کتاب زنان کوچک، رمانی برای زنان تمام نسل‌ها

«زنان کوچک» (Little Women) رمانی کلاسیک است که توسط لوئیزا می آکوت در سال 1868 منتشر شد؛ رمانی که اتفاقات آن به دنیای واقعی شباهت زیادی دارند. همین باعث شده که زنان از هر ملیت و فرهنگی با داستان آن ارتباط برقرار کنند. دیگر راز موفقیت «زنان کوچک» شاید در این است که داستانش تاریخ انقضا ندارد.
همین همیشگی بودن داستان باعث شده در گذر سال‌ها از آن نسخه‌ها متعددی به زبان‌های مختلف فروخته شود. نسل‌های جدید هم همیشه به چشم یک گزینه خوب و الهام‌بخش به آن نگاه می‌کنند.

این رمان به‌عنوان اثری در حیطه ادبیات کودک و نوجوان شناخته می‌شود؛ اما به واسطه معانی عمیقی که در بطن رمان گنجیده شده؛ برای بزرگسالان هم کتابی دلنشین به حساب می‌آید. 

داستان زنان کوچک از چه قرار است؟

زنان کوچک ماجرای زندگی یک خانواده با چهار دخترشان است. مگ، جو، بت و امی. پدر خانواده مدتی است که برای شرکت در جنگ اعزام شده. دختران دور از پدر با مادرشان و خدمتکار خانه زندگی می‌کنند. غیبت پدر باعث شده فشار مالی روی خانواده بیشتر شود. اما به لطف مادر خانواده و تأثیری که بر دخترانش دارد؛ آنها در کنار هم از این شرایط عبور می‌کنند. هر کدام از شخصیت‌های این رمان ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که در پی آن مجموعه‌ای از رفتارها و خواسته‌های خود را نیز خواهند داشت.

چرا زنان کوچک را بخوانیم؟

«زنان کوچک» به خوبی زندگی زنان در قرن نوزدهم را به تصویر کشیده و در کنار آن با قرار دادن شخصیت‌های کتاب در شرایط خاصی که تجربه می‌کنند؛ به دنبال زنده کردن مفاهیم عمیق انسانی همچون ایثار، محبت و صداقت است.
در این آشفته بازار فرهنگ، «زنان کوچک» یک دفاع تمام قد از بنیاد خانواده است. داستان بر محور خانواده می‌چرخد. با وجود اینکه هر کدام از دختران خانواده، ویژگی و تمایلات خاص خود را دارند؛ اما یاد می‌گیرند برای خانواده خود گاهی باید ایثار کنند.
از نقش مادر در خانواده مارچ نمی‌توان چشم‌پوشی کرد. او زنی است تحصیل کرده. منطقی و بامحبت که شگردهای تربیتی را خوب بلد است. مادری که با مهربانی و تدبیری که دارد؛ در ذهن دخترانش به شکل زنی توانمند یادآوری می‌شود. در غیاب پدر خانواده، دختران مارچ برای انجام کارهای مختلفشان با مادر مشورت می‌کنند. طوری که مشخصا جایگاه والای والدین در خانواده یادآوری می‌شود.
در بخش‌های متعدد کتاب، شاهد همبستگی خانواده مارچ هستیم. آنها مثل حلقه‌هایی که در هم تنیده شده‌اند؛ در کنار هم سختی‌ها را پشت‌سر می‌گذارند. 

معرفی شخصیت های رمان زنان کوچک

 جو مارچ
 بزرگ‌ترین دختر خانواده است. اهل ماجراجویی است و نمی‌تواند مثل خواهر کوچکش مگ، شبیه خانم‌ها رفتار کند. در حدی که خواهرانش گاهی سرزنشش می‌کند یا برای کنترل رفتار او در مهمانی، رمز می‌گذارند تا هرجا جو از حالت طبیعی خودش خارج شد؛ با ابرو به او علامت بدهند!
 جو نویسنده است و آرزو دارد به زنی مستقل تبدیل شود که روزی داستان‌هایش چاپ شوند. با وجود اینکه اخلاق جو نسبت به بقیه خواهرانش کمی تند است؛ اما خیلی وقت‌ها از خودگذشتگی‌هایی می‌کند که نشان می‌دهد خانواده‌اش برای او نسبت به هر چیزدیگری اولویت دارد.
 
 مگ مارچ
 دومین دختر خانواده مارچ است. دختری که برای کمک به شرایط مالی خانواده، معلم سرخانه است. او برعکس جو، خانمانه رفتار می‌کند و روحیه آرام‌تری دارد. مگ به واسطه صبر و عطوفتی که دارد با خواهران کوچکش مهربان‌تر است. او احساساتی قوی دارد. به تشکیل خانواده و ازدواج هم فکر می‌کند. او آرزو دارد که روزی به رفاه مالی برسد.
 مگ خیلی وقت‌ها در شرایط مالی خانواده‌اش به خاطر اینکه نمی‌توانست لباس، دستکش و کفش مورد علاقه‌اش را داشته باشد ناراحت بود. اما در یکی از تعطیلاتی که کنار خانواده‌ای مرفه به سر برده بود؛ با دلی تنگ پیش خانواده ساده و بی‌ریا خودش برگشت.
 
 بتی مارچ
 بتی دختر سوم خانواده مارچ است. با روحیه‌ای آرام و لطیف. کسی از دوستان و خانواده مارچ به یاد ندارد که از دست بتی رنجیده باشد. او دوست دارد همیشه به اطرافیانش، عروسک‌ها و گربه‌هایش محبت کند.
 بتی عاشق موسیقی و نواختن پیانو است. اما با مشکلات مالی که در خانواده هست برای خودش جای پیشرفت زیادی نمی‌بیند. با این حال لب به شکایت باز نمی‌کند و ترجیح می‌دهد به جای رنجاندن خانواده‌اش، عروسک‌هایش را از ماجرا باخبر کند.
تا اینکه یک روز بتی نامه‌ای دریافت می‌کند. نامه‌ای که همراه با یک هدیه برای او فرستاده شده.
 
 امی مارچ
 کوچک‌ترین دختر خانواده مارچ. او معتقد است تنها یک چیز از شاهزاده خانم‌ها کم دارد. یک بینی زیبا! مقصر هم جو است. چون وقتی امی کوچک بوده؛ از بغل جو افتاده و بینی نازنینش فرم زیبایی که داشت را از دست داده. او استعدادش در نقاشی است. آرزو دارد روزی به هند برود و نقاش بزرگی شود. گاهی هم بینی که آرزویش را داشته نقاشی می‌کند.
اخلاق امی شباهت‌های به جو دارد. او کمی لجباز است و گاهی فراموش می‌کند که در آستانه بزرگ شدن باید بالغانه‌تر رفتار کند. امی دوست دارد شبیه بتی باشد. او فکر می‌کند کمی خودخواه است و این دلیل کمتر محبوب بودن او نسبت به بتی است.

زنان کوچک در رسانه: انیمیشن و سینما

رمان «زنان کوچک» به دلیل درونمایه‌های جهانی خود، همواره منبع الهام فیلم‌سازان و انیماتورها بوده است. از انیمیشن‌های ژاپنی گرفته تا اقتباس‌های سینمایی هالیوود، هر نسخه بخشی از جذابیت‌های این داستان را به تصویر کشیده است. فیلم 2019 گرتا گرویگ با نگاهی تازه و بازی‌های درخشان، یکی از موفق‌ترین اقتباس‌های اخیر محسوب می‌شود، درحالی‌که انیمیشن‌های قدیمی‌تر، یادآور خاطرات شیرین برای نسل‌های گذشته هستند. 

انیمیشن زنان کوچک (Little Women)

تاکنون چندین انیمیشن بر اساس این رمان ساخته شده که یکی از آن ها کارتون «زنان کوچک» (1987)  است. این انیمیشن ژاپنی توسط استودیوی Nippon Animation ساخته شد و بخشی از مجموعه «داستانهای کلاسیک» (Classic Literature Series) بود. این نسخه روایتی شیرین و خانوادگی از داستان اصلی ارائه می‌دهد. این انیمیشن در 48 قسمت توسط صدا و سیما دوبله و بارها پخش شده است؛ کارتونی خاطره انگیز برای تمام بچه های ایران!

فیلم های سینمایی زنان کوچک

این رمان بارها به صورت لایو اکشن اقتباس شده که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:  

1. «زنان کوچک» (1933)  
   - کارگردان: جورج کیوکر  
   - بازیگران: کاترین هپبورن در نقش جو مارچ  
   - این نسخه یکی از اولین اقتباس‌های سینمایی محسوب می‌شود و هپبورن با بازی قدرتمندش، جو را به‌یادماندنی کرد.  

2. «زنان کوچک» (1949)  
   - کارگردان: مروین لیروی  
   - بازیگران: جون آلیسون، الیزابت تیلور، مارگارت اوبراین  
   - این نسخه با بازی درخشان الیزابت تیلور (در نقش ایمی) و موسیقی زیبا، یکی از محبوب‌ترین اقتباس‌های کلاسیک است.  

3. «زنان کوچک» (1994)  
   - کارگردان: گیلیان آرمسترانگ  
   - بازیگران: وینونا رایدر، سوزان ساراندون، کریستین دانست، کلر دینز  
   - این نسخه با بازی خیره‌کننده وینونا رایدر در نقش جو و فضاسازی زیبای دوره ویکتوریایی، مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.  

4. «زنان کوچک» (2019)  
   - کارگردان: گرتا گرویگ  
   - بازیگران: سیرشا رونان، اما واتسون، فلورنس پیو، تیموتی شالامی  
   - این اقتباس مدرن با روایت غیرخطی و نگاهی فمینیستی، تحسین جهانی را برانگیخت و نامزد چندین جایزه اسکار شد. سیرشا رونان در نقش جو مارچ درخشان ظاهر شد.  

 تفاوت‌ها و شباهت‌های اقتباس‌ها

- انیمیشن‌ها معمولاً روایتی ساده‌تر و کودکانه‌تر دارند و بر جنبه‌های خانوادگی و احساسی داستان تأکید می‌کنند.  
- فیلم‌های سینمایی اغلب بر رشد شخصیت جو و رابطه او با لوری تمرکز دارند و برخی نسخه‌ها (مثل فیلم 2019) نگاهی مدرن و زن‌محور به داستان دارند.  
- فیلم 2019 با تغییر ترتیب روایت و پایان‌بندی متفاوت، تأکید بیشتری بر استقلال جو و مسیر حرفه‌ای او به عنوان نویسنده دارد.  

اگر به داستان خواهران مارچ علاقه‌مندید، هم انیمیشن‌ها، هم فیلم‌های سینمایی این رمان و همینطور کتاب زنان کوچک، ارزش تماشا و خواندن را دارند! 
نظر شما چیست؟ آیا خواندن کتاب را ترجیح می‌دهید یا دیدن نسخه سینمایی و انیمیشنی و یا هردو؟!

به قلم «رقیه پورحنیفه»