خودشناسی یکی از بزرگ‌ترین و زیباترین وظایفی است که یک انسان در زندگی خویش بر عهده دارد. به انسانی فکر کنید که هیچ شناختی از خود ندارد. آیا تابه‌حال چنین انسانی را دیده‌اید؟ فردی که هیچ بینش و شناختی نسبت به خود ندارد، دچار سرگردانی و بی‌هدفی در زندگی است، ممکن است به خانواده و دوستان خود آسیب برساند. او چیزی از کرامت و رشد انسانی درک نخواهد کرد و حتی انتظار می‌رود که اخلاقیات را نیز زیر پا بگذارد چرا که خودشناسی چراغ راه رشد و تعالی انسان است.

 خودشناسی یعنی چه؟

در بعضی تعاریف، خودشناسی را به شناخت احساسات، باورها و عقاید، استعدادها و مهارت و توانی‌های درونی خود تعریف می‌کنند. اگرچه این تعریف می‌تواند درست باشد؛ اما من خودشناسی را نوعی انسان‌شناسی عمومی معنا می‌کنم. یعنی از خود بپرسیم انسان چیست و کیست؟ و جواب ما به این سؤال به‌مرور بینش ما را نسبت به خود و جهان تشکیل می‌دهد. کسی که خود را می‌شناسد می‌تواند دیگران را نیز بشناسد، روابط انسانی سالمی تشکیل دهد و به خود، دوستان، آشنایان و جامعه خود کمک کند.

10 کتاب برتر خودشناسی

در این مقاله سعی شده است تا با معرفی ده تا از بهترین کتاب‌های خودشناسی، به شما کمک شود تا پا در مسیر خودشناسی بگذارید و دانش خود را در این زمینه افزایش دهید. این کتاب‌ها موضوعات مختلف و متنوعی را در بخش‌های مختلف خودشناسی بر عهده دارند که خواندن آن را به تمام دوستداران کتاب توصیه می‌کنم.

 

1- خودشناسی از آلن دوباتن

آلن دوباتن، نویسنده و سخنران معروف در حوزه روان‌شناسی و راه‌های رسیدن به موفقیت و شادکامی، تحقیقات زیادی در این موضوعات انجام داده است. او کتاب‌های زیادی به چاپ رسانده است که گروهی از آنها در دسته کتاب‌های تک و منفرد قرار دارند و گروهی دیگر به صورت مجموعه کتاب به چاپ رسیده‌اند. یکی از معروف‌ترین و کاربردی‌ترین مجموعه کتاب‌های وی، مجموعه کتاب‌ مدرسه زندگی (life of school) است. کتاب خودشناسی نیز یکی از بهترین کتاب‌های به چاپ رسیده در این مجموعه کتاب است.
کتاب خودشناسی به صورت قدم‌به‌قدم شما را با مسئله خودشناسی آشنا می‌کند. در مرحله اول از شما می‌خواهد به این مسئله فکر کنید که چرا خودشناسی مهم است، سپس در ادامه شما را با موانع رسیدن به خودشناسی آشنا می‌کند. در بخش سوم کتاب خودشناسی، این ادعا وجود دارد که شما تا حد قابل قبولی به به مرحله خودشناسی خواهید رسید. کتاب خودشناسی، کتابی کوتاه، ساده و روان است که به وسیله آن می‌توان اولین پله‌های خودشناسی را طی نمود.
 اگر می‌خواهید پا در راه شناخت دنیای خویشتن بگذارید، بی‌شک باید از کتاب خودشناسی آلن دوباتن شروع کنید.
کتاب خودشناسی با ترجمه محمدهادی حاجی بیگلو در انتشارات کتاب‌سرای نیک به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب خودشناسی می‌خوانیم:

«ما که با خود غریبه‌ایم، در نهایت دست به انتخاب‌های بدی می‌زنیم: از رابطه‌ای بیرون میاییم که چه‌بسا می‌توانست خیلی خوب پیش برود. در موقع مناسب به واکاوی استعدادهای کاری‌مان نمی‌پردازیم. با دمدمی مزاجی و رفتارهای زننده دوستانمان را از خود می‌رانیم، اصلاً متوجه نیستیم که چطور جلوی چشم دیگران سبز می‌شویم و آنان را وحشت‌زده یا شوکه می‌کنیم. اشتباه خرید می‌کنیم و برای تعطیلات به جاهایی می‌رویم که در واقع اصلاً برایمان لذت‌بخش نیستند.»

 

2- هنر و علم خودشناسی

اگر به دنبال خودشناسی هستید، خواندن کتاب هنر و علم خودشناسی اثری ارزشمند از پیتر هالینز را بدون از دست دادن وقت شروع کند. من چه کسی هستم؟ چه شخصیتی دارم؟ آیا هویت من ناشی از چیزی در درون من است و یا ناشی از شیوه پرورش من است؟ آیا من خود را این‌گونه ساخته‌ام یا محیط مسبب آن است؟ ممکن است این سؤالات برای شما نیز ایجاد شده باشد. در وصف کتاب هنر و علم خودشناسی هرچه بگوییم کم است چرا که پیتر هالینز مسئله خودشناسی و خودآگاهی را از جنبه‌های متفاوتی و متنوعی مورد توجه قرار داده است. او در این کتاب به بررسی ریشه‌های هویت و شخصیت ما می‌پردازد که نه‌تنها نگرش کتاب به مسئله خودشناسی را خاص و متفاوت می‌کند؛ بلکه پاسخ کیستی و چیستی ما را نیز خواهد داد. کتاب هنر و علم خودشناسی فارغ از تمام شعارهای بیهوده است و درون‌مایه‌ای مستحکم و قوی دارد.

 کتاب هنر و علم خودشناسی با ترجمه آرسام هورداد در نشر نوین به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب هنر و علم خودشناسی می‌خوانیم:  

« خودشناسی به ما کمک می‌کند که به شادمانی و رضایت درونی برسیم، چون سبب می‌شود که بدانیم چه چیزهایی ما را خوشحال می‌کند و از چه چیزهایی انرژی و انگیزه می‌گیریم. مثلاً به این فکر کنید که آیا رضایت درونی یک فرد درون‌گرا در شغلی حاصل می‌شود که مجبور است هر روز با تعداد زیادی از مشتری‌ها و مراجعین گفت‌وگو و بحث داشته باشد یا شغلی برای او مناسب‌تر است که با خصوصیات و روحیات او سازگاری بیشتری داشته باشد و در آن، زمان مواجهه و ارتباط نزدیک با آدم‌ها تا حد ممکن کم باشد؟»

 

3- موهبت کامل نبودن

 آیا شما هم از خود توقع زیادی دارید و فکر می‌کنید که باید در تمام زمینه‌ها به صورت آرمانی در بهترین حالت خود باشید؟ برنه براون در کتاب موهبت کامل نبودن به بررسی این نوع دیدگاه آسیب زننده به خود می‌پردازد. کمال‌گرایی، قضاوت و مقایسه خود با دیگران بزرگ‌ترین ظلمی است که ما به طور معمول در حق خود انجام می‌دهیم. ممکن است این نوع نگاه ناشی از شیوه پرورش ما باشد و عذاب نیاز به برتری در تمام زمینه‌ها انرژی روحی و جسمی ما را بگیرد و ما را درگیر اضطراب و افسردگی نماید. کتاب موهبت کامل نبودن از ما می‌خواهد که خود واقعی خود بشناسیم و به آن از دیده شفقت بنگریم.
 
کتاب موهبت کامل نبودن توسط اکرم اکرمی در انتشارات صابرین به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب موهبت کامل نبودن می‌خوانیم:

«مفهوم عشق به خود و پذیرش خود، مفاهیمی انقلابی برای من بوده و هستند. در بررسی همین مفاهیم بود که از خوانندگان وبلاگ خود خواستم در این مورد نظر بدهند که آیا عشق به دیگران می‌تواند بیشتر از عشق به خود باشد؟ این سوال بحثی هیجانی در بخش ارائه نظر برانگیخت. عده‌ای با این عقیده مخالف بودند که عشق به خود لازمه عشق به دیگران است که عشق به خود را در ما برمی‌انگیزد و البته عده‌ای هم اصلا از طرح ایده خوششان نیامده بود»

 

4- زندگی خود را دوباره بیافرینید

آیا از زندگی خود راضی هستید و احساس خوشحالی می‌کنید؟ جفری یانگ و جانت اس. کلوسکو در کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید این نارضایتی و عدم احساس خوشحالی را در حوادث و تاثیرات مسائل در دوران کودکی جست و جو و بررسی می‌کنند.
خودشناسی با دوران گذشته ما ارتباط تنگاتنگی دارد زیرا کودکی ما سر منشا حوادث دوران بزرگسالی، عقده‌ها، احساسات، تصمیمات و در آخر کیستی و چیستی ما است. بخش قابل توجهی از خودشناسی با شناخت تروما‌ها و آسیب‌ها حاصل می‌شود. اگر به دنبال خودشناسی هستید خواندن کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید کمک زیادی در این جهت به شما می‌کند. 
این کتاب شما را به آسیب های گذشته، طرحواره ها و تله ها آشنا می‌کند.
کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید دو ترجمه خوب دارد. این کتاب با ترجمه ساره حسینی عطار در انتشارات شمشاد و همچنین توسط رضا اکبری در نشر میلکان به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب زندگی خود را دوباره بیافرینید می‌خوانیم:

«در کودکی هم همین درد تنهایی را احساس کرده است. او هیچ‌وقت پدر خودش را نشناخت و مادرش سرد و بی‌احساس بود. مادرش نیازهای عاطفی او را برآورده نکرده است او محروم از عاطفه بزرگ شد و این وضعیت همچنان در بزرگسالی‌اش گسستگی را بازتولید می‌کند. در طول سالیان، او ناخواسته این الگو را با عوض‌کردن درمانگرها، یکی پس از دیگری ادامه داد. هر درمانگر در ابتدا به او امید می‌داد، اما در نهایت باعث دلسردی او می‌شد.»

 

5- اثر لوسیفر

 کتاب اثر لوسیفر نوشته فیلیپ زیمباردو است که به بررسی چگونگی تغییر انسان‌ها از خوب به بد می‌پردازد. این کتاب نه‌تنها به شناخت جهان پیرامون ما کمک می‌کند؛ بلکه به چیستی انسان و خودشناسی ما نیز کمک بسیار زیادی می‌کند. اثر لوسیفر ما را با واقعیتی که در وجود همه انسان‌ها وجود دارد آشنا می‌کند، واقعیتی به نام تغییر! تغییر از انسان خوبی بودن به انسان بدی شدن.
چگونه انسان خوب تبدیل به انسان بد می‌شود؟ تقریباً همه ما بارهاوبارها داستان شیطان و آدم و حوا را خوانده‌ایم، شیطان که فرشته مقرب درگاه خدا بود و بسیار او را ستایش می‌کرد، در اثر یک موضوع، تبدیل به موجودی شرور شد که در صدد انتقام برآمد.
 آیا فکر می‌کنید این داستان فقط در مورد شیطان بود؟ آیا انسان نیز دچار اثر لوسیفر می‌شود؟

 کتاب اثر لوسیفر توسط فاطمه مقدمی ترجمه شده و سپس در انتشارات تألیف به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب اثر لوسیفر می‌خوانیم:

«شخصیت ما انسان‌ها یکپارچه و استوار نیست؛ بلکه با توجه به شرایط مختلف تغییر می‌کند. خلق و خوی انسان‌ها در هر سن و سالی، بسته به موقعیت و شرایطی که دارند، تغییر می‌کند. این تصور که فقط برخی افراد برای خوبی کردن در دنیا آفریده شده‌اند و دیگران بد هستند، کاملا اشتباه است.»

 

6- دوباره فکر کن

آدام گرنت استاد دانشگاه و دارای مدرک دکترا در روان‌شناسی سازمانی است که یکی از مشهورترین کتاب‌های او، کتاب دوباره فکر کن است. این کتاب به بررسی یک مهارت و توانمندی بزرگ و مهم در انسان می‌پردازد و آن هم مهارت دوباره فکر کردن و اصلاح و بازبینی عقاید، تفکرات و چارچوب‌های ذهنی است. انسان توانمند فردی است که می‌تواند دیدگاه‌های خود را زیر سؤال ببرد و هر بار آن‌ها را به نقد بکشد او چارچوب‌های ذهنی خود را همانند تکه‌های یک لوگو در هم میامیزد و دوباره آن تکه‌ها را با روش و نگاهی دیگر در کنار هم قرار می‌دهد. آدام گرنت به ما میاموزد که چگونه با بازآفرینی عقاید و تفکرات می‌توانیم از خطاهایی فکری اجتناب کنیم و نگاه کامل و پخته‌تری به خود، جامعه و جهان بیرون داشته باشیم. کتاب دوباره فکر کن کتابی در مورد خودشناسی است، خودشناسی تفکر عقایدمان و شیوه سازماندهی آنها.

کتاب دوباره فکر کن توسط تیم ترجمه نشر نوین در انتشارات نشر نوین به چاپ رسیده است.

دربخشی از کتاب دوباره فکر کن می‌خوانیم:

«یک مناظره خوب شبیه جنگ نیست. حتی شبیه مسابقه طناب‌کشی هم نیست که اگر طناب را خیلی محکم بکشید، بتوانید حریف را به طرف خودتان بکشانید. یک مناظره خوب بیشتر به رقصی شباهت دارد که حرکاتش از قبل طراحی نشده است و شما در حال طراحی آن در همراهی با شریکی هستید که قدم‌های متفاوتی در ذهن دارد. اگر شما خیلی تلاش کنید که کنترل رقص را به دست بگیرید، شریکتان مقاومت خواهد کرد.»

 

7- جاده شخصیت 

جاده شخصیت کتابی از دیوید بروکس است که به برقراری تعادل میان خود و اجتماع کمک می‌کند. کتاب جاده شخصیت کتابی با موضوع تجدیدنظر در نگرش به خویشتن است. این تجدیدنظر در نگرش به خویشتن، این بار فقط از نگرش به خود و درونیات خود ناشی نمی‌شود؛ بلکه در نحوه نگرش ما به دیگر افراد نهفته است. دیوید بروکس معتقد است ارزش‌های کهن و باستانی انسانی تنها راه نجات ما از پیچیدگی‌های جهان مدرن است. او انسانیت را در خطر زوال و رو نابودی می‌بیند و از ما می‌خواهد خود واقعی خویش را به روش مرسوم در جهان مدرن ننگریم؛ بلکه نگاه دیگری وجود دارد که در کتاب جاده شخصیت به آن پرداخته شده است.
کتاب جاده شخصیت که به نام در مسیر شخصیت نیز ترجمه شده است، اولین‌بار توسط امید کریم‌پور در انتشارات مهرگان خرد ترجمه و سپس به چاپ رسیده است.

 در بخشی از کتاب جاده شخصیت می‌خوانیم: 

 «امروزه، واژه "گناه"، قدرت و نیروی ترسانندگی خود را از دست داده است. این روزها این کلمه را بیشتر کسانی به کار می‌برند که بعد از غذایشان یک دسر بسیار چاق‌کننده خورده‌اند و حالا بابت کاری که کرده‌اند احساس " گناه" می‌کنند. بیشتر آدم‌ها دیگر در مکالمات روزانه‌شان در مورد گناه فردی حرف نمی‌زنند. اگر هم در مورد شرارت انسان حرفی بزنند، سخنشان بیشتر به‌نوعی از شر معطوف است که جایی در ساختار اجتماعی اطرافمان قرار دارد.»

 

8- نیمه تاریک وجود

 کتاب نیمه تاریک وجود اگرچه کتابی معروف و پرفروش در حوزه روان‌شناسی و خودشناسی است اما شاید نتوان این کتاب را در حوزه کتاب‌های علمی قرار دارد. با این وجود این کتاب به دلیل توجه به بخشی از وجود انسان در این مقاله مورد توجه قرار گرفته است و آن بخش توجه به بخش و نیمه تاریک وجود انسان است. شاید نام دبی فورد را بارها شنیده باشید، او کتاب‌های روان‌شناسی زیادی در موضوعات مختلف منتشر کرده است؛ اما کتاب نیمه تاریک وجود را می‌توان در دسته پرفروش‌ترین و معروف‌ترین کتاب‌های وی قرار داد. این کتاب سعی بر آن دارد تا ما را با بخش دوست نداشتنی و سیاه وجودمان آشنا کرده و آشتی دهد.

نیمه تاریک وجود با ترجمه الهام شریف در انتشارات نسل نواندیش به چاپ رسیده است. 

در بخشی از کتاب نیمه تاریک وجود می‌خوانیم:

«پوسته‌ی شما آن بخشی از وجودتان است که با دنیا روبه‌رو می‌شود. این پوسته، خصایلی که سایه شما را تشکیل می‌دهد، پنهان می‌کند. سایه‌های ما چنان خوب پنهان شده‌اند که بیشتر اوقات چهره‌ای را به جهان نشان می‌دهیم که نقطه مقابل وجود درون ماست. بعضی مردم زرهی از بی‌رحمی می‌پوشند تا حساس‌بودن خود را پنهان کنند.»

 

9- بهترین خودت باش

کتاب بهترین خودت باش یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک تایمز است که توسط ایلین ولتروت نوشته شده است. کتاب بهترین خودت باش که کتابی معروف در حوزه خودشناسی است به این موضوع می‌پردازد که انسان‌ها نباید اجازه دهند که انتظارات دیگران بر انتظارات خودشان از خودشان غلبه کند. آرامش درونی در آن است که لحظاتی را با خود تنها باشید و با خود بنگرید چه کسی هستید و در اعماق وجود خود غرق شویم. همچنین در کتاب بهترین خودت باش از ما می‌خواهد که در برابر بی‌عدالتی بایستیم و اجازه ندهیم مسائلی همچون مسخره‌شدن، عدم پذیرش و متفاوت بودن ما را به سکوت بکشاند.

بهترین خودت باش با ترجمه سوسن موسوی در انتشارات شمشاد به چاپ رسیده است.

 در بخشی از کتاب بهترین خودت باش می‌خوانیم:

«بیشتر ما دهه سوم زندگی‌مان را صرف جست‌وجو کردن می‌کنیم: جست‌وجوی خودمان، شریک زندگی‌مان، موفقیت و توهم امنیت. به شکل ناخودآگاهی ارتباطمان با مردم، مسائل و عناوین یا مقام‌ها می‌تواند نمودی از این باشد که ما در دنیا می‌خواهیم چطور دیده شویم، به خصوص زمانی که هنوز در حال شکل‌دادن به هویت خودمان هستیم.»

 

10- هنر شفاف اندیشیدن

کتاب هنر شفاف اندیشیدن کتابی در مورد خطاهای ذهن انسان‌ها است. شاید شما هم با خود فکر می‌کنید که امکان ندارد ذهن انسان دچار خطا شود؛ اما واقعیت این است که مغز ما نه‌تنها دچار خطا می‌شود بلکه می‌تواند خطاهای بسیار بزرگی نیز انجام دهد که ما و شخصیتمان را تحت تأثیر قرار دهد و ارتباطات اجتماعی ما به‌طورکلی توسط این خطاها شکل بگیرد. رولف دوبلی نویسنده کتاب هنر شفاف اندیشیدن ما را با این خطاهای شناختی آشنا می‌کند. آشنایی با خطاهای شناختی پله‌ی دیگری از خودشناسی است که باید آن را طی کنیم. اگر ما بدانیم که مغزمان چگونه کار می‌کند می‌توانیم نحوه تصمیم‌گیری، انتخاب و تفکر خود را کنترل کنیم.
کتاب هنر شفاف اندیشیدن با ترجمه پیمان اصلانی در انتشارات نیک فرجام به چاپ رسیده است.

در بخشی از کتاب هنر شفاف اندیشیدن می‌خوانیم:

«توجه داشته باشید که خطای هزینه تلف شده، زمانی خطرناک می‌شود که زمان پول انرژی یا عشق را خرج چیزی کرده باشیم. این خرج‌کردن دلیلی برای تداوم آن می‌شود، حتی اگر با موردی شکست‌خورده سروکار داشته باشیم. هرچه بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم، هزینه تلف شده بیشتر می‌شود و بیشتر احساس می‌کنیم که باید آن را ادامه دهیم.

به قلم "مهدیه فرجی"

---

کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.

---