معرفی کتاب عالیجناب شیخ فضل الله نوری

با طمأنینه قدم برمی‌داشت، به کسی که به سمت چوبه دار می‌رفت، هیچ شباهتی نداشت. تنها کسی که قدرت رهبری مردم علیه تصرف انگلستان و روسیه را داشت، به سمت چوبه دار قدم برمی‌داشت...
دو نیم شدن ایران و کشتن میلیون‌ها ایرانی در راه بود...

کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله نوری روایت مردی است که سال‌ها قبل از شروع انقلاب اسلامی برای آگاهی جامعه تا پای طناب دار مبارزه کرد. کسی که به خاطر حضور مؤثرش در ایران، روسیه و انگلیس او را عالیجناب خطاب می‌کردند. کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله نوری به کوشش مهدی رمضانی توسط دفتر نشر معارف به چاپ رسیده است.

تاریخی که خسته‌ات نمی‌کند

امام علی می‌فرمایند: با مطالعۀ قضایای تحقّق یافته، حوادث یافت نشده را پیش‌بینی کن؛ زیرا امور جهان، همانند یکدیگرند. ندانستن تاریخ مثل این می‌ماند که چشم‌هایمان را ببندیم و بخواهیم از وسط یک اتوبان شلوغ رد شویم. همین‌قدر ترسناک و خطرناک. 
با وجود دانستن همه این مطالب باز هم خواندن تاریخ برای اکثر افراد حتی اگر کتاب‌خوان باشند سخت و ملال‌آور است. بسیاری از کتاب‌های تاریخی پر از اسم‌ها و تاریخ‌هایی است که خواننده‌اش را سردرگم می‌کند.
اما مهدی رمضانی در عالیجناب شیخ فضل‌الله نوری تمام کلیشه‌هایی که ما درباره مطالعه تاریخ در ذهن داریم را تغییر می‌دهد. روایت او یک روایت جذاب و منسجم است که حتی روزها بعد از اتمام کتاب هم اثرش در ذهن می‌ماند. کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله با وجود گرافیکی که به‌جز چشمان، حس لامسه را هم درگیر می‌کند و هم‌چنین تصاویر بسیار جذاب به‌هیچ‌وجه خواننده‌اش را خسته نمی‌کند.

از تنباکو تا مشروطه

تحریم تنباکو و انقلاب مشروطه دو حادثه بسیار مهم در سرنوشت تاریخی ایران است. شیخ فضل‌الله در هر دو حادثه در بطن مبارزات بودند و نقش اصلی را ایفا می‌کردند. سال‌ها حجم انبوهی از ابرهای خاکستری و سیاه ناامیدی آسمان ایران را فرا گرفته بود. مردم ایران به ناامیدی و ناتوانی عادت کرده بودند. اما پیروزی مردم ایران به رهبری مراجع و علما دینی در لغو قرارداد تنباکو حیات دوباره‌ای به مردم بخشید. این حادثه سرآغاز تمام نهضت‌های بعد از خودش است.
کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله نوری از زمان این قرارداد شروع می‌شود و به نقش علما و مراجع به‌خصوص شیخ فضل‌الله در رهبری مردم می‌پردازد. بعد از این حادثه است که دشمنان به عمق نفوذ جریان‌های دینی در بین مردم پی می‌برند و اصل دشمنی‌شان با علما دقیقاً از همین زمان آتشش شعله‌ور می‌شود.
با پایان قرارداد 1907 شروع اتفاق‌های مهم دیگری در ایران است. عالیجناب شیخ فضل‌الله از ابتدا در وسط میدان مبارزات انقلاب مشروطه حضور پیدا کردند اما این بار برعکس قضایای تنباکو داستان آن‌طور که ایشان می‌خواستند پیش نرفت و شد آنچه شد.

شیخ پیشگو نبود اما...

یکی از نکات مثبت کتاب این است که روایتش با اعدام شیخ فضل‌الله به پایان نمی‌رسد بلکه به آثار و نتایج این اتفاق در سرنوشت ایران هم می‌پردازد. یک انتخاب اشتباه و عمل بدون آگاهی و بصیرت چنان مردم ایران را در سال‌های بعد تحت‌فشار قرار می‌دهد که فقط یکی از آثارش کشته شدن میلیون‌ها ایرانی در اثر قحطی است. 
کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله نوری با پرداختن به آینده ایران بعد از شیخ فضل‌الله خواننده را به تفکری عمیق دعوت می‌کند و آن چیزی را که او در طول کتاب خوانده است را در ذهنش ماندگار می‌کند. 

کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم؟

درست است که کتاب عالیجناب شیخ فضل‌الله به‌عنوان یک کتاب نوجوان وارد بازار نشر شده است ولی با وجود خصوصیات ذکر شده خواندنش برای هر کسی که بخواهد به توصیه امام علی درباره مطالعه تاریخ عمل کند مفید و شاید ضروری است.
خواندن این کتاب را به تمام ایرانیان توصیه می‌کنم تا از مسیری که طی کرده‌اند آگاه شوند و در دوربرگردان‌های اتوبان سخت حوادث به عقب برنگردند.

بخشی از کتاب عالیجناب شیخ فضل الله

همه در خانه شیخ نوری نشسته بودیم که ایشان فرمود:« من از ابتدا می‌دانستم در این زمانه کارم به نتیجه نمی‌رسد.» یکی از حضار پرسید:« پس چرا اقدام کردید؟» شیخ دستی به محاسنش کشید و فرمود:« مگر شهدای کربلا نمی‌دانستند در مقابل آن همه قدرت مقاومت نمی‌توانند بکنند؟ میدانی چرا اقدام کردم و تا آخرین لحظات عمرم ادامه خواهم داد؟ برای صد سال دیگر...»

به قلم «حانیه هادوی نیا»