کتاب جستاری در مبانی سیاست مطلوب در قرآن کریم نشر دفتر نشر معارف

نویسنده کتاب جستاری در مبانی سیاست مطلوب در قرآن کریم، هدف تالیف این کتاب را مهجوریت قرآن کریم در عرصه های علوم انسانی جامعه و نیاز مبرم جامعه بشری به رهنمودها و تعلیم های برآمده از قرآن و لزوم تولید علوم مبتنی بر قرآن کریم در جهت پاسخ گویی به نیازهای دانشجویان و دانش پژوهان رشته های علوم سیاسی و اجتماعی خوانده است.
قرآن کریم سیاست مطلوب خود را چگونه توصیف می کند و کدام مبانی را برای آن برشمرده است؟ اسلام چه توصیفی از سیاست و سیاست مطلوب ارائه کرده است؟ و قرآن کریم چه مظاهر و مصادیقی برای سیاست مطلوب معرفی کرده است، سئوالات اصلی و فرعی کتاب هستند که نویسنده به دنبال پاسخ دادن به آنها است.
این کتاب 7 فصل دارد.
مقدمه و طرح تحقیق، سیاست در قرآن کریم، مظاهر سیاست مطلوب در قرآن، تقوا، کرامت انسانی، محوریت تکامل و کارآمدی عنوان فصل های کتاب هستند.

کتاب جستاری در مبانی سیاست مطلوب در قرآن کریم، با نگاهی نو به دنبال ایجاد مبانی دانش سیاست از دل قرآن است، اما بر خلاف اکثر کتب رایج منتشر شده در این زمینه که صرفاً به جمع آوری تعدادی آیات و احادیث و نهایتاً مقوله بندی آن ها می پردازند. در اکثر موارد حتی به صرف ارجاع دادن به آدرس آیه استفاده کرده و به دنبال استخراج یک نظام معرفتی از دل آیات بوده است. از این رو علاوه بر آیاتی که مستقیماً مسأله ولایت و حکومت را مد نظر قرار داده اند، از دل مباحث تاریخی علی الخصوص مباحث مربوط به تاریخ انبیا نیز چارچوب کلی خود را کامل کرده است.

در ابتدای کتاب با تعریف روش های رایج تفسیر قرآن گونه معیار خود را برگزیده و یکی از قوت های این کتاب رجوع دادن به تفاسیر در میان بحث های کلی از آیات است که بر غنای آن افزوده است. از دیگر ویژگی های این کتاب این است که نگارنده با وجود تحصیلات مرتبط در حوزه اسلامی و علوم سیاسی و اجتهاد در حوزه تخصصی خود، هم از متون تفسیری استفاده کرده و هم بعضی از متفکرین این حوزه در دانشگاه و حوزه را در داوری و ارزیابی در مورد اثر خویش به کار گرفته است.

این پژوهش گر با برشمردن محورهای سیاسی قرآن ذیل بررسی و نقد نظام های سیاسی، قوانین سنن الهی حاکم بر جوامع انسانی، تشریح قواعد تفصیلی و مصداقی سیاسی و توصیف حوادث و رویدادهای سیاسی نخستین حکومت اسلامی، مبانی سیاست و حکومت مطلوب قرآن کریم، مفاهیم محوری سیاسی، روش های استراتژی سیاسی به بررسی مورد به مورد آن ها مستند به ایات پرداخته و با برشمردن اصطلااحات مربط با قدرت و سیطره سیاسی در قرآن نظیر امام، اولی الامر، حاکم، خلیفه، سلطلان، ملک به بررسی تفاوت های آن ها می پردازد.

در این کتاب چارچوبی از مصادیق و مظاهر سیاست مطلوب در قرآن ذیل عناوین اعطای حقّ انتخاب به انسان ها و عدم استفاده از اجبار در اعمال قدرت، برکناری سیاست از دستاوردهای اقتصادی قدرت، اعمال قدرت در مسیر هدایت، مسئولیت پذیری، سازندگی و تدبیر اقتصادی و تأمین رفاه جامعه، پذیرش خطا و بازگشت از آن، یاد همیشگی خدا، نظم و دقت و جدیت، قضاوت عادلانه و بر حق، صراحت پذیری و اجتناب از تملّق، سخاوت، مردم داری، تواضع تبیین شده است.
مبانی سیاست مطلوب در قرآن نیز ذیل عناصر تقوا، کارآمدی (علمی و عملی)، کرامت انسانی، تکامل محوری تعریف شده و در هر مورد به ویژه بحث کرامت انسانی و کارامدی مطالعه مقایسه ای با نظریات پارادایم هژمونیک موجود نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

تقسیم بندی های بدیع در ساختار درختی ارائه مطلب چه در طرح موضوعات کلی ذکر شده در بالا چه در زیرشاخه ها نظیر مصادیق تقوا در قرآن در مواردی مانند انفاق، وفای به عهد، امانت داری و مصادیق کرامت انسانی در قرآن نظیر حفظ آبروی فقرا، اعتماد به افراد، عفو و بخشش خطاکاران خود را نشان داده است. از سوی دیگر در پایان کتاب تلاش شده با ترسیم نموداری نقش عناصر چهارگانه در نظام سیاسی مطلوب قران و تقدم و تاخر آن ها در مسیر هدایت جامعه ترسیم شود