بهترین کتاب ها برای تقویت هوش و حافظه کودک + پیشنهاد ویژه برای کودک و والدین
گشتی در مغز پیچیده کودکان
«مغز»، یکی از پیچیده‌ترین و شگفت‌انگیزترین خلقت‌های جهان است. «مغز کودکان» به دلیل عدم توانایی آنها در ابراز احساسات کامل، صحبت‌کردن و اعمال شناختی پیشرفته، برای ما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مغز ما از لحظه‌ای که به دنیا می‌آییم، شروع به توسعه و پیشرفت می‌کند. هرچند بخشی از مغز در دوران جنینی هم فعالیت دارد؛ اما رشد و تکامل اصلی مغز بعد از تولد اتفاق می‌افتد و آخرین اندامی است که در بدن انسان به تکامل می‌رسد. مغز تقریباً تا سن 20 الی 21 سالگی در حال به تکامل رسیدن است. این رشد، تحت تأثیر هر نوعی از تجربه، تعامل و اطلاعاتی است که با آنها روبرو می‌شود.
رشد مغزی در کودکان
درک چگونگی «رشد مغزی در کودکان» می‌تواند به والدین، مربیان و سرپرستان کودک کمک کند تا از کودکان برای دستیابی به پتانسیل بالای مغزی حمایت کنند. همچنین این مسئله کمک زیادی به تربیت، نحوه برخورد و رفتار ما با کودکان می‌کند. والدین و مراقبان باید در مواجهه با کودکان میزان تکامل مغزی آنها را در نظر بگیرند و از آنها انتظاراتی متناسب با سنشان داشته باشند. مغز کودکان در 3 سال اول زندگی بیشترین تأثیر را از محیط اطراف می‌پذیرد و توجه به این سه سال برای والدین بسیار ضروری است. همچنین مغز کودکان تا 6 سالگی در حدود 90 درصد رشد می‌کند و بقیه تکامل آن تا سنین بالاتر و با سرعت کمتری ادامه دارد.
مغز در 3 سال اول زندگی
سال‌های اولیه زندگی کودک، زمان رشد سریع مغز است. در سن سه سالگی، مغز کودک به حدود 80 درصد اندازه مغز بزرگسالان رسیده است. این رشد سریع با تشکیل سیناپس‌های جدید - ارتباطات بین سلول‌های مغز – اتفاق می‌افتد. در واقع، در سال‌های اولیه، مغز کودک در هر ثانیه بیش از 1 میلیون سیناپس جدید تشکیل می‌دهد و دقیقاً در این سن بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری کودک پایه‌گذاری می‌شود.
به‌عنوان مثال اگر کودک تا سن سه سالگی شاهد محیط تنش‌آمیز در خانواده باشد، کاملاً ناخواسته مغز او به سمت تشکیل شبکه‌های عصبی‌ای می‌رود که ممکن است کودک را تبدیل به فردی خشن کند؛ زیرا کودک راه دیگری جز ابراز خشونت برای دفاع از خود نیاموخته است و این مسئله تبدیل به مشکلی ریشه‌ای خواهد شد؛ بنابراین متوجه می‌شویم که بین 1 تا 3 سالگی مراقب بیشترین مسئولیت را در رفتار با کودک خود دارد.
نقش انعطاف پذیری عصبی در رشد مغز کودکان (نوروپلاستیسیته)
یکی از قابل‌توجه‌ترین ویژگی‌های مغز کودکان، انعطاف‌پذیری عصبی آن است. انعطاف‌پذیری عصبی به معنای «توانایی سازگاری و سازماندهی مجدد مغز در پاسخ به تجربیات» است. انعطاف‌پذیری عصبی به کودکان این امکان را می‌دهد تا مهارت‌های جدید را بیاموزند، اطلاعات را به‌سرعت یاد بگیرند و پس از هر ناکامی و شکست بتوانند خود را بهبود دهند؛ بنابراین لازم است به انعطاف‌پذیری مغز کودک خود کمک کنید.
- به آنها اجازه دهید نظر خود را در مورد چیزهایی مختلف بیان کنند و سعی کنید با صحبت‌کردن ابعاد دیگری را نیز به آنها نشان دهید.
- برای کودک خود حوصله به خرج دهید.
- با آنها بازی کنید و سعی کنید برای آنها کتاب‌های متنوع بخوانید.
- کودکان را به‌خاطر خلاقیت، شکست‌ها، حرف‌های نو و نیازهایشان سرزنش نکنید و سعی کنید شیوه سنجش منطقی و نقادانه را به آنها بیاموزید.
انعطاف‌پذیری عصبی از آرامش والدین، نحوه برخورد آنها با کودک و ارزش دادن به تمام ابعاد وجودی کودک به دست می‌آید.
عوامل کلیدی مؤثر بر رشد مغز کودک
عوامل زیادی بر رشد مغز کودکان اثر می‌گذارند. بعضی از این عوامل غیر قابل تغییر هستند و بعضی دیگر در کنترل والدین و خانواده قرار دارند. در زیر به توضیح چندین عامل کلیدی در تقویت و رشد مغزی کودکان می‌پردازیم:
1- ژنتیک و محیط زیست
درحالی‌که ژنتیک پایه اولیه مغز کودک را تشکیل می‌دهد، محیط، چگونگی تحقق و بروز این پایه را فراهم می‌کند. روابط محبت‌آمیز، فعالیت‌های متنوع و یک محیط امن، همگی نقش مهمی در تقویت و رشد سالم مغز دارند. از سوی دیگر، استرس مزمن یا بی‌توجهی می‌تواند مانع سلامت روان شود.
2- تغذیه و سلامت جسمانی
تغذیه مناسب برای رشد مغز ضروری است. مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا 3، آهن و روی اهمیت ویژه‌ای دارند. همچنین فعالیت بدنی منظم به بهبود جریان خون به مغز کمک می‌کند و منجر به عملکرد بهتر مغز می‌شود. تشویق‌کردن کودکان به انجام یک ورزش خاص موجب می‌شود کودک شما در توجه و تمرکز توانمندتر شود و همچنین ورزش‌های گروهی کودک را از لحاظ ارتباطی تقویت می‌کند.
3- بازی و اکتشاف
بازی اغلب به‌عنوان «کار دوران کودکی» شناخته می‌شود. از طریق بازی، کودکان می‌توانند تفکر انتقادی، حل مسئله و مهارت‌های اجتماعی را پرورش دهند. بازی نواحی مختلف مغز را تحریک می‌کند. تفاوت ندارد اگر کودک شما خود را ابرقهرمان تصور می‌کند یا به چیدن بلوک مختلف روی هم می‌پردازد یا مدت‌ها به رنگ‌آمیزی مشغول است؛ در همه این بازی‌ها کودک در حال کشف خود و دنیای درون، کشف دنیای بیرون و یافتن استعداد و علایق خود است.
اهمیت کتاب در رشد مغز کودک
ما باید دانش خود را در مورد مغز کودکان خود افزایش دهیم و همچنین به آنها کمک کنیم تا خود را بیشتر بشناسند. والدین موظف‌اند نه‌تنها خود بسیار کتاب بخوانند؛ بلکه کتاب‌هایی برای کودک خود تهیه کنند. به‌طورکلی کتاب فواید بسیار زیادی دارد. در زیر ما به بررسی بخشی از فواید آن پرداخته‌ایم:
1- مهارت های زبانی و سوادآموزی
خواندن کتاب برای کودکان به رشد مهارت‌های زبانی و سوادآموزی آنها کمک می‌کند. حتی قبل از اینکه آنها بتوانند صحبت کنند، گوش‌دادن به داستان‌های مختلف می‌تواند دایره لغات آنها را افزایش دهد و حتی هوش آنها را بیشتر کند. همان‌طور که بزرگ‌تر می‌شوند، کتاب‌ها آنها را با مفاهیم و ایده‌های جدید آشنا می‌کنند و نگاه آنها به جهان را عمیق‌تر خواهند کرد.
2- رشد عاطفی و هیجانی
کتاب‌ها همچنین نقش مهمی در رشد عاطفی دارند. داستان‌ها می‌توانند به کودکان کمک کنند تا احساسات خود را درک کنند، با دیگران همدردی کنند و یاد بگیرند که چگونه خود را در موقعیت‌های اجتماعی کنترل کنند. به‌عنوان مثال، داستانی در مورد شخصیتی که بر چالش‌های زندگی غلبه می‌کند، می‌تواند تاب‌آوری و حل مسئله را به کودکان بیاموزد. همچنین برای والدین ضروری است که بیاموزند چگونه با احساسات کودکان روبه‌رو شوند. کودکان باید تنظیم هیجانی را بیاموزند به‌جای آنکه به سرکوب هیجانات بپردازند.
3- رشد شناختی
کتاب‌ها با به چالش کشیدن کودکان در تفکر انتقادی و ترکیب ایده‌های متنوع، رشد شناختی را تقویت می‌کنند. کتاب‌های تصویری، به‌ویژه، هر دو طرف مغز را درگیر می‌کنند؛ یعنی سمت چپ، زبان را پردازش می‌کند و سمت راست، تصاویر بصری را تفسیر می‌کند. این عملکرد دوگانه توانمندی کلی مغز را تقویت می‌کند. همچنین بهتر است کودکان به‌جای وقت گذراندن با گوشی‌های موبایل و انیمیشن‌های پر زرق‌وبرق که توجه و تمرکز آنها را نابود می‌کند به کتاب‌خواندن و بازی در دنیای واقعی بپردازند.
کتاب های تقویت هوش و حافظه کودکان
بحث کودکان که می‌شود، کتاب‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. اول کتاب‌هایی که باید توسط والدین خوانده شود تا آنها از طریق افزایش دانش خود بتوانند کودکان خود را به‌درستی هدایت کنند و دوم کتاب‌هایی که برای خود کودک تهیه می‌شود تا کودک از طریق بازی و رنگ‌آمیزی به طور ناخودآگاه به تقویت مغز خود بپردازد. والدین وظیفه دارند در هر دو مورد دانش خود را افزایش دهند. در ادامه‌ی مقاله به معرفی کتاب در هر دو زمینه پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
بهترین کتاب های تقویت هوش و حافظه کودک مناسب والدین
کتاب‌های زیر با دقت بسیار زیادی انتخاب شده است و دانش والدین، سرپرستان و مربیان کودک را در مورد مغز کودکان افزایش می‌دهد. این کتاب‌ها به والدین و مربیان کمک می‌کند تا تلاش خود را در جهت رشد و تقویت مغز کودکان انجام دهند.
1. کتاب مغز کودک من
کتاب «مغز کودک من» در 3 جلد به چاپ رسیده است که هر کدام از این جلدها برای یک دوره سنی خاص کودک شما تهیه شده است.
کتاب «مغز کودک من: از بارداری تا یک سالگی» اولین جلد از این کتاب است که به شما می‌آموزد که در دوران بارداری چگونه مراقبت‌های لازم را برای جنین خود انجام دهید و پس از آن تا یک سالگی کودک را در بر می‌گیرد. این کتاب توسط دکتر حامد اختیاری و فاطمه کشوری به نگارش درآمده است.
کتاب «مغز کودک من: از یک سالگی تا چهار سالگی» نه‌تنها مراقبت‌های لازم را به شما یاد می‌دهد؛ بلکه به شما می‌آموزد که چگونه با کودک خود ارتباط برقرار کنید، چگونه با او بازی کنید و کدام یک از رفتارهای والدین به رشد مغزی و فکری کودک کمک بیشتری می‌کند. این کتاب توسط دکتر حامد اختیاری و طاهره مهدوی حاجی به نگارش درآمده است.
پس از آن کتاب «مغز کودک من: از چهار سالگی تا هفت سالگی» منتشر شده است که یکی از بهترین کتاب‌ها در حوزه‌ی مغز کودکان است و آموزش‌های لازم جهت رشد هرچه بهتر مغز کودکتان را به ارمغان می‌آورد. این کتاب توسط دکتر حامد اختیاری و عاطفه رضایی نوشته شده است.
هر سه کتاب معرفی شده در بالا از موفق‌ترین کتاب‌های انتشارات مهرسا برای کودکان هستند که ضروری است توسط والدینی که به مغز کودک خود اهمیت می‌دهند خوانده شود.
2. کتاب احساسات کودک من
کتاب «احساسات کودک من» که یکی ضروری‌ترین کتاب‌هایی است که باید توسط والدین خوانده شود، به بررسی احساسات کودک شما و نحوه پاسخ شما به این احساسات می‌پردازد.
دوران کودکی، دوران بسیار حساسی است که در آن شخصیت کودک شکل می‌گیرد. این شکل‌گیری شخصیت با احساسات و نحوه دریافت واکنش عاطفی از سوی والدین ارتباط مستقیم دارد. ضروری است تا والدین بیاموزند که چگونه به احساسات کودک خود واکنش دهند تا از مشکلاتی مثل خودشیفتگی، مهرطلبی، عدم اعتمادبه‌نفس، خجالتی بودن و... در کودکان جلوگیری کنند و کودکانی توانمند تربیت نمایند.
توجه به احساسات یکی از مهم‌ترین ارکان در رشد سالم فرزندان است. آنها از رفتار والدین می‌آموزند که چگونه هیجانات و عواطف خود را کنترل کنند. این کتاب نیز توسط انتشارات مهرسا با نگارش دکتر حامد اختیاری و فاطمه غنی‌پور به چاپ رسیده است.
3. کتاب پرورش مغز
آیا تابه‌حال به این موضوع فکر کرده‌اید که مغز به‌طورکلی چگونه فعالیت می‌کند و چگونه بر شکل‌گیری شخصیت ما و کودکانمان اثر می‌گذارد؟ مغز چگونه موجب رشد و تعالی انسان می‌شود و چگونه به سلامت روحی و روانی ما کمک می‌کند؟
کتاب «پرورش مغز» یکی از بهترین کتاب‌ها برای آموزش کارکردهای مغز و نقش آنها در زندگی ما است. این کتاب که توسط جیمز هریسون و مایک هابز به نگارش درآمده است، با تصاویر گرافیکی و بسیار زیبا و با زبانی بسیار ساده به توضیح کارکردهای مغز می‌پردازد.
خواندن این کتاب نه‌تنها برای تقویت مغز بزرگسالان بلکه برای والدینی که به دنبال سلامت مغزی کودکان خود هستند، بسیار ضروری است.
4. کتاب چگونه جوجه تیغی را در آغوش بگیریم؟
هنگامی که کودکان ما بزرگ می‌شوند و به دوره نوجوانی و بلوغ می‌رسند، ممکن است که به یکباره همه چیز تغییر کند. ممکن است دیگر راهکارهای شما برای ارتباط با فرزندتان کارساز نباشد. در آن زمان به نظر می‌آید که کودک شما تغییر کرده است و پا به دوره نوجوانی گذاشته است. در این دوره والدین دچار سردرگمی بسیار زیادی هستند. فرزندانشان تقریباً رفتارهای غیرقابل‌کنترل از خود نشان می‌دهند و بسیار از والدین راهبردهای اشتباهی برای مواجهه با فرزند خود در پیش می‌گیرند که همین مسئله به‌خودی‌خود می‌تواند مشکل‌ساز شود. کتاب «چگونه جوجه‌تیغی را در آغوش بگیریم» کتابی است که به والدین می‌آموزد که چگونه با فرزند خود در دوران بلوغ و نوجوانی روبه‌رو شوند. این کتاب به ما می‌آموزد که یک نوجوانی از نظر فیزیکی و ذهنی و مغزی چه تغییراتی می‌کند و لازم است چه واکنش‌هایی در برابر او از خود نشان داد. کتاب «چگونه جوجه‌تیغی را در آغوش بگیریم» توسط جولی ا. راس با ترجمه مهین میلانی در انتشارات لیوسا به چاپ رسیده است.
بهترین کتاب های تقویت هوش و حافظه مناسب کودکان
کودکان نیز از سنین خردسالی نیازمند رویارویی با کتاب هستند. تبدیل‌شدن کتاب به بخش مهمی از زندگی کودکان به آنها کمک می‌کند تا فرهنگ کتاب‌خوانی را در زندگی خود تبدیل به عادت کنند.
نه‌تنها بزرگسالان برای تقویت مغز کودک خود باید کتاب بخوانند؛ بلکه کتاب‌هایی برای کودکان نیز منتشر شده است که به رشد مغزی آنها کمک می‌کند. این کتاب‌ها از طریق بازی و به کار انداختن قوه تخیل، حل مسئله، توجه و تمرکز و... باعث می‌شوند مغز کودکان مانند ماهیچه‌های بدن تقویت شود. در زیر به معرفی بهترین کتاب‌هایی که به تقویت مغز کودکان کمک می‌کند، می‌پردازیم.
1. کتاب حیوانات پرماجرا
کتاب «حیوانات پر ماجرا» کتابی برای کودکان است که به تقویت حافظه کودکان کمک بسیار زیادی می‌کند. در این کتاب کودک باید تفاوت‌های میان تصاویر مختلف را شناسایی کند و برای این کار نیاز دارد تا تصویر را برای مدت کوتاهی به حافظه خود بسپارد. این کتاب که برای رده سنی 3 تا 18 سال می‌تواند مناسب باشد، توسط جان هافمن، شنن ام ماللی و سارا مطلوب تهیه و تدوین شده است و در انتشارات مهرسا به چاپ رسیده است.
کتاب‌هایی زیادی از جنس کتاب حیوانات پرماجرا وجود دارد که به تقویت حافظه کودکان از طریق بازی کمک می‌کند. کتاب «بگرد و پیدا کن»، «تصاویر پنهان» و «سرزمین مخفی‌شده‌ها» از مجموعه «کتاب های گردو» در این دسته جای دارد که در ادامه به معرفی بعضی از آنها می پردازیم.
2. کتاب راه را پیدا کن
در کتاب «راه را پیدا کن»، کودک شما باید بتواند نقطه‌ی ابتدایی مسیر را به نقطه‌ی انتهایی آن متصل کند. شاید این کتاب برای شما ساده به نظر بیاید، اما برای کودک شما کاری چالش‌برانگیز است که نیازمند به‌کارگیری بیشتر مغز است. با انجام بازی‌های این کتاب توانایی حل مسئله در کودک شما تقویت می‌شود و او می‌آموزد که چگونه به حل‌کردن مشکل و مسئله بپردازد. او با مسیرها درگیر می‌شود تا بتواند مسیر درست را پیدا کند. کتاب راه را پیدا کن توسط زهرا السادات رضوی تهیه شده است.
3. کتاب اگه گفتی؟
کتاب «اگه گفتی؟» از فرن نیومن د. آمیکو نه‌تنها به کودک کمک می‌کند تا تفاوت‌های میان عکس‌ها را پیدا کند؛ بلکه عکس‌ها قابلیت رنگ‌آمیزی نیز دارند که خود به جذابیت کتاب می‌افزاید. کتاب اگه گفتی؟ کتاب کوچک و جذاب دیگری از انتشارات مهرسا برای کودکان بالای سه سال است که به افزایش قدرت حافظه، توجه و تمرکز و دقت کودکان کمک می‌کند.
4. کتاب دونه به دونه خونه به خونه
این کتاب نیز همانند کتاب‌های معرفی‌شده دیگر در این مقاله به فرزندان شما کمک می‌کند تا دقت و توجه و تمرکزشان بالا رود. آنها از طریق رنگ‌آمیزی هر بخش متناسب با اعداد آن می‌توانند از سنین کودکی، تمرکز خود را افزایش دهند. کتاب «دونه به دونه خونه به خونه» کتابی برای کودکان بالای سه سال است و با چند مدادرنگی و تمرین‌های جذاب، ذهن و مغز کودک شما را فعال‌تر می‌کند.
5. مجموعه کتاب های مغز من و رنگ آمیزی
کتاب‌های رنگ‌آمیزی نقش بسیار زیادی در ایجاد حس آرامش برای بزرگسالان و کودکان دارد. مجموعه کتاب‌های «مغز من و رنگ‌آمیزی» باشگاه مغز که در 6 جلد متنوع به چاپ رسیده است، یکی از بهترین مجموعه کتاب‌ها برای تمرین توجه و تمرکز و ذهن‌آگاهی است. می‌توانید با توجه به علایق کودک خود، یکی از این 6 جلد را تهیه کرده و در اختیار کودک خود قرار دهید. رده سنی این کتاب از 9 سال به بالا است. مجموعه کتاب‌های مغز من و رنگ‌آمیزی که کاری دیگر از گروه مؤلفان باشگاه مغز است فقط یک رنگ‌آمیزی ساده نیست؛ بلکه در حین رنگ‌آمیزی، دانش شما را در مورد جنبه‌های مختلف مغز افزایش می‌دهد.
6. مجموعه کتاب های باشگاه مغز کودکان
«باشگاه مغز کودکان» از بهترین و فوق‌العاده‌ترین کتاب‌ها برای کودکان است که به قدرت حل مسئله، توجه و تمرکز، حافظه و ادراک او کمک بسیار زیادی می‌کند. مجموعه کتاب باشگاه مغز کودکان در سه جلد به چاپ رسیده است که برای شروع بهتر است از جلد 1 آن را برای کودک خود تهیه کنید. کتاب‌های باشگاه مغز کودکان از کامل‌ترین و بهترین کتاب‌های کودک در ایران است که استفاده از آن برای هر کودکی ضروری است. مجموعه باشگاه مغز بزرگسالان نیز بسیار کارآمد و جذاب است. این مجموعه با تلاش دکتر حامد اختیاری و دکتر تارا رضاپور تهیه و تدوین شده است.
7. مجموعه کتاب های باشگاه مغز اعداد و حروف
مجموعه کتاب‌های باشگاه مغز اعداد و حروف نیز یکی از بهترین مجموعه کتاب‌هاست که به تقویت مهارت‌های زبانی و ریاضی کودکان 3 تا 7 سال بسیار کمک می‌کند. این کتاب‌ها مجموعه‌ای از بازی و یادگیری هستند که ذهن کودک شما را تقویت کرده و به رشد مغزشان کمک بسیار زیادی می‌کند. باشگاه مغز: اعداد و حروف همانند باشگاه مغز کودکان در 3 جلد، توسط دکتر حامد اختیاری و دکتر تارا رضاپور به نگارش درآمده است.
8. کتاب احساسات کودک من (کتاب کار)
علاوه بر هوش و حافظه، هوش هیجانی نیز بسیار مسئله مهمی است. کتاب احساسات کودک من که در قبل‌تر توضیح داده شد، در دو جلد تدوین شده که جلد اول آن برای والدین و جلد دوم آن کتاب کار کودکان است که در آن کودکان چگونگی شناسایی احساسات خود و دیگران را یاد می‌گیرند. توانایی شناسایی احساس‌ها به شکل‌گیری شخصیت، همدلی با دیگران و افزایش هوش هیجانی کودکان کمک شایانی می‌کند. «احساسات کودک من (کتاب کار)» نیز توسط نشر مهرسا منتشر شده است.
به قلم «مهدیه فرجی»
کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.
۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران