معرفی کتاب شاهنامه برای کودکان و نوجوانان
فکر نمیکنم کسی وجود داشته باشد که تا الان اسم «شاهنامه فردوسی» به گوشش نخورده باشد. فردوسی یکی از بزرگترین و نامدارترین شاعران ایرانی است و «شاهنامه» یکی از شاهکارهای شعر و ادب فارسی به حساب میآید. فردوسی بنا به گفتهٔ خودش در بیت:
«بسی رنج بردم بدین سال سی
عجم زنده کردم بدین پارسی»
چیزی حدود سی سال از عمرش را صرف نوشتن شاهنامه کرد. شاهنامه کتاب شعری است که حدود 50 هزار بیت دارد. فردوسی در شاهنامه در قالب شعر به بیان تاریخ و فرهنگ و ادبیات و هنر ایران و ایرانی پرداخته است. در واقع این کتاب شامل پیروزیها و شکستهای ایرانیان از زمانهای قدیم و مجموعهای از داستانهای ملی و میهنی است.
شاهنامه برای کودک و نوجوان
از آنجایی که زبان شاهنامه به صورت شعر و سنگین است، مخاطب کودک و نوجوان نمیتواند از آن به عنوان یک منبع مطالعاتی استفاده کند. عدهای از نویسندگان برای اینکه کودکان و نوجوانان هم بتوانند از این کتاب ارزشمند بهره ببرند هر کدام بخشی از این داستانها را بازنویسی کردهاند و در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دادهاند.
بچهها میتوانند با خواندن این داستانهای بازنویسی شده با بخشهایی از تاریخ ملی و پادشاهی باستانی آشنا شوند.
در ادامه برخی از کتابهای بازنویسی شده از شاهنامه فردوسی برای کودکان و نوجوانان را معرفی میکنیم:
قصههای خوب برای بچههای خوب (قصههای شاهنامه) به قلم «هستی فرخ» از انتشارات «همخونه»
شاهنامه داستانهای مختلفی دارد. بعضی از این داستانها از بقیه معروفتر هستند و بیشتر از باقی داستانها شنیده شدهاند؛ مثلا داستان ضحاک، داستان رستم و سهراب، داستان رستم و اسفندیار و... .
خانم فرخ در کتاب قصههای خوب برای بچههای خوب (قصههای شاهنامه) هم به تبعیت از این ماجرا بعضی از داستانهای پر آوازهتر را در کتاب خود برای کودکان بازنویسی کرده است.
او کتاب خود را از ماجرای «ضحاک» شروع میکند و در ادامه مختصر و مفید و به شکل کاملا روان به «تولد فریدون» و «شورش کاوه علیه ضحاک» و «نابودی ضحاک» میپردازد و کتاب خود را با «مرگ اسفندیار» به پایان میرساند.
در واقع نویسنده ماجراهای جذاب شاهنامه را به زبان قصه و کاملا شیوا برای بچهها بازنویسی کرده تا بچهها سهم خوبی از فهم شاهنامه را به دست بیاورند.
مخاطب باید حواسش باشد که این کتاب جلدی از مجموعهٔ «قصههای خوب برای بچههای خوب» آقای «مهدی آذریزدی» نیست بلکه کتابی مستقل است.
بخشی از کتاب قصههای خوب برای بچههای خوب (قصههای شاهنامه):
سالها میگذشتند در حالی که ضحاک شب و روز در فکر فریدون بود و میترسید که روزی به سراغش بیاید و آنچه که در خواب دیده بود اتفاق بیفتد.
به همین دلیل روزی یارانش را جمع کرد و گفت: «من در قلمرو فرمانرواییام دشمنی به نام فریدون دارم.»
مجموعه «دو خط شاهنامه» به قلم «حدیث لرزغلامی» از انتشارات «پرتقال»
مجموعه دو خط شاهنامه در 7 جلد، کتاب بسیار جذابی دربارهٔ شاهنامه است. لیلا لرزغلامی با شیوهای کاملا جذبکننده و با استفاده از کلمههای خیلی خیلی ساده بعضی از شخصیتهای شاهنامه فردوسی را برای بچههای سهچهار سال به بالا معرفی کرده است.
مجموعه دو خط شاهنامه شامل عناوین زیر است:
- دو خط شاهنامه از ضحاک
- دو خط شاهنامه از کاوه
- دو خط شاهنامه از رستم
- دو خط شاهنامه از زال
- دو خط شاهنامه از اکوان دیو
- دو خط شاهنامه از بیژن
- دو خط شاهنامه از سیمرغ
نویسنده با جملات کوتاه و کلمههای کم بعضی از شخصیتهای بزرگ و مهم شاهنامه را در این کتاب به بچهها معرفی میکند.
این مجموعه با تصویرگری «ثنا حبیبی راد» زیباتر و خوشرنگتر شده است.
بخشی از کتاب دو خط شاهنامه از سیمرغ:
بیا، این پر مال تو، برش دار.
هر وقت کارم داشتی بیندازش توی آتش.
داد بزن: سیمرغ!
سیمرغ! ظاهر شو.
من همان لحظه ظاهر میشوم.
مجموعه «رستم در هفت خوان» به قلم «سید مصطفی حسینی» از انتشارات «موسسه فرهنگی هنری خراسان»
مجموعه رستم در هفت خوان یک مجموعه سه جلدی دربارهٔ خوانهایی است که رستم باید از آنها گذر کند. این مجموعه به صورت کمیک است. در کتابهایی که به صورت پینما نوشته شده است تمام بار انتقال داستان روی کلمات نیست بلکه تصاویر هم نقش مهم و اساسی در پیشبرد داستان دارند. مجموعه رستم در هفت خوان هم به همین صورت است.
این کتاب اقتباسی است از یکی از داستانهای شاهنامه فردوسی و مخاطب آن کودکان و نوجوانان هستند.
کیکاووس جوان طمع میکند به مازندران حمله کند. دیو سفید لشکر ایران را زمین میزند. وقتی خبر به رستم میرسد چکار میکند؟
بخشی از رستم در هفت خوان:
_این باید فرمانده این قلعه باشد...افتخار فتح قلعه از آن کسی است که او را از پا دربیاورد.
_اجازه میدهید جناب کیو؟
_این گوی و این میدان جناب طوس.
«قصه های شاهنامه فردوسی ویژه کودکان و نوجوانان» به قلم «مهناز طاهری» از انتشارات «سپهرین»
مهناز طاهری هم مثل دیگر نویسندهها داستانهای معروف شاهنامه را انتخاب کرده است و آنها را با زبانی سادهتر برای کودکان و نوجوانان بازنویسی کرده است. این کتاب برای کودکان 10 _11 ساله به بالا مناسب است.
نویسنده در این کتاب با ماجرای ضحاک بازنویسیاش را شروع میکند و با مرگ اسفندیار به پایان میرساند.
نکتهٔ جالبی که کتاب دارد این است که لابهلای نثر و تعریف داستان بعضی از ابیات خود شاهنامه هم در کتاب استفاده شده است.
بخشی از کتاب قصه های شاهنامه فردوسی ویژه کودکان و نوجوانان:
اسفندیار رویینتن است و هیچ تیری بر او کارگر نیست. هر کس او را بکشد تا آخر عمر دچار سردرد میشود. فقط چشمهای او آسیبپذیر است. امشب تیری از چوب گز درست کن و هنگام جنگ بر چشم او بزن ولی قبل از اینکار ابتدا با او حرف بزن و او را منصرف کن. اگر قبول نکرد، تیر را رها کن.
مجموعه «قصه های قشنگ و قدیمی» به قلم «جمعی از نویسندگان» از «انتشارات قدیانی»
قصه های قشنگ و قدیمی یک مجموعهٔ بیست جلدی است. «مژگان شیخی» و «فریبا کلهر» و «حسین فتاحی» بخشی از قصه های قشنگ و قدیمی کتابهایی مثل «هزار و یک شب»، «بوستان سعدی»، «الهی نامه عطار»، «مثنوی معنوی» و... را به صورت بازنویسی برای مخاطب کودک و نوجوان نوشتهاند.
«حسین فتاحی» در دومین جلد این مجموعه 12 قصه از شاهنامه را انتخاب کرده است و آنها را برای بچهها بازگو کرده است. در این کتاب بچهها با داستانهای زیبا و مهم شاهنامه آشنا میشوند و از بخشی از تاریخ و فرهنگ گذشته این مرز و بوم مطلع میگردند.
«قصه های شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به نثر روان» به قلم «نگار شادلو» از انتشارات «وزرا»
نویسندگان زیادی سعی کردهاند بخشهایی از شاهنامه فردوسی را برای کودکان و نوجوانان بازنویسی کنند تا آنها هم از این داستانهای زیبا بیبهره نباشند.
یکی از این نویسندگان «نگار شادلو» است که در دو جلد کتاب خود تلاش کرده است داستانهایی از شاهنامه را برای بچهها بازگو کند.
قصه های شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به نثری روان در جلد اول با ماجرای ضحاک ماردوش شروع و با ماجرای رستم و سهراب تمام میشود. در جلد دوم نیز با روایتی بلند از قصه رستم و سهراب شروع میشود و با قصه شیرزاد و دیو یک چشم تمام میشود.
بخشی از کتاب قصه های شاهنامه فردوسی به نثر روان 2:
اسفندیار راه توران را در پیش گرفت و با سپاهش تاخت تا به دوراهی رسید. سراپرده و خیمه زد و فرمود تا خوانی گستردند و با بزرگان به بزم نشست. سپس دستور داد تا گرگسار را که همچنان در بند بود به مجلس بیاورند. آنگاه گفت: «اگر به آنچه بگویم پاسخ درست بدهی بدهی پس از پیروزی تو را به تاج و تخت توران میرسانم. اما اگر دروغ بگویی با خنجر به دو نیمت میکنم تا عبرت دیگران شود.»
«زال و سیمرغ» به قلم «مصطفی رحماندوست» از انتشارات «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»
مصطفی رحماندوست را کمتر ایرانی ای است که نشناسد. رحماندوست در کنار شعرهایی که میسراید نویسندگی هم انجام میدهد. او در کتاب «زال و سیمرغ» بخشی از داستان شاهنامه فردوسی را برای بچهها بازنویسی کرده است.
این کتاب به داستان تولد زال و سرنوشت او میپردازد. زالی که کاملا متفاوت با دیگر بچهها به دنیا میآید و به خاطر همین تفاوتش در خلقت سرنوشتی متفاوت پیدا میکند. آنقدر متفاوت که به دست سیمرغ بزرگ میشود و... .
این کتاب مناسب نوجوانان است.
بخشی از کتاب زال و سیمرغ:
در روزهایی که سام در شکارگاه، گورخرها و آهوها را دنبال میکرد. فرزندش در خانه به دنیا آمد. فرزند او پسری بود درشت هیکل و بزرگتر از نوزادان دیگر. پسری قوی با چشمهایی سیاه و صورتی درست مثل صورت پدرش؛ اما با موهایی سپید.
کتاب «به دنبال فردوسی» به قلم «محمد حسینی» از «گروه انتشاراتی ققنوس»
به دنبال فردوسی یک جلد از مجموعه «به دنبال...» است. نویسنده در این کتاب فردوسی و داستان زندگیاش را به مخاطب نوجوان خود معرفی کرده است. محمد حسینی ماجرای زندگی و سختیهای فردوسی و چگونگی تلاشش برای نوشتن یکی از شاهکارهای ادبیات یعنی شاهنامه را برای بچهها توضیح داده است.
در واقع این کتاب بیشتر از اینکه به قصههای شاهنامه بپردازد به قصهٔ زندگی خود فردوسی میپردازد و زندگی این شاعر بزرگ را کندوکاو میکند.
بخشی از کتاب به دنبال فردوسی:
معلم به صورت تکتک بچهها نگاه میکرد و میپرسید: «کجا بودیم؟»
همه یکصدا جواب میدادند و معلم آغاز میکرد.
«بیژن و منیژه» ، «رستم و سهراب» ، «اکوان و دیو» اینها را از آن معلم خوب شنیده بود.
مجموعه «شاهنامه فردوسی» به قلم «سید علی شاهری» از انتشارات « کتاب چ»
مجموعه شاهنامه فردوسی یکی دیگر از مجموعههایی است که داستانهای بازنویسی شده شاهنامه فردوسی را در اختیار بچهها قرار میدهد.
شاهنامه یکی از برجستهترین کتابهای شعر فارسی است. فردوسی با سرودن این اشعار گام بزرگی را برای حفظ زبان و ادب فارسی برداشته است.
قطعا خواندن بخشهای مهم این شاهکار ادبی به صورت بازنویسی شده توسط کودکان و نوجوانان خالی از لطف نیست.
مجموعه شاهنامه فردوسی در چندین جلد چاپ شده است و در هر جلد بخشی از داستانهای شاهنامه میپردازد.
امتیاز کتاب، ساده و روان بیان کردن بخشهای مهم شاهنامه است.
بخشی از کتاب شاهنامه فردوسی - کتاب اول:
چون طهمورث بر تخت شاهی تکیه زد، همه موبدان و لشکریان را فراخواند و خطاب به آنان گفت: «اکنون که تخت و تاج شاهی به من رسیده، تمام تلاش خود را به کار خواهم گرفت تا جهان را از بدیها پاک کنم و خوبیها را در تمام سرزمینهای تحت فرمانم بگسترانم.
مجموعه «سی شعر» به قلم «جمعی از نویسندگان» از انتشارات «شهر قلم»
شعر، قالب زیبایی برای انتقال آموزههای مختلف است. برای همین شاعران زیادی از طریق آن مفاهیم مختلفی را به مخاطبان خود انتقال دادهاند.
سی شعر مجموعهای است که در آن به تجزیه و تحلیل زندگی و شعرهای شاعران مختلفی از جمله «خیام»، «سعدی»، «فروغ»، «مولانا» پرداخته شده است.
یکی از این سی شعرها به فردوسی اختصاص دارد. «علی اصغر سید آبادی» در سی شعر فردوسی، زندگی فردوسی و اشعارش را برای مخاطب نوجوان خود معرفی میکند و او را با بخشهایی از این شاهکار ادبی و زندگی شاعر نامدارش آشنا میکند.
بخشی از کتاب سی شعر فردوسی:
بیست سال گذشته بود. بیست سال پر ماجرا، پر از جنگ و جدال. برای فردوسی این بیست سال با رویای ایران گذشته بود. این روزگار پر از جنگ و جدال را با رویای زنده نگه داشتن قصهها و حکایتها و سرگذشتهای کهن گذرانده بود.
به قلم "هاجر شهابی"
کتابهای معرفی شده در این مطلب را میتوانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران