کتاب گوهر گمشده - یادنامه 01 (روایتی از زندگی، اندیشه و خاطرات فقیه محقق آیت الله میرزا هاشم آملی) نشر دفتر نشر معارف

 کتاب گوهر گمشده، روایتی از زندگی، اندیشه و خاطرات فقیه محقق آیت الله العظمی میرزا هاشم آملی می باشد.
آیت الله میرزا هاشم آملی در سال 1322 ق (1278ش) در روستای پردمه منطقه لاریجان (در هفتاد کیلومتری شهر آمل)، دیده به جهان گشود. از اساتید معظم له در تهران می توان از مرحوم میرزا محمدرضا فقیه لاریجانی و حاج سیدمحمد تنکابنی، مرحوم میرزا یداللّه نظرپاک، مرحوم آقاشیخ محمدعلی لواسانی و میرزا طاهر تنکابنی و آیت اللّه حاج میرزا ابوالحسن شعرانی و آیت اللّه شیخ محمدعلی شاه آبادی، میرزا عبداللّه غروی آملی و سیدمحمد تنکابنی نام برد.

آیت اللّه آملی پس از پشت سر نهادن سطوح عالیه، در سال 1345 ق (1305 ش) برای بهره وری از خرمن فیض آیتاللّه العظمی حایری به قم آمد و در درسهای فقه و اصول آیت اللّه مؤسس و در کنار آن به درس آیات عظام: حجت کوهکمری، شاه آبادی و حاج شیخ محمدعلی حایری قمی حاضر شد و در مدّت شش سال از محضر آنان بهره ها برد و مبانی علمی خویش را استوار ساخت. او در این مدت فقه، اصول، رجال، حدیث، فلسفه و عرفان را نیک آموخت و این درسها را با حضرات آیات: سیدمحمد محقق داماد، سید یحیی مدرسی یزدی و حاج میرزا حسن یزدی به مباحثه نشست.

مرجع فقید در سال 1351 ق، پس از اخذ اجازه اجتهاد از دو استاد بزرگوارش آیت اللّه حایری و آیت اللّه حجت، برای بهره وری از محفل پُررونق درسی بزرگان حوزه نجف و جستجو از آراء و مبانی اصول رهسپار آن دیار شد و پس از زیارت مرقد مطهر باب علم نبوی امیرالمؤمنین علی(ع) و طلب توفیق از آن حضرت، در مدرسه بزرگ آخوند سکنی گزید و در درس فقه و اصول آیت اللّه سیدابوالحسن اصفهانی حاضر شد و ابواب طهارت، حج و بیع را از ایشان فراگرفت. و همزمان در درسهای آیات عظام: نائینی و آقاضیاء عراقی نیز شرکت جست و علاوه بر درس اصول، ابواب فقهی صلات، اجاره، غصب، بیع و قضا را از آقاضیاء عراقی و معاملات را از میرزای نائینی فراگرفت.

ایشان پس از مدتی مورد توجه بسیار مرحوم آیت اللّه آقاضیاء عراقی قرار گرفت تا بدانجا که از نزدیکان و اصحاب استفتاء ایشان گردید و در تدوین حاشیه دوم محقق عراقی بر «عروةالوثقی» نقش به سزایی داشت.

معظم له در سال 1380 ق به عزم دیدار اقوام و صله ارحام و سکونت در حوزه علمیه قم، راهی ایران شد و با استقرار در قم، به تدریس خارج فقه و اصول روی آورد. از جمله شاگردان وی در نجف و قم می توان حضرات آیات عبدالله جوادی آملی، ناصر مکارم شیرازی، میرزا جواد آقا تبریزی(ره)، محمدهادی معرفت(ره)، دکتر سید جعفر شهیدی، سید جعفر کریمی، محمدعلی علوی گرگانی، محمدعلی گرامی قمی، محمدعلی صالحی مازندرانی(ره)، عبدالرسول شریعتمدار جهرمی(ره)، میرزا علی آقای فلسفی(ره)، محمدعلی اسماعیل پور قمشه ای، محمدتقی مجلسی، سید عباس مدرسی یزدی، سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی(ره)، عباس محفوظی، هادی روحانی کله بستی(ره)، محمد فاضل استرآبادی، ابوالحسن ایازی(ره)، علی غیاثی، زین العابدین باکویی، عبدالله نظری خادم الشریعه، سید علی محقق داماد، حسین محمدی لائینی، سید صابر جباری، نورالله طبرسی، سید کاظم نورمفیدی، سید علی اصغر دستغیب و... و شهدای بزرگواری چون دکتر محمد مفتح و آیت الله سید محمدرضا سعیدی و... را نام برد.
سرانجام آیت اللّه آملی پس از 91 سال تلاش و کوشش در جهت احیاء و بزرگداشت شعائر دینی و پشت سر نهادن سکته ای ناقص و یک دوره بیماری، در عصر روز جمعه چهارم رمضان المبارک 1413 ق (7 اسفند 1371 ش) بدرود حیات گفت و جهان علم و تقوا و فضیلت را در سوگ خویش عزادار ساخت. با اعلام خبر درگذشت ایشان، سیل اعلامیه ها و پیامهای تسلیت از سوی رهبر فرزانه انقلاب، مراجع معظم تقلید، علمای اعلام، رؤسای قوای سه گانه، شخصیتها، نهادها، سازمانها، انجمنها و هیآت مذهبی صادر شد و همه از مقام و مراتب علمی آن شخصیت بزرگ تجلیل به عمل آوردند.

رهبر معظم انقلاب حضرت آیت اللّه خامنه ای در پیام خویش فرمودند: «با تأسف و تأثر اطلاع یافتم که عالم جلیل القدر و فقیه و اصولی برجسته و بزرگوار آیت اللّه العظمی حاج میرزا هاشم آملی (رضوان اللّه تعالی علیه) دار فانی را وداع کرد و به رحمت ایزدی پیوست. ایشان از علمایی بودند که پس از طی مدارج عالیه و استفاده از محضر اکابر در حوزه علمیه نجف اشرف و سالها تدریس و تربیت شاگردان در آن حوزه، به قم هجرت کرده و در این حوزه مقدسه بساط تدریس را گسترد و منشأ افاضات فقهی و اصولی و تربیت تلامذه بسیار شدند و بزرگانی از حوزه درس ایشان بهره بردند. وجود بابرکت این فقیه عالیمقام یکی از برکات الهی بر حوزه علمیه قم بود. و اکنون فقدان آن بزرگوار ضایعه ای بزرگ محسوب میگردد. این جانب این حادثه مصیبت بار را به پیشگاه مقدس حضرت ولی عصر ارواحنا فداه و به مراجع معظم و علما و فضلای حوزه های علمیه و مقلدین ایشان و نیز به خانواده محترم، به خصوص به فرزندان برومند ایشان تسلیت عرض می کنم و رحمت و مغفرت الهی را برای آن مرحوم مسئلت می نمایم.»

حضرت آیت اللّه العظمی گلپایگانی(ره) نیز در بخشی از پیام خویش فرمود: «...واقعه تأسف انگیز و جبران ناپذیر رحلت آیت اللّه آقای حاج میرزا هاشم آملی حوزه های علمیه و عموم مؤمنین را سوگوار و عزادار نمود. این مصیبت بزرگ را به آستان اقدس ولایت مداری حضرت بقیةاللّه (ارواح العالمین له الفداء) و محاضر شریف علماء اعلام و حوزه های علمیه تسلیت عرض می نمایم. اناللّه و اناالیه راجعون. فقید سعید یکی از فقهاء و اعاظم علما و اساتید حوزه های علمیه نجف اشرف و قم بودند و عمر با برکت خود را در اشتغال به فقه آل محمد(ص) و تدریس و تربیت طلاب و علما سپری ساختند...»

آیت اللّه العظمی اراکی(ره) نیز فرمودند: «...فقدان اسفناک عالم ربانی حضرت آیت اللّه آقای حاج میرزا هاشم آملی (رحمت اللّه علیه) ضایعه ای است جبران ناپذیر برای عالم اسلام. این عالم بزرگ سالهای پربرکت عمرش را در راه تعلیم معالم اسلام در کرسی تدریس و تربیت علما و افاضل و در نشر علوم آل محمد(ص) سپری کرد...»

این یادنامه نخستین یادنامه جامع درباره شخصیت این عالم فرزانه، همراه و یاور امام خمینی(ره) در مبارزات دوران نهضت اسلامی و حامی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که در 5 بخش تدوین شده است: بخش اول به زندگینامه علمی و سیاسی ایشان اختصاص می یابد. در بخش دوم، آیت الله آملی از نگاه فرزندانش آیت الله صادق آملی لاریجانی، دکتر محمدجواد لاریجانی، دکتر علی لاریجانی و دکتر باقر لاریجانی به تصویر کشیده می شود. در بخش سوم نظرات شاگردان و صاحب نظران حوزه درباره سلوک و اندیشه و خاطرات آیت الله می آید. این بخش از گفتارها و نوشتارهایی از آیت الله جوادی آملی، آیت الله جعفر سبحانی، آیت الله صالحی مازندرانی، آیت الله احمد آذری قمی، آیت الله اسماعیل پور قمشه ای، دکتر سید جعفر شهیدی، دکتر سید محمدباقر حجتی و دکتر شفیعی مازندرانی درباره آیت الله آملی تشکیل شده است. زندگی، خاطرات، سلوک و رفتار سیاسی آیت الله آملی در قالب خاطرات شخصیت های مختلف می آید و برای این امر نزدیک به 300 کتاب و منبع تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی مطالعه شده است و در 56 گفتار تنظیم شده است. بخش پنجم هم گزیده پیام های تسلیت شخصیت و نهادهای انقلابی و مذهبی به مناسبت ارتحال آیت الله آملی می آید. در پایان کتاب هم عکس هایی از این مرجع فقید نقش بسته است.

از جمله ویژگی های این کتاب صفحه آرایی جذاب و زیبای کار است. ناشناخته بودن این شخصیت برجسته با وجود اینکه فرزندانش در سطح بالایی از نظام اسلامی مسئولیت دارند و کسی کمتر در مورد پدر آنها می داند و همچنین گزیده ای از پیام های تسلیت از نکات جالب توجه این کتاب است که علاوه بر انتشار پیام های مراجع و نهادهای حوزوی و مسئولان نظام، پیام تسلیت های شخصیت های حقیقی و حقوقی بسیاری را منتشر کرده است از جمله پیام تسلیت دکتر حسن روحانی (رئیس جمهور کنونی که در آن زمان دبیر شورای امنیت ملی بود)، استاد سید هادی خسروشاهی، حمید سبزواری (شاعر برجسته انقلاب)، دکتر سید علی موسوی گرمارودی (شاعر انقلاب)، مهدی نصیری (مدیرمسئول وقت روزنامه کیهان) و...