بهترین کتاب ها برای آموزش قصه گویی

مطلب پیش رو با هدف بررسی فواید قصه گویی و معرفی بهترین کتاب‌های قصه گویی برای والدین و همه کسانی که با بچه‌ها سر و کار دارند، تهیه شده است. مطالعه این مقاله را به والدین، مربیان و علاقه‌مندان به قصه و قصه گویی پیشنهاد می‌کنیم.

داستان یعنی زندگی!

هر داستان کلی حرف برای گفتن دارد و جمع همه این حرف‌ها می‌شود یک زندگی. یک زندگی پر از چالش و خطر، یا یک زندگی آرام و بی‌دردسر.
داستان، یکی از قدیمی‌ترین هنرهاست که به‌مرور زمان پیچیده‌تر شده است. در زمان‌های قدیم بزرگ‌ترها از تاریخ گذشته یا از ماجراهایی که برای خودشان یا دیگران اتفاق افتاده بود، تعریف می‌کردند. این نقل‌قول‌ها که دهان‌به‌دهان منتقل می‌شدند یا مکتوب می‌شدند و به دست بقیه می‌رسیدند، شدند داستان.

فواید قصه گویی

بیایید با هم مروری داشته باشیم به فواید قصه گویی:

رشد ذهنی کودکان

قصه گویی یکی از بهترین ابزارها برای رشد ذهنی کودکان است.
قهرمانان قصه‌ها، توانایی تغییر و کنترل رفتار کودکان را دارند و همین‌طور کودکان را در مقابل عوامل استرس‌زای محیط اطراف، مصون نگه می‌دارند و به پرسش‌های آنان پاسخ می‌دهند.
قصه‌ها، آگاهی و شناخت کودکان را از خود و محیط پیرامون افزایش می‌دهند.

بهبود اضطراب و کاهش لجبازی

طبق تحقیقات به‌عمل‌آمده، قصه گویی و بازی‌درمانی اثر زیادی بر کنترل اضطراب کودکان مبتلا به سرطان داشته است.
قصه گویی، لجبازی کودکان را تا حد زیادی کاهش داده و باعث سازگاری بیشتر آنان در امور اجتماعی می‌شود. وقتی کودکی برای رفتن پیش پزشک، اضطراب، درد و خشم دارد، با قصه گویی می‌توان این حالات را کاهش داد تا در نتیجه تجربه بهتری داشته باشد. همچنین قصه گویی برای درمان کمرویی کودکان مؤثر است و باعث بهبود ابراز وجود در آنها می‌شود. قصه گویی، افسردگی، اضطراب و عادات نامناسب را در کودکان بهبود می‌بخشد.
کودکان با گوش‌دادن به قصه، از شخصیت‌های قصه تأثیر می‌پذیرند و دانش و اطلاعات گوناگون را به شیوه‌ای غیرمستقیم کسب می‌کنند.

افزایش اعتماد به نفس و یادگیری بهتر

والدین با استفاده از شیوه قصه گویی، می‌توانند اعتماد به نفس را در کودکان افزایش دهند و انگیزه‌های مثبت را در آنان تقویت کنند.
خواندن کتاب برای بچه‌ها باعث می‌شود کودکان از همان گروه سنی، به کتاب‌خوانی علاقه پیدا کنند و قدرت بیان افکار کودک را پرورش می‌دهد.
شاید باورش سخت باشد؛ اما دانشمندان معتقدند که بعضی از مطالب دانشگاهی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم با داستان‌های کودکی ارتباط دارند. به‌خاطر همین داستان‌پردازی، یادگیری مطالب دانشگاهی را برای کودکان آسان می‌کند.
خواندن داستان و گوش‌دادن به آن، دانش‌آموزان را به استفاده از تخیلاتشان تشویق می‌کند، و همین تخیل قوی می‌تواند اعتمادبه‌نفس و انگیزش شخصی را در فرزند شما تقویت کند.
فرزند شما با شنیدن قصه، تصورات مثبت را در مورد خودش نشان می‌دهد و خودش را فردی شایسته و توانا تصور می‌کند. وقتی در همین قصه گویی از کلمات جدید استفاده می‌کنیم، یا وقتی در قصه‌ها به کلمات جدید بر می‌خوریم و معنی آن کلمات را به کودک می‌گوییم، دایره لغات کودک افزایش پیدا می‌کند و مهارت سخنوری آنها بهتر می‌شود.

بهبود سطح تمرکز کودکان

گوش‌دادن به داستان به بهبود سطح تمرکز کودک کمک زیادی می‌کند. شما می‌توانید یک داستان برای بچه‌ها بخوانید و سپس از کودک بخواهید برایتان بازگو کند. یا نصف داستان را بخوانید و از فرزندتان بخواهید ادامه‌اش را بگوید.
به این صورت، تمرکز کودکان روی داستان بیشتر می‌شود و تمام تلاششان را می‌کنند که متوجه داستان شوند و تمرکز بیشتری روی داستان خواهند داشت.
شما وقتی برای کودک خود داستان می‌خوانید یا قصه‌ای قدیمی برایش تعریف می‌کنید، مستقیم روی شخصیت کودک تأثیر می‌گذارید. این تأثیر می‌تواند تا بزرگسالی یا حتی تا آخر عمر همراه او باشد. البته گاهی این تأثیر مثبت و گاهی منفی است. پس مهم است از چه منبعی کتاب تهیه می‌کنید و از کجا برایش قصه نقل می‌کنید.

چگونه برای بچه‌ها قصه بگوییم؟

حال که با اهمیت قصه و قصه گویی در رشد و تربیت فرزندان آشنا شدید، شاید برایتان سؤال باشد که چگونه قصه بگوییم؟ چه روش‌هایی برای قصه گویی وجود دارد و اساساً چگونه قصه را برای بچه‌ها جذاب کنیم؟ با پیشرفت دستگاه‌های ارتباطی مثل تلویزیون، لب تاب، موبایل، تبلت و بازی‌های کامپیوتری، ارتباط بچه‌ها با کتاب کمتر شده و اینجا هنر قصه گویی است که می‌تواند دوباره بچه‌ها را به کتاب‌ها متصل کند. هنری که ظرافت‌های خاص خودش را دارد و اگر به درستی انجام نشود، می تواند اثرات منفی بر کودک داشته باشد.
در این مقاله، به معرفی چند کتاب خوب برای آموزش روش‌های قصه گویی می‌پردازیم که شما را با قصه گویی، فواید آن و روش‌های جذابش آشنا می‌کند. با ما همراه باشید.

بهترین کتاب های قصه گویی

1. عطر قصه های تو

کتاب عطر قصه های تو اثر ساناز شجاعی است که نشر مهرستان آن را در سال 1396 به چاپ رسانده و تا کنون سه بار تجدید چاپ شده است.
کتاب عطر قصه‌های تو دربارهٔ مهارت قصه گویی و نقش آن در تربیت فرزندان است.
بر خلاف تصور عرفی که قصه گویی را ابزاری برای سرگرمی کودکان می‌دانند، کتاب عطر قصه‌های تو، «روش قصه گویی» را به‌عنوان روشی تأثیرگذار برای تربیت فرزندان به شما معرفی می‌کند.
کتاب در 5 فصل، به 5 موضوع اصلی می‌پردازد:

فصل اول: چیستی قصه و قصه گویی
فصل دوم: ضرورت و فواید قصه گویی
فصل سوم: تأثیر قصه و قصه گویی در تعلیم و تربیت
فصل چهارم: چگونه و چه زمانی قصه بگوییم
فصل پنجم: تجربه‌های قصه گویی

کتاب حاضر با متنی ساده و روان نوشته شده و شما را پله به پله با دنیای قصه گویی آشنا می‌کند. دنیایی که با توضیحات زیبای ساناز شجاعی، علاوه بر اینکه برای بچه‌ها شیرین است، برای پدر و مادرها هم شیرین می‌شود و شما یاد می‌گیرید با قصه، علاوه بر سرگرم‌کردن بچه‌ها، چگونه ارتباط خوب و سازنده‌ای با آنها برقرار سازید.
این کتاب را به همه پدر و مادرها و مربیان تربیتی که با کودکان سر و کار دارند و به دنبال تعمیق روابط خود با بچه‌ها هستند، پیشنهاد می‌کنیم.

2. تربیت به کمک داستان

کتاب تربیت به کمک داستان، به قلم حسن دولت آبادی توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. دولت آبادی که به نویسندگی و کارگردانی اشتغال دارد و نمایشنامه‌های زیبایی برای کودکان نوشته، این بار در کتاب تربیت به کمک داستان، از منظر تربیتی به قصه و داستان نگاه کرده. او در کتاب تربیت به کمک داستان، چگونگی بهره‌گیری از داستان در تربیت فرزندان را بررسی می‌کند. دولت آبادی به شما می‌کند تا در مسیر تربیت فرزندان خویش، به‌جای آنکه فقط از کلام استفاده کنید، از داستان، نمایش و بازی هم بهره بگیرید.
دولت آبادی در کتاب جذاب و کاربردی تربیت به کمک داستان، بعد از مقدمه‌ای که درباره نقش نمایش و داستان در تعلیم و تربیت دارد، به قابلیت‌های تربیتی‌آموزشی داستان می‌پردازد و بعد از اینکه نکات مهم قصه‌گویی را با حوصله توضیح می‌دهد، در جذاب‌ترین بخش کتاب، 45 فعالیت داستان‌گویی برای کودکان و نوجوان را معرفی می‌کند؛ فعالیت‌هایی بسیار کاربردی که برای هر کسی که می‌خواهد از طریق قصه با بچه‌ها ارتباط برقرار کند، ضروری است.

شما با مطالعه کتاب تربیت به کمک داستان، به دستاوردهای زیر می‌رسید:

به تاثیر نمایش و داستان در تعلیم و تربیت پی می‌برید
در می‌یابید که آموزش غیرمستقیم بسیار مؤثرتر از آموزش مستقیم است
با قابلیت‌های تربیتی قصه و داستان آشنا می‌شوید
یاد می‌گیرید چگونه قصه بگویید
با 45 فعالیت مختلف و جذاب قصه‌گویی آشنا می‌شوید و این‌گونه به قصه‌گویی خلاق تبدیل می‌شوید

تربیت به کمک داستان، بهترین کتاب برای کسانی است که قصد دارند برای بچه‌ها قصه‌گویی کنند اما نمی‌دانند از کجا شروع کنند و چگونه قصه بگویند.
از دولت آبادی کتاب دیگری نیز با نام تربیت به کمک نمایش و تئاتر از انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.

3. رازهای قصه گویی: راهنمای قصه گویی برای بچه‌ها و بزرگ‌ترها

کتاب رازهای قصه گویی نوشته باتریس مونته رو، نویسنده و قصه‌گوی اسپانیایی، با ترجمه خانم فرزانه فخریان توسط انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است. کتابی زیبا که شما را قدم‌به‌قدم به دنیای شیرین قصه‌ها می‌برد و در هر فصل، به شما یاد می‌دهد تا چگونه به یک قصه‌گو تبدیل شوید؛ مسیری که شاید برای خیلی‌هایمان ترسناک جلوه می‌کند و جرئت قدم‌گذاشتن در آن را در خودمان نمی‌بینیم؛ اما باتریس مونته رو، مثل یک معلم باحوصله، دست ما را می‌گیرد و با توضیحات و تمریناتش کاری می‌کند تا ترسمان بریزد.
چه یک نویسنده یا قصه‌گوی باتجربه باشید، چه تنها یک علاقه‌مند به قصه‌گویی، چه والدی که دوست دارد برای فرزندش قصه بگوید و چه حتی دانش‌آموزی که علاقه‌مند است در مدرسه برای هم‌کلاسی‌هایش قصه‌گویی کند؛ کتاب رازهای قصه گویی برای همه جذاب و کاربردی است و این یکی دیگر از مؤلفه‌های ارزشمند قلم زیبای باتریس مونته رو در رازهای قصه گویی است.

کتاب رازهای قصه گویی هشت فصل به شرح زیر دارد:

جادوگر قصه‌ها
قصه
یک داستان برای هر گروه سنی
ابزارهای قصه گویی
تمرین و تمرین
مخاطب
آغاز اجرا
افسونگر افسانه

باتریس مونته رو، به جز در کشورش اسپانیا، در هند، سنگاپور، آرژانتین، مکزیک، برزیل، اروگوئه، مراکش، هلند و انگلستان به دو زبان انگلیسی و اسپانیایی قصه گفته است و تا به امروز بیش از 14 کتاب از این نویسنده و قصه‌گو به چاپ رسیده.
توضیحات و راهنمایی‌های باتریس مونته رو در رازهای قصه گویی به‌قدری شفاف، جذاب، علمی و کاربردی است که با خواندن آن از یک مخاطب معمولی به یک قصه‌گوی حرفه‌ای تبدیل می‌شوید.
به‌عنوان نمونه نویسنده در بخشی از کتاب به 10 فرمان قصه‌گویی اشاره می‌کند و آنها را توضیح می‌دهد:

باور داشته باشید بهترین قصه گوی دنیا هستید!
بخوانید و بسیار بخوانید!
از مسخره شدن نترسید!
از قصه لذت ببرید!
با بدنتان حرف بزنید!
از زبان ساده و محاوره استفاده کنید!
نگویید، نشان دهید!
کلمات را مزه کنید!
اگر داستانی را دوست ندارید، تعریفش نکنید!
همیشه دروغ بگویید!

4. راه و رسم قصه گویی برای خردسالان

کتاب راه و رسم قصه گویی برای خردسالان، اثر بیتریس لاکی است که با ترجمه اکرم کرمی توسط نشر قدیانی منتشر شده.
کتاب راه و رسم قصه گویی برای خردسالان کتابی کاربردی و مختصر برای مربیان مهد کودک، مادران، پدران، معلمان و کتابداران است که می‌تواند راهنمای خوبی برای آموزش قصه گویی باشد. نویسنده با اهمیت قصه گویی برای کودکان شروع می‌کند و در ادامه در سه فصل مجزا توضیحاتی را در خصوص شیوه‌های قصه‌گویی برای کودکان سه تا چهار سال، پنج تا شش سال و شش تا هفت سال ارائه می‌کند. راه و رسم قصه گویی برای خردسالان، مرجع مناسبی جهت آموزش مهارت‌های قصه گویی برای کودکان سه تا هفت ساله است. نویسنده که خود معلم است و در آموزش خود از قصه استفاده می‌کند، در این کتاب، تجربیات ارزشمند خود در رابطه با مواجهه با خردسالان و ظرافت‌های قصه گویی در این دوره سنی را با ما در میان گذاشته. مطالعه این کتاب را به تمام کسانی که به نحوی با خردسالان سر و کار دارند توصیه می‌کنیم.