رهبر انقلاب در دیدار با نخبگان و استعدادهای برتر تحصیلی (1401/07/27):

من اخیراً یک کتابی دیدم که یکی از همین نویسندگان خودمان‌ (مهدی میرکیایی) نوشته، به نام سرگذشت استعمار ؛ پانزده شانزده جلد کتاب 150 صفحه‌ای، 120 صفحه‌ای است؛ تشریح می‌کند که استعمار چگونه در قارّه‌ی آمریکا و در قارّه‌ی آسیا توانست ثروت‌های اینها را از بین ببرد و خودش را ثروتمند کند. کشور انگلیس ثروتمند نبود، فرانسه ثروتمند نبود، کشورهای اروپایی ثروتمند نبودند؛ اینها ثروت کشورهای دیگر را گرفتند.

معرفی مجموعه سرگذشت استعمار

«جهانی به وسعت کره جغرافیایی»

اگر ما از مردم هفتصد سال پیش در مورد وسعت جهان سوال می‌پرسیدیم پاسخ‌های شگفت ‌نگیزی دریافت می‌کردیم. جهان وسیع آنها با وسعت جغرافیایی جهان ما یکی نبود. اگرچه انسان همیشه در طمع و هوس جای بهتر و بزرگتر بوده‌است.
قصه وسعت جهان و کشف و شناخت قاره‌ها شاید در نظر اول یک پروسه علمی و اکتشافات دقیق و آزمایشگاهی و مبنی بر فرضیات دانشمندان باشد اما مهرداد کیایی در سری 15 جلدی سرگذشت استعمار حقایقی را برای مخاطب بالاب 13 ساله و نوجوانش روشن می‌کند که می‌تواند او را از این اشتباه خارج کند.

مهرداد کیایی در سری 15 جلدی سرگذشت استعمار در عمق وسعت جهان استعمار، استثمار و طمع و شهوت کشورگشایی نهفته‌ای را موشکافی می‌کند که باعث ایجاد کره‌ی جغرافیایی امروزی شده‌است.

او در سری کتاب‌های سرگذشت استعمار در مورد اولین کسانی که به هوس جهان‌گشایی و دست‌یابی به منابع بیشتر به ذهنشان رسید تا جهان تازه‌ای را فتح کنند، حرف می‌زند. همان کسانی که به خاطر تجارت ادویه، خطر سفرهای اقیانوی به مکان‌های ناشناخته را به جان خریدند و آن زمان هیچ‌گاه در ذهنشان گسترش علم، جغرافیای وسیع مردمی و یا زمین شناسی، تاریخ و جوامع جدید جایی نداشت.
در سری کتاب های 15 جلدی سرگذشت استعمار خواهیم خواند که آنها تنها به چه چیز فکر می‌کردند: قدرت بی‌انتها و ثروت سرشار.

این قدرت‌طلبی تنها نیروی محرکه‌ی آنها برای کشف جهان‌های ناشناخته بود و این کشف و دسترسی به منابع عظیم  و تمدن بزرگ پشت آن که خود مردم بومی و کشورها و پادشاهانشان از آن محروم بودند تنها با زور و تهدید و کشتار مردم سرزمین‌های جدید و گاهی حیله و نیرنگ بدست می‌آمد. ثروتی که با قتل و غارت و زورگویی تصاحب شد و از این سوی بزرگتر اما ناشناخته کره جغرافیایی روانه‌ی آن سوی کوچکتر اما حیله گر تر کره جفرافیایی  شد.

 

معرفی جلد اول سرگذشت استعمار: سفر به آن سوی دریاها

در جلد اول سری کتاب های سرگذشت استعمار مهرداد کیایی، با جهان‌گردان و دریانوردانی آشنا می‌شویم که برای مردم سرزمین‌های ناشناخته استعمارگرانی بودند که برای بهره برداری از منابع مادی و انسانی حاضر بودند دست به هر جنایتی بزنند.
اما جهان امروزی چطور توانست به این شکل روی کره جغرافیایی گسترد شود؟ قطعا داستان مفصل و اعجاب‌انگیزی پشت کشف گالیله برای اثبات کروی بودن زمین خوابیده. کشفی که اولین بار کریستف کلمب با قدم گذاشتن به آمریکا آن را عملا اثبات کرد.
در این جلد مهرداد کیایی علت به فکر افتادن اروپاییان برای توسعه را بازگو می‌کند. توسعه‌ای که از احتیاج به ادویه شروع و به کشف قاره آمریکا و طلا منجر می شود.

معرفی جلد دوم سرگذشت استعمار: گرگ ها با چشم باز می خوابند

در جلد دوم سری 15 جلدی سرگذشت استعمار حالا دو کشور پرتغال و اسپانیا در کشور سرزمین‌های جدید رقیب شده اند و هر کدام با به کارگیری زور و کشتار و پراکندن ترس بیشتر در بین بومیان مناطق و مستعمراتشان، سعی در به چنگ آوردن منابع و زمین‌ها و ثروت بیشترند. جنگ‌های دریایی این دو رقیب و شهرت و قدرتشان کشورهای دیگر اروپایی را نیز به طمع انداخته است. انگلیس وارد می‌شود و قدم‌های اول امپراطوری بریتانیای کبیر را روی استخوان‌های مردم بومی سرزمین‌های ناشناخته بنا می‌گذارد. این میان یک چشم فاتحان از یک سو به منابع و از سوی دیگر به رقیبانشان است. آنها باید از میدان به در شوند.

معرفی جلد سوم سرگذشت استعمار: شکار انسان

اما هر چقدر منابع و زمین و ثروت و حاصل‌خیزی نصیب مردان تفنگ به دست اروپایی می شود از طرف دیگر نیروی کار برای بهره‌برداری از این منابع کمتر و کمتر می‌شود.
اروپاییانی که نه کشاورزی و نه صنعت پیشرفته‌ای داشته اند، حالا باید از این همه ثروت بادآورده استفاده کنند؛ پس چه کسانی بهتر از بومیان همان منطقه. سرخ‌پوستان آمریکایی و سیاهان آفریقایی. مردمی که سال‌ها دور از متوحشین اروپایی در صلح زندگی کرده‌اند حالا با زور باروت و اسلحه‌ای آتشین باید خانه و زندگی خود را تقدیم استعمارگران کنند و همچنین برای آنها از محصول و زمین و کاشانه خودشان ثروت تولید کنند.
اروپاییان برای به کارگیری این مردم به زور و تهدید اکتفا نکردند و و در نهایت دست به دزدی آنها زدند. و اگر گروه یا قبیله ای همکاری نمی‌کرد دست به کشتار آنها می‌زدند. با همان وسایلی که از آنها به ودیعه گرفته بودند. حالا عصر برده‌داری آغاز شده بود.

معرفی جلد چهارم سرگذشت استعمار: صلیب خونین

برای استعمارگران آنچه بیشتر از اسلحه آتشین مرگ‌بار کاربرد داشت، دین بود. در دوره‌ای که اروپا درگیر کشف و بردگی بود، کلیساها و کشیشان روی پادشاهان و مردم اثر و نفوذ زیادی داشتند.
همین امر توانست بسیاری از قصاوت‌های آنان را توجیه کند. پرتغال، اسپانیا، هلند و انگلیس هر کدام به جای جاسوس، کشیشان و مبلغان مذهبی خود را وارد حکومت و مردم مستعمرات خود می‌کردند و ضمن مسیحی کردن، آنها را وادار به پذیرش سرنوشت غمبار خود می‌کردند. دین مسیحیت در دستان استعمارگران پوششی برای جنایت‌های آنان بود و کشیشان که خود را در لوای دین امین مردم و راهنمای آنان جا می‌زدند، جز مشتی جاسوس چیز دیگری نبودند.

معرفی جلد پنجم سرگذشت استعمار: راهپیمایی اشک ها

فتح و گرفتن و مستعمره کردن سرزمین‌های نیمه دیگر زمین برای اروپاییان کافی نبود. آنان اکنون حرص و طمع بیشتری داشتند. باید این زمین‌ها را تا ابد از آن خود می‌کردند و بومیان مزاحم آنها بودند. سرخ‌پوستان و سیاهان حافظه‌ی زنده‌ی تاریخ بودند و اجدادشان در این زمین‌ها، قرن‌ها و بلکه بسیار بیشتر از عمر حکومت اروپاییان در این زمین‌ها زندگی کرده بودند. استعمارگران باید چاره‌ای برای این چشم‌های بینا و حافظه‌ای زنده دست و پا می‌کردند.کشتار آنها همیشه جواب‌گو نبود. آنها باید چاره‌ی دیگری می‌اندیشیدند و آن هم کوچاندن این مردم به سمت قسمت‌هایی بود که غیر قابل سکونت، غیر قابل برداشت و غیر قابل بازگشت باشد. استعمارگران مردم بومی را کیلومترها پیاده از میان رودخانه‌ها و کوهستان‌ها کوچاندند تا زمین‌هایشان دیگر مدعی و صاحبی نداشته باشد. یا بمیرید یا نباشید!

معرفی جلد ششم سرگذشت استعمار: فاخته ها لانه ندارند

حالا دیگر قدرت اروپاییان در مستعمراتشان تثبیت شده‌بود. آنها باید به فکر تجارت در داخل مرزها کشور و پادشاهی خودشان می‌بودند.
این ثروت باید تبدیل به پولی می‌شد که در اروپا کم و نایاب بود.
کسی نمی‌بایست بیشتر از استعمارگران و پادشاهانشان پول و ثروت داشته‌باشد. حالا رگ حیاتی تجارت در دست عده‌ی کمی بود و آنها باید روش‌های تجاری را ابداع می‌کردند که بتوانند به واسطه آن ثروت زیادی را که پیدا کرده‌بودند تثبیت کنند، مبادا رقبایی که روز به روز بیشتر و قدرتمندتر می‌شدند آنها را از چنگشان بربایند. حالا سرمایه‌داری و روش‌های آن ریشه دوانده‌بود و باقیمانده عصاره جان ملت‌های در بند استعمارگران را بیشتر می‌مکید.

معرفی جلد هفتم سرگذشت استعمار: سفر الماس

از نظر استعمارگران هر چیزی که در زمین پیدا می‌کردند، چه اتفاقی و چه با زور، مال آنها بود. این میان، هیچ سرمایه و ثروتی مطلقا نباید از چنگال آنان دور می‌ماند. مخصوصا ثروت‌ها و اشیاء قیمتی و گران‌بهایی که آن‌قدر قدمت داشتند و کهن و اصیل بودند که حتی تاریخ پیدایش آن نیز نامشخص بود.
انگلیس یکی از قدرتمندترین پادشاهی‌هایی بود که از میان هیاهو و جنگ دیگران با قدرت و شانس و عمیقا حیله‌گری و سَیّاسی توانسته بود عمده‌ی ثروت‌های ناب و اشیاء گرانبها را برای خود به دست آورد.
مهرداد کیایی داستان شگفت‌انگیز سفر الماس بزرگ و گران‌قیمت دریای نور را در جلد هفتم سری سرگذشت استعمار بیان می‌کند.

معرفی جلد هشتم سرگذشت استعمار: به دنبال کادی

هند، یکی از بزرگ‌ترین مستعمران انگلستان بود. منابع سرشار، نیروی کار فراوان و ثروت‌های طبیعی غنی. بی‌شک به دست آوردن سرزمین پهناوری مثل هندوستان هم لذت‌بخش بود و هم سخت.
اما برای انگلیسی‌هایی که ملکه آن، خود را صاحب هند می‌دانست کار سختی نبود. سیاست تفرقه بینداز و حکومت کن توانست در طی مدت بیش از صد سال سرتاسر هند را به تصرف خونین بریتانیا در بیاورد.
اما بیش از یک قرن تحمل سخت‌ترین شکنجه‌ها، روزگار مردی را به نام گاندی با لباسی از جنس پارچه‌ی کادی بیدار کرد تا استقلال هند را از انگلستان باز پس گیرد.

معرفی جلد نهم سرگذشت استعمار: افطار در کلیسا

استعمارگران وقتی وارد ایران شدند که سلسله صفویه پا به عرصه وجود گذاشت. مهمترین شاه این سلسله، شاه عباس توانست با قدرت و اقتدار رونق اقتصادی را به ایران بازگرداند و شهرهای مهمی که در دست عثمانی بود را با قدرت شمشیرش باز پس گیرد اما این میان کرنش‌های او در مقابل کشیشان مسیحی، بندهای بسیاری را آب داد تا پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها و فرانسوی‌ها و روس‌ها بتوانند قدم‌های استعماری و حریصانه‌ی خود را بر خاک ایران مستحکم کنند.

معرفی جلد دهم سرگذشت استعمار: گنج های کلات

حالا پای روسیه نیز به ماجرای استعمار باز شده و نزدیک‌ترین غنیمتی که روس‌ها می‌توانند از چنگ رقبایشان در بیاوردند، ایران زمان نادرشاه و کریم خان زند است.
پادشاهانی که در ذهن ما قهرمانند اما در سرگذشت و سرنوشت و قدرت گرفتن استعمار در ایران و جهان شاید گامی موثر برداشته باشند با تصمیماتی که اگر از آن ها باخبر شویم قطعا شگفت‌زده خواهیم شد. یکی از این حرکت‌های موثر در قدرت گرفتن استعمار در هند را از نادرشاه افشار در جلد سفر الماس می خوانیم.
ایران این ایام هر روز در دستان فاتح و قدرتمند کشوری است که می‌کوشد رقیب دیگر استعماری خود را از میدان به در کند. ایران مثل توپی از این دست به آن دست می‌شود.

معرفی جلد یازدهم سرگذشت استعمار: جوانه های آتش

دوره‌ی سلسله‌ی قاجار شاید در تاریخ ایران بیشترین باج‌ها را داده و خدمات زیادی به کشورهای استعماری انگلیس و روسیه کرده باشد.
بی‌لیاقتی شاهان قاجاری مخصوصا فتحعلی شاه که به داشتن حرمسرای پر رونق و بزرگی مشهور بوده آنقدر در قدرت گرفتن کشورهای بیگانه و پا گذاشتن بر روی حلقوم مردم موثر بوده که حتی رشادت‌های عباس میرزا هم در مقابله با آنها فایده چندانی نداشته است.
استعمار در زمان قاجار در ایران به اوج خود می رسد.

معرفی جلد دوازدهم سرگذشت استعمار: بازی بزرگ

انگلستان و روسیه پایان سلسله قاجار را رقم می‌زنند و خود سلسله پهلوی را روی کار می‌آورند. سرنگون کردن و بر تخت کردن شاهان گوش به فرمان و ضعیف برای چپاول بیشتر سرزمین‌ها و مردم. این رسم کهن استعمارگران از زمانی است که اولین نفرشان پا به خاک سرزمین‌های ناشناخته گذاشت و جنگ و قحطی و آوارگی تنها دستاورد آنان برای مردم کشورهای ضعیف و مستعمرات آنان بود.
اما آنچه در این جلد و سری‌های قبل بیش از همه واضح است، قدرت گرفتن استعمار مجموعه‌ای از خیانت‌های حکمرانان و پادشاهانی بوده که بر سرزمین‌های زیر سلطه حکومت می کرده‌اند.
بازی بزرگ به خاطر نزدیکی به تاریخ معاصر، اتفاقات تاسف‌بار و اما ملموس تری از ردپای جنایات استعمار بر خاک ایران را دارد.

معرفی جلد سیزدهم سرگذشت استعمار: ماجرا هنوز تمام نشده

نفت. این ماده سیاه بدبو. داستان نفت اکتشافات و جنگ‌هایی که بر سر تصاحب آن شکل می‌گیرد. ماده‌ای که قبل از آن در بین قبایل سرخ‌پوستی استفاده رایجی داشته اما کسی از آن روی سکه نفت به عنوان سوخت خبر نداشته‌است تا اینکه استعمارگران، ماده‌ای را که برای عایق‌بندی و چسباندن استفاد می شده را به سبد کالاهای مورد طمع خود اضافه می‌کنند و جهان تغییر محسوسی می‌کند.
ماجرای جنگ‌های بی‌پایان خاورمیانه بر سر نفت که هنوز تمام نشده‌است.

معرفی جلد چهاردهم سرگذشت استعمار: فارغ التحصیلان زندان

اینکه استعمارگران با چه حیله و تزویری توانستند از مردم هر منطقه علیه خود همان مردم استفاده کنند داستان غم‌انگیز این جلد است.
بومیانی که در وطن خود بَرده بودند و به طمع سرزمین‌های آبا و اجدادی‌شان قتل عام شدند یا تبدیل به نیروی کاری شدند که از آنها ماشین‌های زنده‌ی کار می‌ساخت. این در حالی بود که آپارتاید و تبعیض نژادی برای همه آنهایی بود که سرزمین‌شان را با زور از دست داده‌بودند و حالا نژاد پست‌تر خطاب می‌شدند.

معرفی جلد پانزدهم سرگذشت استعمار: ملکه تهی دست

آمریکای به قدرت رسیده توسط اولین ساکنان انگلیسی آن، کشتار و راندن چندین هزار بومی سرخ‌پوست آمریکایی و اعلام استقلالش از انگلستان، آمریکا را تبدیل به قدرتی استعماری کرده بود که حالا می‌توانست خود وارد حریم مناطق دیگر شود و باز همان رفتارها را با مردم مناطق جدید داشته باشد. شرق آسیا، چین، اندونزی و فیلیپین حالا باید طعم تلخ استعمار، کوچ و مرگ با زجر را بچشند یا تن به خواسته‌های قلدرمآبانه‌ی کشوری قدرتمندتر بدهند.
استعمار جدید حالا پنجه‌های قدرتمندتری دارد و امروز و اینجا می‌توانیم با درس از تاریخ و عبرت گذشته، تار و پود در هم تنیده‌ی نظام فاسد سرمایه‌داری و ظلم‌هایش را واضح‌تر ببینیم.

 سری 15 جلدی سرگذشت استعمار نوشته مهرداد میرکیایی را انتشارات سوره مهر در رد سنی نوجوان منتشر کرده است تا خطی داستانی و روایی از حضور و بروز ابرقدرت‌ها، شیوع جنگ‌ها و قحطی‌ها، جهل و خیانت‌ها، تزویر و دروغ‌ها و جنایت‌ها، تلاش‌های بی‌ثمر و گاها موثر برای تغییر، ایستادگی، مقاومت و باز پس گیری استقلال بسیاری از مردم جهان را بازگو کند.

نوجوان امروز نیاز به آگاهی دارد و چه بهتر که این آگاهی مستندوار را در بستری از داستان دنبال کند.
هر جلد از این سری به تنهایی می تواند داستان قسمتی از تاریخ استعمار را به طور کامل بیان کند. 
گرچه این مجموعه به هم پیوسته است اما هر جلد جدا داستانی گویا برای خود دارد.
انتشارات سوره مهر همچنین این مجموعه را به صورت کتاب سه جلدی نیز وارد بازار نشر کرده که هر کدام از این جلد ها شامل پنج جلد از این سری 15 جلدی است.
رده سنی بالای سیزده سال می‌تواند به وسیله مجموعه پانزده جلدی سرگذشت استعمار میرکیایی، با واقعیاتی تاریخی از استعمار در سرتاسر دنیا و مخصوصا ایران آشنا شود. این واقعیات تاریخی چراغ روشنی است برای حفظ دستاوردهای میهن در طی قرن‌ها سختی و مرارت.

به قلم "مهدیه جاهد"