کتاب مراقبات اخلاق توحیدی 02 - مراقبه بر حدود الهی نشر فیض فرزان

اولین مرتبه از آن، مراقبه بر «حرام و حلال الهی» است که جلد دوم مجموعه «مراقبات اخلاق توحیدی» مشتمل بر همین بحث است.

«مراقبات اخلاق توحیدی» دارای دو فصل است. فصل اول شامل مقدماتی درباره «مراقبه» و «محاسبه» و سپس چهل‌روز محتوای مراقبه «انجام واجبات و ترک محرمات» است. در فصل دوم مقدماتی پیرامون «تقوا، ورع و ترک شبهات» مطرح خواهد شد که ثابت می‌شود ارتباط تنگاتنگی بین مراقبه «انجام واجبات و ترک محرمات» و مباحث فوق وجود دارد؛ به همین منظور، پس از تدوین اربعین «انجام واجبات و ترک محرمات» اربعین دیگری مهیا شد تا مکملی برای آن مطالب باشد.

شایان ذکر است که محتوای روزانه در این نوشتار هشت‌عنوان است: در ابتدای هرروز با آیات نورانی و شفابخش قرآن کریم و سخنان گهربار حضرات اهل‌بیت(علیهم السلام) مواجه هستیم؛ سپس برای تبیین مضامین آیات و روایات، از فتاوای مراجع عظام تقلید و کلام بزرگان علم و معرفت، و برای تأثیرگذاری و لطافت بیشتر متن، از داستان و شعر و ادعیه استفاده کرده‌ایم؛ همچنین به سراغ مردان عرصۀ جهاد در دفاع مقدس رفته و اشاره‌هایی به زندگانی شهدای عزیزمان داشته‌ایم تا از خرمن معرفت صاحبان مقام شهود بی‌بهره نمانیم. در واقع، در این اثر معجونی گوارا از ثقلین و کلمات علمای ربانی به همراه حکایاتی سودمند و اشاراتی دلنشین از سیره مردان جهاد و شهادت برای طالبان علم و معرفت فراهم شده است.

شخصِ مراقِب باید دائماً نسبت به خود ترقّب داشته باشد. یعنی کشیک نفس را بکشد. انسانِ مراقِب، دائماً در حال کنترل نفس خود در همه مراتب و همه اوقات است؛ و تفاوت سالک با سایرین در همه مراتب مراقبات از همین جهت است؛ یعنی دیگران تنها در مواجهه با گناه مراقب نفس خود هستند و کشیک نفس را در اوقات خاصی از شبانه روز انجام میدهند اما سالک در همه اوقات مراقب نفس خود است؛ همانند مادری مهربان که نه فقط در هنگام مواجهه با خطر مراقب فرزند خود است، بلکه در همه لحظات مراقب خطرات احتمالی است که فرزند را تهدید میکند.
مؤمن نباید نفس خود را رها کند تا هرچه خواست، انجام دهد؛ او باید مراقب ذره ذره خوراک جسم و فکر و قلبش باشد؛ در همین رابطه، علامه بحرالعلوم(ره) میفرماید: «مراقبه عبارت است از متوجه و ملتفت خود بودن در جمیع احوال، تا از آنچه بدان عازم شده و عهد کرده، تخلف نکند». به بیان علامه طباطبایی(ره)، چنین مراقبهای عامل رشد و ترقی است تا جایی که همانگونه که رب دائما ناظر و مراقب عبد است، عبد نیز نظاره‌گر رب خود باشد و لحظه‌ای او را فراموش نکند. آخرین توصیه ایشان در لحظات پایانی عمر شریفشان به شاگرد خاص خود (آیت‌الله سعادتپرور(ره)) این بود: مراقبه، مراقبه، مراقبه!