تسوندوکو: هنر خرید کتاب و نخواندن آن

در مسیر خواندن کتاب، ممکن است با چالش‌های زیادی مواجه شویم. زمان ما محدود است و می‌توان گفت، میلیون‌ها موضوع وجود دارد که دائماً ما را از انجام آن‌چه می‌خواهیم، منحرف می‌کند و ما اغلب کاری را که واقعاً دوست داریم انجام دهیم، یعنی مطالعه را از دست می‌دهیم. اما با وجود این‌که نمی‌توانیم موضوعاتی که زندگی ما را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند، کنترل کنیم اما می‌توانیم یاد بگیریم آن‌ها را بپذیریم و به گونه‌ای به‌کار ببریم که به ما امکان بدهد روی مطالعه متمرکز شویم. تسوندوکو یعنی هنر خریدن کتاب و هرگز نخواندن آن، یکی از این موضوعات پیچیده سر راه عاشقان کتاب است. ما در این مقاله می‌خواهیم روش‌هایی را برای مقابله با سوندوکو به شما بیاموزیم تا از این به بعد قربانی این پدیده نشوید.

تسوندوکو چیست؟

تعریف تسوندوکو یک مفهوم کاملاً ساده است که به عادت خرید کتاب‌ها و هرگز نخواندن آن‌ها اشاره می‌کند. این واژه در قرن هفدهم توسط ژاپنی‌ها اختراع شد و ترکیبی از دو کلمه ژاپنی است: tsunde - به معنای چیدن چیزها و doku به معنای خواندن. اما چگونه یک کلمه ژاپنی درباره خرید کتاب‌ها و نخواندن آن‌ها به یک اصطلاح بین‌المللی تبدیل شد؟ معنای اصلی تسوندوکو کمی عمیق‌تر از چیزی است که امروز آن را می‌شناسیم. در ژاپن قرن‌ها است که از این اصطلاح استفاده می‌شود و ریشه عمیقی در فرهنگ ژاپنی دارد. اعتقاد بر این است که در ژاپن، در گذشته، کتاب‌ها دارایی بسیار ارزشمندی محسوب بودند که مدام جمع‌آوری شده و از نسلی به نسل دیگر به ارث ‌رسیدند. در آن زمان، کتاب‌ها نوعی کالا بودند و برای مردم مناطقی بود که آن‌ها را در هر زمانی که می‌شد، بخرند و ذخیره کنند، حتی اگر قصد خرید کتاب نداشتند یا نمی‌خواستند واقعاً مطالعه کنند. خرید کتاب و نخواندن آن، در آن دوران لزوما به‌عنوان یک عادت بد تلقی نمی‌شد، بلکه یک سرمایه‌گذاری عاقلانه به نظر می‌رسید.

در نگاه اول، اصطلاح تسوندوکو ممکن است کاملاً شبیه اصطلاح روانشناسی bibliomania که نوعی اختلال روانی است، به نظر برسد، اما اگر کمی بیشتر وارد جزئیات شویم، تفاوت‌های این دو اصطلاح مشخص می‌شوند. Bibliomania یا جنون کتاب، وضعیتی است که شامل جمع‌آوری کتاب (گاهی با تمایل وسواسی-اجباری) تا حدی می‌شود که به یک خطر برای سلامتی تبدیل شود یا تأثیر منفی بر زندگی و روابط فرد بگذارد اما سوندوکو این‌گونه نیست. تفاوت جالب بین این دو هم این‌جا است. یک کتاب‌دوست مبتلا به جنون کتاب، علاقه‌ای به مطالعه واقعی کتاب‌ها ندارد، از داشتن آن‌ها کاملاً راضی است و همین‌که کتاب‌هایش در اطرافش باشند، احساس راحتی یا لذت می‌کند. اما سوندوکو با ویژگی دیگری همراه است و آن این‌که باعث نارضایتی درونی فرد از این واقعیت می‌شود که کتاب‌های زیادی دارد که زمانی برای خواندن آن‌ها ندارد.

به این ترتیب، در حالی‌که یک فرد مبتلا به جنون کتاب صرفاً می‌خواهد کتاب داشته‌باشد، فردی که از سندرم تسوندوکو رنج می‌برد احساس نیاز اجباری به خرید کتاب می‌کند اما از این‌که نمی‌تواند همه آن‌ها را بخواند نیز ناراضی است.

آیا تسوندوکو عادت خوبی است؟

مشکل خرید کتاب‌، بیشتر از آن‌چه می‌توانم بخوانم، در چیست؟ پاسخ این سوال بستگی به این دارد که تسوندوکو چگونه بر زندگی و عادت‌های مطالعه شما تأثیر بگذارد. خرید و جمع‌آوری کتاب به خودی خود عادت بدی نیست، اما مشکل سوندوکو ممکن است در موارد خاصی رخ دهد. نکته‌ای که باید به خاطر داشت این است که از زمانی که اصطلاح سوندوکو در فرهنگ ژاپنی ابداع شد، بسیاری چیزها تغییر کرده است. دیگر کتاب‌ها کالا نیستند (مگر این‌که یک مجموعه‌دار جدی باشید که همیشه در جستجوی کتاب‌های ارزشمند است) و ارزش واقعی آن‌ها به‌عنوان شیء قابل معاوضه یا قابل فروش، محاسبه نمی‌شود. ارزش واقعی آن‌ها محتوای آن‌ها و اطلاعاتی است که می‌توانید از خواندنشان به دست آورید و تجربیاتی که می‌توانید به لطف آن‌ها زندگی خود را بهتر کنید.
بنابراین، اگر متوجه شوید که دارید پول بیشتری را برای خرید کتاب‌ها صرف می‌کنید، نسبت به زمانی که برای خواندن آن‌ها صرف می‌کنید، سوندوکو به یک مشکل تبدیل می‌شود. به‌عنوان یک قاعده کلی، تسوندوکو فقط برای یک کلکسیونر کتاب، قابل توجیه است که صرفاً عاشق داشتن کتاب است و هدف او از خرید کتاب، استفاده از محتوای آن‌ها و تجربه‌ای که می‌توانند ارائه دهد، نیست. اگر احساس می‌کنید که به اندازه کافی مطالعه نمی‌کنید و فهرست کتاب‌های شما هم مدام بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود و باعث ناامیدی شما شده است، بله، سوندوکو برای شما یک مشکل است و باید یاد بگیرید که بر آن غلبه کنید.
سوندوکو می‌تواند تأثیر منفی بر نحوه تجربه مطالعه و درک شما از آن به‌عنوان یک فعالیت داشته‌باشد. اگر دائماً از میزان مطالعه‌ای که انجام می‌دهید، ناراضی هستید و اغلب این فعالیت را با احساس ناامیدی مرتبط می‌دانید، احتمالاً نگرش منفی نسبت به خواندن پیدا خواهید کرد. در برخی مواقع، ممکن است در خیل عظیم کتاب‌های موجود در مجموعه خود غرق شوید و سال‌ها طول بکشد تا واقعاً خواندن همه آن‌ها را تمام کنید.

چگونه بر سوندوکو غلبه کنیم؟

خوشبختانه، حتی اگر تسوندوکو دارای یک سری جنبه‌های منفی هم باشد، خبر خوب این است که نه تنها می‌توان بر آن غلبه کرد، بلکه در واقع به نفع خود هم می‌توان از این پدیده استفاده کرد. بسته به این‌که هدف نهایی شما به‌عنوان یک خواننده چیست، چندین روش وجود دارد که تسوندوکو را می‌توانید مدیریت کنید. در ادامه برخی از رایج‌ترین استراتژی‌ها برای غلبه بر سوندوکو در زمان بروز مشکل، آورده شده است.

تصمیم بگیرید که آیا واقعاً مشکلی است که باید آن را مدیریت کنید

همان‌طور که اشاره کردیم، تسوندوکو لزوماً مشکلی نیست که لازم باشد آن را حل کنید. خیلی چیزهای بدتر از محاصره کردن خود با کتاب هم در زندگی وجود دارد. هیجان‌زده بودن در مورد کتاب، حرص مطالعه و خرید مداوم رمان‌های جدید برای لذت بردن، چیزی نیست که نیاز به درمان داشته‌باشد. با این‌وجود، علائمی وجود دارد که ممکن است نشان دهد که شما واقعاً مشکلی دارید که باید به آن توجه کنید:

• بیش از توان مالی خود برای خرید کتاب خرج می‌کنید و سپس احساس شکست دارید.
• مدام از این واقعیت که صاحب کتاب‌های زیادی هستید که هنوز نخوانده‌اید، دچار استرس می‌شوید.
• عزیزانتان از این‌که چقدر برای کتاب خرج می‌کنید، گله‌مند هستند.
• همیشه خود را در ازدحام کتاب‌هایی می‌یابید که ناشی از اضافه شدن کتاب‌های جدید به مجموعه شما است و این موضوع سریع‌تر از آن رخ می‌دهد که بتوانید آن را سازماندهی کنید.
• در مورد تسوندوکو احساس گناه می‌کنید.
• فعالیت‌های روزانه شما به نوعی تحت تأثیر خرید مداوم کتاب قرار می‌گیرد.

تا زمانی که برخی از موارد چک لیست بالا را علامت بزنید، جای نگرانی نیست، شما یک فرد معمولی هستید که عاشق کتاب است اما زمانی برای خواندن ندارد. اما اگر احساس می‌کنید که این مشکل در حال تبدیل شدن به یک معضل جدی است، وقت آن است که اقدامی انجام دهید.

برای جلوگیری از تسوندوکو، حد خرید تعیین کنید 

بدیهی است که سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه برای کاهش فشار یا ناراحتی مربوط به تسوندوکو این است که شروع به بررسی نحوه خرید خود کنید. اما بسته به این‌که دقیقاً چه چیزی باعث ناراحتی شما شده، دو احتمال متمایز وجود دارد. آیا بیشتر نگران پولی هستید که خرج می‌کنید یا فضایی که کتاب‌ها در خانه شما اشغال می‌کنند؟ اگر نگران پول هستید، بودجه تعیین کنید. این قانون را در نظر بگیرید که اجازه ندارید هر ماه بیش از مقدار مشخصی برای کتاب هزینه کنید. شما تصمیم می‌گیرید که محدودیت خریدتان چقدر باشد و واقعا چقدر می‌توانید هزینه کنید. یک نکته مهم که باید به خاطر داشته‌باشید این است که لازم نیست خرید کتاب را به‌طور کامل از زندگی خود حذف کنید. فقط محدودیت‌هایی را تعیین کنید که با آن راحت هستید. ولی اگر فضا مسئله‌ای است که از پول مهم‌تر است، باید تعداد کتاب‌هایی را که خریداری می‌کنید، محدود کنید یا به قالب‌های جایگزین (کتاب‌های الکترونیکی، کتاب‌های صوتی) اکتفا کنید.

با خود مهربان‌تر باشید

شما می‌توانید تسوندوکو را با تنظیم ذهنیت خود نسبت به آن مدیریت کنید. «پذیرش» کلید حل این معما است. بله، ممکن است کتاب‌های زیادی بخرید که موفق به خواندن آن‌ها نشده باشید و باعث حس بدی در شما بشوند. اما باید یاد بگیرید که روی چیزهای مثبت تمرکز کنید: مثلا این‌که کتاب‌های زیادی برای خواندن دارید! اگر خودتان را آموزش دهید و راهی بیابید که تا زمانی که موفق به خواندن کتاب‌های قبلی نشده‌اید، دست از خرید کتاب‌های جدید بردارید، همه چیز درست خواهد شد. اما مراقب باشید چون سخت‌گیری بیش از حد با خودتان مانند سلاحی علیه شما کار می‌کند. هر چه بیشتر ناامید شوید، کمتر می‌خوانید و وقتی ناامیدی شما بیشتر شود، سعی می‌کنید با خرید کتاب‌های بیشتر آرامش پیدا کنید. بنابراین، از ادامه این مارپیچ بی‌پایان اجتناب کنید.

یاد بگیرید چه زمانی نه بگویید

به ما آموخته اند که باید هر کتابی را که شروع می‌کنیم، حتما به پایان برسانیم. اما این نگرش ایده‌آلیستی، همیشه طرز فکر خوبی نیست. گاهی اوقات، تصمیم‌گیری در مورد این‌که یک کتاب ارزش خواندن ندارد، بسیار بهتر از آن است که چیزی را که از آن متنفریم، بخوانیم و ادامه دهیم. خواندن قرار است برای ما شادی و ارزش به ارمغان بیاورد. اگر این‌طور نیست، فایده‌ای ندارد که خودمان را مجبور به خواندن کتاب‌هایی کنیم که ارزش صرف زمان را ندارند.

شروع به فروش یا اهدا کنید 

گاهی اوقات بسیار بهتر است که به سادگی شروع به فروش یا اهدای کتاب‌هایی کنید که فضای زیادی در خانه شما اشغال می‌کنند. به‌جای این‌که خود را به خاطر سوندوکو تنبیه کنید و دائماً برنامه‌ریزی برای خواندن همه کتاب‌هایتان داشته‌باشید، بهتر است بدانید که زمان عمر شما محدود است. پس حداقل می‌توانید سعی کنید بخشی از سرمایه خود را پس بگیرید یا با اهدا کردن کتاب، مقداری انرژی مثبت در کائنات منتشر کنید. 

روش ماری کوندو را امتحان کنید

گاهی اوقات مشکلات ژاپنی به راه‌حل‌های ژاپنی نیاز دارند. مشکلات سوندوکو را می‌توان از طریق روش‌های گورو سازمان ژاپنی ماری کوندو هم حل کرد. روش KonMari یک استراتژی قدرتمند برای مرتب کردن یا تمیز کردن خانه از کتاب‌ها است. ماهیت این روش به این ترتیب است که شما نباید چیزی را که برایتان شادی به همراه نمی‌آورد، در خانه نگه دارید. کافی است همه کتاب‌هایتان را روی زمین تلنبار و شروع به مرتب‌سازی کنید. هرکدام را در دست بگیرید و به آن فکر کنید، آیا آن کتاب خاص شما را خوشحال می‌کند؟ اگر این کار را کرد، آن را نگه دارید. اگر نه، آن را حذف کنید. اگر بفهمید این فرآیند واقعا چقدر کارآمد است، شگفت‌زده خواهید شد.

برای خودتان هدف تعیین کنید

هرچند گفتن این جمله راحت‌تر از انجام دادن آن است اما شما باید بدانید که داشتن زمان بسیار کم برای مطالعه، همیشه مشکل واقعی شما نیست. چون با طرز فکر صحیح و کمک گرفتن از مجموعه‌ای از ابزارها که به شما در ایجاد عادات مطالعه سالم کمک می‌کند، متوجه خواهید شد واقعاً چقدر می‌توانید کتاب بخوانید و از این موضوع شگفت‌زده خواهید شد. از این گذشته، مطالعه یک فعالیت بسیار متنوع از نظر مکان و زمان است. شما می‌توانید در حین نوشیدن قهوه صبحگاهی، در حین رفت و آمد به محل کار، در زمان استراحت ناهار، در حین سفر، حتی زمانی که ورزش می‌کنید یا قبل از این‌که به خواب بروید، مطالعه کنید. نکته مهم، داشتن انگیزه خوب و ابزار مناسب برای ایجاد عادات مطالعه سالم است. 
داشتن یک هدف در کنار ابزارهایی مانند برخی اپلیکیشن‌های کتاب که مطالعه روزانه را یادآوری می‌کنند، به شما کمک می‌کند بهترین و کارآمدترین خواننده‌ای باشید که ممکن است! هرچند یکی از چیزهایی که همیشه هنگام مطالعه سر راه ما قرار می‌گیرد، سبک زندگی پرهیجان همه ما است اما با برنامه‌ریزی جلسات مطالعه خود، ساختاری برای عادت‌های مطالعه‌تان بچینید و روزهای دقیق هفته و زمان‌های مختلف را برای هر روز که می‌خواهید مطالعه انجام دهید، انتخاب کنید. به این ترتیب، شما همیشه یک نمای کلی از زمان هایی که می‌توانید مطالعه کنید، دارید.
اهداف مطالعه را برای خودتان تعیین کنید. گاهی اوقات چیزی که برای مطالعه بیشتر نیاز داریم، کمی انگیزه و هدف روشن است. به‌عنوان مثال، می‌توانید هر روز دقایق مشخصی را به این فعالیت اختصاص دهید و در اجرای آن جدی باشید. گزینه دیگر این است که تصمیم بگیرید در یک سال چند کتاب بخوانید. همچنین، می‌توانید یک یا چند فهرست مطالعه برای خودتان ایجاد کنید. به این ترتیب، می‌توانید کتاب‌های خود را بسته به مدت زمانی که روی میز شما تلنبار شده‌اند، یا این‌که واقعاً چقدر می‌خواهید آن‌ها را بخوانید، سازماندهی کنید. 

سخن پایانی

سوندوکو یا تسوندوکو به معنای خرید کتاب‌های متعدد بدون خواندن تمام آن‌ها است. این پدیده می‌تواند برای شما مشکل‌ساز باشد یا بالعکس، راهی باشد که اطرافتان را با کتاب احاطه کنید و خودتان را به سمت مطالعه بیشتر سوق دهید. این‌که آیا می‌خواهید سوندوکو را کاهش دهید یا نه، به شما و نحوه تأثیر آن بر زندگیتان بستگی دارد. در این مقاله درباره انواع روش‌هایی که می‌توانید از ایجاد اثرات مخرب تسوندوکو روی زندگیتان جلوگیری کنید، صحبت کردیم. شما چه راه‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟ منتظر نظرات جذابتان هستیم.

منابع:
https://basmo.app/tsundoku-buying-books-never-reading