی مذهبی و آموزش سبک زندگی پیامبر به کودکان است. متن روان و ساده کتاب، همراه با تصاویر زیبا و جذاب آن باعث ترغیب کودکان و نوجوانان به خواندن این کتاب زیبا می‌شود. حتی کودک می‌تواند تصاویر آن را برای خود نقاشی و رنگ آمیزی نماید. کتاب محمد (ص)  مثل گل بود، در چهار حوزه ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با خلق و ارتباط با خلقت را شامل می‌شود، این اثر، علاوه بر آموزش سبک زندگی پیامبر به رشد تفکر کودکان و پرورش هوش اخلاقی آنان نیز کمک می‌کند. ساختار کتاب محمد مثل گل بود، به صورتی طراحی شده که کودکان حضور پیامبر را در زندگی خود احساس کرده و بتوانند از آن حضرت الگو بگیرند. کتاب محمد مثل گل بود حاوی 40 نکته اخلاقی از سیره زندگی پیامبر است و هر نکته در قالب یک داستان آمده و در انتهای داستان حدیث مرتبط با آن داستان با زبانی ساده بیان شده است. از جمله سوالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود: چرا باید بسم الله بگوییم؟ چرا باید نماز بخوانیم؟ چرا باید مسواک بزنیم؟ چرا باید مرتب حمام برویم و بدنمان را بشوییم؟ چرا باید پرخوری نکنیم؟ چرا باید شکرگزاری کنیم؟ چرا باید کار کنیم؟ چرا باید نظم را رعایت کنیم؟

برشی از کتاب محمد (ص) مثل گل بود:

حضرت محمد در کارهای خانه کمک می‌کرد، پیامبر گاهی شیر گوسفندان را می‌دوشید، گاهی آسیاب دستی را می‌چرخاند و آرد درست می‌کرد و گاهی گوشت تکه تکه می‌کرد، بعضی وقت‌ها هم در دادن علف به چهارپایان به اهل خانه کمک می‌کرد، پیامبر گاهی حتی جارو به دست می‌گرفت و خانه را جارو می‌زد.

توصیه می‌شود کتاب محمد (ص) مثل گل بود را برای فرزندان خود تهیه نمایید، چرا که کودک شما با جنبه‌های والای شخصیتی و رفتاری حضرت پیامبر آشنا می‌شود و از ایشان درس‌های زندگی و چگونه بهتر زیستن را می‌آموزد.

 

2. کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب  

قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب نوشته مهدی آذریزدی است که توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. همه ما از دیرباز با نام مهدی آذریزدی نویسنده برجسته ی دنیای کودکان آشنایی داریم. مهدی آذریزدی در 27 اسفند سال 1300 در یزد متولد شد، شخصی که هیچگاه به مدرسه نرفت اما خواندن و نوشتن را تا حدودی از پدر آموخت و مادربزرگش نیز قرآن را به او تعلیم داد، وی هیچگاه ازدواج نکرد و نخستین نویسنده ایرانی است که تصمیم گرفت برای کودکان و نوجوانان بنویسد، به همین دلیل به او لقب پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران را دادند. هرچند از مرحوم آذریزدی کتب فراوانی به جا مانده، اما مهم‌ترین و مشهورترین کتاب ایشان قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب است. کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب شامل 8 جلد به شرح زیر است:
جلد اول: قصه‌های کلیله و دمنه جلد دوم: قصه‌های مرزباننامه، جلد سوم: قصه‌های سندباد نامه و قابوس نامه، جلد چهارم: قصه های مثنوی، جلد پنجم: قصه‌های قرآن، جلد ششم:قصه‌های شیخ عطار،جلد هفتم:قصه‌های گلستان و ملستان، هشتمین جلد از کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب که یکی از بهترین آثار این مجموعه است درباره زندگی پیامبر، حضرت زهرا( س) و 12 امام شیعیان است. داستان‌های 14 معصوم سیره عملی زندگی پیشوایان دین را به زبانی ساده وروان برای کودک و نوجوان بازگو می‌کند. آذریزدی در این کتاب از اصطلاحات و عبارات متناسب برای کودکان و نوجوان استفاده کرده است. نویسنده در هیچ کدام از داستان‌هایش تخیل نویسندگی را بر حقیقت داستان غالب نکرده و همواره کوشیده تا بر واقعیت داستان پایبند باشد. این ویژگی منحصر به فرد کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب است. جلد هشتم کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب علاوه بر آشنایی کودکان و نوجوانان با سیره و اخلاق ائمه معصومین، با فرهنگ اسلامی و آداب مکتب شیعه نیز آشنا می‌شوند و تاثیر قابل توجهی در تعلیم و تربیت آنان خواهد داشت.

بخشی از جلد هشتم کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب: 

"زندگی روزانه در خانه علی خیلی ساده بود کارهای خارج از خانه را حضرت علی (ع) و کارهای داخل خانه را حضرت زهرا (س) بر عهده داشت. کارهای خانه چندان آسان نبود زیرا در آن ایام حتی آرد کردن جو و گندم با آسیاب دستی در خانه صورت می‌گرفت. برای پیغمبر آسان بود که از میان زنانی که در آن خانه‌ها کار می‌کردند، خدمتکاری برای حضرت زهرا در نظر بگیرد، اما بیشتر مسلمانان در فقر و قناعت به سر می‌بردند و خاندان پیامبر طوری زندگی می‌کردند که فقیرترین افراد با دیدن وضع زندگی‌شان آرامش داشته باشند. حضرت رسول مرتب به دیدار دخترش می‌آمد و گاهی آثار خستگی از کار را در چهره فاطمه (س) می‌خواند و خود به او کمک می‌کرد.

 

3. هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر (ص)

 کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر نوشته مصطفی رحماندوست است و انتشارات‌ افق آن را روانه بازار کرده است. مصطفی رحماندوست معروف به شاعر "صد دانه یاقوت" متولد تیر ماه سال 1329 در همدان، شاعر، نویسنده و مترجم کتاب‌های کودکان و نوجوانان است. وی دارای مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و از داوران هیئت علمی جشنواره بین المللی شعر فجر است. کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر تاکنون به سه زبان اردو عربی و انگلیسی ترجمه شده و مناسب سن 7 تا 9 سال است. کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر در راستای نشر معارف اسلامی و معرفی چهره زیبای دین اسلام و بیان دوران کودکی حضرت محمد و چگونگی رفتار ایشان با کودکان است. مصطفی رحماندوست در این کتاب به هفت حکایت مربوط به پیامبر و بچه‌ها اشاره کرده وتلاش می‌کند تا در هر کدام از حکایت‌ها مهر و عطوفت حضرت محمد را با زبانی ساده و زیبا نسبت به کودکان بیان کند. یکی از ویژگی‌های بارز پیامبر اسلام اخلاق نیکو بوده است. رسول خدا همواره از روی مهربانی و تواضع با کودکان رفتار می‌کرد و از رنجش و ناراحتی‌ آنان سخت آزرده خاطر می‌شد. هیچگاه لبخند از لبان پیامبر دور نمی‌شد و در همنشینی با کودکان خود را همسان آنان می‌پنداشت و با آنها سرگرم بازی می‌شد. رسول خدا (ص) حسنیین را بر دوش خود سوار می‌کرد و به آنها می‌فرمود: "خوب مرکبی دارید و شما هم خوب سوارکارانی هستید". پیامبر مهربانی حضرت محمد مصطفی (ص) بهترین الگو برای زندگی ما و فرزندانمان و سیره و روش ایشان راهنمای راه سعادت همگان و مخصوصا کودکان است. حتماً شما هم دوست دارید، بدانید که پیامبر با بچه‌ها چگونه رفتار می‌کردند. پس کتاب بچه‌ها و پیامبر که شامل هفت حکایت از برخورد پیامبر با بچه‌ها است را مطالعه کنید.

 

4. ده قصه از حضرت محمد (ص) 

 انتشارات قدیانی مجموعه 10 جلدی قصه‌هایی از حضرت محمد را به قلم محمدرضا سرشار و با تصویرگری حسام الدین طباطبایی برای کودکان گروه سنی (ج) منتشر کرده است. محمدرضا سرشار متولد سال 1332 در کازرون، مشهور به رضا رهگذر است. وی نویسنده، پژوهشگر، منتقد ادبی و گوینده برنامه رادیویی قصه ظهر جمعه است. او پس از اخذ دو دیپلم فنی و ریاضی، در دانشگاه علم و صنعت ایران مشغول به تحصیل شد. اما به خاطر علاقه‌ای که به نویسندگی داشت، موجب شد تا وارد عرصه هنر شود. در مجموعه ده قصه از حضرت محمد 10 مقطع از زندگی پیامبر مهربانی حضرت محمد (ص) از تولد تا دعوت همگان به اسلام بیان شده است. نثر روان و ساده قصه‌های حضرت محمد (ص) به گونه‌ای است که به راحتی می‌توان آن را برای خردسالان و کودکان به صورت داستان بیان کرد. این مجموعه با هدف آشنایی کودکان با مراحل مختلف زندگی پیامبر اسلام و شناخت اخلاق، رفتار، سیره حضرت محمد (ص) و الگو گرفتن از مکتب اسلام نگاشته شده است.

عناوین 10 جلد قصه‌هایی از حضرت محمد به ترتیب عبارتند از:

• تولد
• زندگی در صحرا
• یک سال با مادر
• با پدربزرگ
• سفر به شام
• ازدواج با خدیجه
• محمد امین
• پیامبری
• دعوت خویشان
• دعوت همگان به اسلام

در برشی از کتاب قصه‌هایی از حضرت محمد در بخش "پیامبری" می‌خوانیم:

" آسمان صحرا برای او همیشه زیبا و تعجب انگیز بود. آنقدر بزرگ و عجیب بود، که هیچ وقت تکراری و خسته کننده به نظر نمی‌رسید. هر نقطه‌اش می‌توانست ساعت‌ها او را به فکر فرو ببرد نمی‌شد، دنیایی به آن بزرگی و زیبایی بی دلیل آفریده شده باشد، آن همه نظم حتماً علتی داشت. بی شک آفریدگارشان با هدف و نقشه‌ای دقیق آنها را به وجود آورده بود، حتماً همه ی آنها در همان راه و هدف حرکت می‌کردند.

به قلم "فاطمه فرخ رو"

---

کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.

---