کتاب خدا بودن سخت است - (داستان روسی) نشر کتاب نیستان

رمان «خدا بودن سخت است» عنوان رمانی است کلاسیک از ادبیات روسیه که برادران آرکادی و بوریس استروگاتسکی به رشته تحریر در آورده اند. رمانی که همانند بسیاری از علاقه مندی های و تجربه های ادبی این دو برادر در ساختاری تخیلی و غیر رئال نوشته شده است، اما در بردارنده اعتراض شدید آنها بر فضای فرهنگی حاکم بر اتحاد جماهیر شوروی در زمان خروشچف است.

رمان «خدا بودن سخت است» برای نخستین بار در سال 1964 منتشر شد و مانند بسیاری از آثار این دو برادر مورد توجه و استقبال قرار گرفت. این رمان همانند بسیاری از داستان های دیگر این دو برادر نویسنده که دستمایه تولید آثار سینمایی قرار گرفته است، در فضای تخیلی شکل می پذیرد اما تسلط نویسندگان در شمایل کردن انسان با تمامی نقط قوت و ضعف خود و نگاهی جهانی به او به مثابه مرکزیت این داستان به آن شمایلی تازه و قابل توجه بخشیده است.

داستان نگارش این کتاب و آنچه نوشتن آن را شکل می دهد به اذعان یکی از نویسندگان آن سخنرانی عجیب خروشچف در نمایشگاه مدرنیست ها در مسکو طی سال های دهه 1960 بود. در آن سخنرانی ویژه خروشچف در سال 1962 وی ضمن بازدید از نمایشگاه هنرمندان و هنر در روسیه آن زمان را به شدت مورد تخطئه قرار داد و زیر سوال برد و به دنبال آن دستور توقیف و مقابله با بسیاری از هنرمندان و رویدادهای هنری در زمان خودش را صادر کرد. نویسندگان این رمان این اتفاقات را نوعی انتقام از طرفداران به منش نواستالینیستی در روسیه عنوان کرده اند و این حرکت خروشچف را نوعی تسویه آنها از جامعه پیرامونی خود عنوان کرده اند. خشم و انزجار شکل گرفته در ذهن آرکادی و بوریس به دنبال این اتفاقات به اندازه ای بود که آنها را به فکر نگارش رمان «خدا بودن سخت است» انداخت؛ رمانی که خشونت و انزجار ناشی از تسلط و حکومت احمق ها و دشمنان فرهنگ و زیبایی بر شوروی سابق در آن موج می زند.

این رمان در زمره محبوب ترین آثار این دو نویسنده و نیز مجموعه آثار آنها در روسیه بوده و به زبان های زیادی نیز ترجمه شده است.