با این کتاب ها امام موسی صدر را بهتر بشناسید
اگر دوست دارید از امام موسی صدر بیشتر بدانید و بخوانید، با این مطلب همراه باشید و با 16 کتاب که به معرفی زندگی و تفکر امام موسی صدر می‌پردازند، آشنا شوید.
از سید موسی صدر چه می دانیم؟
سید موسی صدر، معروف به امام موسی صدر، فرزند سید صدرالدین صدر - از مراجع ثلاث و زعیم حوزه علمیه قم در دهه بیست شمسی - از روحانیون و متفکران برجسته دینی ایران است که معمولا با مقاومت لبنان و فلسطین و سخنرانی هایش در آسیب شناسی و اصلاح وضعیت زندگی شیعیان شناخته می‌شود.
زندگی نامه امام موسی صدر
سید موسی صدر در 14 خرداد 1304، در شهر قم متولد شد. پدرش آیت‌الله سید صدرالدین صدر از مراجع ثلاث و مادرش بی بی صفیه، دختر آیت الله حسین قمی، مرجع معروف شیعه بودند. سید موسی صدر در سال 1320 وارد حوزه علمیه قم شد و تحصیلات طلبگی خود را تا درجه اجتهاد ادامه داد. سید موسی صدر از اولین روحانیونی بود که در فضای طلبگی آن سال‌ها، علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی هم داشت و از سال 1329 به مدت سه سال در دانشگاه تهران، اقتصاد خواند. موسی صدر در سال 1333 برای ادامه تحصیل حوزوی به نجف رفت. او هم‌زمان با تحصیل، به تدریس و فعالیت های اجتماعی نظیر نویسندگی در مجلات اشتغال داشت. در سال 1334 با پروین خلیلی ازدواج کرد و در سال 1337 در شهر قم، مجله مکتب اسلام را پایه‌گذاری کرد و مدتی سردبیر آن بود. حاصل ازدواج سید موسی صدر و پروین خلیلی 4 فرزند به نام های صدرالدین، حمید، حوراء و ملیحه است.
امام موسی صدر در لبنان چه می کرد؟
سید موسی صدر برای نخستین‌بار در سال 1334 به دعوت عالم بزرگ شیعه، سید عبدالحسین شرف الدین، به شهر صور لبنان رفت. پس از این سفر، علامه شرف الدین به مردم صور سفارش کرد تا برای جانشینی او از سید موسی صدر دعوت کنند. تا اینکه در سال 1338، سید موسی صدر با دعوت شیعیان شهر صور لبنان، به عنوان جانشین علامه شرف الدین به این کشور مهاجرت کرد. سفری که حدود 20 سالی طول کشید و سرنوشت دیگری برای موسی صدر و لبنان و جهان اسلام رقم زد. سفری بی‌پایان که با ربوده شدن موسی صدر به ظاهر به پایان رسید.
دوران حضور امام موسی صدر در لبنان، اوج فعالیت و تکاپوی ایشان است؛ فعالیت‌های متنوع اجتماعی، فرهنگی و دینی. از تاسیس موسسات خیریه گرفته تا شرکت در نشست‌ها و کنگره‌های دینی و اجتماعی، ارتباط با مسیحیان و اقشار دیگر لبنان، ریاست مجلس اعلای شیعیان لبنان، ارتباط با سران کشورهای مختلف برای ایجاد صلح در لبنان، تأسیس نخستین سازمان غیردولتی شیعیان (حرکت المحرومین) و در نهایت تاسیس جنبش امل و هسته اولیه مقاومت لبنان.
امام موسی صدر، جنبش امل و اسرائیل
امام موسی صدر در لبنان، فعالیت‌های اجتماعی خود را با احیای جمعیت احسان و نیکوکاری شروع کرد. او با ایران نیز ارتباط داشت و برای ارتقاء سطح فرهنگی و اقتصادی اهالی صور، از کارشناسان ایرانی هم استفاده می‌کرد. هم‌زمان با این فعالیت‌ها، در عرصه اصلاح فکر دینی نیز اشتغال جدی داشت و در ایران و لبنان به سخنرانی می‌پرداخت. فعالیت‌های اجتماعی امام موسی صدر در لبنان به قدری زیاد است که پرداختن به آنها، مجال خودش را می‌طلبد اما در اینجا بد نیست اشاره کوچکی به جنبش امل داشته باشیم.
جنبش امل، با نام کامل افواج المقاومه اللبنانیه، یکی از دو حزب عمده شیعیان در لبنان است. امل در سال 1974 میلادی توسط امام موسی صدر و شهید مصطفی چمران پایه گذاری شد. سازمان شبه نظامی امل، با همراهی جوانان شیعه لبنان، نقش تاثیرگذاری در فضای سیاسی لبنان داشت. امام موسی صدر برای آزادی فلسطین و مبارزه با اسرائیل، کم نگذاشت. از رایزنی‌های سیاسی گرفته تا تاسیس گروه و تشکیلات و آموزش نظامی برای دفاع بهتر از جنوب لبنان و مبارزه با اسرائیل، از جمله اقدامات امام موسی صدر است. احتمالا این جمله از امام موسی صدر در وصف اسرائیل را شنیده باشید: "اسرائیل شر مطلق است. اسرائیل ضد اسلام، ضد مسیحیت، ضد ایمان، ضد قومیت عربی، ضد انسانیت و ضد میهن است. بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد. ما اسرائیل را شر مطلق می‌دانیم. بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد. اگر اسرائیل و شیطان با یکدیگر بجنگند، ما در کنار شیطان می‌ایستیم. اگر اسرائیل با چپ بجنگد، ما در کنار چپ خواهیم ایستاد. اگر اسرائیل با راست بجنگد، در کنار راست خواهیم ایستاد. این است معنای اسرائیل شر مطلق است." در سال 1982 برخی از اعضای جنبش امل، به رهبری سید عباس موسوی از امل جدا شدند و امل اسلامی را تشکیل دادند که به مرور منجر به تشکیل هسته اولیه حزب الله لبنان شد.
آیا امام موسی صدر هنوز زنده است؟
امام موسی صدر از جمله روحانیون سرشناس و موثر ایرانی است که هنوز اطلاع دقیقی از سرنوشتش در دسترس نیست. امام موسی صدر و دو نفر از همراهانش به دعوت از قذافی در نهم شهریورماه سال 1357 به لیبی سفر می‌کند. لیبی ادعا کرد که مهمانانش خاک لیبی را ترک کرده و به ایتالیا رفته‌اند. اما دستگاه‌های قضایی ایتالیا و لبنان پس از تحقیقاتی طولانی، این ادعا را رد و ورود هریک از این سه نفر به مرزهای دریایی، خشکی و هوایی ایتالیا را نفی کردند. از آن زمان تاکنون، اطلاع دقیقی از سرنوشت امام موسی صدر در دسترس نیست. برخی از شهادت او سخن گفته‌اند اما خانواده‌اش معتقدند در زندان است و هنوز امید به زنده بودنش وجود دارد.
بهترین کتاب ها در مورد زندگی و خاطرات امام موسی صدر
با مطالعه خاطرات و سیره زندگی امام موسی صدر، او را بیشتر می‌شناسیم. تفکر امام موسی صدر، تفکری زنده و زندگی‌ساز است. این را نه از سخنرانی‌ها و تالیفاتش، بلکه از عملکردش در کشور لبنان می‌توان به خوبی حس کرد. خوشبختانه موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، علاوه بر انتشار سخنرانی‌ها و تالیفات امام موسی صدر، به چاپ و انتشار زندگی‌نامه و خاطرات ایشان نیز همت گماشته و کتاب‌های خوبی را منتشر کرده است. در این مطلب به معرفی 16 کتاب منتشرشده از این موسسه و ناشران دیگر پرداخته‌ایم. کتاب‌هایی که شما را به حال و هوای آن روزها می‌برد و از زندگی و سیره فردی و اجتماعی و اندیشه امام موسی صدر سخن می‌گویند.
16 کتابی که شما را با اندیشه و سیره امام موسی صدر بیشتر از قبل آشنا می‌کند
1- سیره و سرگذشت امام موسی صدر
کتاب سیره و سرگذشت امام موسی صدر، از بهترین کتاب ها درباره زندگی و فعالیت های امام موسی صدر در لبنان است. این کتاب در دو جلد توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به چاپ رسیده است. سیره و سرگذشت امام موسی صدر، ترجمه کتاب السیره و المسیره است که هیئت رئیسه جنبش امل آن را نوشته و با ترجمه مهدی سرحدی به چاپ رسیده است.
سیره و سرگذشت امام موسی صدر به طور مفصل به مواضع و فعالیت های امام موسی صدر در لبنان می‌پردازد. این کتاب که به صورت دوره دو جلدی ارائه شده، در جلد اول خود، ابتدا تاریخچه حضور شیعیان در لبنان را بیان کرده و سپس اشاره کوتاهی به زندگی امام موسی صدر در ایران و لبنان دارد. در ادامه مجموعه اقدامات امام موسی صدر را از سال های 1969 تا 1974 میلادی به طور مفصل بررسی کرده است. جلد دوم شامل سال های 1975 تا 1978 است. همچنین اطلاعات مربوط به تلاش‌های قضایی برای بازگرداندن امام موسی صدر و احکام قضایی پروندۀ ربودن تا سال 2007 در این جلد منتشر شده است.
مجموعه دو جلدی سیره و سرگذشت امام موسی صدر، از بهترین کتاب هایی است که به طور جزئی به فعالیت های امام موسی صدر در لبنان پرداخته. با مطالعه این کتاب، علاوه بر آشنایی با فعالیت های امام موسی صدر در لبنان، با وضعیت اجتماعی شیعیان لبنان و تاریخ لبنان هم آشنا می شویم.
2- 7 روایت خصوصی از زندگی سید موسی صدر
هفت روایت خصوصی، عنوان کتابی مختصر اما به غایت زیبا، از حبیبه جعفریان است. از نکات قابل توجه در زندگی امام موسی صدر، نقش پررنگ بانوان و حضور فعال آنان است چه در عرصه خانوادگی چه در عرصه اجتماعی. این نکته قبل از همه در مورد خانواده خود امام موسی صدر مشهود است. حالا حبیبه جعفریان سراغ خانم‌های خاندان صدر رفته و با آنها در مورد آقا موسی به گفتگو نشسته. گفتگوهایی خواندنی که قلم شیوا و روایت زیبای جعفریان، آنها را خواندنی‌تر کرده است. نه تنها امام موسی صدر که خانواده صدر، همگی، عجیبند. بعد از خواندن کتاب احتمالا شما هم با من بابت عجیب بودن این خانواده هم نظر خواهید شد. 7 روایت خصوصی، بر خلاف اسمش، حاوی 8 بخش است. 8 مصاحبه از "ملیحه، فرزند امام موسی صدر"، "پری خانم، همسر امام موسی صدر"، "صدرالدین، پسر ارشد امام موسی صدر"، "حورا، دختر ارشد امام موسی صدر"، "علی، برادر بزرگتر امام موسی صدر"، "طاهره، فاطمه، زهرا و ربابه، خواهران امام موسی صدر"، "فاطمه صدر عاملی، خواهرزاده امام موسی صدر" و "ام غیاث، دوست خانوادگی".
خاطرات کتاب 7 روایت خصوصی، زوایای ناگفته‌ای از امام موسی صدر را بازگو می‌کند. گاهی با بعضی از آنها می‌خندیم و برخی‌شان باعث بغض و اشک چشمانمان می‌شود. 7 روایت خصوصی از جمله کتاب‌هایی است که می‌توان بارها خواند، بارها تورق کرد و هر بار از نو امام موسی صدر را شناخت. این کتاب، کتاب مناسبی برای آشنایی نزدیک‌تر و صمیمی‌تر با امام موسی صدر است. کتابی که راویانش، به امام موسی صدر از زاویه‌ای متفاوت نگاه می کرده اند و این نگاه، در بطن کتاب، ساری و جاری است.
3- حدیث روزگار: خاطرات استاد سید هادی خسروشاهی
مرحوم سید هادی خسروشاهی، از آن دسته روحانیون خوش‌فکر است که دِین بزرگی به تاریخ و تاریخ شفاهی ایران دارد. البته این تنها گوشه‌ای از ابعاد شخصیتی این عالم بزرگ است. مجموعه‌های مختلف تاریخ شفاهی از ایشان چاپ و منتشر شده که کتاب حدیث روزگار، مجموعه خاطرات ایشان از امام موسی صدر است. در این کتاب خاطرات رفاقت طولانی سید هادی خسروشاهی و امام موسی صدر آمده است. خاطرات ارزشمند و جذابی که در کتاب دیگری و پای سخن کس دیگری پیدا نخواهیم کرد. روایت خسروشاهی از موسی صدر انصافا روایتی خواندنی است. حدیث روزگار، دومین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. خسروشاهی در حدیث روزگار، اطلاعات تاریخی مهمی را در مورد امام موسی صدر مطرح می‌کند. اهمیت مصاحبه با خسروشاهی آنجا خودش را نشان می دهد که یکی از پیشکسوتان تاریخ‌نگاری زندگی امام موسی صدر بود. کتاب یادنامه امام موسی صدر اثری دوجلدی است که خسروشاهی آن را نوشته و موسسه امام موسی صدر آن را به چاپ رسانده است. از بخش‌های جذاب کتاب سوالات مصاحبه کننده در مورد اشخاص و مسائل حاشیه‌ای در مورد امام موسی صدر است. ماجرای دیدار امام موسی صدر و محمدرضا شاه و شبهه دریافت کمک مالی از شاه، صحت نظر جلال الدین فارسی در مورد امام موسی صدر، علت ربوده شدن امام موسی صدر، چرایی تشکیل جنبش امل از جمله بخش های جذاب کتاب است.
4- دیدار در پاریس: خاطرات دکتر حسن حبیبی و خانم شفیقه رهیده
کتاب دیدار در پاریس، مجموعه خاطرات دکتر حسن حبیبی و همسرش از امام موسی صدر است. خاطرات و ناگفته‌هایی که بخشی از معمای حل نشدنی امام موسی صدر را برای ما روشن می‌کند. حسن حبیبی سیاست مدار ایرانی، در این کتاب از خاطرات خود با امام موسی صدر پرده برداشته. از نکات قابل توجه کتاب، صراحت حسن حبیبی در بیان خاطراتش است. حسن حبیبی در مورد ربوده شدن امام موسی صدر نیز حرف‌های صریحی می زند. از جمله در بخشی از کتاب اینگونه می گوید: "بالاخره تاریخ است و نمی توان پنهان‌کاری کرد. قذافی در قضیه جنگ تحمیلی خیلی حمایت نمی کرد ولی کمک هایی هم می کرد. کافی بود که یک کلمه از دهان مسئولین جنگ بیرون بیاید که این دیوانه جلوی کمک ها را بگیرد و مشکل ایجاد کند… یکی از دلایل پیگیری نشدن را باید در این مسئله جستجو کرد!"
کتاب دیدار در پاریس، روایتی صادقانه از امام موسی صدر و حواشی مرتبط با ایشان است. دیدار در پاریس جلد چهارم مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است.
5- به رنگ صبر: خاطرات خانم فاطمه صدر
فاطمه صدر، دختر آیت الله صدرالدین صدر، همسر شهید سیدمحمدباقر صدر و خواهر سید موسی صدر است. به رنگ صبر، خاطرات خواندنی این زن بزرگ است که به کوشش فاطمه تقوی گردآوری شده. به رنگ صبر حاصل 8 مصاحبه و 18 گفتگوی تلفنی فاطمه تقوی با فاطمه صدر است. خواندن کتاب به رنگ صبر، لطف دوچندان دارد. این کتاب، خاطرات بانویی است که هم همسر، هم برادرش و هم پدرش، از شخصیت‌های مهم تاریخ معاصر ایران بوده‌اند.
دیدار در تهران؛ خانه پدری، دیدار در نجف؛ زندگی مشترک و وقایع و رویدادها، عنوان فصل های این کتاب است. به رنگ صبر خاطرات فاطمه صدر است از شهر قم، خانه سید صدرالدین صدر، بردارها و خواهرها، مخصوصا سید موسی صدر، رفتن به نجف و زندگی مشترک با سید محمدباقر صدر، سختی های عراق، خاطرات جذابش از بنت الهدی صدر و شهادت همسرش.
روایت فاطمه صدر، روایتی ساده و صریح است. با مخاطب رودربایستی ندارد و آنچه به ذهنش می رسد را صادقانه می گوید، از اغراق گریزان است و تلاش دارد تا روایتی واقعی به ما ارائه دهد.
با خواندن کتاب به رنگ صبر بخش دیگری از گره‌های ذهنی‌مان در مورد امام موسی صدر و جریانات و اتفاقات لبنان، حل می‌شود. ضمن اینکه با سیره عملی شهید سید محمدباقر صدر از منظر همسرش نیز آشنا می‌شویم. خاطراتی که جای دیگری پیدا نمی‌شود و با خواندن آنها، علاوه بر آشنایی با تاریخ شفاهی، با یک نگرش دینی عقلانی و منطقی آشنا می‌شویم که خیلی‌هایمان در سال‌های اخیر تشنه آن هستیم. نگرشی که دین و زندگی را از هم جدا نمی‌بیند.
به رنگ صبر ششمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه امام فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. در پایان کتاب، بعد از انتشار تصاویر، شجره نامه خاندان صدر نیز آمده که با توجه به تشابه اسمی زیاد و همچنین افراد زیاد این خاندان که مشهور هستند، خواندنش خالی از لطف نیست.
در بخشی از کتاب به رنگ صبر، در پاسخ به سوال در مورد مشخص بودن صورت بنت الهدی صدر و پوشیه نزدن او اینگونه می‌خوانیم:
"... بله بنت الهدی هم نمی پوشاندند. عینک دودی می زد، صورت را نمی پوشاند. وقتی که می خواست برود فرودگاه، مقنعه می پوشید و عینک مشکی هم می زد. در تمام سفر همین جور بود. دوباره، وقتی برمی گشت اینجا، نجف، پوشیه می پوشید… حتی از نظر شید صدر، حجاب، مانتوی بلند گشاد و روسری هم بود. مهندس بودند، دکتر بودند، دانشگاه می رفتند، می گفت با چادر این کارها نمی شود. اگر این، جلوگیری از حجابتان می کند که بی حجاب شوید، بی حجاب نشوید. مانتو بپوشید و روسری سر کنید، چادر لازم نیست."
6- میریام: خاطرات رباب صدر
کتاب میریام، از آثار تازه منتشرشده موسسه امام موسی صدر و نهمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی این موسسه است. کتابی که به خاطرات خانم رباب صدر، خواهر امام موسی صدر پرداخته. رباب صدر، از جمله بانوان فعالی است که در لبنان مدیر موسسات خیریه و اجتماعی امام موسی صدر است و به تکفل دختران یتیم در جنوب لبنان می پردازد. رباب صدر بیش از 60 سال از عمر خود را وقف توانمندسازی زنان، سرپرستی دختران یتیم و ارتقای سطح زندگی محرومان کرده است. خاطرات رباب صدر، روایت‌هایی خواندنی از برادرش سید موسی صدر است. تجربه‌ای جذاب در حوزه‌های سیاسی فرهنگی و اجتماعی. خاطرات بانویی که با حفظ ارزش‌های اسلامی و هویت دینی، در جامعه‌ای که زنان را خیلی جدی نمی‌گرفت، فعالیت اجتماعی داشت و حالا با کتاب میریام، سر سفره تجربیات و سخنان او نشسته‌ایم. تجربه‌هایی که بدون شک، برای بانوان امروز ایران جذاب و راهگشاست. همچنین زوایای پنهانی از امام موسی صدر را برای ما روشن می‌کند.
7- ایام غربت: خاطرات فرشته اعرابی و فاطمه طباطبایی
در کتاب ایام غربت پای صحبت دو بانوی دیگر می‌نشینیم. یکی خانم فاطمه طباطبایی، خواهرزاده امام موسی صدر، عروس امام خمینی (همسر سید احمد خمینی) و خواهر سید صادق طباطبایی. دیگری خانم فرشته اعرابی نوه دختری امام خمینی است که همسرش سید مرتضی طباطبایی، خواهرزاده امام موسی صدر است. این کتاب اولین روایت خاص دو بانوی ایرانی از امام موسی صدر است. روایتی که هم فضای درونی خانواده را گزارش می‌کند هم فضایی که در لبنان شکل گرفته را. این مصاحبه‌ها در فاصله سال‌های 1390 تا 1395 شمسی انجام شده. اگر به خواندن روایتی زنانه از وضعیت لبنان و امام موسی صدر، علاقه مندید ایام غربت را از دست ندهید. ایام غربت پنجمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است که مهدیه پالیزبان زحمت مصاحبه و پیاده کردن گفتگوها را کشیده است.
در قسمتی از کتاب ایام غربت به روایت فاطمه طباطبایی می‌خوانیم:
"می‌دیدم که خانم‌هایی به دیدن دایی جان می‌آیند با همان پوشش‌هایی که من فکر می‌کردم نماد بی‌دینی است؛ اما دایی جان خیلی ازشان تعریف می‌کرد و می‌گفت که خیلی مذهبی، اخلاقی و خیّر هستند و به محرومان خیلی کمک می‌کنند. در ابتدا، این واژه‌ها نامانوس بود که خانمی حجاب نداشته باشد ولی متدین حساب شود. بعد می‌دیدم که دایی جان ابتدا مقداری از فرد تعریف می‌کند، بعد می‌نشیند با او صحبت می‌کند. بعد می‌دیدم که این خیلی متفاوت است از آن چیزی که من از کلمه خوب در ذهنم داشتم."
8- اندیشه و عمل سید موسی صدر
کتاب اندیشه و عمل سید موسی صدر، خلاصه پنجاه جلسه درس گفتار درباره سیره و اندیشه امام موسی صدر است که به همت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شده است. گفتارهای منتشرشده در این کتاب در موضوعات مختلف مرتبط با امام موسی صدر و از استادان به نام و تراز اول حوزه و دانشگاه است. موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر از سال 1390 سلسله نشست‌های اندیشه و عمل را برای بازخوانی دستاوردهای امام موسی صدر برگزار کرده که ماحصل و خلاصه آن در این کتاب جمع‌آوری و منتشر شده است. در این جلسات، دیدگاه‌های امام موسی صدر در حوزه‌های متنوعی هم‌چون اسلام شناسی، انسان شناسی، قرآن و تفسیر، مقاومت، گفتگو، اقتصاد، عاشورا، مسئله زن، تقریب اسلامی و اخلاق، بازخوانی و در بعضی موارد نقد و بررسی شده است. از عناوین مطرح شده در این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رهیافت های اقتصادی اسلام از عادل پیغامی
- اندیشه های قرآنی امام موسی صدر از عبدالله نصری
- جایگاه زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر از مهدی مهریزی
- نقش امام موسی صدر در استمرار جنبش احیای فکر دینی از جواد صاحبی
- امام موسی صدر؛ ستیز با پوپولیسم از محمود سریع القلم
- امام موسی صدر و فقه روابط اجتماعی از احمد مبلغی
- امام موسی صدر و سبک زندگی مسلمانی در جامعه متکثر از داوود فیرحی
- تکثر پیش فرض گفتگو از مهدی مهریزی
- قرآن در نواندیشی دینی امام موسی صدر از مجید معارف
- حدود و ضرورت های مدارا با ادیان و آیین ها از خسرو باقری
مطالعه این گفتارها، ما را با کلیت منظومه فکری امام موسی صدر آشنا می کند. اگر علاقه‌مند هستید تا با نظرات دینی، انسانی و اجتماعی امام موسی صدر آشنا شوید و روایت‌های مختلفی از تفکر ایشان بخوانید، این کتاب را از دست ندهید.
9- بررسی سیره اخلاقی تربیتی امام موسی صدر
مهدی علمی دانشور در کتاب بررسی سیره اخلاقی تربیتی امام موسی صدر، مطالب جمع و جور و نسبتا جامعی را در مورد امام موسی صدر جمع‌آوری کرده است. کتابی که بخشی از آن به زندگی‌نامه و تاریخ شفاهی امام موسی صدر می‌پردازد و بخش دیگر آن، گفتگوها و گفتارهایی در تحلیل سیره اخلاقی تربیتی سید موسی صدر است. در بخش تاریخ شفاهی، شاهد روایت‌های آیت الله جوادی آملی، دکتر مجتبایی، دکتر محقق، سید حسین شرف الدین و خانم ربابه صدر از امام موسی صدر هستیم. روایت‌هایی خواندنی و جذاب که ما را به دل تاریخ می‌برد و با خاطرات و سبک و سیره امام موسی صدر بیشتر آشنایمان می‌کند. در بخش دوم کتاب با عنوان اخلاق عملی در رفتار امام موسی صدر، پای صحبت آیت الله علوی بروجردی، آیت الله اعرافی، حجت الاسلام مختاری و آیت الله رمضانی می‌نشینیم و در مورد اخلاق عملی امام موسی صدر بیشتر می‌خوانیم. جایگاه اخلاق در مبانی سیاسی امام موسی صدر، جایگاه اخلاق در تعامل بین ادیان و همزیستی بین آنها در سیره امام موسی صدر، ضرورت توجه به الگوهای اخلاقی در جامعه با تاکید بر سیره امام موسی صدر، سیره تربیتی امام موسی صدر و منزلت زن از منظر اخلاق دینی امام موسی صدر از جمله گفتارهای مطرح‌شده در کتاب است.
10- چشمی به آسمان نگاهی به زمین
کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین، به قلم عبدالله نصری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مشتمل بر چند گفتار و یادداشت کوتاه درباره اندیشه و سیره فردی و اجتماعی امام موسی صدر است. عبدالله نصری در چشمی به آسمان نگاهی به زمین، به کالبدشکافی اندیشه امام موسی صدر پرداخته. نصری آثار مختلف امام موسی صدر در زمینه‌های اسلام شناسی، تفسیر، اقتصاد و امام حسین را واکاوی و تحلیل خودش از اندیشه موسی صدر را بازگو می‌کند. با مطالعه کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین، با تحلیل عبدالله نصری از اندیشه امام موسی صدر آشنا می‌شوید. البته مطالعه این کتاب و کتاب‌هایی از این دست، که به تحلیل اندیشه و آثار یک متفکر می‌پردازند، زمانی فایده بیشتری دارد که خودمان نیز مواجهه مستقیمی با آثار آن فرد داشته باشیم. به همین دلیل بهتر است ابتدا آثار امام موسی صدر را مطالعه کرده، سپس تحلیل دیگران را بخوانیم. البته که مطالعه این مدل تحلیل ها، می‌تواند انگیزه‌ای برای مطالعه آثار کامل امام موسی صدر نیز باشد.
در بخشی از کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین می خوانیم: "صدر بنا نداشته در جایگاه یک مفسر، تفسیری ترتیبی یا موضوعی برای قرآن به نگارش در آورد، بلکه وی با توجه به نیازهای زمان و مخاطبان خود، آنهم در اوضاع و احوالی خاص برخی مباحث قرآنی را مطرح کرده است."
11- پیشوایی فراتر از زمان
پیشوایی فراتر از زمان، به قلم دکتر محمود سریع القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی، از جمله کتاب‌های خواندنی در تحلیل اندیشه و تفکر امام موسی صدر است. سریع القلم در پیشوایی فراتر از زمان، نظام کنش واکنش و رفتار امام موسی صدر را واکاوی می کند. اینکه موسی صدر چگونه در جامعه لبنان عمل می کند و برای اصلاح و ارتقاء وضعیت فرهنگی و اجتماعی لبنان، چه فرایندی را طی می کند از جمله مسائل مهمی است که پرداخت درست به آن، می تواند الگویی برای بقیه باشد. سریع القلم در گفتارها و یادداشت‌های خود کوشیده تا از راز این مسئله، پرده بردارد.
پیشوایی فراتر از زمان، دو فصل دارد. در فصل نظام فکری سید موسی صدر، به ریشه‌های خانوادگی؛ شکل‌گیری شخصیت اجتماعی سیاسی؛ وجوه شخصیتی متعادل؛ مبانی اندیشه دینی؛ رهیافت طرح اندیشه دینی؛ روش‌شناسی تفسیر و منظومه اعتقادی پرداخته شده است.
در فصل دوم با عنوان از سید موسی صدر تا امام موسی صدر مباحث زیر مطرح شده است:
مصلح اجتماعی و دینی؛ مقدمات تغییر در شیعیان لبنان؛ راهبرد تغییر در میان شیعیان لبنان؛ ویژگی‌های فرهنگی مردم خاورمیانه؛ وضعیت جامعه شیعی در لبنان؛ هنر اجماع‌سازی؛ رفتار و خلقیات؛ تعامل با مخالفان؛ فعالیت‌های منطقه‌ای؛ محور قراردادن بهبود وضع اقتصادی مردم؛ تعامل با گروه‌های مختلف لبنانی؛ روش‌های ورود دین در عرصه زندگی اجتماعی و سیاسی و فراز و نشیب‌های فعالیت اجتماعی و سیاسی در لبنان.
بعد از نتیجه گیری و در بخش ملحقات کتاب، 4 مقاله مستقل و خواندنی با عناوین زیر آمده است:
اخلاق و سیاست در زندگی امام موسی صدر؛ پیشوایی فراتر از زمان؛ گفتمان انسان محور و امام موسی صدر، ستیز با پوپولیسم.
12- سید موسی صدر: نگاهی به زندگی و مبارزات امام موسی صدر
کتاب سید موسی صدر: نگاهی به زندگی و مبارزات امام موسی صدر، یازدهمین جلد از مجموعه کتاب دانشجویی، توسط انتشارات میراث اهل قلم چاپ شده. کتابی در قطع پالتویی که 96 صفحه دارد. کتابی مختصر، مفید و جذاب که خرده روایت هایی از زندگی امام موسی صدر را بیان کرده. متاسفانه مجموعه کتاب دانشجویی و از جمله کتاب سید موسی صدر، سال‌هاست که تجدید چاپ نشده. اما اگر این کتاب را در کتابفروشی‌ای پیدا کردید و یا به نسخه الکترونیک آن دست پیدا کردید، کتابی مختصر و مفید درباره امام موسی صدر است که خواندش خالی از لطف نیست. بخش اول کتاب شامل روایت‌هایی کوتاه و دلنشین از زندگی و خاطرات امام موسی صدر در ایران و لبنان است. در ادامه روزنگار ربوده شدن امام موسی صدر آمده و در پایان نیز، نوشتار زیبایی از امام موسی صدر با عنوان ما اصلا خواب هستیم: ضرورت اصلاحات در تبلیغات اسلامی آمده است؛ گزیده‌ای از سخنان امام موسی صدر در سال 1344 در موسسه دارالتبلیغ اسلامی قم. تصاویری از امام موسی صدر نیز زینت بخش صفحات پایانی کتاب است.
13- امام موسی صدر؛ عالم تراز
یکی از بهترین کتاب‌ها در تحلیل آراء و نظرات امام موسی صدر، کتاب امام موسی صدر عالم تراز است. این کتاب، مجموعه گفتارهایی از حجت‌الاسلام مهدی مهریزی است که در سال‌های مختلف، در درس‌گفتارها و نشست‌های متعدد مطرح شده‌است. امام موسی صدر عالم تراز، 14 جلسه سخنرانی و درس‌گفتار مهدی مهریزی است که در آنها اندیشه و آثار امام موسی صدر تحلیل شده است. می‌توان گفت این کتاب، جامع‌ترین و شیواترین اثری است که در آن، کلیت اندیشه و نظام فکری امام موسی صدر مبتنی بر آثارش تحلیل و بررسی شده است.
فصل اول کتاب با عنوان اندیشه های قرآنی، 4 گفتار زیر را شامل می‌شود:
نگاهی کلی به آراء و اندیشه‌های تفسیری امام موسی صدر، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: مولفه‌های تفسیر رسالی، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: فهم عصری، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: آرای تفسیری.
فصل دوم با عنوان مباحث زنان، شامل 3 گفتار با عناوین نگاهی کلی به دیدگاه امام موسی صدر درباره زن، زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر: کلیات و مبانی، زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر: آراء و دیدگاه‌هاست. فصل سوم با عنوان انسان، تکثر، گفتگو و فصل چهارم با عنوان عاشورا به بررسی دو موضوع دیگر از اندیشه موسی صدر پرداخته است. در پایان نیز دو کتاب پیشوایی فراتر از زمان و روح تشریع در اسلام نقد و بررسی شده است.
از آنجایی که کتاب امام موسی صدر عالم تراز، متن سخنرانی و درس‌گفتارهای مهدی مهریزی است، بیان روانی دارد و در میان مباحث، پرسش و پاسخ‌هایی هم مطرح شده است که بعضی از آنها در خور توجه است. اگر به دنبال آشنایی کلی با مجموعه فکری امام موسی صدر در زمینه‌های دین شناسی، تفسیر، زنان و انسان هستید، این کتاب یک پیشنهاد بسیار مناسب برای شماست. شما با مطالعه کتاب امام موسی صدر عالم تراز، با نکات و تحلیل‌هایی ناب و خواندنی از آثار امام موسی صدر آشنا می‌شوید و گویی یک دور مجموعه آثار امام موسی صدر را مطالعه کردید. از نکات قابل توجه کتاب که می‌تواند انگیزه بیشتری برای خواندن کتاب به ما بدهد این است که مهدی مهریزی نکات کلیدی و محوری اندیشه امام موسی صدر را در سخنرانی‌ها و تحلیل‌های خود بررسی کرده است. با دانستن این نکات کلیدی، فهم بهتر و عمیق‌تری از اندیشه و آثار امام موسی صدر خواهیم داشت.
14- عصایت را به میله های زندان بزن موسی: زندگی نامه امام موسی صدر
کتاب عصایت را به میله های زندان بزن اثر حسن هوشمند و فرشته مرادی، یکی دیگر از کتاب‌هایی است که به زندگی‌نامه و خاطرات امام موسی صدر پرداخته. این کتاب که 112 صفحه دارد، در فصل‌های مختلف خود به فرازی از زندگی و تکاپوی امام موسی صدر پرداخته و اطلاعات متنوعی را با نثری روان و جذاب، در اختیار خواننده قرار داده است.
خاندانی به نام صدر، لبنان، باشگاه بزرگ فرهنگی، گدایی ممنوع، الگویی برای زنان، جبل عامل، چمران، خون بس، مجلس اعلا، جنوب چراگاه اسرائیل نیست، مبارزۀ منفی، أمل یا هستۀ مقاومت لبنان، مسیح مسلمان، جنگ های داخلی، فرار مجاهدان و رجعت، عنوان بعضی از فصل‌های کتاب است.
این کتاب برای آشنایی مختصر و کلی با زندگانی امام موسی صدر مفید است.
در بخشی از کتاب عصایت را به میله های زندان بزن موسی می خوانیم:
«در یکی از سفرها در بیروت، در خانه دوستی با یکی از روحانیون هجرت کرده از ده به شهر بحثی داشت. آقا موسی از او پرسید که پس از هجرت به بیروت، چند بار به دیدن دوستان سابق خود در همان روستایی که محل تولدت بوده و مردم به تو محبت داشتند رفته‌ای و سرکشی کرده‌ای و احوال پرسیده‌ای؟
گفت در سال یک یا دو مرتبه بیشتر موفق نشده‌ام. آقا موسی گفت: من در یک‌سال بیش از نود دفعه به آنجا سرکشی کردم. در میدان آن ده سخنرانی و از مردم تفقد کردم. اگر می‌بینی که محبت مردم زیاد است، عکس‌العمل همان سرکشی‌ها و محبت‌هاست.»
15- آنچه خود گفت: روایت امام موسی صدر از زندگی و اندیشه های خود
امام موسی صدر یک سال قبل از حادثه لیبی و ربوده شدنش، در مصاحبه ای با خانم مونا مکی، از زندگی، خاطرات و فعالیت های خود می گوید. کتاب آنچه خود گفت، ترجمه همین گفتگوی 110 دقیقه ای مونا مکی با امام موسی صدر است. مونا مکی برای نوشتن پایان نامه خود درباره امام موسی صدر و وضعیت شیعیان در لبنان، این مصاحبه را ترتیب می دهد و امام موسی صدر در آن از وضعیت خانوادگی و خاطرات کودکی و تحصیلات و شرایط لبنان می گوید.
مطالعه این کتاب خواندنی و جذاب را به همه کسانی که پیگیر تحولات تاریخ معاصر ایران هستند و هم چنین علاقه مندان به زندگی و تفکرات امام موسی صدر پیشنهاد می کنیم. کتاب آنچه خود گفت منبع ارزشمندی برای مطالعه زندگی و تفکرات امام موسی صدر به حساب می آید، منبعی که راوی آن خود امام موسی صدر است و انصافا روایت و برداشت امام موسی صدر از خودش و شرایط جامعه لبنان شنیدنی و خواندنی است.
16- عزت شیعه
آخرین کتابی که در این لیست معرفی می‌کنیم، مجموعه دو جلدی عزت شیعه است که به همت محسن کمالیان و علی اکبر رنجبر کرمانی تدوین شده است. این مجموعه دوجلدی که توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به چاپ رسیده و دفتر اول از مجموعه روایت صدر است، حاوی گفتگو با یاران نزدیک امام موسی صدر است. جلد اول، شامل 10 گفتگو با نزدیکان امام موسی صدر در لبنان و جلد دوم 25 گفتگو. از آنجا که عزت شیعه، راویت اطرافیان و نزدیکان امام موسی صدر در لبنان است، می‌تواند منبع خوبی برای شناخت بیشتر امام موسی صدر باشد.
در بخشی از کتاب عزت شیعه می‌خوانیم:
«امام موسی صدر از اولین روزهای هجرت به لبنان در زمستان 1338، با طرح شعار «گفت‌وگو، تفاهم و همزیستی»، پایه‌های روابط دوستانه و همکاری صمیمانه‌ای را با مطران یوسف الخوری، مطران جرج حداد، شیخ محی‌الدین حسن و دیگر رهبران دینی مسیحی و اهل‌سنت آن کشور بنا نهاد. در تمامی دوران حضور امام صدر در لبنان، هیچ مراسم سرور یا اندوهی از شیعیان نبود که امام صدر در آن شرکت چوبد، اما تنی چند از فرهیختگان مسیحی و اهل‌سنت آن کشور در معیت وی نباشند، حمایت جوانمردانه امام صدر از بستنی‌فروش مسیحی در اوایل تابستان 1341 که به فتوای صریح ایشان مبنی بر طهارت اهل کتاب منجر گردید، توجه تمامی محافل مسیحی لبنان را به خود جلب نمود. در اواخر تابستان 1341 مطران گریگوار حداد به شهر صور آمده و از امام صدر برای عضویت در هیئت امناء جنبش حرکت اجتماعی دعوت نمود.»
به قلم "احمد کفیل الناس"
کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.
۷ روز ضمانت بازگشت وجه
ضمانت اصالت کالا
۷ روز هفته ۲۴ ساعته
امکان پرداخت در محل
امکان تحویل در محل
ثبت دیدگاه
دیدگاه کاربران