سینما و اقتباس از ادبیات پیوند میان سینما و ادبیات بر کسی پوشیده نیست و ادبیات، دین بزرگی بر گردن سینما دارد. سینما، پس از آن‌که تولد یافت و پا به عرصه هنر گذاشت، به زودی دریافت که فراتر از تصاویر متحرکی که نمایش می‌دهد، نیازمند قصه و داستان است تا بتواند با مخاطب خود حرف بزند و جادوی حقیقی خود را آشکار کند. در نتیجه، بدیهی بود که به سراغ ادبیات برود و در میان کتاب‌ها و رمان‌های موفق و تاثیرگذار، داستان‌های خود را بجوید. سینما، به سرعت به سمت اقتباس از ادبیات رفت و این‌گونه سینمای اقتباسی رشد کرد و استقلال یافت. و امروز نه تنها آکادمی اسکار به عنوان مهم‌ترین مرجع اعتبارسنجی آثار سینمایی، رشته جداگانه‌ای برای فیلمنامه آثار اقتباسی سینما در نظر گرفته، بلکه ادبیات سهم موثر و بزرگی در موفقیت آثار سینمایی دارد و بسیاری از آثار سینمایی بزرگ و مورد اقبال، اقتباس از دنیای ادبیات هستند.  فیلم سینمایی یا کتاب؟ اما یک اقتباس سینمایی، هرچند موفق و شاهکار، نمی‌تواند جای منشا و مادر خود را بگیرد. کتاب‌ها و رمان‌ها همیشه چیزی بیشتر از آثار اقتباس شده از خودشان هستند. سینمای اقتباسی، اگرچه شکوهمند است و با جادوی تصاویر خود و البته موسیقی، می‌تواند به تخیل ما کمک کند، اما همین ترسیم‌ها هم می‌تواند از تخیل ما بکاهد. جایی که تصویر باشد، ذهن کمتر می‌آفریند و شخصیت‌هایی که به هزاران صورت مختلف، می‌توانستند در اذهان خوانندگان خلق شوند؛ در قامت یک هنرپیشه قالب می‌خورند و برای همیشه ماندگار می‌شوند. گویی ذهن آفریننده عوامل یک فیلم، بر آفرینش ذهنی هزاران خواننده رمان، تفوق می‌یابد و شناخت و برداشت خود را بر آنها دیکته می‌کند. این البته، تنها تفاوت جهان واژگان و تصاویر نیست. فیلم، محدودیت‌های خود را دارد و به لحاظ زمانی، آنقدر دستش باز نیست. پس ناگزیر از دست اندازی در رمان‌ها و کتاب‌ها است؛ از کمرنگ کردن برخی شخصیت‌ها و رخدادها گرفته تا حذف کامل آنها.  مهم ترین تفاوت اقتباس سینمایی با رمان اما شاید مهمترین تفاوتی که میان یک اقتباس‌ سینمایی و رمان‌ اصلی باشد، حضور مولف، در اثر است. ایده و اندیشه مولف، چه در رمان و چه در فیلم حضور پیدا می‌کند و یک اثر اقتباسی، قطعا مطابق با دریافت، خوانش و جهان‌بینی خالقان فیلم، روایت خواهد شد و از این جهت کمتر امکان دارد به نویسنده اصلی، وفادار بماند؛ به ویژه پس از ظهور نظریه مولف در تاریخ سینما. فیلمسازان خود آفرینش‌گر هستند و در جریان ساخت یک فیلم اقتباسی، به خلق دوباره اثر دست می‌زنند. از این رو، گرچه سینما با آفرینش شاهکارهای سینمایی که از اقتباس از ادبیات هستند، کاری سترگ و سزاوار تحسین انجام داده است، اما نباید از نسخه‌های اصلی و مادران این اقتباس‌های سینمایی، غافل شد. ادبیات همیشه چیزی بیشتر، در چنته دارد، اگر که به سراغش بروید. سینما قطعا هنر مستقلی است که بر پای خویش ایستاده، اما در این میان نمی‌توان و نباید فراموش کرد که سینما همواره چنگ در دامن پرسخاوت ادبیات دارد و برای اعتلای خویش، از آن تغذیه می‌کند. 8 اقتباس شاهکار سینمایی از جهان ادبیات در این یادداشت، به سراغ تعدادی از مهم‌ترین شاهکارهای سینمایی می‌رویم که در واقع اقتباس از ادبیات هستند و سپس درباره کتاب و رمان اصلی صحبت می‌کنیم. 1- پدرخوانده (1972، 1974، 1990) قطعا اولین اقتباس سینمایی در این لیست، سه‌گانه پدرخوانده به کارگردانی فرانسیس فورد کاپولا است. شاهکاری در تاریخ سینما که اقتباس از ادبیات آمریکا است. امروز و پس از گذشت حدود نیم قرن از اکران نخستین فیلم از این سه‌گانه، همچنان اثری تازه، درخشنده و تمام عیار به حساب می‌آید. اقتباس سینمایی پدرخوانده، بی‌شک اثری کلاسیک است و هر چه بر قدمت آن افزوده می‌شود به جای آنکه در دالان‌های تاریخ گم شود، توسط نسل‌های جدید بازیافته می‌شود و از نو مورد واکاوی، نقد و تحسین قرار می‌گیرد.  پدرخوانده به دلایل مختلفی، نقطه عطفی در سینمای ژانر گانگستری است. این اقتباس سینمایی نه تنها فراتر از انتظارات عمل کرد بلکه حتی معیارهای جدیدی را برای سینمای آمریکا ایجاد کرد. معمولا مجموعه فیلم پدرخوانده را نمونه‌ای کم‌نظیر از موفقیت هم‌زمان هنر و تجارت به شمار می‌آورند؛ چراکه تحسین منتقدین و مردم را توامان به دست آورد و در گیشه نیز بسیار موفق بود. سه‌گانه پدر‌خوانده از پرفروش‌ترین‌ فیلم‌های تاریخ سینما شد و توانست در مجموع نامزد 28 جایزه اسکار شود و در نهایت 9 جایزه را به دست آورد که از آن جمله اسکار بهترین بازیگر نقش اول و نقش مکمل مرد، بهترین فیلمنامه اقتباسی و بهترین فیلم است.  اقتباس سینمایی پدرخوانده، در ارتباط با مافیای آمریکایی ایتالیایی است و به همین دلیل از ابتدا توجه اتحادیه حقوق مدنی آمریکایی - ایتالیایی‌ها را به رهبری جوزف کولومبو، به خود جلب کرد. خانواده کولومبو خود از خانواده‌های تبهکار مافیاییِ آمریکا با ریشه ایتالیایی بودند. آنها این اتحادیه را برای دفاع از آمریکایی‌های ایتالیایی‌تبار و زدودن تصورات کلیشه‌ای از آنها ایجاد کرده بودند. خانواده کولومبو خواستار حذف واژه‌های مافیا، کوزا نوسترا (مافیای سسیل) و سایر واژگان ایتالیایی، از فیلم‌نامه بودند. در نهایت و پس از تهدیدشدن تهیه کننده فیلم پدرخوانده به طور ناشناس، فورد کاپولا این واژه‌ها را به‌کلی از فیلم‌نامه اقتباسی پدرخوانده، حذف کرد.  فیلمنامه این اقتباس سینمایی را، کاپولا به همراه نویسنده اثر اصلی یعنی ماریو پوزو نوشت. در ابتدا فورد کاپولا علاقه‌ای به ساخت فیلمی از این رمان نداشت. کاپولا، رمان پدرخوانده را اثر کم ارزشی می‌دانست و تنها به دلایل مالی مجبور به پذیرش ساخت فیلم شد. اما در نهایت مایه عمیق‌تری برای فیلم پیدا کرد و تصمیم گرفت اقتباس سینمایی پدرخوانده نه درباره جنایت‌های سازمان‌یافته، بلکه داستان سرگذشت یک خانواده باشد. در نهایت هم به همین دلیل، سه‌گانه پدرخوانده ژانر گانگستری را در سینما متحول کرد و مضامین پیچیده‌تری را به آن تزریق نمود.  فیلم پدرخوانده با بازی درخشان ستارگانی مانند مارلون براندو، آل پاچینو و جیمز کان، در سال 1990 برای قرار گرفتن در فهرست ملی ثبت فیلم کتابخانه کنگره انتخاب شد. این فهرست، به ثبت فیلم‌های آمریکایی اختصاص دارند که از نظر فرهنگی، تاریخی یا زیبایی‌شناسی قابل توجه هستند. همچنین بنیاد فیلم آمریکا، این اقتباس سینمایی را به عنوان دومین فیلم بزرگ سینمای آمریکا پس از فیلم همشهری کین رتبه‌بندی کرد. اقتباس سینمایی پدرخوانده بر اساس رمانی پرفروش از ماریو پوزو به همین نام و محصول سال 1969، ساخته شد. ماریو فرانسیس پوزو نویسنده‌ای ایتالیایی آمریکایی است که برای رمان‌های جنایی خود شناخته شده است. ماریو پوزو، واژه پدرخوانده یا همان ‌godfather را خود ایجاد کرد تا به جای چند واژه دیگر ایتالیایی که در این خصوص کاربرد داشت، برای مخاطب انگلیسی زبان به کار برد.  ماریو پوزو همچنین رمان سیسیلی‌ها را در سال 1984 به عنوان دنباله‌ای بر رمان پدرخوانده، نوشت. سایر کتاب‌های مجموعه رمان پدرخوانده از او نیست و حاصل کار نویسندگان دیگری است.  رمان پدرخوانده، رمانی جنایی است و به خانواده خیالی تبه‌کاری به نام کورلئونه در فاصله سال‌های 1945 تا 1955 می‌پردازد. خانواده کورلئونه به رهبری دون ویتو کورلئونه (پدرخوانده) یکی از 5 خانواده مافیای نیویورک است و در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم وارد جنگ خونینی با دیگر خانواده‌های مافیایی می‌شود. رمان به فراز و نشیبی می‌پردازد که ویتو کورلئونه و پسرانش در این جنگ قدرت طی می‌کنند. گرچه عنوان کتاب به ویتو کورلئونه اشاره دارد اما شخصیت اصلی داستان، پسر ویتو کورلئونه؛ مایکل است. خط اصلی رمان پدرخوانده به سرنوشت مایکل می‌پردازد که علی‌رغم میلش به سبک زندگی آمریکایی و دور بودن از جرم و جنایت‌های خانواده مافیایی‌اش، چه طور مجبور می‌شود قدم به قدم برای محافظت از خانواده‌اش جلو برود و جانشین پدرش شود. رمان پدرخوانده، به ویژه در بازنمایی تاریخچه 5 خانواده مافیایی نیویورک و جنگ خونین قدرت میان آنها، بر اساس واقعیت نوشته شده است. ماریو پوزو همچنین در برساخت شخصیت ویتو کورلئونه از دو تن از روسای باندهای جرایم سازمان یافته؛ فرانک کاستلو و کارلو گامبینو، الهام گرفته است. رمان پدرخوانده به عنوان یکی از پرفروش‌ترین رمان‌های جنایی تاریخ، کتابی است هیجان‌انگیز که روابط اعضای تبهکار یک خانواده مافیایی را فراتر از جرم و جنایت‌هایی که مرتکب می‌شوند، مورد بررسی قرار می‌دهد. رمان پدرخوانده به جای تماشای رخدادهای یک باند تبهکاری از زاویه چشم جامعه یا پلیس، از زاویه چشم آنها است که به همه چیز نگاه می‌کند. یکی از منتقدین نیویورک تایمز به نام راجر جلینک همین امر را دلیل محبوبیت این رمان دانسته است. زیرا آن نیاز ما به چشم‌چرانی در دنیای تبه‌کاران مافیا را ارضا می‌کند بدون اینکه عواقب آن دامن‌مان را بگیرد. سیر وقایع داستان نیز به گونه‌ای است که شما فرصت همدلی با هیچکس جز پدرسالار داستان را نخواهید داشت. شاید بهترین دلیل برای از دست ندادن این رمان همین باشد. اینکه برای مدتی زندگی را از چشم تبه‌کاران مافیا ببینید. شما اگر جای آنها بودید چه می‌کردید؟!   بر باد رفته (1939) دومین فقره از شاهکارهای سینمایی که اقتباس از ادبیات هستند، اثری کلاسیک و عاشقانه به نام بر باد رفته است. بر باد رفته محصول سال 1939 و به کارگردانی ویکتور فلمینگ است. بحث بر سر ساخت این اقتباس سینمایی، حتی پیش از انتشار رمان بر باد رفته، شروع شده بود و در نهایت تهیه‌کننده‌ای به نام دیوید. او. سلزنیک امتیاز این رمان را یک ماه پس از انتشار آن از مارگارت میچل، نویسنده رمان خرید.  اقتباس سینمایی بر باد رفته، پروژه بزرگ و بلندپروازانه‌ای به حساب می‌آمد و از همان ابتدا، درگیری‌های زیادی بر سر انتخاب عوامل آن رخ داد. تنها 2 سال صرف انتخاب بازیگران نقش اصلی یعنی اسکارلت و رت باتلر شد و بازیگر نقش اول زن این فیلم، از میان 1400 نفر داوطلب انتخاب شد؛ رقابتی بی‌مانند در تاریخ سینما برای دستیابی به یک نقش! در فرایند تست و انتخاب بازیگر برای نقش اسکارلت، مارگارت میچل نیز با عوامل فیلم همکاری داشت و به آنان مشورت می‌داد. در نهایت نیز نقش به ویوین لی رسید. کلارک گیبل نیز، برای نقش رت باتلر انتخاب شد. از دیگر مسائلی که ساخت این فیلم را با هزینه و مشکل روبه‌رو کرد، آموزش لهجه و مشی جنوبی، به بازیگران بود. در آخر به توصیه مارگارت میچل، سلزنیک معلمی را برای بازیگران استخدام کرد تا به آنها لهجه و آداب و رسوم جنوبی‌ها را آموزش دهد. اقتباس سینمایی بر باد رفته، دومین فیلم گران‌ قیمت تاریخ سینما شد که تا آن زمان، ساخته شده بود.  نسخه اولیه فیلمنامه اقتباسی بر باد رفته را، سیدنی هاواراد نوشت که بسیار طولانی بود و برای نمایش آن فیلمنامه، به چیزی حدود 6 ساعت زمان نیاز بود. ویکتور فلمینگ؛ کارگردان فیلم بر باد رفته که ساخت اقتباس سینمایی جادوگر شهر اوز را تازه به پایان رسانده بود، نویسندگان دیگری را به کار گرفت تا آن را بازنویسی کنند. فیلمنامه‌ای که در نهایت نوشته شد، باز هم طولانی بود. اولین نسخه‌ای که از فیلم نمایش یافت، حدود 4 ساعت بود و در نمایش‌های بعدی کمی کوتاه‌تر شد. به هر حال یکی از مهم‌ترین نقدهای منفی درباره اقتباس سینمایی بر باد رفته، همواره مدت زمان طولانی و توجیه‌ناپذیر آن، بود.  فیلم، با نقدهایی بر سر مسائل نژادی نیز مواجه شد و برخی آن را دفاعیه‌ای بر برده‌داری و سفیدشویی آن دانستند. ملوین تولسون؛ شاعر آمریکاییِ آفریقایی‌تبار، درباره بر باد رفته نوشت: «فیلمِ تولد یک ملت، چنان دروغ بی‌شرمانه‌ای بود که هر احمقی می‌توانست آن را متوجه شود، اما بربادرفته دروغی چنان ظریف و زیرکانه است که میلیون‌ها سفید و سیاه به طور یکسان، آن را به مثابه حقیقت فرو می‌بلعند». نمایش اقتباس سینمایی بر باد رفته، همچنین با تجمعاتی اعتراضی از سوی سیاه‌پوستان روبه‌رو شد؛ البته برخی نیز اسکار بردن هتی مک دانیل را به عنوان اولین بازیگر آمریکایی آفریقایی‌تبار، دستاوردی دانستند که به تغییراتی در آینده منجر خواهد شد. با این‌حال بازیگران آفریقایی‌تبار فیلم، به دلیل قوانین جیم کرو – قوانین مربوط به جداسازی نژادی با شعار جدا ولی مساوی- نتوانستند در مراسم افتتاحیه فیلم در آتلانتا (مرکز ایالت جورجیا از ایالت‌های جنوبی آمریکا) شرکت کنند. در مراسم اسکار نیز هتی مک دانیل بازیگر نقش مامی (خدمتکار خانه) که برنده جایزه اسکار بهترین نقش مکمل زن شده بود و سایر بازیگران آفریقایی‌تبار، در جایگاه جداگانه‌ای از دیگران قرار گرفته بودند. در کنار این نقدهای منفی، فیلم بر باد رفته که اقتباس از ادبیات آمریکایی است، تحسین‌های بسیاری دریافت کرد و در گیشه نیز بسیار موفق عمل کرد. همچنین 10 جایزه اسکار از 13 نامزدی را دریافت کرد و در زمان خود به پرجایزه‌ترین فیلم سینما تبدیل شد. از مهمترین جوایز اسکاری که به دست آورد، جایزه بهترین کارگردانی، بهترین نقش اصلی و نقش مکمل زن و جایزه بهترین فیلم است. این اقتباس سینمایی پرحاشیه و جنجال‌ساز، بر اساس رمان تاریخی بر باد رفته که مارگارت میچل، نویسنده و روزنامه‌نگار زن آمریکایی در سال 1936 نوشت، ساخته شد. مارگارت میچل برای این رمان برنده جایزه کتاب ملی آمریکا در سال 1936 و جایزه ادبی پولیتزر در سال 1937 شد.  رمان بر باد رفته در بستر جنگ داخلی آمریکا و مبارزه جنوبی‌ها و شمالی‌ها بر سر برده‌داری به زندگی دختر جوان و زیبای جنوبی به نام اسکارلت اوهارا می‌پردازد که دختر مزرعه‌دار بزرگی در ایالت جورجیا است. اسکارلت که دختری کله‌شق و خودخواه است، با خبر ازدواج اشلی ویکلز از نجیب‌زادگان جنوبی مواجه می‌شود؛ کسی که دل در گرو او دارد. تحمل اینکه دختر دیگری بر او ترجیح داده شده برای قهرمان رمان بربادرفته، بسیار سخت است. در گیر و دار کلنجار رفتن اسکارلت با این مساله، او با رت باتلر آشنا می‌شود. مردی شوخ طبع و با صراحت لحن که به اغوای زنان مشهور است. رت باتلر گشاده‌دستانه از او انتقاد می‌کند و برای بیان نگاهش هیچ محدودیتی در نظر نمی‌گیرد. این سرآغاز آشنایی دو شخصیت اصلی داستان است که در زمانی طولانی و در عرصه حوادث مختلف کنار هم قرار می‌گیرند. اسکارلت در طول داستان عشق را می‌جوید اما هنگامی‌ که در کنارش قرار می‌گیرد آن را نمی‌بیند.  عشق، همدلی، شور جوانی، سنت‌های دست‌وپاگیر، رشد شخصیت و انعطاف در مواجهه با شرایط بی‌ثبات و دگرگون‌شونده از مضامین رمان بر باد رفته است. همچنانکه دیدگاه جنوبی‌ها و مبارزه‌شان علیه لغو برده‌داری نیز در پس آن بیان می‌شود. داستان از زاویه نگاه آنان به جنگ داخلی آمریکا و تصویب قانونی که ثروت، سرمایه‌ و راه معاششان را به مخاطره انداخته بود، روایت می‌شود. جنوبی‌ها نه به مثابه کسانی که در برابر به رسمیت شناخته شدن حقوق انسانیِ آفریقایی‌تباران ایستادند، بلکه مردمی که برای حفظ زندگی‌شان تلاش کردند، تصویر می‌شوند. مردمی که به آنها ظلم شد، اما فراموش کردند.   3- بار هستی / سبکی تحمل ناپذیر هستی (1988) فیلم «سبکی تحمل ناپذیر هستی» در سال 1988 به کارگردانی فیلیپ کافمن و با اقتباس از ادبیات، ساخته شد. فیلمنامه سَبُکیِ تحمل‌ناپذیرِ هستی را فیلمنامه‌نویس و بازیگر فرانسوی؛ ژان کلود کری‌یر و کارگردان اثر؛ فیلیپ کافمن، بر اساس رمانی به همین نام از میلان کوندرا، نوشتند. این فیلمنامه، نامزد جایزه اسکار برای بهترین فیلمنامه اقتباسی شد و جایزه بفتا را نیز به دست آورد. ژان کلود کری‌یر، با اینکه در حوزه‌های مختلفی حضور داشت، اما آنچه بیشترین سهم را در شهرتش دارد، همکاری‌هایش با لوئیس بونوئل و فیلمنامه‌های اقتباسی اوست. در میان آثار اقتباسی مهم او می‌توان به سوان عاشق بر اساس رمان «طرف خانه سوان» از مارسل پروست و طبل حلبی بر اساس رمانی به همین نام از گونتر گراس اشاره کرد. ژان کلود کری‌یر، همچنین نمایشنامه‌ای بر اساس داستان منطق‌الطیر از عطار نیشابوری نوشت که پیتر بروک کارگردان مشهور تئاتر، به روی صحنه برد. فیلم سبکی تحمل ناپذیر هستی نیز دیگر اقتباس‌ سینمایی مهم او، از جهان ادبیات است.  البته، بسیاری از منتقدین بر این باورند که فیلمنامه اقتباسی ژان کلود کری‌یر، بسیار متفاوت از رمان میلان کوندرا است و آن لحن و مایه‌های فلسفی که کوندرا درباره نسبی بودن درست و غلط در رمانش به آن پرداخته، در فیلمنامه نیست. ژان کلود کری‌یر، خود نیز در مصاحبه‌ای که با محسن آزرم داشته و در کتاب فیلم کوتاهی درباره دیگران منتشر شده، این مطلب را تایید کرده و گفته است که «خب طبیعی است که فرق داشته باشد. اصلا باید فرق داشته باشد.»  ژان کلود کری‌یر، بارها رمان «بار هستی» را خواند تا بتواند ادبیات را به سینما تبدیل کند. نوشتن اقتباس سینمایی، از رمانی که به شدت ادبی است و کری‌یر خود، آن را با سمفونی‌های بتهوون مقایسه می‌کند، کار حقیقتا سختی است. اما او تلاش کرد تا در پس جملات موزون میلان کوندرا، تصاویر را پیدا کند و با پس زدن لحن فلسفی و ادبی، که تنها در رمان معنا دارد، خودِ داستان، و عاشقانه پر فراز و نشیبی که میان سطور جریان داشت را بیابد. آنچه که در نهایت به دست آمد، فیلمنامه جذابی بود که میلان کوندرا هم آن را بسیار پسندید. این موضوع، اتفاق جالبی است؛ چون به هر حال بخشی از هویت اثر میلان کوندرا کنار گذاشته شد. ژان کلود کری‌یر، این مساله را به نگاه متفاوتشان به رمان بر‌می‌گرداند. او نگرش کوندرا به رمان را تولستوی‌وار و نگرش خودش را داستایوفسکی‌وار می‌داند. فیلم سبکی تحمل ناپذیر هستی که بازی ستارگانی چون ژولیت بینوش، دنیل دی لوئیس و لنا اولین، به آن جان داد، یکی از بهترین آثار اقتباسی سینما است و سبب موفقیت قطعی فیلیپ کافمن، به عنوان یک کارگردان شد. البته نسخه‌ای که کافمن ساخت با فیلمنامه اولیه‌ که ژان کلود کری‌یر نوشته بود، تفاوت دارد. فیلیپ کافمن را از فیلمسازان مولف می‌دانند که همواره آثارش روایتگر دیدگاه شخصی خود او است. یکی از مولفه‌های آثار او که به ویژه در همین فیلم دیده می‌شود حال و هوای تغزلی، لطیف و شاعرانه است. ژان کلود کری‌یر، چندان از نسخه فیلیپ کافمن خوشش نیامد و تغییرات او را به نفع فیلم نمی‌دانست. رمان سبکی تحمل ناپذیر هستی که در ایران برای سهولت با نام بار هستی به چاپ رسیده است، سال 1984 در فرانسه (4 سال پیش از ساخت اقتباس سینمایی آن) به زبان انگلیسی و فرانسوی منتشر شد. نسخه اصلی کتاب که به زبان چکی نوشته شده بود، یک سال بعد در 1985 به چاپ رسید.  میلان کوندرا نویسنده اهل چک رمان بار هستی، پس از اشغال چکسلواکی به دست ارتش سرخ شوروی و قرار گرفتن نامش در لیست سیاه، به فرانسه مهاجرت کرد. بعدها و پس از سلب تابعیت کشورش از او به دلیل بیان عقاید سیاسی، توانست تابعیت کشور فرانسه را به دست آورد. در رمان بار هستی، 5 شخصیت روایت داستان را در پس‌زمینه بهار پراگ و اوضاع آشوبناک آن دوران پیش می‌برند. توماس (یا توما)، ترزا، سابینا، فرانتز و کارنین سگ ترزا و توماس. میلان کوندرا این رمان را با ایده‌ای درست بر خلاف آنچه نیچه در بازگشت ابدی مطرح کرد، نوشت. نیچه در بازگشت ابدی، درباره تکرار بی‌پایان تصمیمات و زندگی ما صحبت می‌کند. که این تکرار پایان ناپذیر، مسئولیتی سنگین و خطرناک بر گرده انسان می‌گذرد. بازگشت ابدی، سهمگینی انتخاب را برای نیچه تداعی می‌کند. اما میلان کوندرا در رمان بار هستی، سهمگینی انتخاب‌ها را نه به خاطر تکرار بی‌انتهایشان، بلکه به دلیل تکرار نشدنی بودن آن می‌داند. چه ارزشی در آنچه ابدی نیست و باقی نمی‌ماند، وجود دارد؟ زندگی زیبا یا زشت، عالی یا دهشت‌بار، وقتی تکرار نمی‌پذیرد، بی‌معناست، در خور اعتنا نیست و وزنی ندارد. اگر از نگاه نیچه، ما با تکرار ابدی مواجهیم و این تکرار ابدی، بار انتخاب را برای انسان سنگین می‌کند؛ میلان کوندرا، خود را در برابر زندگی بی‌وزنی می‌بیند که هیچ چیز در آن تکرار نمی‌شود. اما آیا رهایی از این بار، چیز خوبی است؟ فقدان بار، چه بر سر معنای زندگی می‌آورد؟ کوندرا روایت زندگی این 5 شخصیت مهم را با این پرسش آغاز می‌کند؟ «آیا به راستی، سنگینی، موحش، و سبکی زیبا است؟» ما کدام را باید انتخاب کنیم؟ در رمان بار هستی، ترزا و توماس هر کدام نمادی از این دو وضعیت متضاد هستند. آنها به هم می‌رسند تا با نگاه متفاوتشان به زندگی، ما را با این عمیق ترین و مرموزترین پرسش هستی، مواجه کنند. رمان بار هستی از میلان کوندرا، یکی از بهترین کتاب‌های داستان فلسفی است. از آن کتاب‌هایی که نه تنها جهان ادبیات را از موهبت خود بهره‌مند کرده، بلکه سینما نیز با اقتباس از آن، بهره‌مند گشته است. بار هستی را بخوانید و اقتباس سینمایی آن را از دست ندهید.   4- آرزوهای بزرگ (1946) دیگر فیلم مهم تاریخ سینما که اقتباس از ادبیات انگلیسی است، فیلم مهم آرزوهای بزرگ محصول سال 1946 است که شاید عنوان انتظارات بزرگ برای آن دقیق‌تر باشد. اثری کلاسیک و دلچسب به کارگردانی دیوید لین که در سال 1999 به عنوان پنجمین فیلم برتر بریتانیا در تمام دوران انتخاب شد.  منتقدین، اقتباس سینمایی آرزوهای بزرگ را در زمان اکرانش بهترین فیلمی که بر اساس آثار چارلز دیکنز ساخته شده است، نامیدند و خود دیوید لین که آثار قابل توجهی مانند لارنس عربستان و دکتر ژیواگو را در کارنامه دارد، آرزوهای بزرگ را اثر محبوبش می‌داند. اقتباس سینمایی آرزوهای بزرگ براساس رمانی از نویسنده بزرگ و محبوب انگلیسی چارلز دیکنز، ساخته شده است. چارلز دیکنز رمان آرزوهای بزرگ را به صورت دنباله‌دار و در طول یک‌سال از دسامبر 1860 تا آگوست 1861 میلادی، در هفته‌نامه دیکنز منتشر کرد. آرزوهای بزرگ، در اکتبر سال 1861 به صورت رمانی در 3 جلد به چاپ رسید. رمان آرزوهای بزرگ، درامی در ژانر تربیتی (bildungroman) به حساب می‌آید. ژانری که در آن تمرکز بر بلوغ و شکل‌گیری جهان عاطفی و ذهنی شخصیت اصلی داستان و تحولات اخلاقی و روانشناختی او از کودکی تا بزرگسالی است.  چارلز دیکنز زمانی که ایده رمان آرزوهای بزرگ به ذهنش رسید، آن را ایده‌ای بسیار خوب، نو و گروتسک توصیف کرد. داستان پسربچه یتیمی به نام پیپ، که با خواهر و شوهر خواهرش زندگی می‌کند. درحالیکه انتظار می‌رود پیپ سرنوشت محتومش را دنبال کند و مانند شوهر خواهرش، زندگی فقیرانه‌ای را از راه آهنگری بگذراند، اما سرنوشت راه دیگری پیش پای او می‌گذارد و پیپ، حامی مالی ناشناسی پیدا می‌کند که تصمیم گرفته هزینه‌های زندگی و آموزش او را در لندن پرداخت کند و از او یک مرد محترم تحصیلکرده بسازد.  از دیگر شخصیت‌های مهم رمان آرزوهای بزرگ، خانم هاویشام است. زن عنق و منزوی داستان آرزوهای بزرگ به فرهنگ عمومی راه یافت و به شخصیتی آیکنیک تبدیل شد. خانم هاویشام که در روز عروسی و در محراب ازدواج توسط نامزدش چشم انتظار گذاشته شد، اکنون با لباس عروسی کهنه‌شده بر تن، در عمارتی خاک گرفته و غرق شده در تاریکی به همراه فرزندخوانده‌اش، استلا زندگی می‌کند. استلای زیبا که پیپ از همان کودکی عاشقش می‌شود، در میان تاریکی و سرمای این عمارت نفرین‌شده، بی‌اعتنا با عواطف و احساسات انسانی بزرگ می‌شود. استلا تحت سرپرستی خانم هاویشامِ زخم خورده، بی‌قلب و بی‌احساس بار می‌آید و خود هیچ‌گاه ابایی از بیان این مساله ندارد.  رمان آرزوهای بزرگ، که داستانی نماینده روزگار خویش است، سرنوشت پیپ را در چنین بستری دنبال می‌کند. سرنوشتی که از همان کودکی پیپ، با جنایتکاری فراری، گره می‌خورد. پیپ آرزوی پیشرفت دارد اما نه از سر افاده بلکه به عنوان هدفی ارزشمند و نجیب و بر اساس ارزش‌های عمیق ویکتوریایی درباره آموزش، اصلاح اجتماعی و مادی‌گرایی. اما سرانجام این آرزوها و انتظارات چیست؟ پیپ در نقطه‌ای از زندگی خود، جهانی بزرگ‌تر از آنچه دارد را کشف می‌کند و آنگاه که این را درمی‌یابد بی‌درنگ می‌خواهدش. اما نقطه‌ای که پیپ به این درک و دریافت می‌رسد، آشنا شدن با استلا و خانم هاویشام است. لحظه‌ای که شاید خواننده رمان، کنایه را بهتر از قهرمان خردسال داستان دریابد. چراکه این شناخت و میل، حول خانه‌ای پوسیده پا گرفته که خود نشانه‌ای بر شکنندگی آن است. رمان آرزوهای بزرگ، اثری به یاد ماندنی از نویسنده نامدار؛ چارلز دیکنز است. کسی که تنها نامش برای ترغیب به خواندن این اثر کافی است. اقتباس سینمایی جذابی که دیوید لین نیز از آن ساخته، اثری فراموش نشدنی در تاریخ سینما است که نمی‌شود نادیده گذاشت.   5- فرانکشتاین (1931) صحبت درباره اقتباس از ادبیات بی‌اشاره به اقتباس سینمایی فرانکشتاین، ممکن نیست. فرانکشتاین، فیلمی در ژانر ترسناک به حساب می‌آید که در سال 1931 و براساس نمایشنامه‌ای از نمایشنامه‌نویس و شاعر بریتانیایی مارگارت وبلینگ (پگی وبلینگ) در سال 1927، ساخته شد. البته این نمایشنامه، خود اقتباسی ادبی است از رمان قرن نوزدهمی نویسنده انگلیسی؛ مری شلی.  اقتباس سینمایی فرانکشتاین، توسط جیمز ویل کارگردانی شد. کسی که آثارش در ژانرهای دیگر سینما، زیر سایه سنگین سینمای وحشتش پنهان و ناشناخته ماند. تعدادی از مهم‌ترین فیلم‌های کلاسیک ژانر وحشت، توسط جیمز ویل ساخته شده‌اند که از آن جمله، می‌توان به دنباله‌ای که بر فرانکشتاین ساخت اشاره کرد؛ عروس فرانکشتاین در سال 1935.  اقتباس سینمایی فرانکشتاین، در کنار تحسین‌ها و نقدهای مثبت، همراه بود با ممنوعیت و سانسور. برخی صحنه‌های آن بی‌اندازه خشن تصور شد؛ مانند غرق کردن دختربچه در برکه، و برخی موارد دیگر، کفرآمیز شمرده شد؛ مثل صحنه‌ای که فرانکشتاین گفت: «اکنون می‌دانم خدا بودن چه احساسی دارد». این اقتباس سینمایی، همچنین در برخی کشورها مانند چکسلواکی، ایرلند شمالی، سوئد، ایتالیا و ایالت کبک از کانادا، توقیف شد. چین نیز به دلیل غیرعلمی و خرافی بودن، آن را توقیف کرد.  منتقدین، تصویربرداری فیلم را بسیار خلاقانه و نبوغ‌آمیز دانستند و از بازی بی‌نظیر بوریس کارلوف در نقش هیولای فرانکشتاین، تمجید کردند. در حقیقت بوریس کارلوف و بازی‌ای که در اقتباس سینمایی فرانکشتاین در سال 1931 ارائه داد، بر همه نسخه‌های هیولا در آینده سایه انداخت و همه را تحت تاثیر قرار داد. این اقتباس سینمایی، توسط انجمن منتقدان فیلم شیکاگو به عنوان 14امین فیلم ترسناک تاریخ سینما رتبه بندی شده است و در سال 1991 در فهرست ملی فیلم کتابخانه کنگره ثبت شد. اقتباس سینمایی فرانکشتاین، البته مشخصا با رمان مری شلی تفاوت دارد. مری شلی رمان خود را در سال 1818 نوشت. رمان فرانکشتاین؛ یا پرومته مدرن، در حقیقت حاصل یک طبع‌آزمایی جالب میان مری شلی، همسرش پرسی شلی و لرد بایرون از شاعران انگلیسی پیشگام جنبش رمانتیک، در زمان زندگی‌شان در ژنو بود. خانه مری شلی که در آن زمان 19 سال داشت، محفل ادبی شاعران و نویسندگان شده بود. خواندن داستان اشباح مربوط به اواخر قرن 18 و اوایل قرن 19 رواج بسیار داشت و این سه نفر تصمیم گرفتند داستانی در این زمینه بنویسند. از میان آنها تنها مری شلی، داستان کاملی نوشت؛ رمان فرانکشتاین. او بعدها در مقدمه رمان فرانکشتاین نوشت که ایده اصلی رمان را از یکی از کابوس‌هایش الهام گرفته است. رمان فرانکشتاین، یک رمان دلهره‌آور معمولی نیست. مری شلی در رمان فرانکشتاین، برای نخستین بار علم و داستان‌های ترسناک را در هم می‌آمیزد و نوع ادبی جدید رمانتیک ترسناک علمی را پدید می‌آورد.  فرانکشتاین جوانی است با استعداد فراوان و آینده‌ای روشن، که شوق وافری به علم دارد. زادگاهش ژنو را ترک می‌کند و به لندن می‌رود تا آینده علمی خود را بسازد. علاقه او به کیمیاگری، شیمی و سایر علوم تجربی، او را به کشف رمز زندگی می‌رساند و فرانکشتاین موفق به خلق انسان خود می‌شود. با سرهم کردن اجزای مردگان، موجودی را می‌آفریند که هیچگاه برایش نام نمی‌گذارد. تنها در چند جا با عنوان هیولا از این مخلوق یاد می‌کند. از این‌رو عنوان هیولای فرانکشتاین، برای اشاره به او در میان خوانندگان رمان، مشهور می‌شود. فرانکشتاین پس از تولد این هیولا از مخلوق خود وحشت می‌کند؛ پس او را ترک می‌کند و در نهایت کمر به نابودی‌اش می‌بندد.  هیولای فرانکشتاین برخلاف نسخه‌ای که در اقتباس سینمایی رمان، نمایش داده می‌شود، موجود بی‌مغز و ابلهی نیست. او به تنهایی یاد می‌گیرد، رشد می‌کند و بافرهنگ می‌شود. هیولای فرانکشتاین در رمان مری شلی، با ادبیات و تاریخ آشنا می‌شود، زبان می‌آموزد و به دیگران کمک می‌کند. کتاب محبوبش بهشت گمشده جان میلتون است و در زمینی که مردم به دلیل جثه و قیافه‌اش از او می‌هراسند و طردش می‌کنند، در زمینی که حتی خدایش او را بدون گفتن کلامی رها کرده، بهشت گمشده خود را می‌جوید. خشم و خشونت هیولای فرانکشتاین در رمان مری شلی، نه محصول ذات پلید او است و نه از سر بلاهت و ناپختگی. خشونت او محصول خشم بر تبعیض و طرد است، محصول رهاشدگی از سوی آفریننده‌اش. خشونت هیولای مری شلی طغیانی است در برابر آفریدگارش؛ فرانکشتاین.  به همین دلیل، رمان فرانکشتاین از مری شلی نسبت به اقتباس سینمایی‌اش بسیار جذاب‌تر و عمیق‌تر است. این رمان را بخوانید و بگویید شما در کدام طرف می‌ایستید؟ طرف مخلوقی که در جهان وانهاده شده است؟ یا خالقی که خلقتش را نیک ندید و ترسید.   6- 1984 (1984) اقتباس سینمایی 1984 به کارگردانی و نویسندگی مایکل ردفورد، یکی از آثار موفق تاریخ سینما است که با اقتباس از ادبیات و بر اساس رمانی به همین نام از نویسنده معروف انگلیسی؛ جورج اورول، ساخته شده است. در حالی که پیشتر اقتباس سینمایی دیگری نیز از این رمان در سال 1956، ساخته شده بود، مایکل ردفورد، نسخه خود را هوشمندانه در سال 1984 به روی پرده برد.  فیلم 1984 که چهره‌هایی چون ریچارد برتون، جان هرت و سوزانا همیلتون در آن ایفای نقش کرده‌اند، به ریچارد برتون تقدیم شد؛ این اقتباس سینمایی، آخرین حضور ریچارد برتون در سینما بوده است و فیلم، دو ماه پس از درگذشت این بازیگر سرشناس به نمایش درآمد. فیلم سینمایی 1984، نقدهای بسیار مثبتی دریافت کرد و نامزد دریافت جایزه بفتا برای بهترین کارگردانی هنری شد. راجر ایبرت؛ یکی از بزرگترین منتقدان فیلم و برنده جایزه پولیتزر برای نقدهایش، اقتباس سینمایی مایکل ردفورد را بسیار ستایش کرد. از نظر او، این فیلم نسبت به اقتباس‌های دیگر، بسیار عمیق‌تر به قلب تاریکی رمان نفوذ کرده و جان هرت، وینستون اسمیتی کامل و بی‌نقص را بازی کرده است. البته قطعا این اقتباس سینمایی نمی‌تواند از زیر سایه سترگ منبع اصلی آن، یعنی رمان 1984 از جورج اورول بیرون آید. رمان 1984، رمانی دیستوپیایی است که در سال 1949 توسط اریک آرتور بلر و با نام مستعار جورج اورول منتشر شد. اورول بیش از همه برای این کتاب و اثر دیگری به نام مزرعه حیوانات شناخته شده است. هر دو داستان، مضمونی به شدت سیاسی دارند و در نقد ایدئولوژی کمونیسم و توتالیتاریسم هستند.  خط داستانی رمان 1984، در لندن روایت می‌شود. اما نه آن لندنی که برای مردم آشنا است. لندن، پایتخت اقیانوسیه (اوشنیا) یکی از سه ابر قدرت جهان است و تحت حاکمیتی تمامیت‌خواه اداره می‌شود. زندگی مردم تحت کنترل و سلطه کامل دولت است و گریز از چشمان نظاره‌گر برادر بزرگ (رهبر حزب)، ممکن نیست. نظارت لحظه به لحظه و تبلیغات و پروپاگاندای مداوم، دو ابزار روانشناختی مهم حزب، برای اطمینان از وفاداری مردم است. مردمی که حتی نمی‌توانند برای ثانیه‌ای، به چیزی جز آنچه حزب حقیقت می‌شمارد، فکر کنند. اساسا در نظر حزب هم بزرگترین جرم و گناه همین جرم اندیشه است. اندیشه‌‌ای که اگر متفاوت باشد و اگر راه جور دیگر فکر کردن و تصور کردن را یاد بگیرد، بستر همه جرایم بعدی خواهد بود؛ بستر متفاوت بودن و متفاوت خواستن. شخصیت اصلی رمان 1984، مردی است 39 ساله به نام وینستون اسمیت که در لندنِ تحت حاکمیت اقیانوسیه، زندگی ‌می‌کند. مردی از اعضای غیر اصلی و پایین مرتبه حزب، با دو خصیصه مهم؛ طبعی کنجکاو و تعلق خاطر به گذشته. وینستون اسمیت، به همین دلایل مرتکب جرم اصلی می‌شود؛ جرم اندیشه. او ترسیم می‌کند؛ گذشته را و لندن را در زمانی که جهان به شکل کنونی‌اش نبود. جهانی که به سه بخش شرقاسیا، اوراسیا و اقیانوسیه تقسیم شده است. جهانی که در آن وینستون اسمیت حتی نمی‌داند آیا این شناختی که از تقسیم بندی قدرتهای جهانی دارد، درست است یا نه؟ چرا که تنها راه شناخت خود و جهان از دریچه تبلیغات و بازنمایی حزب، می‌گذرد. همه چیز به طرز اندوهناک و خفقان آوری در چنته حکومت است و حتی تاریخ همان است که نه تنها آنها می‌گویند که آنها می‌سازند و خلق می‌کنند. تاریخ مگر چیست جز ثبت رخدادها؟  جورج اورول به زیبایی در رمان 1984 دو مقوله تاریخ و زبان را در مرکز دستکاری‌های حکومت قرار می‌دهد؛ دو مقوله مهم هویتی و شناختی را که کژ، کم‌مایه و تنگ شدنش، بر ناتوانی در دگر اندیشی تاثیر مستقیم دارد. حکومت تمامیت‌خواه اقیانوسیه در رمان 1984، خوب می‌داند که دگر اندیشی راه اصلی پس زدن این ساختار است و برای جلوگیری از دگر اندیشی، چه چیزی بهتر از نابودی ابزارهای آن. رمان 1984 از جورج اورول یکی از بهترین کتاب‌های داستانی در ژانر سیاسی و علمی - تخیلی نرم است. رمانی که در میان سیل تحسین‌هایی که دریافت کرد، می‌توان به تحسین شخصیت برجسته‌ای چون برتراند راسل اشاره کرد. چسلاو میلوش شاعر لهستانی برنده نوبل ادبیات در سال 1980 که از لهستان استالینی فرار کرده بود، در کتاب ذهن اسیر خود نوشته است؛ رمان 1984 اورول حتی در پشت پرده آهنین نیز تاثیر گذاشت و برخی از اعضای حزب داخلی، مجذوب آن شده بودند. البته تعداد کمی موفق به خواندنش شدند چون هم دسترسی به آن سخت بود و هم در اختیار داشتنش خطرناک. شاید این بهترین و زیباترین تحسینی باشد که هرگز درباره کتابی گفته شده. زیرا رمان 1984 از جورج اورول درباره کتابی است که مخفیانه در حزب داخلی می‌چرخد و آن کتاب خودش بود. 1984 که مخفیانه در حزب داخلی کمونیسم می‌چرخید. رمان 1984 رمانی است که ذهنتان را تیز می‌کند و نفستان را بند می‌آورد. جورج اورول شاهکاری خلق کرده است که بی‌شک در لیست بهترین رمان‌های تاریخ است. اقتباس سینمایی آن نیز شاهکار دیگری است که به غنای فرهنگ و هنر، کمک کرده است.    7- ارباب حلقه‌ها؛ 2001-2003 از دیگر فیلم‌هایی که اقتباس از ادبیات هستند، می‌توان به سه گانه ارباب حلقه‌ها، اشاره کرد. این اقتباس سینمایی توسط پیتر جکسون کارگردان نیوزیلندی، ساخته شده است و فیلمنامه آن را فرن والش و فیلیپا بوینس به همراه پیتر جکسون نوشته‌اند.  ارباب حلقه‌ها یکی از شاهکارهای تاریخ سینما است که توانست شکوه و عظمت جهانی که در واقع جی. آر. آر. تالکین در دنیای ادبیات خلق کرده بود، به تصویر بکشد. اقتباس سینمایی ارباب حلقه‌ها با نام‌های یاران حلقه؛ 2001، دو برج؛ 2002 و بازگشت پادشاه؛ 2003، منتشر شد. از بازیگران آن می‌توان به هنرمندان شاخصی چون کیت بلانشت، اورلاندو بلوم، ایان مک کالن، میراندا اوتو و الایجا وود اشاره کرد.  این مجموعه اقتباس سینمایی، در مجموع برنده 17 جایزه اسکار از 30 نامزدی خود شد که به ویژه می‌توان به جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی اشاره کرد. پیتر جکسون که فیلم‌های مهم دیگری چون استخوان‌های دوست داشتنی و سه‌گانه هابیت را که هر دو نیز اقتباس از ادبیات هستند در کارنامه خود دارد، با خلق سرزمین میانه در جهان سینما، به ویژه در زمینه جلوه‌های ویژه بسیار تاثیرگذار بود و تکنیک‌های جدیدی را در سینما ابداع کرد.  اقتباس سینمایی ارباب حلقه‌ها بر اساس مجموعه رمانی به همین نام از جان رونالد روئل تالکین، فانتزی نویس انگلیسی ساخته شده است که بیشتر با نام اختصاری جی. آر. آر. تالکین شناخته می‌شود. تالکین پیش از نوشتن مجموعه رمان ارباب حلقه‌ها، رمان فانتزی دیگری به نام هابیت را برای کودکان نوشته بود. اما استقبال از آن داستان، سبب شد تا ناشر، تالکین را به نوشتن دنباله‌هایی بر رمان هابیت تشویق کند. سرزمین میانه به عنوان بخشی از جهان بزرگ آردا، این‌گونه خلق شد. جایی که رخدادهای سه‌گانه ارباب حلقه‌ها در آن می‌گذرد. البته جی. آر. آر. تالکین قصد نداشت رمان ارباب حلقه‌ها را به شکل سه‌گانه منتشر کند؛ بلکه ترجیح می‌داد به همراه رمان سیلماریلیون به صورت دو جلدی منتشر شود. اما با مخالفت ناشر، رمان سیلماریلیون کنار گذاشته شد و ارباب حلقه‌ها نیز در 3 جلد «یاران حلقه؛ 1954»، «دو برج؛ 1954» و «بازگشت پادشاه؛ 1955»، منتشر شد. رمان سیلماریلیون نیز پس از فوت جی. آر. آر. تالکین و توسط پسرش کریستوفر تالکین در سال 1977 به چاپ رسید. عنوان کتاب ارباب حلقه‌ها به آنتاگونیست داستان اشاره دارد. سائورون که شاید بتوان او را همان فرشته سقوط کرده دانست، روحی اساطیری است که در کالبد مایاها به سرزمین میانه وارد می‌شود. سائورون که به دنبال فرمانروایی مطلق بر ساکنین این سرزمین، به ویژه الف‌ها (نژادی از ساکنین سرزمین میانه با ویژگی‌هایی شکوهمند) بود، 19 حلقه قدرت به کمک الف‌های صنعتگر و باهوش ساخت و به نژادهای مختلف پیشکش کرد. سائورون، خود به تنهایی حلقه دیگری نیز ساخت. حلقه یگانه، که در آتش کوه هلاکت در سرزمین موردور ساخته شد و می‌توانست هر 19 حلقه دیگر را کنترل کند. اما حلقه یگانه با قدرت عظیمش برای قرن‌ها گم شد. تا اینکه کاراکتر بیلبو بگینز در رمان هابیت، آن را پیدا کرد.  داستان در سه‌گانه ارباب حلقه‌ها با تمرکز بر فرزندخوانده بیلبو بگینز یعنی فرودو، و دوستانش روایت می‌شود. کسانی که بر خلاف داستان‌های ماجراجویانه، نه به دنبال کشف گنجی، که در پی نابود کردن آن گنج هستند؛ حلقه.  در زمانه زندگی جی. آر. آر. تالکین، حوادث هولناک بیشماری رخ داد؛ دو جنگ در ابعاد جهانی، نسل کشی، بمباران غیر نظامیان و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و شیمیایی. شاید به همین دلیل است که سفر قهرمانانه کاراکترها در رمان ارباب حلقه‌ها نه یک جستجو، که یک ضد جستجو است؛ نابود کردن حلقه‌ای که قدرت بی‌پایانی دارد. جی. آر. آر. تالکین، در طرح داستانی خود، این قدرت عظیم را صرفا یک ابزار نشان نمی‌دهد که بتوان قدرتش را در راستای انگیزه‌های نیک، استفاده کرد. حلقه یگانه قدرت، کاراکتر خود را دارد. نمی‌تواند یک ابزار صرف باشد و شخصیت مالک خود را در دست می‌گیرد. تالکین در اینجا، نگرشی مدرن به مقوله قدرت دارد. قدرت تنها افشاگر شخصیت نیست، بلکه تغییر دهنده آن است. تجمع قدرت با خود فساد به همراه می‌آورد. قدرت، نیرویی تاریک در درون دارد که حتی گندالف (جادوگری نیک از نژاد مایاها) از آن واهمه دارد. چه کسی می‌تواند از اراده تاریک قدرت، در امان بماند؟ و اگر چنین است، چه طور می‌شود با انگیزه‌ای نیک از ابزارهای قدرت مخرب استفاده کرد؟ به چه قیمتی می‌توان پیش رفت؟ فرودو و یارانش باید بتوانند حلقه قدرت را نابود کنند و در این راه باید در برابر وسوسه استفاده از قدرت حلقه مقاومت کنند. رمان ارباب حلقه‌ها، تنها یک داستان فانتزی در جهانی خیالین نیست. داستانی است به غایت نزدیک به ما و درباره جهان ما. رمانی که هم باید خواند و هم اقتباس سینمایی آن را دید. هیچ کدام را از دست ندهید!   8- پرواز بر فراز آشیانه فاخته (1975) اقتباس سینمایی پرواز بر فراز آشیانه فاخته که در ایران به نام دیوانه از قفس پرید نیز شناخته می‌شود، در سال 1975 اکران شد. این اقتباس سینمایی درامی روانشناختی است که توسط کارگردان سرشناس چکی -آمریکایی میلوش فورمن ساخته شد.  پرواز بر فراز آشیانه فاخته دومین فیلم تاریخ سینما است که توانست جوایز اسکار را در هر 5 رشته اصلی آن به دست آورد؛ بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین فیلمنامه اقتباسی. این فیلم با بازی درخشان جک نیکلسون و لوئیس فلچر، نیز در فهرست ملی کتابخانه کنگره آمریکا ثبت شد. میلوش فورمن درباره اقتباس سینمایی پرواز بر فراز آشیانه فاخته، در سال 2012 نوشت: این فیلم برای من فقط ادبیات نبود. بلکه زندگی واقعی بود. زندگی‌ای که از زمان تولدم در سال 1932 تا سال 1968 در چکسلواکی زیستم. حزب کمونیست، پرستار رچد من بود و به من می‌گفت چه کار می‌توانم بکنم و چه کار نمی‌توانم بکنم. چه چیزی اجازه دارم بگویم و چه چیزی اجازه ندارم. کجا اجازه دارم بروم و کجا اجازه ندارم. حتی چه کسی بود یا نبودم.  اقتباس سینمایی پرواز بر فراز آشیانه فاخته، بر اساس رمانی به همین نام ساخته شد که کن کیسی در سال 1962 نوشت. کن کیسی به عنوان چهره‌ای پادفرهنگ ارزیابی می‌شود که خود را رابطی میان نسل بیت دهه 1950 و هیپی‌های 1960 قلمداد می‌کرد. بسیاری از منتقدین بر این باورند که ریشه این رمان به سال‌های کار کردنش در آسایشگاهی روانی برمی‌گردد؛ جایی که همدردی او با این بیماران برانگیخته شد. داستان رمان پرواز بر فراز آشیانه فاخته در بیمارستانی روانی در ایالت اورگن آمریکا روایت می‌شود. این رمان نگاهی می‌اندازد به ساختارهای قدرت در نهادها و با رویکردی انتقادی به فرایندهای درمانی روان‌پزشکی و رفتاردرمانی، نزدیک می‌شود.  برخلاف اقتباس سینمایی پرواز بر فراز آشیانه فاخته، داستان رمان، از نگاه چیف برامدون که چیف برام لقب گرفته، روایت می‌شود. چیف برام؛ بیمار قوی هیکل دو رگه سرخپوست-سفیدپوستی است که وانمود به کر و لالی می‌کند. گویی نه متوجه اطراف است و نه می‌تواند حرف بزند. از این‌رو چیف برام به اسرار زیادی در این بیمارستان روانی شوم پی برده. شخصیت شرور داستان پرواز بر فراز آشیانه فاخته، پرستاری خشک و منضبط به نام رچد است که با منکوب کردن بیماران و کارکنان و شرمسار کردن آنها، همه چیز را تحت کنترل خود دارد. پرستار رچد، همچنین به نام پرستار بزرگ شناخته می‌شود که یادآور برادر بزرگ، در رمان 1984 و ادبیات سیاسی حول این اصطلاح است. پرستار رچد، یکی از بزرگترین شخصیت‌های شرور تاریخ سینما است و در سال 2003، به انتخاب بنیاد فیلم آمریکا در رتبه پنجم منفورترین شخصیت‌های تاریخ سینما، رتبه‌بندی شد. زنی که ویژگی‌های شخصیت‌های شرور دیگر را ندارد، اما بدخواهی عمیقی پشت نگاه سرد و خشکش نهفته است. رمان پرواز بر فراز آشیانه فاخته، با آمدن شخصیت اصلی داستان؛ رندل مک مورفی پیش می‌رود. مک مورفی، از کهنه سربازان جنگ کره است. او که درواقع مجرم است و برای فرار از مجازات اصلی، به امتحان کردن آسایشگاه بیماران روانی روی آورده، شخصیتی پرانرژی و رام نشدنی دارد. روشن است که مک مورفی چموش، در برابر سیستم غیرمنعطف و سخت گیرانه پرستار رچد، قد علم می‌کند و جدالی شورانگیز، میان اعمال سلطه و حفظ فردیت شکل می‌گیرد. رمان پرواز بر فراز آشیانه فاخته به قلم کن کیسی، از رمان‌های عمیق و تامل‌برانگیزی است که اقتباس سینمایی آن را هم باید دید. در این لیست به مناسبت روز سینما، به بررسی 8 تا از مهم‌ترین شاهکارهای تاریخ سینما که اقتباس از ادبیات هستند پرداختیم. اما روشن است که فهرست این اقتباس‌های سینمایی همچنان ادامه دارد. شما کدام آثار سینمایی را می‌شناسید که اقتباس دلپذیر و قابل ستایشی از جهان ادبیات هستند؟  به قلم "قاصدک حسینی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

چگونگی تشکیل مدافعان حرم در واکنش به حمله گروه‌های تندرو تکفیری به سمت حرم حضرت زینب (س)، مدافعان حرم شکل گرفتند.10 اردیبهشت 1392 شمسی، گروه تروریستی تکفیری جبهه النصره شاخه القاعده در سوریه، علاوه بر نبش قبر حجر بن عدی، تهدید به تکرار این اقدام در حرم حضرت زینب (س) کرد. سید حسن نصرالله، در اولین واکنش‌ها، ضمن آنکه حمله به حرم حضرت زینب را دارای پیامد‌های بسیار خطرناک دانست، از کسانی سخن گفت که در حال دفاع از حرم حضرت زینب هستند و در این راه به شهادت‌ می‌رسند. پیش از نبش قبر حجر بن عدی، در3 شهریور 1391ش،  مزار محسن بن حسین (ع) در منطقه المشهد حلب در سوریه، مورد حمله نیرو‌های مخالف دولت سوریه قرار گرفته بود، پس از آن بود که گروه‌هایی برای جلوگیری از تکرار این اقدام درباره حرم سکینه دختر امام حسین (ع)، اقدام به دفاع از آن کردند. تشکیل تیپ ابوالفضل العباس در عراق و اعزام به سوریه برای دفاع از حرم حضرت زینب (س) هم اقدامی بود که در بهمن 1391 رخ داد، همزمان گروه‌هایی نیز در ایران تشکیل و اعزام شدند. اما استفاده از عبارت «مدافعان حرم»، اواخر اردیبهشت 1392 در رسانه‌های ایرانی و فارسی‌زبان رایج و وارد ادبیات اجتماعی ایران شد.  مدافعان حرم در ادبیات ایران چند سال بعد از حضور ایران در سوریه و نامیدن شهدای آن خطه به نام مدافعین حرم، فصلی جدید در میان کتاب‌های دفاع مقدس باز شد. فصلی که نه تنها به بیان خاطرات این شهدا و خانواده‌هایشان، که به معرفی ایدئولوژی‌ داعش و چگونگی آغاز جنگ و حتی مبارزه با آنها  نیز می‌پردازد. سال 1394 و 1395 آغاز چاپ و انتشار کتاب‌های مربوط به شهدای مدافع حرم است. کتبی که بیشتر به خاطرات شهدا و خانواده‌های آنها پرداخته است. کتاب‌های منتشرشده در آن سال‌ها آغاز به کار فصل جدید ادبیات مقاوت بود و توانست راه انتشار بیشتر آنان را باز کند، به گونه‌ای که کتاب‌های خاطرات مدافعین حرم در سال 96 بیش از سال 95 بود و توانست بخش بیشتری از کتاب‌های ادبیات مقاومت را به خود اختصاص دهد، کتاب‌هایی که به خاطرات و روایت‌های خانوادگی و دوستانه از شهدای مدافعین حرم می‌پردازد و با گذشت سال‌ها بیشتر و بیشتر منتشر شده و توانسته در سبد فرهنگی خانواده‌ها جای خود را در کنار سایر کتاب‌ها باز کند. در این یادداشت سعی کرده‌ایم به معرفی برترین کتاب‌های مدافعین حرم و خاطرات خانواده‌هایشان بپردازیم که در این سال‌ها از زوایایی  مختلف به زندگی مدافعین حرم پرداخته‌اند. بهترین کتاب های شهدای مدافع حرم 1- خداحافظ سالار یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم میان مخاطبان، کتاب «خداحافظ سالار» نوشته حمید حسام و از اولین‌‌ زندگی‌نامه‌های شهدای مدافع حرم است که در 448 صفحه چاپ و توسط انتشارات 27 بعثت در سال 1396 منتشر شده است. کتاب از سال 90 و بحران دمشق که در آستانه‌ سقوط قرار داشت، آغاز می‌شود و با بازگشت و تداعی خاطرات دوران کودکی همسر شهید در دهۀ 40 ادامه می‌یابد و در این رفت و برگشت زمانی، وقایع اتفاق افتاده در سوریه برای ما بهتر و روشن‌تر بیان می‌شود، کتابی که حاصل 44 ساعت گفت‌وگو با همسر شهید است و نوع روایت داستانی، هیچ دخل و تصرفی در آن وارد نکرده است. بخشی از کتاب به خاطرات و نقش شهید در تأسیس سه لشکر سپاه در سال‌های دفاع مقدس و مأموریت‌های متعدد شهید از جمله حضور در آفریقا و در نهایت دفاع از حرم اهل بیت در سوریه می‌پردازد،  همه این‌ها در کنار شنیدنی‌های قصۀ حرم و مقابله با تکفیری‌ها در این کتاب آورده شده است. نثر کتاب نه آن‌قدر پیچیده و نه بیش از اندازه سطحی است، اما چه می‌شود که خواننده در آخر داستان زندگی یک شهید، غافل‌گیر و ناراحت می‌شود؟ برای دانستن جواب این پرسش، چه راهی بهتر از خواندن کتاب...! بخشی از کتاب خداحافظ سالار «می‌دونید اینا کی ان؟ منتظر بودیم که بگوید تک‌نیراندازهای جیش‌الحر یا یک گروه مسلح دیگر هستند اما به جای این اسم‌ها گفت: اینا باقی‌مونده‌های لشکر عمر سعد و شمرن! امروز قناصه دست‌شون گرفتن و می‌خوان خودشون رو برسونن به حرم! حتی اسم گردان تک‌تیراندازشون رو هم گذاشتن گردان حرمله!»   2- حاج قاسمی که می شناسم یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم و البته پرفروش‌ترین‌ها میان مخاطبان، کتاب «حاج قاسمی که می‌شناسم» خاطرات علی شیرازی است که به اهتمام سعید علامیان در 168 صفحه نوشته شده و توسط انتشارات خط مقدم در سال 1400 چاپ و منتشر شده است. کتاب‌ از دوران جنگ و حضور علی شیرازی به‌ عنوان یکی از نیروهای سردار شهید حاج قاسم سلیمانی آغاز می‌شود، آشنایی‌ای که از سال 1361 طی عملیات فتح المبین آغاز می شود و تا فعالیت‌های حجه‌الاسلام شیرازی در کنار شهید سلیمانی در نیروی قدس ادامه می‌یابد. شهریور 1390 آقای شیرازی به خواست سردار سلیمانی مسئول نمایندگی ولی‌فقیه در نیروی قدس می‌شود و این همکاری هشت سال طول می‌کشد، سال‌هایی که به گفتۀ حجه‌الاسلام همانند روزهای جنگ، سرباز سردار سلیمانی بوده است. کتاب که حجت الاسلام علی شیرازی به بیان خاطراتش از 38 سال آشنایی با سردار سلیمانی پرداخته، از 12 فصل تشکیل شده و از دوازده وجه به زندگی و شهادت سردار پرداخته است. نویسنده به شکل جذاب و گیرایی ابعاد مختلفی از زندگی شهید را بیان کرده و حساسیت‌های ایشان، سلوک و گرایشات مذهبی و سیاسی و حتی سیر تکامل روحی ایشان را در قالب خاطراتی از او بیان می‌کند. بخشی از کتاب حاج قاسمی که می شناسم «آن روز که آقا نشان ذوالفقار را به سینه‌ سردار سلیمانی زدند، یکی از بهترین روزهای زندگی‌ام بود. نه من، همه رفقایش از این اتفاق خوشحال بودند؛ جز او که راضی نبود بین او و بقیه فرماندهان تمایزی داشته باشد. ابتدا زیر بار نمی‌رفت. وقتی اصرار شد، شرط کرد که خبری نشود. پس از آن که نشان را گرفت، به او گفتم این مدال مربوط به شما نیست؛ متعلق به جبهه‌ مقاومت است!»   3- خاتون و قوماندان شاید در ابتدای امر و با دیدن عنوان، اصلاً به ذهن نیاید که برای شهداست، عنوانش بیشتر به رمان‌های تاریخی می‌ماند، اما با در دست گرفتن کتاب و پیش‌ رفتن در آن، متوجه می‌شویم مربوط به یکی از شهدای مدافع حرم از افغانستان است که سال‌ها ساکن ایران بوده است. کتاب توسط مریم قربان‌زاده در 182 صفحه نوشته و انتشارات ستاره‌ها آن را چاپ و منتشر کرده است، کتابی که مزین به تقریظ رهبری و یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم میان مخاطبان است. مریم قربان‌زاده در کتاب «خاتون و قوماندان» زندگی ام‌البنین حسینی همسر شهید علیرضا توسلی (ابوحامد) فرمانده لشکر فاطمیون را به تصویر کشیده و زندگی او را در برهه‌های مختلف نشان داده است. در لابه‌لای خاطرات گفته شده توسط همسر شهید، مخاطب با زندگی مهاجران افغانستانی و سختی‌ها و مشکلات آنها آشنا می‌شود و از صبوری و تلاش چنین زنانی شگفت‌زده. از دیگر نکات قابل توجه در زندگی خانم حسینی این است که به وضوح می‌توان دریافت، داشتن حتی یک مهارت کوچک چگونه می‌تواند در پیش‌بردن زندگی مؤثر و راه‌گشا باشد. این کتاب با روایتی ساده و بیانی روان، زندگی پرفراز و نشیبی را پیش روی مخاطب می‌گشاید. «خاتون و قوماندان» به جهت ترسیم هنرمندانه سبک زندگی شیعه افغانی با زبانی شیرین بی‌نظیر است و از جهت بیان مشکلات و مشقات جامعه مهاجر قابل تأمل و از جهت درک وجود چنین پهلوانانی در جبهه اسلام سبب افتخار. بخشی از کتاب خاتون و قوماندان «ستون خانه شد جای ثابت علیرضا. همیشه همان‌جا می‌نشست و لم می‌داد و پیاله تخمه را به سرعت برق تبدیل به تلی از پوست می‌کرد. اجازه می‌داد بچه‌ها از سروکولش بالا بروند و دورِ ستوت چرخ بزنند و بدوند و از لابه‌لای دست و پا و سر بچه‌ها اخباری ببیند یا فوتبالی تماشا کند و من داخل آشپزخانه این صحنه نادر را ببینم. تصویری که هرچند ماه یک‌بار در زندگی من به نمایش درمی‌آمد و با تمام وجودم حس می‌کردم یک خانواده‌ایم؛ یک پدر لمیده، بچه‌های پرسروصدا، تلویزیون روشن، کاسه تخمه و من هم دستم به آرد و خمیر که برای شام بولانی سرخ کنم و گرم گرم سر سفره بگذارم. علیرضا چه بود و چه نبود ستون خانه‌مان بود.»   4-اسم تو مصطفا‌ست کتاب «اسم تو مصطفاست» یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم، زندگی نامه داستانی شهید مصطفی صدرزاده، به روایت سمیه ابراهیم‌پور (همسر شهید) نوشته راضیه تجار و توسط انتشارات روایت فتح منتشر شده است. نویسنده در این کتاب که تقریظ رهبری را نیز دارد، سعی کرده زندگی شهید را متفاوت از روند سایر کتاب‌های اینچنینی به تصویر یکشند، روایت عاشقانه‌ای از زبان همسر شهید که دائماً درزمان گذشته و حال، رفت و آمد می‌کند و با نثری دلنشین از عشق، تعهد و باور می‌گوید. شهید صدرزاده از جمله شهدای معروف مدافع حرم حضرت زینب است که حیات و شهادتش با روز تاسوعا گره خورده است، کسی که در چهارسالگی و بر اثر اتفاقی در زوط تاسوعا، مادر او را نذر صاحب آن روز می‌کند تا زنده بماند و خدمت کند، تا اینکه در نهمین اعزام به سوریه و روز تاسوعا به شهادت می‌رسد. شهیدی که بسیاری او را به نام «سید ابراهیم» می‌شناسند، با توانایی‌های فوق‌العاده و صلابتی کم‌نظیر در میدان‌های نبرد، اما در این کتاب نویسنده مخاطب را کنار همسر او می‌نشاند و از زندگی عاشقانه او می‌خواند، یک عاشقانۀ آرام از شمال تا جنوب که ساده و صمیمی اما پرماجراست. بخشی از کتاب اسم تو مصطفا‌ست «تو یک ماه از من کوچک‌تر بودی و این آزارم می‌داد، طوری که همان جلسۀ اول خواستگاری از پس چادری که جلوی دهنم گرفته بودم، به مامانم گفتم: بگو من یه ماه بزرگترم. مادرت شنید و گفت: اینکه چیز مهمی نیست! راست می‌گفت، چیز مهمی نبود، چون تو روزبه‌روز از من بزرگ‌تر شدی، آن‌قدر که دیگر در پوست خودت نگنجیدی، پوست ترکاندی و ششدی یکپارچه ماه، ماه شب چهارده.»   5- دلتنگ نباش کتاب دلتنگ نباش؛ جلد چهاردهم از مجموعه مدافعان حرم و نوشته زینب مولایی است که در 378 صفحه نوشته و انتشارات روایت فتح آن را به چاپ رسانده است. کتاب که مورد تقریظ رهبری نیز واقع شده و یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم است، فرازهایی از زندگانی شهید مدافع حرم، روح الله قربانی و حاصل مصاحبه های مؤلف با همسر شهید و نزدیکان ایشان است و از لابه‌لای ورق‌هایش بوی دلتنگی به مشام می‌رسد. کتاب که از زبان دانای کل برای مخاطب تعریف می‌شود، از زمان ازدواج شهید تا زمان شهادت ایشان است، شهیدی که در روز برگشت به ایران پس از مأموریتی 57 روزه و جلوی در مقر به شهادت رسیده است. نثر کتاب روان و خواندنی است و مخاطب از خواندن کتاب خسته نمی‌شود.  شهید قربانی نمونه‌ای برای ایرانیان از غیرت و از شجاعت است، از همه مهم‌تر اینکه در هنگام خواندن زندگی شهید، کسی را می‌بینیم که توانسته از غم برای خود سکوی پرتابی در مسیر سیر و سلوک استفاده کند. بخشی از کتاب دلتنگ نباش دو گلبرگ از لای کتاب بیرون افتاد. زینب عادت داشت گل‌هایی که روح‌الله برایش می‌گیرد را پرپر کند و لای کتاب خشک کند. در یکی از نبودن‌های روح‌الله وقتی دلتنگش شده بود، روی یکی از گلبرگ‌ها نوشت:«آنچنان مهر توأم در دل و جان جای گرفت/که اگر سر برود، از دل و از جان نرود» این گلبرگ را خودش نوشته بود، اما جریان گلبرگ دوم را نمی‌دانست. آن را برگرداند، دست‌خط روح‌الله را شناخت که روی گلبرگ نوشته بود: «عشق من! دلتنگ نباش..»   6- سربلند یکی از شهدای مدافع حرم، شهید حججی است که به دلیل آن‌گونه اسارت و شهادت، نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورها معروف شد و کتاب «سربلند» روایتی از این شهید بلندمرتبه است که نسخه چاپی و الکترونیک آن به همت انتشارات شهید کاظمی و به قلم محمدعلی جعفری در سال 1397 و در 368 صفحه، نوشته و منتشر شده است، کتابی که یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم است. کتاب زندگی‌نامه نیست، بلکه شامل روایت اطرافیان شهید تا شهادت اوست، البته که روایات منسجم تنظیم شد‌ه‌اند. روایات خانوادگی، تخصیلی، جهادی، کاری و مبارزه از هم تفیکیک شدند و به تربیت ارائه می‌شوند تا نظم فکری مخاطب به هم نریزد. این اثر مخاطب را با ابعاد مختلف شخصیتی شهید آشنا می‌کند؛ ابعادی از زاویه دید خانواده، دوستان و همرزمان، روایت‌هایی  به زبان دوستان و نزدیکان و آنهایی که چندصباحی را با محسن بوده‌اند، در کنار محسن زیسته‌اند و با اشک‌ها و لبخندهایش گریسته یا خندیده‌اند. کتاب همچنین شامل اسناد، تصاویر و دلنوشته‌های شهید حججی نیز است. برای این شهید کتاب‌های مختلفی نوشته شده که به اذعان بسیاری، کناب «سربلند» کامل‌ترین کتاب نوشته شده برای اوست، کتابی که شامل 52 روایت و بخش‌ است، روایت‌هایی کوتاه و بلند از جریاناتی که بیشتر از زبان دوستان شهید روایت شده‌اند. بخش‌هایی از کتاب سربلند «جوجه‌رنگی‌ام لِه‌ولَوَرده و بی‌جان افتاده بود روی زمین. داشت می‌مرد. نوکش کج شده بود. چشم‌هایش را باز نمی‌کرد. هی می‌لرزید و می‌پرید بالا. من اشک می‌ریختم و داد می‌زدم سر محسن. هفت‌هشت‌ساله بودیم؛ شاید کمی بیشتر یا کمتر. تابستان‌ها جوجه می‌گرفتیم و سرمان بهشان گرم می‌شد. آن روز هم با محسن جوجه‌هایمان را برده بودیم توی کوچه. دوست محسن پایش را گذاشته بود روی جوجه‌ام و من از چشم او می‌دیدم. محسن نگاهی کرد به من، نگاهی به جوجه. رفت و یک آجر برداشت و آورد کوبید توی سر جوجه. چشم‌هایم را بستم و جیغ زدم. یک‌بند بدوبیراه می‌گفتم. آمد از دلم درآورد. گفت: «داشت زجر می‌کشید.‌ کشتمش تا اذیت نشه.»   7- برای زین ‌اب کتاب «برای زین ‌اب» روایت خاطراتی از زندگی شهید محمد بلباسی، یکی از شهدای مدافع حرم است که در منطقه «خان‌طومان» سوریه حین مبارزه با تروریست‌های تکفیری به همراه دیگر همرزمانش به درجه رفیع شهادت نائل شد. کتاب که از برترین کتاب‌های مدافعین حرم است، توسط سمیه اسلامی در 392 صفحه نوشته و انتشارات شهید کاظمی آن را سال 1398 منتشر کرده است. محمد بلباسی طلایه‌دار حرکت‌های جهادی بسیاری چون سفرهای راهیان نور، اردوهای جهادی، احیای هفت تپه، تشکیل صندوق خیریه، برپایی یادواره‌های شهدا و تلاش در عرصه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی بود، احساس تکلیف در دفاع از حریم حضرت زینب کبری(س) او را به میدان جهاد و مبارزه با تکفیری‌ها سوق داد. عاشقانه پذیرفت، عاشقانه وارد میدان شد و عاشقانه دفاع کرد و سرانجام در هفدهم اردیبهشت سال 1395 در جبهۀ خان‌طومان به آرزویش رسید و «عندَ رَبِّهم یُرزَقون» شد. کتاب حاصل قریب به 160 ساعت مصاحبه و روایت هفتاد و یک راوی است. نویسنده در قالب روایات سعی کرده تا جایی که می‌تواند محمد را بشناسد و برای این شناساندن، سعی داشته مستند بنویسد، به همین دلیل راوی هر روایت در ابتدا ذکر شده است. خاطرات در چهار فصل دسته‌بندی شده است؛ فصل اول، مربوط به زندگی شخصی و خانوادگی شهید است. فصل دوم، به اتفاقات مربوط به بسیج دانشجویی و کارهای جهادی شهید می پردازد. فصل سوم، دریچه‌ای رو به فعالیت‌های راهیان نور حاج محمد برای خواننده می‌گشاید و در نهایت فصل چهارم، درمورد سفر به سوریه و شهادت شهید محمد بلباسی است.  بخشی از کتاب برای زین ‌اب «بعضی شب‌ها در حیاطِ روبه‌روی حرم می‌نشستیم و باهم درس‌های کلاس اخلاق را مباحثه می‌کردیم. به من می‌گفت: «از امام چیزهای دنیایی نخواه! کم هم نخواه! بگو آقاجان، معرفت خودِت رو به من بده» ! آن‌قدر دوستش داشتم که هرچه می‌گفت برایم حجت بود. چشمانم را بستم و همین‌ها را تکرار کردم. یک‌دفعه یاد چیزی افتادم و گفتم: «راستی محمد! همه از اینجا برای خودشون کفن خریدن. ما هم بگیریم و بیاریم حرم برای طواف!» طفره رفت و گفت: «ای بابا! بالاخره وقتی مُردیم، یه کفن پیدا می‌شه ما رو بذارن توش» .اصرار کردم که این کار را بکنیم. غمی روی صورتش نشست. چشمانش را از من گرفت و به حرم دوخت. گفت: «دو تا کفن ببریم، پیش یه بی‌کفن؟»   8- خانه ای با عطر ریحان کتاب «خانه ای با عطر ریحان»، از برترین کتاب‌های مدافعین حرم، روایتی داستانی از خاطرات شهید روحانی مدافع حرم، محمدهادی ذوالفقاری است که از سوی الناز نجفی مصاحبه و تدوین و در 332 صفحه نوشته شده و انتشارات خط مقدم آن را به چاپ رسانده است. کتاب که در 10 فصل نوشته شده، خاطرات کودکی تا شهادت محمدهادی ذوالفقاری را می‌گوید. اطلاعات آمده در این کتاب، برگرفته از صحبت‌های خواهر شهید و کامپیوتر شخصی اوست که نویسنده توانسته آن‌ها را با روایتی داستانی به مخاطب بنمایاند. محمدهادی، سومین فرزند خانواده ذوالفقاری بود و در شب جمعه، 13 بهمن 1367، مصادف با شهادت امام هادی(ع)، به‌دنیا آمد و به‌ همین دلیل، نامش را هادی گذاشتند، با رسیدن به دوران دبیرستان ترک تحصیل می‌کند اما با اتفاقاتی دوباره به سمت درس و تحصیل بازمی‌گردد و این‌بار برای خواندن دروس پایش به حوزه  نجف می‌رسد. اما اینکه چگونه در سال 1393 پایش از حوزه علمیه نجف به سامرا و شهادت رسید را، باید در کتاب «خانه ای با عطر ریحان» یافت، آنجاست که می‌توان با خصوصیات اخلاقی و رفتاری این شهید عزیز بیشتر و بیشتر آشنا شد. بخشی از کتاب خانه ای با عطر ریحان «انتحاری خودش را به یک ساختمان رساند.خودم را داخل ساختمان انداختم، .بعد از مدتی گلوله هایم تمام شد. بی‌سروصدا از ساختمان خارج شدم تا خشاب اسلحه‌ام را پُرکنم. بعد از مدت کوتاهی به سمت ساختمان دویدم، اما قبل از داخل شدن، صدای مهیب انفجار گوش‌هایم را پر کرد و باعث شد بی‌اختیار به گوشه‌ای پرتاب شوم. به خودم آمدم، چشم‌هایم هنوز خوب نمی‌دید. توی ساختمان رفتم. دیوارهای داخلی تا نیمه خراب شده بود،.با دیدن خون‌های پاشیده شده روی در و دیوار و بدن‌های پاره پاره شده چند نفر از رزمنده‌های عراقی، آه از نهادم بلند شد.»   9- پاییز پنجاه سالگی کتاب «پاییز پنجاه سالگی» خاطرات مریم جمالی است. قصه زندگی و خاطرات یکی از شهدای مدافع حرم از زبان همسرش. نه که فکر کنید شخصیت اصلی کتاب مشابه سایر شهدای مدافع، جوان باشد! نه. میانسالی است که در دفاع مقدس، جنگ هشت ساله چند پیراهن با موشک‌ها و خمپاره‌ها بیشتر از باقی پاره کرده و حتی موجی شده. اما باز کنار نکشیده است. کتابی خوش‌دست و جلدی زیبا و از برترین کتاب‌های مدافعین حرم که توسط فاطمه بهبودی در 168 صفحه نوشته شده و در سال 1398 توسط انتشارات خط مقدم منتشر شده است. راوی از خاطرات دور و نزدیک می‌گوید، از خاطرات ابتدای ازدواج و اینکه چطور ازدواج کرده تا نبودن محمد برای تولد فرزندانش و این‌ها همه، سختی زندگی‌شان را نشان می‌دهد، اما همین مریم خانم که به خاطر ازدواج، از درس و دانشگاه بازمانده، تازه بعد از اتمام جنگ و بیش‌تر ماندن محمد در خانه، تازه دستش می‌آید او چه غذایی را بیشتر دوست دارد! بعد از دوسال زندگی مشترکِ دور از هم شاید خوانده باشید در خاطرات سردار عزیزمان، قاسم سلیمانی که برای مقابله با اشرار استان کرمان کارهای بزرگی انجام داده‌اند. یکی از همان افرادی که حاج قاسم آنها را مامور به رفسنجان کرده بود، همین محمد جمالی بود. حاج قاسم بعدها هم، محمد را با خود می‌برد؛ از سوریه و شامات تا بهشت. بخشی از کتاب پاییز پنجاه سالگی «روزی شهید خیلی خوشحال بودند طوری که برای همسرشان هم این حد از خوشحالی تاز‌گی داشت؛ وقتی همسرشان از شهید علت این حد از مسرت و ‌شادابی را سوال می‌کنند، شهید جمالی می‌فرماید که امروز از سردار شنیدم که به من گفت : تو امروز شهید می‌شوی...»   10- یک روز بعد از حیرانی کتاب «یک روز بعد از حیرانی» زندگی‌نامه داستانی شهید مدافع حرم محمدرضا دهقان امیری، نوشته فاطمه سلیمانی ازندریانی می‌باشد که در 296 صفحه توسط انتشارات شهید کاظمی به چاپ و نشر رسیده است. در این کتاب که از برترین کتاب‌های مدافعین حرم است، سرگذشت شهید محمدرضا دهقان امیری را از زبان خانواده، دوستان، نزدیکان و همرزمانش می‌شنوید. این کتاب از چند بخش تشکیل شده است؛ محمدرضا دهقان امیری به روایت خانواده و محمدرضا دهقان امیری به روایت دوستان. کتاب، داستان زندگی‌ یک شهید دهه هفتادی است که با زاویه و لحن متفاوت‌تری نسبت به دیگر آثار شهدای مدافع حرم و با کمک خانواده، دوستان و همرزمان این شهید بزرگوار نوشته شده و نویسنده توانسته اثری خلاقانه و جذاب به رشته تحریر درآورد. کتاب از زمان کودکی شهید دهقان امیری آغاز می‌شود و بعد از شرح دوران مدرسه، دانشگاه و خصوصیات اخلاقی‌اش به شهادت او ختم می‌شود. کسی که به عنوان بسیجی تکاور راهی دفاع از حرم حضرت زینب شده و در روزهای اخر ماه محرم در حومه حلب شهید می‌شود. بخش‌هایی از کتاب یک روز بعد از حیرانی «تو محل دفنت رو خیلی قبل‌تر انتخاب کرده بودی. همون موقع که مامان فاطمه رو از میون جمعیت بیرون کشیده بودی و گفته بودی من رو اینجا دفن کنید. اون لحظه هم شک ندارم که بدون تأمل و حتی لحظه‌ای ترس از مرگ جلوی قسمت مربوطه نوشتی، چیذر. چه خوش‌اشتها هم بودی؛ دل قرصی هم داشتی. شک نداشتی که تا ابد همون جا آروم خواهی گرفت. تو منتظر رفتن بودی و جواز رفتن صادر شده بود. بالاخره بر بال آرزوهات سوار شدی و پرواز کردی به سمت حرم ائمه سادات.»   11- جای من اینجاست کتاب جای من اینجاست نوشته فریبا انیسی یک مستند روایی از زندگی شهید حاج سیدحمید تقوی فر است که در سال 1393 به دست داعش شهید شد. فریبا انیسی در کتاب جای من اینجاست که یکی از برترین کتاب‌های مدافعین حرم است، داستان زندگی و فعالیت‌های شهید را به صورت یک مستند روایی نوشته و توسط انتشارات روایت فتح منتشر شده است. سید حمید تقوی‌فر در سال 1338 در اهواز متولد شد. کسی که در سال‌های جنگ بین ایران و عراق از فرماندهان سپاه پاسداران بوده و بعد از اتمام جنگ نیز، فرماندهی قرارگاه رمضان را برعهده داشته است.   شهید تقوی‌فر در سال 1393 در نزدیکی شهر سامرا از پهلو مورد اصابت قرار گرفت و شهید شد. فریبا انیسی در کتاب جای من اینجاست زندگی شهید حمید تقوی‌فر را از دوران کودکی، تا بزرگسالی و شهادت نوشته است. او اطلاعات کتاب را در مصاحبه‌ای که با ایشان قبل از شهادتشان داشت، به دست آورده و بعد از تائید نهایی خانواده‌ او و سرداران سپاه، کتاب را منتشر کرد. بخش‌هایی از کتاب جای من اینجاست «راهپیمایی‌ها از مرکز شهر، چهارراه پهلوی شروع می‌شد. مقر پلیس و مرکز جنگ و گریزها آنجا بود. مادرش روبه خیر، در جریان این مسائل نبود، اما اهالی روستا که حمید را در تظاهرات دیده بودند، خبر آوردند که؛ مگر پسرتان را نمی‌خواهید؟ چرا جلویش را نمی‌گیرید؟ می‌زنند می‌کشندش... و مادر و پدرش در حد تذکر به او می‌گفتند،  حمیدجان مواظب باش کار ندهی دست خودت....»   12- منتصر خواندن زندگی شهدا به خصوص شهدای مدافع حرم همیشه برای مخاطبین این حوزه جذاب بوده است، جذابیتی که با معرفی شهیدی از ملیتی متفاوت از ما، می‌تواند بیشتر و بیشتر باشد، تفاوتی که در کتاب «منتصر» به چشم می‌خورد، کتابی که در زمره برترین کتاب‌های مدافعین حرم قرار می‌گیرد، توسط‌ یوسف سرشار ترجمه و نشر سوره مهر آن را در 302 صفحه به چاپ رسانده است. کتاب «منتصر» نوشته‌ غیداء ماجد، اثری در حوزه‌ ادبیات مقاومت است که به سرگذشت یکی از پرچم‌داران حزب‌الله لبنان، شهید محمدحسین جونی اختصاص یافته است. این شهید مدافع حرم که یکی از شهدای جوان حزب‌الله به‌شمار می‌رود، در سال 1394 و در سن 26 سالگی به درجه‌ رفیع شهادت نائل شد. جوانی تحصیل‌کرده که قرار بود برای اخذ مدرک دکترا در یکی از دانشگاه‌های انگلستان ادامه تحصیل دهد. او پدر یک دختر بود و زندگی مرفهی داشت، اما چشم خود را روی زرق و برق دنیا بست و جهاد را انتخاب کرد و در این معامله با خدا، منتصر حقیقی شد. کتاب منتصر شامل 50 روایت کوتاه و خاطره از دوستان و آشنایان نزدیک شهید محمدحسین جونی است که همراه با برخی از عکس‌های او و همرزمانش در موقعیت‌های گوناگون به انتشار رسیده است. روایات کتاب از تولد او آغاز شده و تا زمان شهادت و حتی پس از آن ادامه می‌یابند. پدر، مادر، خواهر، برادران و دوستان شهید جونی از جمله افرادی هستند که خاطرات و حکایات آن‌ها در کتاب منتصر آمده است. «شاخه‌اش در آسمان است»، «صدقه‌ پنهانی»، «موکب پابرهنگان»، «ای کاش نرفته بودم»، «زیباترین گل»، «پیراهن یوسف» و «با یاد تو دلم زنده شد»، عنوان برخی از روایاتی هستند که در کتاب خواهید خواند. بخشی از کتاب منتصر «ناگهان همه چیز از صفحه ذهنم پاک شد و یاد جملات آن روز محمد افتادم که می‌خواست مرا از ترک تحصیل منصرف کند: «گاهی یک نفر برای اولین بار در نگهبانی یا حمله شرکت می‌کند و به افتخار شهادت نائل می‌شود، همه چیز دست خداست. آنچه آن روز اتفاق افتاده بود، ترجمه راستین حرف‌های او بود. این من بودم که در خط مقدم و به عنوان عضوی از گروه پیشرو رزمندگان می‌جنگیدم و در میدان خطر و شهادت بودم؛ در حالی که او در خط پشتی بود و وظیفه‌اش پیشتیبانی از نیروهای پیشرو که برای اولین بار در یک عملیات شرکت می‌کرد؛ اما... اما خداوند متعال او را برگزید و نه ما را و آن تنها موشکی که دشمن در اختیار داشت و شلیک کرد هدفش محمد بود نه دیگران.»   به قلم "طاهره راهی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

کتاب و کتابخوانی و میزان گرایش به مطالعه، امروزه یکی از شاخص‌های توسعه به شمار می‌رود. از آنجا که تاریخ هیچ تمدنی خالی از کتاب و کتابت نبوده ‌است، همه فرهنگ‌ها با کتاب آغاز می‌شوند و با کتاب رشد می‌کنند. رهبر انقلاب نیز توجه ویژه‌ای به کتاب و کتاب‌خوانی دارند. یکی از دغدغه‌های رهبری فرهنگ و ادبیات است و در نگاه ایشان کتاب و کتاب‌خوانی باید یکی از ارکان زندگی خانواده‌ها و جامعه اسلامی باشد. ایشان درباره اهمیت کتاب می‌گویند: «در اهمیت عنصر کتاب برای تکامل جامعه انسانی، همین بس که تمامی ادیان آسمانی و رجال بزرگ بشری، از طریق کتاب جاودانه مانده‌اند.» تقریظ و تقریظ ‌نویسی تقریظ به معنی ستودن، مکتوب و مطلبی است که در تمجید کتاب یا نوشته‌ای می‌نویسند و شامل بیانیه و مطالبی است مختصر، جالب و به یادماندنی، سنتی ادبی که بیش از دوهزار سال قدمت دارد، اما موضوع تقریظ و تقریظ نویسی و لزوم پرداختن به آن از جمله مواردی است که می‌‌تواند مورد توجه هر فردی که به نوعی با کتاب و کتابخوانی سر و کار دارد قرار بگیرد. تقریظ شامل یک یا چند نوشته از شخصیت‌‌ها یا شخص معروفی است که دارای حسن اشتهار باشند. کار تقریظ از یک نظر، معرفی نویسنده و محقق است و از سوی دیگر به معرفی خود اثر می پردازد. همانطور که تقریظ نویسی، یکی از راه‌های نشر و ترویج دانش و فرهنگ و تشویق محققان و نویسندگان کار در عرصه نویسندگی است، معرفی کتاب‌ها با توجه به تنوع موضوعی آن به عنوان یک عامل مهم در ترویج فرهنگ کتابخوانی در ترغیب خوانندگان به منظور دنبال نمودن متن کامل آن دارای اهمیت بسیاری است. تقریظ رهبری بر کتاب‌های دفاع مقدس در ایران پس از انقلاب اسلامی تقریظ نویسی از سوی مقام معظم رهبری از در اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 آغاز شد و از جمله حوزه‌های مختلفی که رهبری آنان را تأیید کرده و خوانندگان را به خواندن آنان ترغیب کرده‌ و می‌کنند، کتاب‌های حوزه دفاع مقدس است که در این سال‌ها مورد تأیید و ستایش قرار گرفته‌ و ایشان برای برخی کتاب‌ها تقریظ نوشته‌اند. ایشان از هر راهی در تلاش‌اند تا فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی به‌خصوص آثار مربوط به انقلاب و دفاع مقدس را گسترش دهند. در این نوشته سعی داریم به معرفی برخی از کتاب‌های دفاع مقدس و مقاومت بپردازیم که رهبری برای آنان تقریظ نوشته‌اند. کتاب هایی که از طرف رهبری تقریظ دارند 1- فرمانده من کتاب فرمانده من شامل هفت خاطره است که رزمندگانی همچون رحیم مخدومی، احمد کاوری، داوود امیریان، حسین گلچین، علی اکبر خاوری‌نژاد، عباس پاسیار و هادی جمشیدیان از هشت سال دفاع مقدس و جبهه‌های جنگ عراق علیه ایران نوشته‌ شده و دفتر ادبیات و مقاومت انتشارات سوره مهر آن را چاپ و منتشر کرده است. خاطراتی واقعی که در آنها به فرماندهان شجاع دفاع مقدس به عنوان شحصیت محوری روایت‌ها پرداخته‌اند. از قضا همین صداقت و حقیقی بودن خاطرات سبب می‌شود مخاطب با آن‌ها احساس همذات‌پنداری بسیاری داشته باشد. رهبری برای این کتاب تقریظی نوشته‌اند که در زیر متن آن را می‌خوانید.«السلام علیکم یا اولیاء الله و احبائه، السلام علیکم یا اصفیاءالله و خیرته، السلام علیکم یا انصار دین الله و اعوان ولیه... ای آیت‌های خدا، ای معجزه‌های ایمان، ای نشانه‌های تعالی جاودانه انسان، ای گل‌های محمدی که فساد و آلودگی جهان امروز نتوانست از شکوفایی باز داردتان، برقی شدید و دنیای تاریک را روشن کردید، حجتی شدید بر آن کوتاه‌نظران که بالندگی انسان الهی را در عصر تسلط مادیت ناممکن می‌دانستید، خاطره‌ی مسلمانان صدر اسلام را زنده کردید و صدق و اراده و فنا فی الله را حتی پیش از آنان به نمایش گذاشتید. آنان به نفس پیامبر و نزول پیاپی آیات قرآن دل را گرم و جان را تازه می‌کردند. اما شما چه؟ حقا خلوص و تقوا را مجسم کردید و برای آن امام بحق که مظهر خلوص و تقوا بود سربازانی شایسته شدید ... سلام الله علیه و علیکم هنیئا لکم رحمة ربکم. کتبه بیمناه الوازره اسیر امانیة و ذلیل نفسه علی الحسینی غفرالله له و رحمة و حشر مع اولیائه و الحقه بهذه الزمره الطیبه. آمین. این کتاب در 13 رجب 1411 با چشمی لبریز اشک شوق و حسرت زیارت شد.»  2- همپای صاعقه کتاب همپای صاعقه توسط حسین بهزاد و گلعلی بابایی نوشته و در 14 فصل تدوین شده. همپای صاعقه کارنامه‌ای تاریخی و مستند از شکل‌گیری لشکر 27 محمد رسول الله (ص) است و نقش این تیپ را در دو عملیات بزرگ فتح‌المبین، بیت‌المقدس، همچنین لبنان بیان می‌کند. همپای صاعقه روایتی از یک مقطع زمانی شش ماهه از جنگ تحمیلی، یعنی از ابتدای دی ماه 1360 تا اواخر تیر ماه گرم سال 1361 را بازگو می‌کند و توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است. کتاب که در آن شهدا روایتگر اصلی قصه جنگ‌اند و رهبری برای آن تقریظ مرقوم داشته‌اند، با شیوه‌ای روایی و داستانی اسناد و خوادث تاریخی را را برای خواننده روایت می‌کند و با آوردن مکالمات رودرروی فرماندهان و متن مکالمه شهید همت با حاج احمد متوسلیان، متن مذاکرات و تماس‌های مخابراتی و بی‌سیمی، کتابی جذاب را پیش‌روی مخاطب می‌گذارد. متن تقریظ رهبری را بر کتاب  همپای صاعقه را در زیر می‌خوانید:«بسم الله الرّحمن الرّحیم این یک کتاب منبع بسیار غنی و ارزشمند است که از آن می‌توان ده‌ها کتاب و فیلمنامه و زندگینامه استخراج کرد. لحظات و حالات ثبت شده در سراسر این کتاب، همان ظرافت‌های حیرت‌انگیزی است که از مجموع آن، تابلوی پرشکوه و باعظمت عملیاتی چون فتح‌المبین و بیت‌المقدس پدید آمده و برترین‌های هنر جهاد و ایثار و شجاعت و ابتکار را در مجموعه‌ی نمایشگاه بی‌نظیر هنرهای انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد. این مردان بزرگی که نام آن‌ها بسی آسان بر زبان و دل غافل ما می‌گذرد، از جنس همان اخوان صفا و فرسان هیجائند که سید شهیدان سلام‌الله‌علیه آن‌ها را با عظمت و سوز و مهر، مخاطب ساخت و از فقدان آنان غمگین بود. سلام خدا و بندگان برگزیده و فرشتگان و رسولان او نثار روح مطهر آنان باد. در روز و شب‌هایی از آبان و آذر 86 صفحه به صفحه و سطر به سطر مطالعه و نیوشیده شد.»  3- آب هرگز نمی میرد حمید حسام که خود از رزمندگان جبهه بوده در کتاب «آب هرگز نمی میرد» سراغ جوانی نهاوندی رفته که اگرچه در ظاهر تحصیلات زیادی ندارد اما جبهه از او مردی می‌سازد تمام عیار! روایت زندگی میرزا محمد سلگی که رشادت‌ها، رفاقت‌ها و مجاهدت‌هایش در جای‌جای کتاب به شیرینی بیان می‌شود و مخاطب را با خود همراه می‌کند. کتاب که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و رهبری نیز برای آن متنی نوشته‌اند، علاوه بر مروری کلی بر عملیات‌های دفاع مقدس، حال و هوا و روحیه رزمندگان را نیز به‌خوبی به تصویر می‌کشد. متن تقریظ رهبری را بر کتاب آب هرگز نمی میرد را در زیر می‌خوانید:«بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم سلام بر یاران حسین (علیه‌السّلام) و سلام بر لشکر انصارالحسین همدان؛ و سلام بر شهیدان، دلاوران، فدائیان، شیران روز و عابدان شب؛ و سلام بر شهید زنده میرزا محمد سُلگی و بر همسر باایمان و صبور او؛ و سلام بر حمید حسام که دردانه‌هایی چون سُلگی و خوش‌لفظ را به ما شناساند. ساعت‌های خوش و باصفائی را با این کتاب گذراندم و بارها با دریغ و حسرت گفتم: درنگی کرده بودم کاش در بزم جنون من هم / لبی تر کرده زان صهبای جام پرفسون من هم هزاران کام در راه است و دل مشتاق و من حیران / که ره چون می‌توانم یافتن سوی درون من هم ... در میان کتاب‌های خاطرات جنگ، این، یکی از بهترین‌ها است. نگارش درست و قوی، ذوق سرشار، سلیقه و حوصله، همت بلند، همه با هم دست به کار تولید این اثر شده‌اند. کتاب خانم ضرابی در شرح حال شهید عالی‌مقام علی چیت‌سازیان (اشاره به کتاب گلستان یازدهم) نیز دارای همین برجستگی‌هاست. این دو نفر از ستارگان اقبال همدانند.»  4- زنده باد کمیل کتاب زنده باد کمیل روایتگر خاطرات محسن مطلق در روزهای جنگ است که توسط خود او نوشته شده است. کتاب از پادگان دوکوهه آغاز می‌شود و خاطراتی از گردان کمیل را برای مخاطب بیان می‌کند. «زنده باد کمیل» که خاطرات رزمندگان و عملیات‌ها را با جزئیات بیان می‌کند، توسط انتشارارت سوره مهر منتشر شده و رهبری نیز برای آن تقریظ نوشته‌اند که متن آن در ذیل آمده است:«بسم الله الرحمن الرحیم، از این نوشته عطر اخلاص به مشام می‌رسد. و چه زیباست که روایت صحنه‌هایی که از اخلاص و ایثار سرشار است، نیز از سر اخلاص باشد. نویسنده فروتنانه خود را غالباً در پشت یاران شهیدش پنهان کرده است. خوشابه‌حال این جوانان نورانی که در یکی از استثنایی‌ترین فرصت‌های الهی در تاریخ، بیشترین بهره را بردند و به مدد اراده و ایمان و فداکاری، به مدارج عالی انسانی رسیدند. این کتاب همچنین به‌خاطر شیرینی زبان روایتش و طنزی که در خیلی جاها نمک نوشته کرده است، از بعضی دیگر از خاطره‌های مکتوب، خواندنی‌تر است. باید ترجمه شود. 14 /11 /1370»  5- مقتل عنوان کتاب ممکن است خواننده را به سمت و سوی کربلا بکشاند، اما وقتی کتاب را در دست می‌گیری و تورق می‌کنی، متوجه موضوع اصلی آن می‌شوی. «مقتل» هفت داستان جنگی است که ماجرای محاصره شدنِ عده‌ای رزمنده، کتک خوردن، شهادت و اسارت را بیان می‌کند و البته مقایسه‌ آن اتفاقات با وقایع کربلا. مجموعه داستان «مقتل» که توسط محمد بکایی نوشته شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده، در سال 1369 برنده جایزه اولین دوره کتاب سال دفاع مقدس شد و رهبری نیز برای آن تقریظ نوشته‌اند که در ذیل آمده است:«جزوه‌ای به نام مقتل دیدم، که آن لحظه‌های حساس و تعیین کننده را شکافته بود؛ نقاطی که اصلاً مفاهیم اسلامی در آنجا خودش را نشان می‌دهد. در لشکرکشی، به عنوان کلان کار، چیزی از مفاهیم اسلامی دیده نمی‌شود. همه دنیا لشکرکشی می‌کنند. همه دنیا می‌جنگند. همه دنیا یک روز می‌برند و یک روز می‌بازند. همه گریز دارند. همه هم حمله و فداکاری دارند. اما آن‌جایی که به‌خصوص تفکر و روحیه و منش اسلامی خودش را مشخص می‌کند، جاهای خاصی است. آنجاها را جستن و روی آن‌ها تکیه کردن و آن‌ها را خوب بیان کردن، حقیقتا کار بسیار برجسته و مهمی است. خوشبختانه کارهای شما از همین قبیل است.»  6- خداحافظ کرخه کتاب خداحافظ کرخه که به قلم داوود امیریان نوشته شده، به بیان خصوصیات رفتاری و اخلاقی رزمندگان می‌پردازد. رزمندگانی ناشناس که اکثر آنها بسیجیان گمنامی هستند که یا به شهادت رسید‌ه‌اند یا جانباز شدند و یا در گوشه‌ای از این کشور زندگی می‌کنند.  نویسنده که کتاب را در چهار بخش و هر بخش را به فصل‌هایی کوتاه تقسیم کرده، با زبانی صمیمی و ساده حال و هوای رزمندگان هنگام عملیات، قبل و بعد از آن، پشت جبهه و فضای کلی جبهه‌ها را بیان می‌کند. کتاب توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده و رهبری برای آن متنی نوشته‌اند که در ذیل آمده است:«بسم الله الرحمن الرحیم، این کتاب شیرین و ساده، زندگی و احساس و جهت‌گیری‌های بسیجی را به‌خوبی تشریح می‌کند. نویسنده که خود یک بسیجی با همه‌ی بار فرهنگی این کلمه است، با بیان بعضی از جزئیات به‌ظاهر کم اهمیت، آن امر مهم را تصویر و ترسیم کرده است. با اینکه جوانی کم سن و سال است، بسی پخته‌تر از عمر خود می‌نویسد و می‌اندیشد. گاه در نقل حوادث، تسلسل طبیعی و منطقی رعایت نشده است. باری، این یکی از کتاب‌های خیلی خوب در مجموعه خاطره‌ها است. 20 / 12 /1370»  7- حماسه هویزه نصرت‌الله محمودزاده در کتاب «حماسه هویزه» خاطرات داستانی عملیات هویزه در دی‌ماه سال 1359 را بیان می‌کند. نویسنده با بیانی جذاب روایت حماسی و پر جاذبه هویزه را برای خواننده نشان می‌دهد و دلاوری‌های مجاهدان عاشورایی آن را برای مخاطب به تصویر می‌کشد. رهبری برای کتاب «حماسه هویزه» که در ابتدا توسط انتشارات عماد فردا منتشر و در سال‌های بعد توسط انتشارات شهید کاظمی تجدید چاپ شد، تقریظی نوشته‌اند که بخشی از آن را در ذیل می‌خوانیم:«درسی که این خاطرۀ حماسه‌آمیز و جان‌گداز می‌دهد پیام جاودانه‌ای برای همۀ ملت‌ها و نسل‌هاست. درس مقاومت مردانۀ انسان‌های بزرگی است که ارادۀ پولادین و قدرت والای بشری خود را به ارادۀ الهی متصل ساختند و آگاهانه قدم در میدان فداکاری نهادند و صحنۀ نبرد با دشمن اسلام را با خون خود رنگین ساختند. بی‌شک اگر لحظات پرمعنا و پرماجرای هریک از این شهادت‌ها ثبت می‌شد و چنان‌که در این یادداشت‌ها آمده به چشم می‌آمد، غنی‌ترین میراث معنوی برای تاریخ به‌جا می‌ماند. افسوس که بدین مهم به‌قدری که باید همت گماشته نمی‌شود؛ لذا این نوشته‌ها را که در نوع خود بسیار کم‌نظیر است باید قدر دانست.»  8- مدال و مرخصی بیشتر کتاب‌های حوزه دفاع مقدس از زبان رزمندگان ایرانی نوشته شده‌اند، اگر هم از زبان اسرای عراقی نوشته شده باشند، به عملیات‌ها و رفتارهای خودشان پرداخته‌اند. اینکه بخواهی از زاویه یک اسیر عراقی از رشادت‌های رزمندگان ایرانی بخوانی، شاید یک کار منحصر به فرد باشد که هدایت‌الله بهبودی نویسنده حوزه دفاع مقدس به آن پرداخته است. کتاب مدال و مرخصی مجموعه خاطرات روایی - داستانی یک اسیر عراقی است که در یازده خاطره، دیده‌های خویش را از سال‌های جنگ بین ایران و عراق به تصویر کشیده است، اسیری که نامی از آن در کتاب نیامده و از خاطراتش می‌گوید، خاطراتی که به مخاطب نشان می‌دهد سرباز ایرانی برای حفظ آرمان خود می‌جنگد و طرف دیگر به حکم وظیفه در جنگ حاضر است و به همین دلیل است که رزمنده ایرانی یک تنه در مقابل لشکری می‌ایستد، شاید کشف همین حقیقت است که باعث می‌شود سرباز عراقی، به میل خود تسلیم رزمندگان ایرانی شود. رهبر انقلاب بعد از خواندن این کتاب کم‌حجم که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده، متنی بر آن نوشته‌اند که در زیر آن را می‌خوانیم:«بسم الله الرحمن الرحیم، این یکی از زیباترین و قوی‌ترین یادداشت‌های جنگ است. متن و ترجمه هر دو قوی است. این سند، مکمّل سندهایی است که از نوک قلم بسیجیان روشن‌دل و باصفا و مظلوم و شجاع ما به یادگار مانده است. 19 /9 /1370»  9- سرباز کوچک امام کتاب «سرباز کوچک امام» روایتی است از خاطرات آزاده مهدی طحانیان از کودکی تا امروز. مهدی طحانیان که یکی از جوان‌ترین اسرای جنگ است، تنها یک نمونه از مردم پرشور مذهبی ایران است که در جنگ حضور داشته‌اند. کتاب کاملاً مستند و منطبق با واقعیات و در هشت بخش نوشته شده، به بیان اتفاقات ریز و درشت زندگی مهدی طحانیان پرداخته‌است، اتفاقاتی خواندنی و جذاب که در بسترهای متفاوتی روی می‌دهد و ذهن خواننده را به طرز ماهرانه‌ای به همراهی خویش دعوت می‌کند. رهبر انقلاب برای این کتاب که به گفته کارشناسان این حوزه جامع‌ترین اثر خاطره نگاری به لحاظ حجم و محتوا در عرصه «اسارت» و «فرهنگ ایثار و مقاومت» به شمار می‌آید، تقریظ نوشته‌اند که در ذیل آمده است:«بسمه تعالی سرگذشت این نوجوان شجاع و باهوش و صبور در اردوگاه‌های اسارت، یکی از شگفتی‌های دفاع مقدس است؛ ماجراهای پسربچه‌ی سیزده چهارده ساله‌ای که نخست میدان جنگ و سپس میدان مقاومت در برابر مأموران درنده‌خوی بعثی را با رفتار و روحیه‌ای اعجاب‌‌‌انگیز، آزموده و از هر دو سربلند بیرون آمده است. دلْ بر مظلومیت او می‌سوزد ولی از قدرت و تحمل و صبر او پر می‌کشد؛ این نیز بخشی از معجزه‌ی بزرگ انقلاب اسلامی است. در این کتاب، نشانه‌های خباثت و لئامتِ مأموران بعثی آشکارتر از کتاب‌های مشابهی است که خوانده‌ام. به‌هرحال این یک سند باارزش از دفاع مقدس و انقلاب است؛ باید قدر دانسته شود. خوب است سست‌پیمان‌های مغلوب دنیا شده، نگاهی به امثال این نوشته‌ی صادقانه و معصومانه بیندازند، شاید رحمت خدا شامل آنان شود. 12 /4 /1396»  10- مربع های قرمز کتاب مربع های قرمز خاطرات حاج حسین یکتا، از دوران کودکی تا پایان دفاع مقدس است که زینب عرفانیان آن را به رشته تحریر درآورده و انتشارات شهید کاظمی آن را منتشر کرده است. کسی که از اعضای شورای مرکزی قرارگاه عمار و فرمانده قرارگاه فرهنگی خاتم الاوصیا است و به دلیل برپایی و مدیریت اردوهای راهیان نور برای دانشجویان و دانش‌آموزان شهرت زیادی دارد. کتاب بیشتر بر روی دوران حضور حاج حسین در جبهه‌های جنگ تمرکز کرده و با روایتی ناب و تصویرسازی‌های جذاب، مخاطب را با خود همراه می‌سازد و برگی از تاریخ جنگ هشت ساله ایران را روایت می‌کند. متن زیر، تقریظ رهبری بر این کتاب است:«بسمه‌تعالی  بسیار شیرین و جذاب نوشته شده است. ردپای چانه‌گرمی‌های آقای حاج حسین یکتا در آن آشکار است. ظرافت‌های برخاسته از ذوق و قریحه‌ لطیف که در سراسر کتاب گسترده است، می‌تواند از نویسنده‌ خوش قلم و چیره دست کتاب باشد و می‌تواند هم دُرافشانی‌های راوی باشد. نقطه‌ برجسته‌ کتاب، یاد شهیدان و یاد حال و حضور ملکوتی آنان پیش از شهادت است که حقاً بسیار خوب تصویر شده است. ارادت راوی به مرحوم آقای حاج میرزا علی احمدی میانجی هم برای من جالب بود. آن مرحوم را حدود شصت سال به علم و تقوا و ورع می‌شناختم و به من لطف داشت. این کتاب ظاهراً چند روز پیش رونمائی شده است. برای من چندی پیش از این فرستاده بود و تماماً مطالعه شد. 26 /4 /1397»  11- جشن حنابندان در میان تمامی شیوه‌های معمول برای نگارش، استفاده کردن از گزارش‌نویسی، بهترین راه برای انتقال یک حادثه از محل وقوع آن تا دور‌دست‌هاست. کتاب جشن حنابندان به صورت گزارش نوشته شده. این کتاب را محمدحسین قدمی نوشته و نشر سوره مهر آن را منتشر کرده است. جشن حنابندان شامل 2 گزارش از دو عملیات در مناطق جنوب و غرب کشور است که نویسنده آنها را از میان خاطرات رزمندگان «لشکر 27 محمد رسول الله» جمع‌آوری کرده است. گزارش اول در طول عملیات کربلای 5 نوشته شده و گزارش دوم آن مربوط به عملیات بیت المقدس 4 و در مناطق غربی کشور و بخشی از خاک عراق است، خاطراتی اغلب کوتاه که با زبانی ساده و صمیمی بیان شده است. رهبر انقلاب بعد از خواندن این کتاب متنی برای آن مرقوم داشته‌اند که در ذیل آمده است:«بسم الله الرحمن الرحیم، روز و شبی چند در لحظه‌های پیش از خواب، در فضایی عطرآگین و مصفا و در معراج شور و حالی که سطور و کلمات نورانی این کتاب به خواننده خود عطا می‌کند، سیر کردم و خدا را سپاس گفتم، هم برآن قطره عشقی که در جان این نویسنده افکنده و چنین زلال اندیشه و ذوقی را بر قلم او جاری ساخته است، و هم بر آن دست قدرتی که نقشی چنان بدیع و یکتا بر صفحه تاریخ معاصر پدید آورده و صحنه‌هایی که افسانه‌وار از ذهن و چشم بشر این روزگار بیگانه است، در واقعیت زندگی این نسل از ملت ایران نقش زده است. له الحمد حمد الحامدین ابد الآبدین. بیشتر فضیلت‌هایی که تاریخ انسان را زیور بخشیده و آرایش داده و مشعل و راهنمای افراد بشر شده است محصول لحظه‌ی پرباری از زندگی یک یا چند انسان است، صبر، زهد، امتناع، گذشت، شجاعت، صدق، ایثار،... و همه فضائل بشر که در سرگذشت او می‌بینیم از این قبیل است. هزاران لحظه‌ پربار در هر روز و شب حماسه‌ هشت ساله‌ ملت ایران مکنون است و هر که با نگاهی هنرمندانه آنها را ببیند و با قلمی هنرمندانه آن را ثبت و ماندگار کند و پیش از اینها، با توفیقی الهی به این همه دست یافته باشد، مشعل رهروان معراج انسانی را جانمایه و فروغ بخشیده است، و این کتاب و نویسنده‌اش در آن زمره‌اند 6/ 11 /1370»  12- نورالدین پسر ایران کتاب نورالدین پسر ایران خاطرات یک نوجوان خطه‌ آذربایجان است و ویژگی‌هایی چون صفا و صمیمیت، صداقت و صراحت، سادگی و بی‌تکلفی، سر نترس داشتن و شهادت‌طلبی که به‌ خوبی هم تصویر شده است را روایت می‌کند. نوجوانی که در روستای خلجان نزدیک تبریز به دنیا آمد، خانواده‌اش اکثراً کشاورز بودند و او در محیطی پرجمعیت بزرگ شد. در دوران انقلاب اسلامی، به فعالیت‌های انقلابی و راهپیمایی‌های مردمی شرکت می‌کند، بعد از انقلاب وارد سپاه می‌شود و با حضور مکرر خود در جبهه‌ها، زخمی می‌شود و بیست و چهار ترکش به بدن او اصابت می‌کند. رهبری برای کتاب نورالدین پسر ایران، تقریظ نوشته‌اند که متن آن را در زیر می‌خوانیم:«بسم الله الرحمن الرحیم، این نیز یکی از زیباترین نقاشی‌های صفحه‌ پُرکار و اعجازگونه‌ هشت سال دفاع مقدس است. هم راوی و هم نویسنده حقاً در هنرمندی، سنگ تمام گذاشته‌اند. آمیختگی این خاطرات به طنز و شیرین‌زبانی که از قریحه ذاتی راوی برخاسته و با هنرمندی و نازک‌اندیشیِ نویسنده، به خوبی و پختگی در متن جا گرفته است، و نیز صراحت و جرئت راوی در بیان گوشه‌هایی که عادتاً در بیان خاطره‌ها نگفته می‌ماند، از ویژگی‌های برجسته این کتاب است. تنها نقصی که به نظر رسید نپرداختن به نقش فداکارانه‌ همسری است که تلخی‌ها و دشواری‌های زندگی با رزمنده‌ای یک‌دنده و مجروح و شلوغ را به جان خریده و داوطلبانه همراهی دشوار و البته پر اجر با او را پذیرفته است. ساعات خوش و با صفایی را در مقاطع پیش از خواب با این کتاب گذراندم. والحمدلله 20 / 10 /1390»  13- جنگ پابرهنه رحیم مخدومی یکی از نویسندگان حوزه دفاع مقدس در کتاب «جنگ پابرهنه» از عملیات‌های والفجر 8 و کربلای 5 می‌گوید. کتاب شامل 24 خاطره از مقاطع مختلف جنگ است و به بیان دشواری‌های زندگی رزمندگان در دوران دفاع مقدس می‌پردازد. شاید معروف‌ترین اثر مخدومی که می‌توان آن را به نوعی هم داستان بلند گفت و هم سفرنامه‌ای به مناطق جنگی، «جنگ پابرهنه» باشد. رهبر انقلاب برای این کتاب متنی نوشته‌اند که در زیر می‌خوانیم:«بسم الله الرحمن الرحیم، این انعکاسی از رنج‌های مردم پابرهنه است که به‌خصوص در مقایسه با فداکاری همین مردم، بسی جانکاه و تلخ و ناپذیرفتنی می‌نماید. و وقتی روح لطیف و حساسی منظره این هر دو را به چشم دیده بلکه با آن زیسته باشد، با زبانی به همان تلخی آن را روایت می‌کند و البته توسن خیال اهل هنر همیشه و در همه‌ی میدان‌ها از واقعیت پیشی می‌گیرد. در روایت‌های دیگر از همین جبهه و همان خط و در مقابله با همان دشمن، چیزی از همه برجسته‌تر است و شیرین‌تر، و آن، تواضع و چندان ندیدن کار خود در مقابل کار دیگرانی که باری آنان نیز در جبهه‌هایی دیگر اما باز در برابر همان دشمن و به عشق همان خدا، تلاشی کرده و عرقی ریخته‌اند، اگرچه خطر در همه میدان‌ها یکسان نیست. و همه کسانی را که فیض آن جبهه را نبرده‌اند، اهل دنیا و دلبسته به تعلقات آن ندانستن، و زحمت و مرارتی را که خود برای خدا برده‌اند بر سر دیگران خرد نکردن. و این صفت پاکان و پارسایان است. این خصوصیت در این نوشته که از جهات بسیار: زبان، تصویر، پردازش، و به‌خصوص استفاده خوب از آیات قرآن، خیلی خوب است، به چشم نمی‌خورد.. و افسوس دیگر آنکه فرق است میان اینکه کسی از بسته شدن دروازه‌ی جهاد و شهادت غمگین شود و حسرت بخورد امّا با این حال از عمل به وظیفه‌ای که مصلحت اسلام و مسلمین بر دوش همه نهاده خرسند باشد، اینکه کسی اصل را بر تشخیص خود اگر نگوییم میل خود نهاده و قبول ختم جنگ را خیانت و کار شیطان و توطئه‌ دشمن بداند و حتی به اشاره‌ای امام و خاصان او را هم مستثنی نکند... در این کتاب شق اوّل دیده نمی‌شود. شب جمعه 9/ 12 /1370»  14- دختر شینا کتاب دختر شینا داستان زندگی عاشقانه قدم خیر محمدی کنعان با شهید حاج ستار ابراهیم ابراهیمی هژیر است که بهناز ضرابی‌زاده آن را نوشته و انتشارات سوره مهر منتشر کرده است. دختر شینا در 19 فصل روایت شده و از دوران کودکی قدم‌خیر آغاز می شود؛ از زمانی که نامش را به خاطر قدم خوشی که داشت قدم‌خیر گذاشتند تا زمانی که حماسه زندگی‌اش را در پشت جبهه‌ها رقم زد و نامش به عنوان همسر شهید حاج ستار ابراهیمی هژیر در تاریخ این کشور ماندگار شد. دختر شینا از کتاب‌هایی است که به تقریظ رهبری مزین است که آن را در زیر می‌خوانیم:«بسمه‌تعالی رحمت خدا بر این بانوی صبور و با‌ایمان و بر آن جوان مجاهد و مخلص و فداکاری که این رنج‌های توان‌فرسای همسر محبوبش نتوانست او را از ادامه‌ی جهاد دشوارش باز دارد. جا دارد از فرزندان این دو انسان والا نیز قدردانی شود.»  15- وقتی مهتاب گم شد کتاب وقتی مهتاب گم شد شرح خاطرات علی خوش لفظ از جنگ ایران و عراق است که به همت حمید حسام تدوین شده‌است. کتاب همانند خود راوی، در قید و بند لفظ و تکلف گفتار و آرایه‌های کلامی نیست، دور از بزرگ‌نمایی و ریا نوشته شده و صداقت و راستی در روایت‌ها موج می‌زند و در نقل حوادث دقیق است. «وقتی مهتاب گم شد» که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده، از نوجوانی می‌گوید که با اصرار فراوان به جبهه اعزام می شود و آنجاست که درمی‌یابد شهادت ارمغانی است که با ترک خود به دست می‌آید، کسی که هشتصد تن از دوستانش شهید می‌شوند اما خود، باید بماند و آنها را روایت کند. کتاب وقتی مهتاب گم شد مزین به تقریظ رهبری است که در زیر آمده است:«بسم الله الرّحمن الرّحیم بچه‌های همدان؛ بچه‌های صفا و عشق و اخلاص؛ مردان بزرگ و بی ادعا؛ یاران حسین (علیه السلام)؛ یاوران دین خدا .. و آنگاه مادران؛ مردآفرینان شجاع و صبور ... و آنگاه فضای معنویت و معرفت؛ دل‌های روشن، همت‌ها و عزم‌های راسخ؛ بصیرت‌ها و دیدهای ماورائی... این‌ها و بسی جویبارهای شیرین و خوشگوار دیگر از سرچشمه‌ی این روایت صادقانه و نگارش استادانه، کام دل مشتاق را غرق لذت می‌کند و آتش شوق را در آن سرکش‌تر می‌سازد.  راوی، خود یک شهید زنده است. تنِ بشدت آزرده‌ی او نتوانسته از سرزندگی و بیداری دل او بکاهد، و الحمدلله ربّ العالمین. نویسنده نیز خود از خیل همین دلدادگان و تجربه‌دیدگان است. بر او و بر همه‌ی آنان گوارا باد فیض رضای الهی؛ ان شاء الله. درباره نگارش این کتاب، آنچه نوشتم کم است؛ لطف این نگارش بیش از اینها است. مقدمه کتاب یک غزل به تمام معنی است. 18 /10 /1395»  16- سرباز روز نهم کتاب سرباز روز نهم زندگینامه جامع و کامل شهید مصطفی صدرزاده از شهدای شاخص دفاع از حرم است که از فرماندهان تیپ فاطمیون بود. در کتاب «سرباز روز نهم» که توسط جمعی از نویسندگان گردآوری شده و انتشارات راه‌یار آن را منتشر کرده، سعی شده شهید را آنگونه که هست نشان دهد، با همه خوبی‌ها و بدی‌هایش، با زیاد و کم‌ش. او را دور ترسیم نکرده‌اند تا مخاطبان به راحتی دریابند در زمانه امروز نیز می‌توانی به آنچه می‌خواهی برسی، حتی شهادت. رهبر انقلاب یرای این کتاب تقریظی نوشته‌اند که در زیر آمده است:«بسمه تعالی، پیش از این کتاب دیگری در شرح حال شهید صدرزاده خوانده‌ام، ولی ابعاد شخصیت محبوب و چندجانبه‌ی این شهید عزیز در این کتاب بیشتر بیان شده است. این چهره‌ی برجسته بی‌شک یک الگو است برای جوانان امروز و فردا. اراده‌ قوی، فهم درست، روحیه‌ ایثار، شجاعت، خستگی‌ناپذیری، ‌ادب، دلِ انباشته از محبت و صفا، و بسی دیگر از خصوصیات برجسته،‌ بخش‌هایی از شخصیت این جوان فداکار و انقلابی نسل‌های دوم و سوم انقلاب است. خواندن این کتاب برای من غبطه‌انگیز است. این گل‌های سرسبد به چه مقاماتی رسیدند و من و امثال من چگونه در این مسیر، ‌پای در گل ماندیم. سلام و صلوات خدا بر شهید مصطفی صدرزاده و همسر صبور و پدر و مادر ایثارگر او.   اسفند 1401»  17- خاتون و قوماندان کتاب خاتون و قوماندان، کتابی که شاید در ابتدای امر و با دیدن عنوان، اصلاً به ذهن نیاید که برای شهداست و عنوانش بیشتر به رمان‌های تاریخی می‌ماند، اما با در دست گرفتن کتاب و تورق آن، متوجه می‌شویم درباره شهدا و خانواده‌های آن‌هاست. مریم قربان‌زاده نویسنده کتاب به سراغ همسر یکی از شهدای مدافع حرم افغاستانی رفته است. نویسنده در کتاب «خاتون و قوماندان» زندگی ام‌البنین حسینی همسر شهید علیرضا توسلی (ابوحامد) فرمانده لشکر فاطمیون را به تصویر کشیده و زندگی او را در برهه‌های مختلف نشان داده است. در لابه‌لای خاطرات گفته شده توسط همسر شهید، مخاطب با زندگی مهاجران افغانستانی و سختی‌ها و مشکلات آن‌ها آشنا شده و از صبوری و تلاش چنین زنانی شگفت‌زده می‌شود. از دیگر نکات قابل توجه در زندگی خانم حسینی این است که به وضوح می‌توان دریافت داشتن حتی یک مهارت کوچک چگونه می‌تواند در پیش‌بردن زندگی مؤثر و راه‌گشا باشد. خاتون و قوماندان از کتاب‌های مدافع حرم است که رهبری بر آن تقریظ نوشته‌اند. متن تقریظ رهبری آن در ذیل آمده است:«بسمه تعالی، سلام خدا بر شهید عزیز، علیرضا توسلی، مجاهد مخلص فداکار و بر همسر پرگذشت و صبور و فرزانه‌ی او خانم ام البنین. حوادث مربوط به مهاجران افغان را که در این کتاب آمده است از هیچ منبع دیگری که به این اندازه بتوان به آن اطمینان داشت دریافت نکرده‌ام. برخی از آن‌ها جدا تأثرانگیز است، ولی از سوی دیگر، حرکت جهادی فاطمیون افتخاری برای آن‌ها و همه‌ افغان‌ها است. دی 1401»  18- مهاجر سرزمین آفتاب وقتی سخن از مادران شهدا می‌آید، خوانندگان ذهن‌شان از تهران و مرکز به شرق و غرب ایران می‌رود. در این میان رزمنده‌های افغان نیز بودند که همراه ما در جنگ حضور داشتند، اما کسی به ذهنش هم خطور نمی‌کند مادر یک شهید از کشورهای حوزه شرق آسیا باشد، از سرزمین افراد چشم بادامی، هرچند سال‌ها ساکن ایران باشد. کتاب «مهاجر سرزمین آفتاب» کتاب زندگی چنین زنی است. اهل و متولد ژاپن که دست روزگار، در دهه‌های پیش از انقلاب او را به ایران می‌کشاند، در انقلاب شریک مردم ایران می‌شود و حتی در دوران جنگ نیز سهیم است. مهاجر سرزمین آفتاب زندگی‌نامه و خاطره‌نویسی است که حمید حسام و مسعود امیرخانی آن را جمع‌آوری و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است و به خاطرات زندگی بانوی ژاپنی مسلمان به نام اصلی کونیکو یامامورا می‌پردازدکه با مردی ایرانی ازدواج کرده و پس از این ازدواج نام خود را به سبا تغییر داده است. این کتاب نیز مزین به تقریظ رهبری است که در ذیل همین مطلب آورده شده است:«بسم الله الرّحمن الرّحیم، سرگذشت پرماجرا و پرجاذبه‌ این بانوی دلاور که با قلم رسا و شیوای حمید حسام نگارش یافته است، جدا خواندنی و آموختنی است. من این بانوی گرامی و همسر بزرگوار او را سال‌ها پیش در خانه‌شان زیارت کردم. خاطره‌ آن دیدار در ذهن من ماندگار است. آن روز جلالت قدر این زن و شوهر باایمان و باصداقت و باگذشت را مثل امروز که این کتاب را خوانده‌ام، نمی‌شناختم؛ تنها گوهر درخشان شهید عزیزشان بود که مرا مجذوب می‌کرد. رحمت و برکت الهی شامل حال رفتگان و ماندگان این خانواده باد اردیبهشت 1401. ـ ساخت فیلم بر اساس زندگی خانم بابایی حرکت مهم و مؤثری در جهت معرفی و آبروبخشیدنِ به خانواده‌ اسلامی و مرد مسلمان است و نباید از آن غفلت شود.»  19- حوض خون کتاب حوض خون که در 504 صفحه و توسط جمعی از نویسندگان نوشته شده و انتشارات راه‌یار آن را چاپ و منتشر کرده، خاطرات 64 بانوی اندیمشکی درباره فعالیت‌شان در بخش رخت‌شویی البسه رزمندگان دفاع مقدس در بیمارستان شهید کلانتری اندیمشک است. بانوانی که هرکدام با وجود مسئولیت داشتن در خانه و خانواده، به دلیل عشق و شرایط ویژه‌ای که کشور در آن قرار داشت، مشکلات حضور در رختشورخانه را به جان خریدند و پای کار ایستادند. 64 روایت عجیب و غریب از حضور زنانی گه اگر نبودند روایت جنگ ما چیز بزرگی ناقص می‌ماند. این زنان بخش مهمی از وجود خود را برای همیشه در آن رختشورخانه جا گذاشته‌اند و نویسندگان توانسته‌اند با صحنه‌سازی‌های درست و به دور از بزرگ‌نمایی، مخاطب را با راویان همراه کنند، با خنده‌هایشان بخندند، با ترس‌هایشان بلرزند و با غم‌هایشان، اشک بریزند. رهبری برای کتاب «حوض خون» متنی نوشته‌اند که در زیر آمده است:« بسم الله الرّحمن الرّحیم ـ اولین احساس، پس از خواندن بخش‌هایی از این کتاب، احساس شرم از بی‌عملی در مقایسه با مجاهدت این مجاهدانِ خاموش و بی‌ریا و گمنام بود. آنچه در این کتاب آمده بخش ناشناخته و ناگفته‌ای از ماجرای عظیم دفاع مقدس است. باید از بانوی پرکار و صبور و خوش‌سلیقه‌ای که این کار پرزحمت را به‌عهده گرفته و به‌خوبی از عهده برآمده است و نیز از مؤسسه‌ جبهه‌ فرهنگی عمیقا تشکر شود. مهر ماه 1400»  20- عصرهای کریسکان «عصرهای کریسکان» عنوان کتابی است که راوی کتاب دوران اسارتش را در آنجا گذرانده است، محدوده‌ای کوهستانی در کردستان عراق که مقر اصلی حزب دموکرات ایران است، جایی که عصرهایش بوی خون می‌دهد و تقریباً روزی نیست که بعد از چای عصرانه اعدامی نداشته باشد. کتاب عصرهای کریسکان از اتفاقات اوایل انقلاب در منطقه کردستان و کرمانشاه و از مردم‌شان می‌گوید که خودخواسته و یا از سرناچاری به گروهک‌ها پیوسته‌اند، ساکنین بی‌طرف و بی‌گناه روستاها و شهرها که از دست ضدانقلاب خسته شده‌اند و برای زنده ماندن مجبور به تأمین احتیاجات این گروهک‌ها هستند. این نوشته که دید نسبتاً کاملی در مورد احزاب سیاسی کردستان و قوم کرد در اوایل انقلاب به خواننده می‌دهد، کتاب جامعی از شرح‌حال، تاریخ و مبارزه است، همان‌گونه که رهبر انقلاب در متن تقریظ این کتاب نوشته‌اند: «بسم الله الرّحمن الرّحیم ـ بسیار جذاب تهیه شده است؛ هم خود سرگذشت این جوان آزاده‌ی کرد جذاب است و هم نوع نگارش صریح و کوتاه و بی‌حاشیه‌ی کتاب. با اینکه نیروهای مبارز کرد طرف‌دار جمهوری اسلامی را از نزدیک دیده و شناخته‌ام، آنچه از فداکاری‌های آنان در این کتاب آمده، برایم کاملا جدید و اعجاب‌آور است. نقش مادر و همسر هم حقا برجسته است. دلاوری و شجاعت راوی و خانواده‌اش ممتاز است و نیز برخی عناصر دیگر کردی که از آنان نام برده شده است. در کنار این درخشندگی‌ها، رفتار قساوت‌آمیز و شریرانه‌ی کسان دیگری که به‌دروغ از زبان مردم شریف کرد سخن می‌گفتند نیز به‌خوبی تشریح شده است. کتاب جامعی است؛ تاریخ، شرح حال، شناخت قوم کرد، شناخت حوادث تلخ و شیرین منطقه‌ی کردی در اوایل انقلاب... در آذر 99 مطالعه شد.»  21- گلستان یازدهم کتاب گلستان یازدهم یک کتاب عاشقانه - زنانه است که در دل جنگ اتفاق می‌افتد، گلستان یازدهم خاطرات زهرا پناهی‌روا همسر علی چیت‌سازان از سرداران استان همدان است که در 17 فصل بهناز ضرابی‌زاده آن را نوشته و انتشارات سوره مهر منتشر کرده است. کتاب در عین روایت زندگی شهید، به روایت سبک زندگی خانواده‌های شهرستانی در دهه 60 و در بهبوهه جنگ می‌پردازد، سبکی که گاه با ورق‌زدن آلبوم‌های عکس به یاد می‌آیند. نویسنده در کتاب تلاش کرده با استفاده از فضاسازی، حفظ لهجه شخصیت‌ها و شخصیت‌پردازی فضای متفاوتی را برای خواننده ایجاد کند و مخاطب را پای روایت‌هایش بنشاند. رهبر انقلاب برای کتاب «گلستان یازدهم» تقریظی مرقوم داشته‌اند که در ذیل آمده است:«بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم. این روایتی شورانگیز است از زندگی سراسر جهاد و اخلاص مردی که در عنفوان جوانی به مقام مردان الهی بزرگ نائل آمد و هم در زمین و هم در ملأ اعلی به عزت رسید. هنیئا له. راوی -شریک زندگی کوتاه او- نیز صدق و صفا و اخلاص را در روایت معصومانه‌ی خود به‌روشنی نشان داده است. در این میان، قلم هنرمند و نگارش آکنده از ذوق و لطف نویسنده است که به این همه، جان داده است. آفرین بر هر دو بانو؛ راوی و نویسنده‌ کتاب.»  22- آتش به اختیار عنوان کتاب منِ مخاطب را ممکن است به موضوعات مختلفی بکشاند، اما با تورق آن، خاطرات رزمندگانی را می‌خوانیم که در جبهه‌های جنگ، نفوذی بوده‌اند. کتاب «آتش به اختیار» که نوشته حجت ایروانی است و انتشارات سوره مهر آن را چاپ کرده، خاطراتی از سرگذشت دیده‌بانان سیار و نفوذی جنگ است. نویسنده که خود از دیده‌‌بانان آن دوران بوده است، 13 خاطره از خاطرات خود و هم‌رزمانش را در این کتاب نوشته است. رهبر انقلاب برای این کتاب نیز متنی نوشته‌اند که در زیر می‌خوانیم:«در نوشته‌ی حجت ایروانی کوشش پرمرارت و تحمل‌طلب نیروهای دیدبان به خوبی تشریح شده است. نمی‌دانم کدام‌یک از شما آن کتاب مربوط به امدادگران را نوشته‌اید. من دیدم که این کتاب واقعاً چقدر لازم است. معلوم بود که این فرد خودش امدادگر بوده است. بدون اینکه آدم امدادگر باشد، نمی‌تواند مطلبی بنویسد. یا آن‌کس که کتاب آتش به اختیار را نوشته است، پیدا بود که قاعدتاً باید دیده بانی را ... حس کرده باشد.»23- اردوگاه عنبر نام برخی اردوگاه‌های عراق برای ما ایرانیان بیشتر مشهور است، اردوگاه‌هایی همچون اردوگاه‌های موصل، الرمادی و .. شاید به همین دلیل وقتی کتابی با عنوان «اردوگاه عنبر» ببینید، مشتاق می‌شوید در دست بگیرید و بخوانید، کتابی که به خاطرات اسرای هوانیروز می‌پردازد. کتاب که توسط جمعی از نویسندگان نوشته شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده، از اسرایی می‌گوید که بدترین شرایط روحی و جسمی را در  اردوگاه‌های «عنبر» و «الرشید» گذرانده‌اند، هم‌چنین به ماجرای زیارت اسیران ایرانی در حرم امام حسین (ع) و حضرت عباس (ع) و شکنجه آن‌ها توسط نیروهای بعث عراق اشاره دارد. اردوگاه عنبر نیز مزین به تقریظ رهبری است که در ذیل می‌آید:«تدوین و انتشار خاطرات آزادگان، کاری ماندنی و در شکل‌بخشیدن به تاریخ ما در آینده دارای تأثیری مخصوص به خود است. بعضی از نوشته‌ها از لطف و رقت هم برخوردار است (در این جزوه، قصه‌ی اول و آخر) نکته‌ی جالب، همخوانی ماجراهایی است که در اردوگاه‌های دور از هم و بر سر آدم‌های جدا و ناآشنا با هم، آمده است و این است یکی از ثمرات حکومت ظالمانه و جابرانه‌ی حزب و در نهایت، فردی که جز به حفظ خود، به هیچ چیز دیگر و از جمله به ارزش‌های انسانی ذره‌ای و لحظه‌ای نمی‌اندیشد. آبان ماه 1370»  24- لشکر خوبان انتشارات سوره مهر برای نوشتن خاطرات شهدا تنها به نویسندگان مرد اکتفا نکرده و از نویسندگان زن نیز استفاده کرده است. یکی از این نویسندگان زن، معصومه سپهری است که کتاب‌های متعددی در حوزه دفاع مقدس دارد. یکی از آنها که اثر مهمی است، کتاب لشکر خوبان نام دارد. سپهری در این کتاب به خاطرات مهدی‌قلی رضایی از رزمندگان دفاع مقدس پرداخته است. نویسنده جزئیاتی جذاب از عملیات‌های شناسایی در دوران دفاع مقدس را روایت می‌کند و صحنه‌هایی را توصیف می‌کند که در کمتر اثری از این دست می‌توان دید. لشکر خوبان در 27 فصل تدوین شده. راوی در ابتدا از نحوه حضورش در جبهه می‌گوید و پس از بیان چگونگی ورودش به واحد اطلاعات عملیات، به شرح عملیات‌های شناسایی که در آن حضور داشته پرداخته است که از وقوع عملیات بدر تا مرصاد را در بر می‌گیرد. رهبری برای کتاب «لشکر خوبان» تقریظی نوشته‌اند که در ذیل آمده است:«بسم الله الرحمن الرحیم، این نیز بخشی از آن تصویر عظیم و باشکوهی است که ما همواره آن را از دور دیده و تحسین کرده و بزرگ شمرده‌ایم بی‌آنکه از ریزه‌کاری‌ها و نقش‌های معجزآسای تشکیل دهنده آن و رنگ آمیزی‌های بی‌نظیر جزء جزء آن، به درستی خبر داشته باشیم. این کتاب شرح این ریزه‌کاری‌های حیرت‌انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است. آنچه درباره عملیات بدر و والفجر 8 و کربلای 5 و کربلای 4 و بیت المقدس 2 و 3 در این کتاب آمده از بخش‌های برجسته‌تر آن است. همچنین مجاهدت‌ها در کوه‌های غرب؛ در ماووت و گرده‌رش و قامیش دیگر آن بلندی‌های سخت، و نیز آنچه به یگان‌ها و دستجات اطلاعات و غواص مربوط می‌شود و نیز بخش‌های دیگری از آن در خور آن است که در شکل فیلم و رمان عرضه شود. فروردین 1392»به قلم "طاهره راهی" کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

برای ما ایرانیان، 31 شهریور نه تنها یادآور شروع درس و مدرسه که یادآور خاطره‌ تلخ شروع دوران هشت ساله جنگ تحمیلی است، جنگی که در خود اتفاقات و خاطره‌های بسیاری دارد و سال‌هاست نویسندگان کشور در حال ثبت و انتشار آن خاطره‌ها هستند، کتاب‌هایی که از زندگی واقعی نوشته می‌شوند و دریچه‌ جدیدی از اتفاقات و جنگ به مخاطب نشان می‌دهد و به رشد خواننده در هر زمینه‌ای کمک می‌کند. در طول سال بهانه‌های مخنلفی  وجود دارد که مخاطبان را به کتاب‌خوانی می‌کشاند، اما شاید یکی از مهم‌ترین این بهانه‌ها، هفته دفاع مقدس باشد، بهانه‌ای که نشانگر ادای احترام به مقام شهداست و می‌تواند تأثیرات اثربخشی را در یادآوری بخشی از تاریخ کشور و تلاش‌های شبانه‌روزی رزمندگان داشته باشد و نجربیات گذشته را به نسل آینده منتقل کند. ما نیز در این فرسته و به بهانه هفته دفاع مقدس، سعی کرده‌ایم 24 عنوان از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس را معرفی کنیم، کتاب‌هایی که هر کدام بخشی از تاریخ این جنگ را از نگاه نویسنده‌شان مستند کرده‌اند. بهترین و معروف ترین کتاب های دفاع مقدس 1- آب هرگز نمی‌میرد  کتاب «آب هرگز نمی‌میرد» خاطرات یکی از فرماندهان لشکر 32 انصارالحسین، میرزا محمد سلگی است که حمید حسام آن را به رشته تحریر درآورده است و می‌توان آن را یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس خواند. کتابی که محوریت آن بازگویی خاطرات میرزا محمد سلگی است، اما در کنار آن برای جامعیت روایت و تکمیل خاطرات وی، از روایت و خاطرات تعدادی از رزمندگان و فرماندهان لشگر همدان نیز بهره برده است. با چاپ این کتاب، طرحی نو در تاریخ شفاهی پدید آمد و راهنمای دیگر کتاب‌های تاریخ شفاهی شد. نویسنده از بدو تولد میرزا محمد سلگی آغاز می‌کند، از نوجوانی‌اش می‌گوید و به جوانی او می‌رسد که همزمان با انقلاب است و سرانجام به حضور در جبهه و اتفاقات آنجا می پردازد. 2- تنها گریه کن  کتاب «تنها گریه کن» روایت زندگی اشرف‌سادات منتظری مادر شهید محمد معماریان است به قلم اکرم اسلامی. این کتاب تصویری کوتاه و مختصر اما پرمعنا از یک عمر زندگی است، روایتی از کودکی تا دوران کهن‌سالی او. از زمانی که کودکیِ شاد خود را در خانه‌ پدری‌اش می‌گذراند، تا ازدواج با همسرش و تولد فرزندشان، تا فعالیت‌های او برای پیروزی انقلاب در قم و تهران، تا به جبهه فرستادن فرزندش، تا فعالیت شبانه‌روزی در پشتیبانی جبهه و در نهایت شهادت محمد، پسرش و روزهای بعد از آن. کتاب «تنها گریه کن» را می‌توان یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار آورد که از زبان یک مادر شهید نوشته شده است. 3- مربع‌های قرمز در کتاب «مربع های قرمز» خاطرات شفاهی حاج حسین یکتا از دوران کودکی تا پایان دفاع مقدس مرور می شود که زینب عرفانیان آن را نوشته است. حاج حسین یکتا که فرمانده قرارگاه فرهنگی خاتم الاوصیاء (ص) است در این کتاب از زندگی‌اش می‌گوید و از حضور در جبهه‌های جنگ. خواننده در این کتاب هم با اتفاقات جنگ روبرو می‌شود هم خانواده‌ای را می‌شناسد که حاج حسین  را در دامان خود پروراند و راهی این مسیر کرد. در این کتاب که یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است، نویسنده به سراغ ناگفته‌هایی از سبک زندگی، عبادت، رفاقت و رشادت و دلاوری مردان جنگجو و سرسخت هشت سال دفاع مقدس رفته است، مردانی که نمونه‌شان این روزها کم پیدا می‌شود. 4- سرباز کوچک امام در زمان جنگ رزمندگان سیزده ساله کم نداشتیم، آنجا که حتی حضرت امام نیز درباره یکی از آنان سخن گفته‌اند، اما شاید تا قبل از نوشتن خاطرات مهدی طحانیان، این رزمندگان نوجوان در جامعه خیلی نشان داده نشده بودند. کتاب «سرباز کوچک امام» مجموعه خاطرات مهدی طحانیان اسیر 13 ساله جنگ ایران و عراق است، کتابی که بیش از 40 بار تجدید چاپ شده و از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. سرباز کوچک امام به بیان خاطرات ریز و درشت زندگی این اسیر پرداخته است، اتقاقاتی خواندنی و جذاب که در بسترهای متفاوتی روی می‌دهند و ذهن خواننده را با خود همراه می‌کند. 5- بابانظر  کتاب «بابانظر» که توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده‌، حاصل مصاحبه‌های شفاهی با سردار شهید محمدحسن نظرنژاد است که طی آن، خاطرات راوی پیرامون انقلاب و جنگ تحمیلی بیان می‌شود. کتاب بابانظر دریچه تازه‌ای به برخی زوایای ناشناخته انقلاب و دفاع مقدس گشوده است که با گزارش و زبانی خواندنی از زندگی و مبارزات مردی بزرگ پرده بر می‌دارد و از این منظر یکی از مهمترین و معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است، روایت زندگی جانبازی 95 درصد که حضوری طولانی و مستمر در جبهه‌های جنگ داشت و در سال 75 به شهادت رسید. 6- جشن حنابندان کتاب «جشن حنابندان» نوشته‌ «محمدحسین قدمی» شامل دو گزارش از عملیات کربلای 5 و بیت‌المقدس 4 در مناطق جنوب و غرب کشور است که انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. کتاب که برای اولین بار در سال 1368 منتشر شد، در قالب گزارش نوشته شده و نویسنده در جایگاه یک تماشاچی، تمام خاطرات و رخدادها و گفت‌وگوها را همچون یک دوربین فیلمبرداری ثبت کرده است. گزارش اول درباره عملیات کربلای 5 و بیت‌المقدس 4 است که در مناطق جنوبی و غربی کشور رخ داد و بازه زمانی آن از آذرماه سال 1365 آغاز می‌شود و تا 9 بهمن ماه همان سال تداوم می‌یابد، گزارش دوم نیز درباره عملیات بیت‌المقدس 4 به تاریخ اول آذرماه 1366 تا 13 فروردین سال 1367 است. کتاب جشن حنابندان نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌رود. 7- دا: خاطرات سیده زهرا حسینی کتاب «دا» روایت خاطرات سیده زهرا حسینی است در مورد جنگ ایران و عراق که به کوشش سیده اعظم حسینی نوشته شده و توسط انتشارات سوره‌ مهر به چاپ رسیده ‌است. نویسنده که خود یکی از کردهای استان ایلام است، با انتخاب این عنوان سعی کرده به موضوع مقاومت مادران ایرانی در طول جنگ ایران و عراق بپردازد، کتابی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، مهم‌ترین و تأثیرگذارترین و معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس و خاطرات جنگ هشت ساله ایران و عراق محسوب می‌شود. 8- پایی که جا ماند «پایی که جا ماند» کتابی است از انتشارات سوره مهر و یادداشت‌های روزانه سید ناصر حسینی‌پور از زندان‌های مخفی عراق. کتاب پایی که جا ماند یکی از شاخص‌‌ترین آثاری است که شرح روزهای سخت اسارت در دست صدامیان و بعثیان عراقی را با روشی نو و اثرگذار پیش روی مخاطب قرار می‌دهد. مؤلف، این کتاب را از روی 23 برگه‌ای یادداشت‌برداری کرده است که آنها را در دوران اسارت مخفیانه روی کاغذهای سیگار نوشته بوده و در عصای خود پنهان کرده تا به‌دست زندانبان‌ها نیفتد و بالاخره توانسته آنها را با خود به ایران بیاورد.این کتاب نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 9- در کمین گل سرخ کتاب «در کمین گل سرخ» درباره شهید علی صیاد شیرازی یکی از فرماندهان ارتش است که پس از سال‌ها مجاهدت در سال‌های دهه هفتاد به دست نیروهای مجاهدین خلق ترور شد. کتاب در کمین گل سرخ روایتی از زندگی شهید است که از نخستین روزهای حضور وی در ارتش تا شهادت ایشان را شامل می‌شود و محسن مومنی شریف آن را با نوگرایی در شیوه‌های روایت و تلفیق ظریف اطلاعات، با بافتی داستانی و پرداخت شخصیت‌ها، مجموعه‌ای جذاب آفریده است. در این کتاب که از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است، روایت نویسنده از شهید مبتنی بر ساعت‌ها گفت‌وگو و تحقیق و استفاده از منابع مکتوب است، روایاتی که این فرمانده شهید را بیش از پیش به خواننده می‌شناساند. 10- فرنگیس کتاب «فرنگیس» روایت خاطرات زنی شجاع است که در مقام دفاع توانست سرباز دشمن را اسیر کند و نیروی دشمن را به خاک و خون بکشاند. این کتاب که اثر برگزیده جایزه کتاب سال دفاع مقدس و از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس نیز است، نوشته مهناز فتاحی است و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. فرنگیس با بقیه داستان‌ها و خاطرات جنگ متفاوت است، زیرا شخصیت اصلی و قهرمان آن یک زن است و این موضوع جذابیت آن را دوچندان می‌کند. 11- نورالدین پسر ایران «نور الدین پسر ایران» روایت نورالدین عافی از عملیات بدر، عملیات والفجر هشت و عملیات کربلای 4 است. این کتاب که در هجده فصل و توسط معصومه سپهری نوشته شده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده، با  بیان روان و سلیس، با صداقت و پرهیز از هرنوع مقدس‌نمایی و تطهیر وقایع، مواجهه راوی با زندگی را پیش روی مخاطب می‌گذارد و با  بیان دقیق برخی حوادث جبهه‌ها و نمایش وضعیت جامعه آن زمان، تصویری واقعی را به خواننده نشان می‌دهد. کتاب نورالدین پسر ایران نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 12- خاک‌های نرم کوشک شهید برونسی برای بسیاری از خوانندگان کتاب‌های حوزه دفاع مقدس آشناست، شهیدی مشهدی و فرمانده تیپ 18 جواد الائمه که کتاب «خاک‌های نرم کوشک» زندگی او از تولد تا زمان مرگش را روایت می‌کند و در قالب خاطراتی از خانواده و همرزمانش جمع‌آوری شده است. خاک‌های نرم کوشک که یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس و نوشته سعید عاکف است توسط انتشارات ملک اعظم منتشر شده و به عنوان پرتیراژترین کتاب دفاع مقدس شناخته شده است. کتابی به زبان عامیانه و ساده که رمز رستگاری شهید یعنی عبودیت و بندگی بی‌قید و شرط در مقابل حق و حقیقت را برای مخاطب به تصویر می‌کشد.  13- دختر شینا کتاب «دختر شینا» داستانی بلند از زندگی قدم خیر محمدی و همسر شهیدشان است که بهناز ضرابی‌زاده آن را نوشته و انتشارات سوره مهر منتشر کرده است. نویسنده رمان دختر شینا با قلم بسیار روان و دلنشین به بیان داستان زندگی خانم محمدی و همسر شهیدشان (شهید حاج ستار همدانی) می پردازد. راوی از گفتن جزئیات هیچ ابایی ندارد و این پرداختن به جزئیات نه تنها از کیفیت کتاب نکاسته نشده و آن را حوصله سر بر نکرده، بلکه بر جذابیت آن نیز افزوده است. دختر شینا در مورد دفاع مقدس و جنبۀ خانوادگی آن یک کتاب کم‌نظیر است. اسم کتاب دختر شینا، برگرفته از لقب قهرمان داستان (خانم قدم خیر محمدی) در زمان کودکی‌شان می باشد. این کتاب نیز از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌رود. 14- وقتی مهتاب گم شد  «وقتی مهتاب گم شد» شرح خاطرات علی خوش لفظ از جنگ ایران و عراق است که به همت حمید حسام تدوین شده ‌است. کتاب ماجرای دگرگونی و تحول علی خوش لفظ در سنین نوجوانی و هم‌زمان با انقلاب را روایت می کند که با اصرار فراوان به جبهه رفته است. علی خوش لفظ که اسمش را بخاطر نزدیکی تولدش با ولیعهد پهلوی، جمشید گذاشته‌اند، سال‌ها بعد در سنین نوجوانی و همزمان با وقوع انقلاب اسلامی، دچار تحول و دگرگونی در اهداف و آرمان‌ها می‌شود و این انقلاب درونی باعث می‌شود که او در اولین اعزام به جبهه نام خود را به علی خوش لفظ تغییر دهد و سرانجام زندگی‌اش هم تغییر کند. کتاب وقتی مهتاب گم شد نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 15- حوض خون  تقریباً همه کتاب‌های دفاع مقدس که در حوزه خاطرات و زندگی‌نامه نوشته شده‌اند (تا هنگامی که من این متن را نوشته‌ام)، به زندگی اشخاص در برهه‌های مختلف زندگی‌شان می‌پردازند و محوریت کتاب‌ها، تنها یک نفر است که در اتفاقات مختلف عکس‌العمل‌ نشان داده‌اند، اما اینکه بخواهیم خاطرات چندین و چند نفر را از یک مکان و در زمان مشخص بخوانیم، شاید تنها «حوض خون» چنین خصوصیتی را دارد، کتابی که بخش کمتر دیده شده جنگ را به تصویر می‌کشد و از زنانی می‌گوید که در رختشورخانه پشت جبهه‌ها، با ترس و اندوه و گاه یأس مبارزه کرده‌اند. «حوض خون» که توسط گروهی از نویسندگان تحقیق و گردآوری شده و انتشارات راه‌یار آن را منتشر شده، خاطرات 64 بانوی اندیمشکی را بیان می‌کند که در رختشورخانه بیمارستانی در اندیمشک مشغول هستند و جنگ را در عمیق‌ترین لایه‌هایش به مخاطب نشان می‌دهند و از این منظر یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌رود. 16- عصرهای کریسکان  تا کتاب «عصرهای کریسکان» را نخوانی نخواهی دانست کریسکان کجاست و همین عنوان خاص، مخاطب را بیشتر جذب می‌کند، اما کریسکان کجاست؟ منطقه‌ای در کوه‌های کردستان عراق که مقر اصلی حزب دموکرات ایران بوده است و البته برای شناخت آن، بیشتر باید کتاب را خواند. «عصرهای کریسکان» خاطرات امیر سعید زاده (سعید سردشتی) آزاده کرد است که بیش از شش سال در زندان‌های گروه کومله و دموکرات شکنجه شده و می‌توان گفت تقریباً تنها زندانی نجات‌یافته از زندان کریسکان است و باقی هم‌بندی‌هایش همه بدون محاکمه اعدام شده‌اند. این کتاب نیز یکی از خاص‌ترین و معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 17- گلستان یازدهم  کتاب «گلستان یازدهم» خاطرات زهرا پناهی روا، همسر علی چیت‌سازیان از سرداران شهید استان همدان است که بهناز ضرابی‌زاده آن را به رشته تحریر درآورده و انتشارات سوره مهر آن را منتشر کرده است. کتاب که در 17 فصل تدوین شده، نشان‌دهنده ویژگی‌های یک شهید است، اما بیش از آن می‌توان در کتاب وضعیت خانواده‌های شهرستانی در جنگ را دید. کتاب با فصلی از تولد فرزند این شهید شروع می‌‌شود و رفته رفته و با خواندن کتاب، فلش‌‌بک‌‌هایی به داستان زندگی شهید پیش از شهادت می‌‌زند. زبان کتاب صمیمی و روان است و همین باعث می‌‌شود تا کتاب برای خواننده جذاب‌‌تر و خواندنی‌‌تر شود. کتاب گلستان یازدهم نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 18- آن بیست و سه نفر  کتاب «آن بیست و سه نفر» را که به دست بگیرید و طرح جلد را ببینید، متوجه می‌شوید کتاب شامل خاطرات نوجوانان حاضر در جنگ است، اما تا کتاب را نخوانید نخواهید دانست کتاب خاطرات اسیری آن‌هاست، بیست و سه‌ نوجوان ایرانی اسیر در عراق. «آن بیست و سه نفر» همانگونه که از عنوانش مشخص است، خاطرات 23 نوجوان است، نوجوانانی که همه بین 13 تا 17 سال سن داشتند  و در اوج بحران و در یکی از بدترین اتفاقاتی که می تواند برای هر کشوری بیافتد اسیر شده‌اند و در دست دشمن هستند، اما با صبوری آن روزها را تحمل کرده‌اند و تنها چیزی که داشتند شجاعت و پایمردی خودشان بود. «آن بیست و سه نفر» توسط یکی از همان نوجوانان، احمد یوسف‌زاده نوشته شده و انتشارات سوره مهر آن را چاپ و منتشر کرده است. این کتاب نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است که از روی آن فیلمی به همین نام نیز ساخته شده است. 19- من زنده‌ام شاید بخواهید بدانید زنان ایرانی اسیر در عراق چگونه روزگار اسارت خود را گذرانده‌اند، برای دیدن پاسخ این سؤال بهترین کار، خواندن کتاب «من زنده‌ام» نوشته معصومه آباد است، کسی که در 17 سالگی به اسارت گرفته شد و مدت 4 سال را در اسارت به سر برد. این کتاب تمامی سؤالاتی را که در مورد اسارت زنان توسط بعثی‌ها دارید، پاسخگو است. «بنات الخمینی» عنوانی بود که سربازان صدام به چهار بانوی امدادگر ایرانی داده بودند. بعثی‌ها اول که ماشین‌شان را محاصره می‌کنند، از خوشحالی پایکوبی می‌کنند و پشت بی سیم به فرماندهان‌شان اعلام می‌کنند که دختران خمینی را گرفتیم! بعدتر برخی دیگر از افسران بازجو به این بانوان غیرنظامی می‌گویند از نظر ما شما ژنرال‌های ایرانی هستید! کتاب من زنده ام که در هشت فصل نوشته شده و از دوران کودکی و نوجوانی تا زمان اسارت در اردوگاه موصل و عنبر راوی را بیان می‌کند، توسط انتشارات سوره مهر منتشر شده است و بخشی از جنگ را روایت می‌کند که شاید حتی تصورش هم ممکن نباشد، چه رسد به تحمل چهار ساله‌اش. کتاب من زنده‌ام چون از دید یک زن به جنگ نگاشته شده و حقایقی سخت را بیان می‌کند، یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است.  20- لشکر خوبان «لشکر خوبان» گزارشی از جنگ است که از زبان رزمنده‌ای از آذربایجان و عضو نیروهای اطلاعاتی که به بازخوانی گوشه‌هایی ناگفته از تاریخ دفاع مقدس می‌پردازد. کتاب لشکر خوبان که توسط معصومه سپهری نوشته شده و راوی آن، مهدی قلی رضایی شخصیت نوجوان کتاب آن‌ها را روایت می‌کند و البته از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس نیز است، اطلاعاتی جدید درباره لشکر عاشورا و نقش واحدهای اطلاعاتی در جبهه های هشت سال دفاع مقدس را بیان می‌کند. کتابی که رهبر انقلاب درباره آن گفته‌اند: «کتاب پر است از اعجاب و عظمت ناگفته‌ رزمندگان غواص و اطلاعات عملیات جنگ. در ایامی که این کتاب را می‌خواندم بارها و بارها متأثر شدم.» این کتاب نیز از کتاب‌های منتشر شده توسط انتشارات سوره مهر است. 21- نیمه پنهان ماه مجموعه کتاب‌های «نیمه پنهان ماه» روایت فرماندهان دفاع مقدس از زبان همسرانشان است، شهدایی که هر کدام نقشی اساسی در جنگ داشته‌اند. این مجموعه که تاکنون 35 جلد آن توسط نویسندگان مختف نوشته و منشتر شده و انتشارات روایت فتح آن‌ها را چاپ کرده است. نیمه پنهان ماه در دسته خاطرات، زندگی‌نامه و سفرنامه قرار می‌گیرند، با قطع پالتویی و خوش‌دست و با زبانی ساده و خودمانی نوشته شده‌اند و فرماندهانی چون مصطفی چمران، مهدی و حمید باکری، اسماعیل دقایقی، نورعلی شوشتری، ابراهیم همت، مصطفی چمران، غلامرضا رهبر، یوسف کلاهدوز و شهیدانی دیگر را از زاویه‌ای متفاوت به مخاطبان می‌شناسانند.  این مجموعه کتاب نیز از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس هستند که خوانندگان بسیاری را پای خاطرات خود نشانده‌اند. 22- از چیزی نمی‌ترسیدم  نخستین اثر چاپ شده توسط انتشارات مکتب حاج قاسم، کتاب «از چیزی نمی‌ترسیدم» است، کتابی خودنوشت از سردار قاسم سلیمانی است که به بیان خاطراتش می‌پردازد. کتاب شرح زندگی مردی از دلِ روستایی در کرمان است که چند دوره از زندگی ساده و گیرای خود را روایت و در خلال روایت‌ها، شکل‌گیری شخصیت مردی را بیان می‌کند که از چوپانی به جایگاهی به بلندای وسعت آسمان‌ها رسید.  روایت‌های کتاب که از کودکی شهید آغاز و تا 22 سالگی او را به تصویر می‌کشد، با زبانی خودمانی نوشته شده و مخاطب را با خود همراه می‌کند، گاه گریه را میهمان چشم مخاطب می‌کند و گاه لبخند را به لب او می‌آورد، اما آنچه را که به خوبی می‌توان با خواندن کتاب دریافت، احترام والدین و دعای آنهاست، چیزی که می‌توان گفت دلیل اصلی چنین اوج گرفتن سردار شهید در زندگی‌ شد. کتاب چون تنها کتاب دست‌نوشته شهید سلیمانی است، در میان مخاطبان جایگاه ویژه‌ای دارد و از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌رود. 23- سلام بر ابراهیم  مجموعه دوجلدی «سلام بر ابراهیم» روایت زندگی شهید ابراهیم هادی است، شهیدی که از بنیانگذاران گروه چریکی شهید اندرزگو در جبهه گیلان غرب و ستاره ورزش کشتی کشورمان است و به علت ویژگی‌های اخلاقی و فرماندهی، شخصیت منحصر به فردی شناخته می‌شود. در این مجموعه که انتشارات شهید هادی آن‌ها را منتشر کرده، افزون بر زندگی‌نامه‌ای مختصر، خاطراتی از دوستان و اعضای خانواده این شهید مفقودالاثر نیز وجود دارد و بیش از 100 مصاحبه با خانواده، یاران و دوستان آن شهید روایت شده و از آن خاطرات و حتی لابه‌لای حاشیه‌ها می‌توان شهید را شناخت. کتاب سلام بر ایراهیم نیز یکی از پرفروش‌ترین و معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس است. 24- من میترا نیستم کتاب «من میترا نیستم» روایتی است از زندگی دختری نوجوان و انقلابی به نام زینب کمایی که در ابتدای دهه 60 و در حوادث تحرکان منافقین، توسط آنان شهید شده است. نوجوانی 14 ساله که از بچگی آرزوی شهادت داشت و در آخر به آرزوی خود می‌رسد. کتاب که توسط معصومه رامهرمزی نوشته شده و انتشارات آوای کتاب‌پردازان آن را چاپ کرده است، زندگی فرزند ششم یک خانواده پرجمعیت آبادانی را روایت می‌کند که با شروع جنگ همچون دیگر خانواده‌های جنگ‌زده مجبور به ترک شهر شده و به شاهین‌شهر رفتند، شهری که فضای مذهبی و انقلابی ضعیفی دارد و همین دلیل باعث می‌شود زینب فعالیت فرهنگی خود را آغاز کند، اما منافقین این فعالیت‌ها را برنمی‌تابند و او را به شهادت می‌رسانند. کتاب من میترا نیستم نیز یکی از معروف‌ترین کتاب‌های دفاع مقدس به شمار می‌رود. به قلم "طاهره راهی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.

اوایل دهه نود شمسی و در سال‌های ابتدایی جنگ‌های داخلی سوریه، گروه‌های مسلح در آن کشور دست یه حمله‌های مختلف به حرم‌های مطهر حاضر در سوریه زدند و بی‌حرمتی‌هایی را به آنان روا داشتند، این گروه‌ها تهدید حمله به حرم‌های مطهر حضرت زینب و حضرت رقیه نیز کردند، همین امر باعث شد گروه‌های مختلفی از ملیت‌های مختلفی چون ایرانی، افغانستانی و پاکستانی برای دفاع از حرمین تشکیل شوند و به سوریه رفته و به نیروهای ارتش کشور سوریه کمک کنند. نیروهایی که در اوایل سال 1392 با عنوان «مدافعین حرم» در ایران و سایر کشورها معروف شدند. البته حضور این نیروها در سوریه صرفا برای دفاع از حرم نبود، بلکه پای دغدغه های دیگری نیز در میان بود که صحبت از آن مجال دیگری می‌طلبد. با حضور ایرانیان در جنگ سوریه و نامیدن شهدای آن خطه به نام مدافعین حرم، فصلی جدید در میان کتاب‌های دفاع مقدس باز شد. شاید بتوان کتاب «پیغام ماهی‌ها» و انتشار زندگی شهید حاج حسین همدانی در سال 1395 را باب ورود به این موضوع دانست، اگرچه چاپ و انتشار کتاب‌های مربوط به شهدای مدافع حرم از سال 1394 و 1395 آغاز شده است. کتبی که بیشتر به خاطرات شهدا و خانواده‌های آنها پرداخته و کتاب‌های منتشر شده در آن سال‌ها، آغاز به کار فصل جدید ادبیات مقاوت بود و با گذشت سال‌ها، کتاب‌های بیشتری در این حوزه نوشته شده و باعث آشنایی بیشتر جامعه با این گروه از نیروهای مقاومت شده است. با کمی جست‌وجو در میز فروش کتابفروشی‌ها درمی‌یابیم، زندگی‌نامه و خاطرات شهدا و البته به طور خاص، شهدای مدافع حرم از زبان همسر و خانواده، سهم بیشتری در سبد فرهنگی خانواده‌ها گرفته و توانسته مخاطبین بیشتری را با خود همراه کند. این همراهی شاید به دلیل زبان روایی ساده و بدون پیچیدگی کتاب‌هاست. کتاب‌هایی که شهدای جوان مدافع حرم را آنچنان دور نشان نمی‌دهند که نتوانی به آنها برسی، همان مقدس‌نمایی شهدای دفاع مقدس که نویسندگان‌مان، در دهه‌های پیشین خواسته یا ناخواسته آن را ایجاد کردند و شهدایمان را از کهکشانی دور خواندند، غافل از اینکه آنها، همان خاکیانی بودند که مسیر نور را پیمودند و به افلاکیان رسیدند. در این یادداشت سعی کرده‌ایم به معرفی پرفروش ترین کتاب‌های مدافعین حرم و خاطرات خانواده‌هایشان بپردازیم. کتاب های پرفروش مدافعان حرم 1- قصه دلبری کتاب «قصه دلبری» داستان زندگی و شهادت شهید محمدحسین محمدخانی به روایت همسرش است. شهید محمدحسین محمدخانی یکی از شهدای مدافع حرم است که از فعالان بسیج دانشجویی بوده و در عملیات‌های تفحص پیکر شهدای دفاع مقدس شرکت می‌کرده است. کتاب قصه دلبری که از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم است، توسط محمدعلی جعفری در 146 صفحه نوشته شده و انتشارات روایت فتح آن را منتشر کرده است. در این کتاب، همسر شهید از روزهای ابتدایی آشنایی در بسیج دانشجویی تا روزهای پس از شهادت او را بازگو می‌کند، کتابی که به‌طور خلاصه و با جملاتی ساده و کامل نگارش شده و در قالب جملاتی روان توانسته احساسات همسر شهید را به مخاطب نشان دهد.  نویسنده در این کتاب، شهید محمدخانی را یکی از همین آدم‌های معمولی اطرافیان‌مان نشان می‌دهد، شهیدی که چون همه ما رستوران رفتن را دوست داشته، لباس خوب می‌پوشید و برای بهتر شدن قیافه، حتی مو هم کاشته است، البته یک تفاوت اصلی داشته و آن داشتن دغدغه شهادت بوده است، اصلی که او را از زمین خاکی به بهشت آسمان ‌کشاند. در بخشی از کتاب قصه دلبری اینگونه می‌خوانیم: « برای خواندن نماز شب کاری به کار من نداشت، اصرار نمی‌کرد باهم بخوانیم. خیلی مقید نبود که بخواهم بگویم هرشب بلند می‌شد برای تهجد، نه، هروقت امکان و فضا مهیا بود، از دست نمی‌داد. گاهی فقط به همان شفع و وتر اکتفا می‌کرد، گاهی فقط به یک سجده. کم پیش می‌آمد مفصل و با اعمال بخواند. می‌گفت: «آقای بهجت می‌فرمودند: اگه بیدار شدی و دیدی هنوز اذان نگفته‌ن و فقط یه سجدهٔ شکر به جا بیاری که سحر رو بیدار شدی، همونم خوبه!»   2- برای زین‌ اب کتاب «برای زین ‌اب» روایت خاطراتی از زندگی شهید محمد بلباسی، یکی از شهدای مدافع حرم است که در منطقه «خان‌طومان» سوریه حین مبارزه با تروریست‌های تکفیری به همراه دیگر همرزمانش به درجه رفیع شهادت نائل شد. کتاب که از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم است که در سال 1398 توسط سمیه اسلامی در 392 صفحه نوشته شده و انتشارات شهید کاظمی آن را منتشر کرده است. محمد بلباسی یکی از افراد اصلی در کارهای جهادی چون سفرهای راهیان نور، اردوهای جهادی، احیای هفت تپه، تشکیل صندوق خیریه، برپایی یادواره‌های شهدا و تلاش در عرصه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی بود که با وجود مشغله بسیار، احساس تکلیف در دفاع از حریم حضرت زینب کبری(س) او را به میدان جهاد و مبارزه با تکفیری‌ها سوق می‌دهد. عاشقانه وارد میدان شده و عاشقانه دفاع کرده و سرانجام در هفدهم اردیبهشت سال 1395 در جبهۀ خان‌طومان به آرزویش ‌می‌رسد. کتاب برای زین اب هفتاد و یک روایت دارد و نویسنده در آن برای شناساندن بیشتر شهید سعی کرده  روایات مستند باشد، به همین دلیل راوی هر روایت در ابتدا ذکر شده است، خاطراتی که در چهار فصل دسته‌بندی شده‌اند ؛ فصل اول که به زندگی شخصی و خانوادگی شهید مربوط است. فصل دوم درباره اتفاقات مربوط به بسیج دانشجویی و کارهای جهادی شهید است، فصل سوم مربوط به فعالیت‌های راهیان نور حاج محمد است و در نهایت فصل چهارم، درمورد سفر به سوریه و شهادت شهید محمد بلباسی است.  در بخشی از کتاب برای زین اب آمده است: «بعضی شب‌ها در حیاطِ روبه‌روی حرم می‌نشستیم و باهم درس‌های کلاس اخلاق را مباحثه می‌کردیم. به من می‌گفت: «از امام چیزهای دنیایی نخواه! کم هم نخواه! بگو آقاجان، معرفت خودِت رو به من بده» ! آن‌قدر دوستش داشتم که هرچه می‌گفت برایم حجت بود. چشمانم را بستم و همین‌ها را تکرار کردم. یک‌دفعه یاد چیزی افتادم و گفتم: «راستی محمد! همه از اینجا برای خودشون کفن خریدن. ما هم بگیریم و بیاریم حرم برای طواف!» طفره رفت و گفت: «ای بابا! بالاخره وقتی مُردیم، یه کفن پیدا می‌شه ما رو بذارن توش» .اصرار کردم که این کار را بکنیم. غمی روی صورتش نشست. چشمانش را از من گرفت و به حرم دوخت. گفت: «دو تا کفن ببریم، پیش یه بی‌کفن؟»   3- دلتنگ نباش انتشارات روایت فتح با گسترش عنوان مدافعین حرم در حوزه ادبیات مقاومت، شروع به انتشار چندین و چند کتاب از شهدای مدافع حرم کرد، کتاب‌هایی که می‌توان آن‌ها را در مجموعه‌ای گرد هم آورد. جلد چهاردهم از مجموعه مدافعان حرم که توسط زینب مولایی در 378 صفحه نوشته شده، درباره شهید «روح‌الله قربانی» است، کتابی که می‌توان به عنوان پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم از آن یاد کرد. کتاب که مورد تقریظ رهبری نیز واقع شده، فرازهایی از زندگانی شهید مدافع حرم، روح الله قربانی و محصول مصاحبه های نویسنده با همسر شهید و نزدیکان ایشان است، کتابی که از لابه‌لای ورق‌هایش بوی دلتنگی به مشام می‌رسد. «دلتنگ نباش» به زمان ازدواج شهید تا زمان شهادت ایشان می‌پردازد  و از زبان دانای کل برای مخاطب تعریف می‌شود، شهیدی که به هنگام بازگشت به ایران پس از مأموریتی 57 روزه و جلوی در مقر به شهادت رسیده است. نثر کتاب روان و خواندنی است و مخاطب از خواندن کتاب خسته نمی‌شود. نویسنده در کتاب و در قالب خاطرات، در کنار بیان خاطرات به مخاطب زندگی هم می‌آموزد و هیجان را نیز منتقل می‌کند و این‌گونه است که بعد از خواندن کتاب، تا چند روز ذهن را درگیر می‌کند،. مولایی در این کتاب به نوشتن خاطرات تنها بسنده نکرده و سعی دارد سبک زندگی شهید را به مخاطبانش نشان دهد. اگر به خواندن سرگذشت و کتاب های زندگی‌نامه شهدا علاقه‌مندید، این کتاب مناسب قطعاً گزینه مناسبی برای شما خواهد بود. در بخشی از کتاب دلتنگ نباش می‌خوانیم: «دو گلبرگ از لای کتاب بیرون افتاد. زینب عادت داشت گل‌هایی که روح‌الله برایش می‌گیرد را پرپر کند و لای کتاب خشک کند. در یکی از نبودن‌های روح‌الله وقتی دلتنگش شده بود، روی یکی از گلبرگ‌ها نوشت:«آنچنان مهر توأم در دل و جان جای گرفت/که اگر سر برود، از دل و از جان نرود» این گلبرگ را خودش نوشته بود، اما جریان گلبرگ دوم را نمی‌دانست. آن را برگرداند، دست‌خط روح‌الله را شناخت که روی گلبرگ نوشته بود: «عشق من! دلتنگ نباش...»   4- عمار حلب کتاب «عمار حلب» نوشته محمدعلی جعفری است که در 320 صفحه‌ نوشته شده و انتشارات روایت فتح آن را چاپ و منتشر کرده و هفتمین کتاب از مجموعه مدافعان حرم است که این انتشارات آنها را منتشر کرده است. کتاب «عمار حلب» که یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم است، روایت زندگی شهید محمدحسین محمدخانی است که در 9 تیرماه 1364 به دنیا آمد، در 8 تیر 1389 ازدواج کرد و 16 آبان 1394 در حلب به شهادت رسید. نویسنده در این کتاب شخصیت دغدغه‌مند و خستگی‌ناپذیر شهید محمدحسین محمدخانی را روبروی مخاطب  می‌نشاند؛ شخصیتی که هرجا احساس تکلیف کرده؛ دست به کار شده است؛ کمک به زلزله‌زدگان بم، برگزاری یادواره شهدا، تدفین شهید گمنام در دانشگاه، تفحص شهدا در منطقه شرهانی، اردوی راهیان نور، مسئولیت بسیج دانشگاه، مسئولیت هیئت دانشجویی، شرکت در اردوهای جهادی و نهایتاً حضور در جبهه سوریه از جاهایی است که شهید محمدخانی حضور داشته، حضوری که جدا از خودسازی، انسان‌های زیادی را متحول کرده است. کتاب عمار حلب 8 فصل دارد که عنوان آن را مصراعی از یک بیت شعر تشکیل داده است؛ هر فصل هم به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم شده که با شماره از هم حدا شده‌اند. «عمار حلب» از زبان راویان مختلفی بیان می‌شود و به همین دلیل تصویر جامعی از شهید را در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند، روایت‌های متعددی که از زندگی شهید محمدخانی بیان می‌کند و هریک بخشی از وجوه شخصیتی وی را نمایان می‌کند. در بخشی از کتاب عمار حلب می‌خوانیم: «حالا واقعاً نشسته بودم بالای سرش، توی معراج. مشمع را بازتر کردم. یاد کفن و پلاک و تسبیحی افتادم که توی خواستگاری به من هدیه داده بود. مال تفحص بود. توی غربت، خبر شهادتش را شنیدم. زنگ زد که با پدر و مادرم بیا توی منطقه تا با هم برگردیم. یک ماه توی ولایت غریبی چشمم به در سفید شد. هی امروز فردا می‌کرد. آخرم خودش نیامد و به قول خودش «خبرش آمد.» پدرش بی‌هوا آمد توی محل اقامت. دیدم دارد چپ و راست راه می‌رود وسط اتاق. حاج آقا گفت که زخمی شده. برویم دمشق دیدنش. بعد از 99 روز!»   5- یادت باشد یکی از کتاب‌های انتشارات شهید کاظمی درباره شهدای مدافع حرم که اتفاقاً از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم نیز است، کتاب «یادت باشد...» است. کتابی که محمدرسول ملاحسنی آن را در 328 صفحه نوشته است و از زبان همسر شهید بیان می‌شود. «یادت باشد...» اثری است درباره زندگی شهید مدافع حرم حمید سیاهکالی مرادی، جوانی از اهالی قزوین است که با مدرک کارشناسی ارشد نرم‌افزار و دان دوی کاراته، به خدمت حضرت زینب (س) درآمد و پاسدار شد. محمدرسول ملاحسنی با قلم جذاب خود توانسته روایت فرزانه همسر شهید درباره نحوه آشنایی، ازدواج، دوسال زندگی مشترک و در نهایت شهادت همسرش را به خوبی بنویسد. حمید سیاهکلی مرادی، یکی از شهدای مدافع حرم است که در سن 26 سالگی شهید شد و کتاب «یادت باشد..» درباره زندگی کوتاه اما عاشقانه این شهید و همسرش است که روایتی خواندنی و کمتر شنیده شده‌ای دارد، کتابی عاشقانه، جذاب و فانتزی که خودمراقبتی شهید در جزئیات زندگی برای مخاطب بسیار مشهود است. شاید این کتاب، به زعم بسیاری یکی از کتاب‌های زندگی‌نامه شهدای مدافع حرم باشد که بیش از حد به جزئیات پرداخته، اما از این جهت که نشان می‌دهد برای تربیت یک کودک از خشت اول زندگی باید چگونه رفتار کرد، یک کتاب آموزنده و پر از تجربه است؛ آنجا که یک تازه عروس دهه هفتادی چگونه و از قبل برای شهادت همسر و روزهای بعد از آن آماده است! در بخشی از کتاب یادت باشد می‌خوانیم: «با هر جان کندنی که بود برایش قرآن گرفتم تا راهیش کنم، لحظه آخر به حمید گفتم: «حمید تو رو به همون حضرت زینب(س) هرکجا تونستی تماس بگیر». گفت: «جور باشه حتماً بهت زنگ می‌زنم، فقط یه چیزی، از سوریه که تماس گرفتم چطوری بگم دوستت دارم؟ اونجا بقیه هم کنارم هستن، اگه صدای منو بشنون از خجالت آب میشم»؛ به حمید گفتم: «پشت گوشی به جای دوستت دارم بگو یادت باشه! من منظورت رو می‌فهمم». از پیشنهادم خوشش آمده بود، پله‌ها را که پایین می‌رفت برایم دست تکان می‌داد و با همان صدای دلنشینش چندباری بلند بلند گفت: «یادت باشه! یادت باشه!» لبخندی زدم و گفتم: «یادم هست! یادم هست.»   6- حاج قاسمی که من می‌شناسم یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم در سال‌های اخیر و  بعد از شهادت سردار سلیمانی، کتاب «حاج قاسمی که می‌شناسم» خاطرات علی شیرازی است که به اهتمام سعید علامیان در 168 صفحه نوشته شده و توسط انتشارات خط مقدم چاپ و منتشر شده است. کتاب‌ که از دوران جنگ و حضور علی شیرازی به‌ عنوان یکی از نیروهای سردار شهید حاج قاسم سلیمانی آغاز می‌شود، از خاطرات آشنایی‌ نویسنده با سردار سلیمانی از سال 1361 طی عملیات فتح المبین شروع می‌شود و تا فعالیت‌های حجه‌الاسلام شیرازی در کنار شهید سلیمانی در نیروی قدس ادامه می‌یابد. کسی که در شهریور 1390 به خواست سردار سلیمانی مسئول نمایندگی ولی‌فقیه در نیروی قدس می‌شود و هشت سال به طول می‌انجامد. کتاب«حاج قاسمی که می‌شناسم» به بیان خاطرات حجت الاسلام علی شیرازی از 38 سال آشنایی با سردار سلیمانی پرداخته، به 12 فصل تقسیم شده و در دوازده وجه به زندگی و شهادت سردار پرداخته است. نویسنده به شکل جذاب و گیرایی ابعاد مختلفی از زندگی شهید را بیان کرده و حساسیت‌های ایشان، سلوک و گرایشات مذهبی و سیاسی و حتی سیر تکامل روحی ایشان را در قالب خاطراتی از او بیان می‌کند. در بخشی از کتاب «حاج قاسمی که می‌شناسم» می‌خوانیم: «آن روز که آقا نشان ذوالفقار را به سینه‌ سردار سلیمانی زدند، یکی از بهترین روزهای زندگی‌ام بود. نه من، همه رفقایش از این اتفاق خوشحال بودند؛ جز او که راضی نبود بین او و بقیه فرماندهان تمایزی داشته باشد. ابتدا زیر بار نمی‌رفت. وقتی اصرار شد، شرط کرد که خبری نشود. پس از آن که نشان را گرفت، به او گفتم این مدال مربوط به شما نیست؛ متعلق به جبهه‌ مقاومت است!»   7- اسم تو مصطفاست کتاب «اسم تو مصطفاست» یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم، زندگی نامه داستانی شهید مصطفی صدرزاده، به روایت سمیه ابراهیم‌پور (همسر شهید) است که راضیه تجار آن را به رشته تحریر درآورده و انتشارات روایت فتح این کتاب را منتشر شده است. نویسنده در این کتاب که تقریظ رهبری را نیز دارد، سعی کرده زندگی شهید را متفاوت از روند سایر کتاب‌های اینچنینی به تصویر بکشند، کتابی که با نثری دلنشین از عشق، تعهد و باور می‌گوید و از شهیدی نزدیک ما می‌گوید، کسی که برخلاف بسیاری از شهدا، پاسدار نیست، بلکه چون بسیاری از افراد جامعه، مغازه‌دار و دامدار بوده ودر مقطعی حتی استخر داشته است واینگونه شخصیت شهید را برای مخاطب ملموس و نزدیک‌تر می‌کند. شهیدی که حیات و شهادتش با روز تاسوعا گره خورده است، او که در چهارسالگی و بر اثر اتفاقی در روز تاسوعا، نذر صاحب آن روز می‌شود تا زنده بماند و خدمت کند و در نهمین اعزام به سوریه و در روز تاسوعا به شهادت می‌رسد. شهیدی که بسیاری او را به نام «سید ابراهیم» می‌شناسند، با توانایی‌های فوق‌العاده و صلابتی کم‌نظیر در میدان‌های نبرد، اما در این کتاب نویسنده مخاطب را کنار همسر او می‌نشاند و از زندگی عاشقانه او می‌خواند، یک عاشقانۀ آرام از شمال تا جنوب که ساده و صمیمی اما پرماجراست.   در بخشی از کتاب اسم تو مصطفاست می‌خوانیم: «تو یک ماه از من کوچک‌تر بودی و این آزارم می‌داد، طوری که همان جلسۀ اول خواستگاری از پس چادری که جلوی دهنم گرفته بودم، به مامانم گفتم: بگو من یه ماه بزرگترم. مادرت شنید و گفت: اینکه چیز مهمی نیست! راست می‌گفت، چیز مهمی نبود، چون تو روزبه‌روز از من بزرگ‌تر شدی، آن‌قدر که دیگر در پوست خودت نگنجیدی، پوست ترکاندی و ششدی یکپارچه ماه، ماه شب چهارده.»   8- خاتون و قوماندان کتاب «خاتون و قوماندان» توسط مریم قربان‌زاده در 182 صفحه نوشته و انتشارات ستاره‌ها آن را چاپ و منتشر کرده است، کتابی که مزین به تقریظ رهبری و یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم میان مخاطبان است. این کتاب روایت عاشقانه و صادقانه همسر علیرضا توسلی، ام‌البنین حسینی از پانزده سال زندگی و دلدادگی است و نویسنده با حفظ امانت راوی، خاطرات تلخ و شیرین این زوج مهاجر را با قلمی دلنشین و صمیمی برای مخاطب روایت می‌کند. کتاب «خاتون و قوماندان» در دو بخش روایت می‌شود، بخش اول که به زندگی پیش از ازدواج و تا شروع زندگی مشترک ام‌البنین می‌پردازد و در بخش دوم به اعزام شهید و رفتن او به سوریه می‌پردازد. کتاب از نگاه یک زن نوشته شده، یک بانوی افغانستانی که سال‌ها ساکن ایران است و با سختی‌های بسیاری در ایران روبروست. در لابه‌لای خاطرات گفته شده توسط خانم حسینی، مخاطب با زندگی مهاجران افغانستانی و مشکلات آنها آشنا می‌شود و از صبوری و تلاش چنین زنانی شگفت‌زده. کتاب با روایتی ساده و بیانی روان، زندگی پرفراز و نشیبی را پیش روی مخاطب می‌گشاید و از صبر و روح بزرگ شهید توسلی و همسرش می‌گوید. «خاتون و قوماندان» تصویری ماندگار از انسان‌هایی است که در سخت‌ترین لحظات با قدرت ایمانی خوئ زیبایی می‌آفرینند، شیرمردان و شیرزنانی که برای امنیت و آرامش ما از عزیزترین داشته‌های خود گذشتند.   در بخشی از کتاب «خاتون و قوماندان» می‌خوانیم: «ستون خانه شد جای ثابت علیرضا. همیشه همان‌جا می‌نشست و لم می‌داد و پیاله تخمه را به سرعت برق تبدیل به تلی از پوست می‌کرد. اجازه می‌داد بچه‌ها از سروکولش بالا بروند و دورِ ستوت چرخ بزنند و بدوند و از لابه‌لای دست و پا و سر بچه‌ها اخباری ببیند یا فوتبالی تماشا کند و من داخل آشپزخانه این صحنه نادر را ببینم. تصویری که هرچند ماه یک‌بار در زندگی من به نمایش درمی‌آمد و با تمام وجودم حس می‌کردم یک خانواده‌ایم؛ یک پدر لمیده، بچه‌های پرسروصدا، تلویزیون روشن، کاسه تخمه و من هم دستم به آرد و خمیر که برای شام بولانی سرخ کنم و گرم گرم سر سفره بگذارم. علیرضا چه بود و چه نبود ستون خانه‌مان بود.»   9- خداحافظ سالار یکی از برترین و البته پرفروش‌ترین کتاب‌های مدافعین حرم میان مخاطبان، کتاب «خداحافظ سالار» نوشته حمید حسام است، کتابی که از اولین‌‌ زندگی‌نامه‌های شهدای مدافع حرم است و در 448 صفحه نوشته و توسط انتشارات 27 بعثت در سال 1396 چاپ و منتشر شده است. کتاب از سال 90 و بحران دمشق که در آستانه‌ سقوط قرار داشت، مجموعه‌ای از خاطرات همسر شهید حاج حسین همدانی است که مطالعه آن، ابعاد جدید و جذابی از زندگی و شخصیت شهید را پیش‌روی مخاطب قرار می‌دهد. این کتاب حاصل 44 ساعت گفت‌وگو با همسر شهید است و نوع روایت داستانی، هیچ دخل و تصرفی در آن وارد نکرده است. بخشی از کتاب به خاطرات و نقش شهید در تأسیس سه لشکر سپاه در سال‌های دفاع مقدس و مأموریت‌های متعدد شهید از جمله حضور در آفریقا و در نهایت دفاع از حرم اهل بیت در سوریه می‌پردازد،  همه این‌ها در کنار شنیدنی‌های قصۀ حرم و مقابله با تکفیری‌ها در این کتاب آورده شده است. نثر کتاب نه آن‌قدر پیچیده و نه بیش از اندازه سطحی است، اما چه می‌شود که خواننده در آخر داستان زندگی یک شهید، غافل‌گیر و ناراحت می‌شود؟ برای دانستن جواب این پرسش، چه راهی بهتر از خواندن کتاب...! در بخشی از کتاب خداحافظ سالار آمده است: «می‌دونید اینا کی ان؟ منتظر بودیم که بگوید تک‌نیراندازهای جیش‌الحر یا یک گروه مسلح دیگر هستند اما به جای این اسم‌ها گفت: اینا باقی‌مونده‌های لشکر عمر سعد و شمرن! امروز قناصه دست‌شون گرفتن و می‌خوان خودشون رو برسونن به حرم! حتی اسم گردان تک‌تیراندازشون رو هم گذاشتن گردان حرمله!» به قلم "طاهره راهی"  کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.     

معرفی 10 کتاب جذاب و موثر؛ برای افزایش سطح آگاهی آدمی برای پیشرفت در کارها و رسیدن به اهدافش در تمامی زمینه‌ها، به آگاهی و اطلاعات نیاز دارد و همواره باید اطلاعات خود را به‌روزرسانی کرده و سطح آگاهی خود را افزایش دهد. کتاب‌‌ها یکی از قدیمی‌ترین و بهترین ابزار برای افزایش سطح آگاهی بشر بوده‌اند. در این مطلب با 10 کتاب جذاب و خواندنی که باعث افزایش سطح آگاهی می‌شوند، آشنا می‌شوید؛ کتاب‌هایی از بهترین نویسندگان دنیا. معرفی کتاب هایی که سطح آگاهی و اطلاعات تان را بالا می برند اطلاعات و آگاهی از دیرباز در زندگی بشر اهمیت فراوانی داشته است؛ چراکه برای انجام هر کاری از ساده‌ترین کارها گرفته تا دشوارترین‌ها، ما به آگاهی و اطلاعات نیاز داریم. از آن‌جایی که زمان و عمرمان محدود است و نمی‌توانیم همه چیز را خود به تنهایی تجربه کنیم، بنابراین کسب اطلاعات و آگاهی از دنیای بیرون در زندگی ما از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. «آگاهی شفابخش است»  «آگاهی رمز خوشبختی و موفقیت است» این جملات شاید به گوش شما خورده باشد و بارها و بارها این جملات را در سمینارها و صحبت‌های سخنرانان و یا روانشناسان برجسته شنیده باشید، اما آگاهی نه تنها در زمینه روانشناسی می‌تواند کلید قفل روابط باشد؛ بلکه بسته به علایق و حوزه‌های فعالیت‌ کاری ما، این آگاهی و اطلاعات می‌توانند متغیر و راه‌گشای مسیر پیروزی‌ها و موفقیت‌ها باشند. به‌دست‌آوردن آگاهی در دنیای امروز، بسیار راحت‌تر و سریع‌تر از گذشته شده است؛ چراکه با پیشرفت سریع علم و تکنولوژی، تنها با زدن یک کلید روی کیبورد لپ‌تاپ یا گوشی همراه، ما با انبوهی از اطلاعات و آگاهی‌ها در مورد موضوع مورد نظر خود مواجه می‌شویم. انسان‌های کنجکاو و جستجوگر همواره در قفسه‌های کتابخانه‌ها و سایت‌ها به دنبال کتاب‌هایی هستند تا آگاهی و اطلاعاتشان را تقویت کرده و لازمه رشد و شکوفایی آنها را محقق سازند. در این مبحث به معرفی کتاب‌هایی می‌پردازیم که سطح آگاهی‌تان را افزایش می دهند. 10 کتاب جذاب و خواندنی برای افزایش سطح آگاهی 1. تکه هایی از یک کل منسجم  کتاب «تکه هایی از یک کل منسجم» یکی از بهترین و جذاب‌ترین کتاب‌ها در زمینه بالا بردن سطح دانش، آگاهی و خودشناسی انسان است. تکه هایی از یک کل منسجم اثر نویسنده روانشناس جوانی به نام خانم پونه مقیمی است که چاپ آن در انتشارات بینش نو از چاپ 300 هم فراتر رفته و از پرفروش‌ترین کتاب‌های روانشناسی است. تکه‌ هایی از یک کل منسجم، در بردارنده 9 فصل است که در هر کدام از فصول از واقعیت‌های زندگی، بخش‌های مشترک انسان‌ها (عشق، شادی، غم و تنهایی)، احساسات، روابط و چگونگی صمیمیت در آن‌ها سخن به میان آمده است. خانم مقیمی با زبانی ساده و لحنی صمیمی و شیرین، تجربیاتش در زمینه روانشناسی و مشاوره‌هایی که با مراجعین خود داشته را در کتاب تکه‌هایی از یک کل منسجم بیان کرده، هم‌چون روانشناسی دلسوز که گویی روبروی ما نشسته و سخن می‌گوید. نویسنده در جایی از مقدمه کتاب تکه‌هایی از یک کل منسجم بیان می‌کند که سپاسگزار مراجعینی است که اجازه ورود به دنیای زیبا و رنج‌کشیده درونشان را دادند و او را به سخت‌ترین و دردناک‌ترین خاطراتشان بردند. پونه مقیمی هم‌چنین توانسته با حضور فعال در فضای مجازی خوانندگان کتابش را افزایش دهد. با مطالعه تجربیات و مطالب با ارزش روانشناسی که در کتاب تکه هایی از یک کل منسجم بیان شده می‌توانیم از خود یک مشاور آگاه بسازیم تا هم خود را بهتر بشناسیم و هم اینکه بدانیم که در روابط با افراد چگونه باید عمل کنیم. هم‌چنین در می‌یابیم که آدم‌ها را آن‌طور که هستند بپذیریم نه آن‌گونه که ما می‌خواهیم باشند و اینکه چطور در جریان تلخی و شکست‌های زندگی بتوانیم با درونمان تنها شده و از طریق خودشناسی، الماس درونمان را کشف کنیم. در اکثر نوشته‌های نویسنده این جمله که؛ "تنها بودن نقص نیست"، مشهود است. لقمه‌ای از کتاب تکه هایی از یک کل منسجم: "فرار ما از تنهایی، شبیه فرار از خودمان است. شبیه به این است که می‌خواهیم بخشی از بدنمان را بپذیریم؛ چون دیدن و حس کردنش دردآور است، فقط کافیست روزی مجبور شویم با آن بخش «دردآور» مواجه شویم؛ آن روز، روز غمگینی خواهد بود اما پس از آن «پذیرش» شروع می‌شود و زمانی که درد را پذیرفتیم، درد شبیه به جریانی بیدارکننده در ما می‌چرخد و از بدنمان بیرون می‌رود و ما «تغییر» را حس خواهیم کرد"   2. کار عمیق کتاب «کار عمیق» یکی دیگر از کتاب‌های بی‌نظیری است که در زمینه افزایش آگاهی، توسعه فردی، تمرکز، توجه و مدیریت زمان حائز اهمیت است. کتاب کار عمیق از پرفروش‌ترین کتاب‌های کسب و کار وال استریت ژورنال و بهترین کتاب آمازون در سال 2016 است و در ایران توسط نشر نوین و میلکان به چاپ رسیده است. کتاب کار عمیق اثر نویسنده معروف حوزه خودیاری، کال نیوپورت، مدرس علوم کامپیوتر دانشگاه جورج تاون و محقق رسانه‌های اجتماعی است. نویسنده، کار عمیق را اینگونه تعریف می‌کند که: «کار عمیق تمرکز عمیق و بدون حواس پرتی در انجام کار یا وظیفه‌ای پرمسئولیت است، کار عمیق در واقع مهارتی است با تمرکز بالا که باعث می‌شود بهترین نتیجه برای ما حاصل شود و بالاترین موفقیت را برای ما به ارغوان آورد.» در عصر مدرن و پرسرعت امروزی ما با هجوم تکنولوژی، اینترنت، ایمیل و شبکه اجتماعی و ... مواجه هستیم؛ در چنین شرایطی تمرکز ما بر روی کارها به طرز چشم‌گیری کاهش پیدا کرده و سرعت در کار جای خود را به کیفیت داده است و از کار عمیق و با تمرکز دور شده‌ایم. نویسنده در کتاب کار عمیق راهکارهایی را برای انجام کار عمیق و باتمرکز بیان می‌کند و اظهار می‌دارد که تنها زمانی، در زندگی شخصی و کاری خود فردی ارزشمند و موفق خواهیم شد که کارهایی عمیق و با تمرکز کامل انجام دهیم. اکثر نویسندگان برجسته و ماندگار با تمرکز فراوان، ساعت‌های طولانی غرق در نوشته‌ها و افکارشان بودند. کال نیوپورت در بخش اول کتاب کار عمیق ایده اصلی خود را این‌گونه بیان می‌کند که: «کار عمیق ارزشمند، کمیاب و هدفمند است» و در بخش دوم کتاب کار عمیق دستورالعمل‌ها ‌و قوانینی را برای انجام کار عمیق بیان می‌کند و آن‌ها را به طور کامل توضیح می‌دهد:  قانون اول: عمیق کار کنید!  قانون دوم: سر رفتن حوصله‌تان را بپذیرید!  قانون سوم: رسانه‌های اجتماعی را ترک کنید!  قانون چهارم: کم عمقی را کاهش دهید! در قسمی از کتاب کار عمیق می‌خوانیم: «مزیت تمرین، تمرکز عمیق و شدید این است که؛ فرد را مجبور می‌کند تمام توجه خود را صرف کارش کند، در نتیجه دیگر زمانی برای فکر کردن به چیزهای نامربوط یا نگرانی درباره مسائل گوناگون باقی نمی‌ماند.»  کتاب کار عمیق مناسب افرادی است که زمان‌های زیادی از روز خود را مشغول تکنولوژی‌، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی و... هستند و همچنین نویسندگان و دانش آموزان و برنامه نویسان و افرادی که نیاز به یادگیری و آگاهی عمیق و تمرکز بالا دارند.   3. خودشناسی کتاب «خودشناسی» اثر آلن دوباتن نویسنده و فیلسوف سوئیسی است که توسط محمدهادی حاجی بیگلو ترجمه شده و کتاب‌سرای نیک آن را منتشر کرده است. کتاب خودشناسی آلن دوباتن از خواندنی‌ترین و جذاب ترین و تفکر برانگیزترین کتاب‌ها در زمینه افزایش آگاهی، شناخت شخصیت و سفر به درون خود است، که در کشور ما نیز خوانندگان زیادی را به خود اختصاص داده است. نگارش کتاب خودشناسی، بسیار ساده و روان است و از اصطلاحات پیچیده و غیر قابل فهم، تهی می‌باشد. کتاب با حجم کم و سرشار از نکات تامل برانگیز است و به خواننده این امکان را می‌دهد که با مطالعه راهکارها و انجام تمرینات ارائه شده در هر بخش از کتاب، به شناخت خویش از جنبه‌های مختلف دست پیدا کند. در اکثر کتاب‌‌های روانشناسی و فلسفی همواره به خودشناسی به عنوان اولین گام برای رسیدن به موفقیت در زندگی تاکید شده است. در روایات نیز، بارها و بارها به اهمیت خودشناسی و لزوم شناخت خود، سفارش شده است؛ تا جایی که گفته شده، برای شناخت خدا، باید ابتدا خودت را بشناسی و کسی که خودش را خوب بشناسد، به خداشناسی می‌رسد. در جایی از جلد کتاب خودشناسی آمده است؛ که از سقراط خواسته شده تا فلسفه را در یک جمله خلاصه کند و او پاسخ می‌دهد که؛ «خودت را بشناس!» هدف آلن دوباتن در کتاب خودشناسی این است که به ما یاد بدهد تا چگونه از جنبه‌ها و دیدگاه‌های مختلف به ویژگی‌های درونی‌مان نگاه کنیم تا از این طریق شناختمان از خود را افزایش دهیم و به تصویری صحیح از خودشناسی برسیم، تا بتوانیم زندگی آگاهانه‌تری داشته باشیم. فهرست مطالب کتاب خودشناسی عبارت است از: بخش اول: از خود بی‌خبری  بخش دوم: تعمق فلسفی  بخش سوم: هویت عاطفی  بخش چهارم: روراستی و طفره روی  بخش پنجم: قضاوت در باب خویشتن  بخش ششم: شک گراییبرشی از کتاب خودشناسی: «ما که با خودمان غریبه ایم، در نهایت دست به انتخاب‌های بدی می‌زنیم: از رابطه بیرون می‌آییم که چه بسا می‌توانست خیلی خوب پیش برود. در موقع مناسب به واکاوی استعدادهای کاریمان نمی‌پردازیم، با دم دمی مزاجی و رفتارهای زننده دوستانمان را از خود می‌رانیم. اصلاً متوجه نیستیم که چطور جلوی چشم دیگران سبز می‌شویم و آنان را وحشت زده یا شوکه می‌کنیم. اشتباه خرید می‌کنیم و برای تعطیلات به جاهایی می‌رویم که در واقع اصلاً برایمان لذت بخش نیست.» «عشق به خویشتن، تعیین کننده این است که؛ چقدر می‌توانیم مستقل باشیم و چقدر می‌توانیم روی ایده‌های حلاجی شده خود پافشاری کنیم. وقتی سطح عشقمان به خویشتن، به قدر کافی باشد. می‌توانیم به سهولت به دیگران نه بگوییم؛ دیگر دیوانه وار سعی نخواهیم کرد دیگران را راضی نگه داریم.»   4. تخت خوابت را مرتب کن کتاب «تخت خوابت را مرتب کن» یکی از بهترین کتاب‌ها در زمینه خودیاری و آگاهی است. خودیاری، مکتبی است که از طریق آگاه کردن فرد با اصول مبتنی بر روانشناسی به فرد کمک می‌کند تا با ایجاد تغییر، زندگی شخصی، عاطفی و اقتصادی‌اش را بهبود ببخشد. کتاب تخت خوابت را مرتب کن اثر ویلیام اچ مک ریون نویسنده آمریکایی است. وی نزدیک 40 سال به عنوان فرمانده نیروی دریایی خدمت کرده و اکنون رئیس دانشگاه تگزاس است، سخنرانی او در روز فارغ التحصیلی کلاسش در دانشگاه تگزاس، جرقه‌ی ذهنی او برای نوشتن کتاب تخت خوابت را مرتب کن شد. چگونه می‌شود با مرتب کردن تخت خواب به خودیاری و آگاهی رسید؟ چگونه می‌شود با انجام این کار ساده زندگی ما دستخوش تغییر شود؟ چگونه چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ این‌ها سوالاتی است که ممکن است در وهله اول با شنیدن نام کتاب در ذهنتان نقش ببندد؛ بهتر است صبور باشید و با خواندن و تهیه آن از سایت پاتوق کتاب پاسخ سوالات خود را دریابید. کتاب تخت خوابت را مرتب کن به یک آموزش مهم می‌پردازد؛ اینکه چگونه می‌شود با انجام کارهای به ظاهر کوچک و ساده تغییرات عمیقی در زندگی رقم زند، همچنین کتاب تخت خوابت را مرتب کن یک انگیزه و نیروی محرکی برای دستیابی به موفقیت‌ها و اهداف بزرگ در زندگی است. نویسنده در کتاب تخت خوابت را مرتب کن به 10 اصل مهم می‌پردازد که در در زمانی که فرمانده نیروی دریایی بوده با استفاده از تجربیاتش این 10 اصل را بیان کرده است و توانسته از مشکلات و سختی‌های آن دوران سربلند بیرون بیاید. این ده اصل به صورت 10 فصل در کتاب تخت خوابت را مرتب کن آمده و نویسنده در هر فصل به توضیح کامل اصول پرداخته است. فصل اول: روز خود را با انجام دادن یک کار شروع کنید!  فصل دوم: همه کارها را به تنهایی نمی‌توان انجام داد!  فصل سوم: مهم‌ترین چیز وسعت قلب شماست!  فصل چهارم: زندگی عادلانه نیست، راه خود را ادامه دهید!  فصل پنجم: شکست شما را قوی‌تر می‌کند!  فصل ششم: باید جسارت زیادی داشته باشید!  فصل هفتم: جلوی زورگوها بایستید! فصل هشتم: در موقعیت درست قرار بگیرید!  فصل نهم: به دیگران امید بدهید!  فصل دهم: هرگز تسلیم نشوید! تکه‌هایی از کتاب تخت خوابت را مرتب کن: «مرتب کردن تخت خواب، فرصتی برای ستایش شدن نیست؛ از من انتظار می‌رفت که این کار را انجام دهم. این اولین کار من در روز است و انجام درست آن مهم است؛این کار نظم و انضباط و توجه من را به جزئیات نشان می‌دهد و در پایان روز این را به من یادآوری می‌کرد که کار خوبی انجام داده‌ام و مهم نیست که آن کار چقدر کوچک است.»  «متوجه شدم که شکست‌های گذشته من را قوی کرده است، به من آموخته است که هیچکس از اشتباه کردن مصون نیست.» «بدون داشتن جسارت زیاد هرگز نخواهید فهمید که واقعاً چه چیزی در زندگیتان ممکن است.»   5. خودت باش دختر یکی از کتاب‌های بی‌نظیری که آگاهی ما را در زمینه‌های مختلف از جمله عزت نفس و رشد فردی بالا می‌برد؛ کتاب آگاهی بخش «خودت باش دختر» است که با نام فرعی صورتت را بشور دختر هم شناخته شده است. کتاب خودت باش دختر، از پرفروش‌ترین کتاب‌های جهان و آمازون در سال 2018 بوده است و در کشور ما نیز فروش بالایی را به خود اختصاص داده است. خانم ریچل هالیس نویسنده جوان آمریکایی کتاب خودت باش دختر، در حوزه سبک زندگی، رشد فردی و عزت نفس سبک جدیدی را بنیان‌گذاری کرده است. ریچل هالیس معتقد است که؛ هر کس باید خودش مسئولیت زندگی‌اش را به عهده بگیرد و این‌که هر فردی تنها و تنها خودش مسئول تمام اتفاقات زندگی‌اش است و باید تغییرات مثبتی در زندگی خویش ایجاد کند. نویسنده کتاب خودت باش دختر با استفاده از تجربیات شخصی‌اش و داستان‌های خود، به زنان کمک می‌کند تا بر دروغ‌هایی که جامعه به آنها تحمیل کرده غلبه کنند و دروغ‌هایی که در مورد خودشان باور کرده‌اند را رد کنند و دست از باورهای غلط در مورد خود بردارند. شاید خواننده با شنیدن نام کتاب خودت باش دختر، گمان کند که با کتابی انگیزشی روبرو است در حالی که نویسنده با ارائه راه حل‌های آگاهی‌بخش در سرتاسر کتاب سعی دارد، تا مخاطب را برای رسیدن به اهداف و خواسته‌هایش همراهی کند و به افزایش آگاهی و شناخت فرد از خود کمک کند؛ چراکه بدون آگاهی از این‌که الان کجا ایستاده‌اید، نمی‌توانید تبدیل به آدمی جدید شوید. هنگامی که به خودآگاهی می‌رسید، این شناخت باور به خود بسیار ارزشمند است. کتاب خودت باش دختر در 20 فصل تقسیم‌بندی شده است که هر فصل به دروغ‌های متفاوتی که زنان معمولاً به خود می‌گویند، می‌پردازد. مانند: سرنوشت من این است که چاق باشم، من به اندازه کافی خوب نیستم، تا به امروز باید پیشرفت می‌کردم. موضوع مهم دیگری که در این کتاب مطرح می‌شود، این است که؛ خودمراقبتی برای یک زندگی شاد و رضایت بخش ضروری است. هالیس می‌نویسد: «مراقبت از خود باید یک اولویت باشد، نه یک فکر بعدی و نه کاری که اگر وقت داشته باشید، انجام دهید.»  وی خوانندگان را تشویق می‌کند که با کارهایی نظیر مدیتیشن، ورزش و استراحت برای خودشان وقت بگذارند. نویسنده همچنین به اهمیت اهداف و اقدام برای آنها تاکید دارد و می‌گوید: «شما نمی‌توانید فقط برای هدف خود آرزو کنید، شما باید برای رسیدن به آن تلاش کنید.» چند جمله ناب از کتاب خودت باش دختر: «زندگی نباید به معنای زنده ماندن باشد، بلکه باید به معنای زندگی کردن باشد.» «فقط خودتان هستید که قدرت تغییر زندگی‌تان را در دست دارید.» «دنیا پر است از آدم‌هایی که شرایطی سخت‌تر از من و شما داشته‌اند، اما هر روز بیدار می‌شوند و برای زندگی کردن تلاش می‌کنند.»   6. صد سال تنهایی کتاب «صد سال تنهایی» به زبان اسپانیایی از برترین و پرفروش‌ترین رمان‌های تاریخ ادبیات است. این کتاب مملو از آگاهی‌‌های فراوان و درس‌های بی‌نظیر برای خوانندگان این رمان جذاب است. کتاب صد سال تنهایی اثر گابریل گارسیا مارکز، نویسنده، روزنامه نگار، ناشر و فعال سیاسی است؛ این نویسنده در بین مردم کشورهای آمریکای لاتین با نام گابو یا گابیتو مشهور بود. مارکز که او را بیشتر از سایر آثارش به خاطر رمان صد سال تنهایی می‌شناسند، در سال 1982 برنده جایزه نوبل ادبیات شد. رمان صد سال تنهایی، درخشان‌ترین رمان در ادبیات کشور کلمبیا است که تاکنون مترجمان زیادی داشته و به بیش از 30 زبان دنیا ترجمه شده است. صد سال تنهایی این رمان آگاهی‌بخش نمونه‌ای موفق در سبک رئالیسم جادویی، حاصل کار و تلاش نویسنده‌ای است که به گفته خود برای نگارش این کتاب،  15 ماه خود را در خانه حبس کرده بود. درون مایه اصلی کتاب 100 سال تنهایی، همان‌طور که در نام کتاب مشخص شده، تنهایی است و این کتاب اولین رمانی بود که مردم آمریکای لاتین خودشان را با آن شناختند. کتاب صد سال تنهایی به شرح زندگی شش نسل خانواده بوئندیا پرداخته است که نسل اول آنها در دهکده‌ای به نام ماکوندو ساکن می‌شود؛ این خانواده در این دهکده هیچ ارتباطی با دنیای بیرون نداشتند و تنها ارتباط آنها با کولی‌هایی بود، که گاهی اوقات برای آنها کالا و وسایل می‌آوردند. نویسنده با نوشتن از کولی‌ها به شرح کارهای جادویی آنها می‌پردازد. در واقع این دهکده را "خوزه آرکادیو بوئندیا" بر اساس رویایی که می‌بیند، می‌سازد؛ دهکده‌ای که تمام آن آینه بوده و گویی جهان را به نمایش می‌گذارد. این کتاب سرنوشت همه اعضای خانواده را به سمت و سوی تنهایی و انزوا سوق می‌دهد و از کشمکش و درگیری‌های آن‌ها در مقابل میل به تنهایی و نیاز به داشتن عشق می‌گوید. مرگ و ناپدید شدن بعضی از شخصیت‌های کتاب صد سال تنهایی به جادویی شدن این رمان آگاهی‌بخش می‌افزاید. برگزیده‌ای از جملات کتاب صد سال تنهایی: «مرگ از پیری نمی‌آید، بلکه با فراموشی می‌آید»  «برای عشق مبارزه کن ولی هرگز آن را گدایی نکن!» «انسان تنها زمانی حق دارد به انسانی دیگر از بالا به پایین بنگرد که ناگزیر است او را یاری رساند، تا روی پای خود بایستد»  اگر می‌خواهید رمانی جذاب در مورد یکی از شاهکارهای بشر یعنی تنهایی را بخوانید؛ رمان صد سال تنهایی مارکز را مطالعه کنید، چراکه با خواندن آن علاوه بر افزایش آگاهی، نگرش شما به دنیا دیگر شبیه روزهای قبل از مطالعه کتاب نخواهد بود. این رمان فراتر از تصور شما، از آن کتاب‌هایی است که باید در طول زندگی خود، حداقل یک بار آن را خواند!   7. انسان در جستجوی معنا کتاب «انسان در جستجوی معنا» از پرنفوذترین و آموزنده‌ترین کتاب‌ها در زمینه افزایش آگاهی و یافتن معنای واقعی زندگی است، که توسط امیر لاهوتی ترجمه شده و انتشارات جامی آن را منتشر کرده است. ویکتور امیل فرانکل نویسنده کتاب انسان در جستجوی معنا در 26 مارس 1905 در وین به دنیا آمد. وی دارای مدرک دکترای اعصاب و روان از دانشگاه اتریش و بنیان‌گذار یکی از روش‌های درمانی در علم پزشکی به نام معنادرمانی یا لوگوتراپی است. مکتب معنادرمانی ویکتور فرانکل، امروز یکی از بهترین مکاتب روانشناسی جهان است. ویکتور فرانکل یهودی در سال 1942 به اردوگاه کار اجباری تبعید شد، او در جنگ جهانی دوم والدین، همسر و برادرش را از دست داد و سخت‌ترین روزهای عمرش را در شرایط بحرانی اردوگاه سپری کرد. گذراندن این شرایط سخت باعث شد؛ تا او پس از آزادی، تجربیات خود در سال‌های تبعیدش را، در کتابی به نام انسان در جستجوی معنا منتشر کند. کتاب انسان در جستجوی معنا، دارای دو بخش عمده است: بخش اول؛ که مربوط به سرگذشت نویسنده (فرانکل) در اردوگاه کار اجباری است و بخش دوم: در مورد مکتب معنادرمانی یا لوگوتراپی فرانکل است. آیا تاکنون به معنای زندگی خود فکر کرده‌اید؟ آیا با دیدن حوادث و اتفاقات ناگوار و حتی شنیدن یک بیت شعر که از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود؟ به فکر فرو رفته‌اید، که این زندگی چه معنایی دارد؟ کتاب انسان در جستجوی معنا به ما می‌آموزد؛ که همه انسان‌ها باید به دنبال معنا و هدفی برای زندگی خود باشند و این معنا در افراد مختلف متفاوت است. در مسیر زندگی از میان اتفاقات ناگوار و سخت به راحتی عبور می‌کنیم و از آنها شکایت می‌کنیم، بی‌آنکه بدانیم، در دل این سختی‌ها و دشواری‌ها معنایی نهفته است. نویسنده همچنین با استفاده از تجربیات شخصی خود عمیق‌ترین معانی زندگی را مورد بررسی قرار می‌دهد. جملات ناب از کتاب انسان در جستجوی معنا: «انسان می‌تواند در هر زمان، هر رنجی را تاب آورد، مادامی که معنایی در آن بیابد» «این وظیفه لوگوتراپی است که بیمار را در یافتن معنا در زندگی، اندیشه‌های پنهانی وجود و معنای نهفته ی آن یاری کند» «اگر زندگی دارای مفهومی باشد؛ پس باید رنج هم معنایی داشته باشد» «آن کس که چرایی زندگی خود را یافته باشد، با هر چگونگی خواهد ساخت» خواندن کتاب پرعمق انسان در جستجوی معنا را که از پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین کتاب‌های جهان است؛ به افرادی که به دنبال پیدا کردن معنای زندگی خود هستند، توصیه می‌کنیم.  خواندن این کتاب به ما کمک می‌کند تا رنج‌هایمان را بهتر درک کنیم و اگر زمانی دچار ناامیدی و افسردگی شدیم، راهکار مقابله با آن را بدانیم.    8. بیندیشید و ثروتمند شوید کتاب «بیندیشید و ثروتمند شوید»، یکی از معروف‌ترین و موثرترین کتاب‌ها در زمینه افزایش آگاهی، خودیاری و توسعه فردی است. بیندیشید و ثروتمند شوید با ترجمه مهین خالصی توسط انتشارات نسل نواندیش منتشر و برای خرید در سایت پاتوق کتاب ارائه می‌شود. ناپلئون هیل نویسنده آمریکایی کتاب بیندیشید و ثروتمند شوید در سال 1883 متولد شد؛ و با نوشتن این کتاب که از پرفروش‌ترین آثار وی است توانست شهرت فراوان و ثروت بسیار کسب کند. ناپلئون هیل «بیندیشید و ثروتمند شوید» را در سال 1937 در زمان بحران اقتصادی به نگارش درآورد. اگرچه عنوان و متن بیشتر کتاب حول محور افزایش آگاهی در زمینه ثروت و درآمد افراد می‌چرخد؛ اما نویسنده همچنین اصول و قواعدی را برای موفقیت افراد در هر کاری بیان می‌کند.  بیندیشید و ثروتمند شوید نتیجه 25 سال تحقیق و مصاحبه هیل با بیش از 500 نفر از افراد ثروتمند، برجسته و پیشرو در زمینه‌های مختلف؛ اقتصاد، سیاست، اختراع و... است. که از جمله آنها می‌توان به بیل گیتس، مایکل جردن، توماس ادیسون، هنری فورد و... اشاره کرد. هدف اصلی کتاب بیندیشید و ثروتمند شوید این است که؛ به خوانندگان بگوید که تنها آرزوی داشتن ثروت و موفقیت کافی نیست، بلکه باید با پشتکار و تلاش فراوان اهدافمان را محقق سازیم. این کتاب همچنین به خواننده، این آگاهی را می‌دهد که چگونه بتواند با تغییر ذهنیت و عادات خود به موفقیت دست یابد. بیندیشید و ثروتمند شوید، شامل 13 قانون طلایی است؛ که هر شخصی می‌تواند با آگاهی کامل از این قوانین و برنامه‌ریزی برای آنها، به اهداف خود جامه عمل بپوشاند. در زیر به 3 مورد از این قوانین 13 گانه اشاره می‌کنیم:  1. اصل تخصص؛ شما باید آگاهی و مهارت لازم را برای کار و هدف خود کسب کنید. 2. اصل ذهن؛ شما باید با افراد آگاه، هوشمند و موثر همکاری کنید و از آگاهی و تجارب آنان استفاده کنید. 3 .اصل اشتیاق به هدف؛ باید هدف مشخص و معینی داشته باشید و از آن دلسرد نشوید و پشت کار و تلاش لازم برای رسیدن به آن را داشته باشید. کتاب بیندیشید و ثروتمند شوید به این خاطر که، یکی از قدیمی‌ترین و در عین حال موثرترین کتاب‌ها در زمینه افزایش آگاهی برای رسیدن به موفقیت است؛ بارها و بارها توسط افراد زیادی مطالعه شده، اما توصیه می‌شود هر شخصی حداقل یک بار آن را مطالعه نماید.   9. هنر ظریف بی خیالی  کتاب «هنر ظریف بی خیالی» در زمره پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین کتاب‌های جهان، در زمینه افزایش آگاهی است. نویسنده کتاب هنر ظریف بی‌خیالی، مارک منسون نام دارد که در گروه نویسندگان حوزه خودیاری است. کار اصلی مارک منسون، وبلاگ نویسی است و مطالبی را هم که در کتاب‌هایش عنوان کرده، به صورت پراکنده در وبلاگش مطرح کرده است. این نویسنده آمریکایی علاقه زیادی به روانشناسی دارد و در کتاب هنر ظریف بی‌خیالی مسائل مربوط به زندگی خود را وارد کرده است و مخاطب با خواندن این کتاب به نویسنده احساس نزدیکی بیشتری خواهد داشت. مارک منسون در کتاب هنر ظریف بی‌خیالی بیان می‌کند؛ که رشد و آگاهی با چاشنی اندوه همراه است از این رو هرگونه رشدی نیازمند وداع است. وداع با ارزش‌های سابق، هویت سابق و رفتارهای سابق.  اگر بخواهیم کتاب هنر ظریف بی‌خیالی را در یک جمله خلاصه کنیم؛ باید بگوییم که هدف اصلی این کتاب، این است که به ما بگوید: ما آنقدرها فرصت و انرژی و زمان نداریم که به همه چیز اهمیت بدهیم. باید بی خیال خیلی چیزها بشویم تابتوانیم تمام ذهن و انتخاب‌های خود را روی مسائل و اهداف مهم و مشخص، متمرکز کنیم. جهان کنونی ما زندگی خوب را در داشتن ماشین لوکس و خانه‌های گران قیمت به ما نشان می‌دهد و دائماً در پی القای چیزهای مثبت و فوق العاده و در عین حال غیر واقعی است و بر انتظارات مثبت در ما تاکید دارد.  ساختن یک زندگی عالی، خیلی خوب است، اما مشکل در این است که وقتی به چیزی بیش از حد ارزش و اهمیت بدهید؛ سلامت فکر و روان خود را به خطر انداخته‌اید. چند لقمه آگاهی از کتاب هنر ظریف بی‌خیالی: «کلید زندگی خوب این نیست که؛ به چیزهای بیشتری اهمیت بدهید. بلکه باید به چیزهای کمتری اهمیت بدهید و تنها چیزهایی را مد نظر قرار دهید که حقیقی، فوری و مهم هستند. مسئله این است که به چه چیزهایی اهمیت بدهیم و چگونه به چیزهایی که هیچ اهمیتی ندارند، اهمیت ندهیم. پختگی زمانی رخ می‌دهد که فرد می‌آموزد تنها به چیزهای اهمیت بدهد که ارزشمند هستند. پرسش جالب توجه این است که چه دردهایی در زندگی خود می‌خواهید و حاضرید برای چه چیزهایی زحمت بکشید؟ برای مثال همه می‌خواهند روابط عالی داشته باشند. اما همه حاضر نیستند مکالمات دشوار، سکوت ناخوشایند، احساسات جریحه‌دار شده و نقش بازی کردن‌های احساسی را تحمل کنند.»   10. قدرت شروع ناقص کتاب «قدرت شروع ناقص» از پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین کتاب‌های جهان در زمینه خودپروری و افزایش آگاهی است. کتاب قدرت شروع ناقص اثر جیمز کلیر نویسنده، سخنران و کارآفرین آمریکایی است. یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های او عادت‌های اتمی نام دارد؛ وی در آن کتاب، توضیح می‌دهد که عادت‌ها، نقش مهمی در به وجود آمدن باورها دارند و این باورها هستند که می‌توانند باعث پیشرفت انسان شوند. جیمز کلیر نویسنده کتاب قدرت شروع ناقص با زبانی ساده و روان راه حل‌های آسان و موثری را ارائه می‌دهد و برای تاثیرگذاری بیشتر، مثال‌هایی از زندگی افراد حقیقی بیان می‌کند.  موضوع اصلی کتاب قدرت شروع ناقص حول یک محور اصلی می‌چرخد و آن اینکه؛ دلایلی همچون ایده آل نبودن و یا زمان نامناسب برای کارها و ایده‌ها از جمله فریب‌های ذهنی و باورهای غلط هستند. برای پیاده کردن ایده‌هایتان، فقط کافیست شروع کنید و شروع کردن مقدمه موفقیت خواهد بود. واقعیت زندگی این است که شما تنها یک بار زندگی می‌کنید؛ پس چگونه می‌خواهید آن را به بهترین شکل سپری کنید؟ اگر دائم با خود بگویید که باید خوب یا عالی باشم تا شروع کنم پس، هرگز کاری را شروع نخواهید کرد و به تبع آن موفقیتی را هم برای اهداف کسب نخواهید کرد. اگر برای رفتن به سفر یا انجام کار یا اقدام به ورزش، بارها شرایط نامناسب را بهانه قرار داده‌اید؛ جیمز کلیر در کتاب قدرت شروع ناقص می‌گوید، تنها کافی است آن را انجام دهید بعد می‌بینید که عالی خواهید شد. از کتاب قدرت شروع ناقص می‌آموزیم؛ برای اینکه کار یا ایده‌ای را شروع کنیم حتماً نیازی نیست، نگاهمان به افراد متخصص و ماهر در آن زمینه باشد؛ چراکه آن‌ها نیز در ابتدای راه و مسیرشان تجربه کافی و تخصص کافی را نداشته و بعد از شروع و در جریان کار، کم کم تجربه‌های مختلف کسب کرده و ماهر شده اند. در بخشی از متن کتاب قدرت شروع ناقص می‌خوانیم: «قانون بیست، هشتاد، در زندگی شخصی و کاری کمک می‌کند اندک‌های حیاتی و بسیار‌های غیر ضروری را از هم تفکیک کنید، مثلاً صاحبان کسب و کار ممکن است پی برده باشند که بخش عمده‌ ی درآمدشان از تعداد انگشت شماری از مشتریان مهم به دست آمده است. اینجا قانون بیست هشتاد، پیشنهاد می‌کند که، بهترین اقدام تمرکز بر سرویس دهی به همین تعداد اندک از مشتریان یا حذف تدریجی بقیه مشتریان کم سود است.»  کتاب قدرت شروع ناقص می‌تواند مناسب افرادی باشد که تازه می‌خواهند کار یا هدف خود را آغاز کنند و نیاز به انگیزه دارند. همچنین گزینه خوبی برای افراد کمال‌گرا نیز هست. به قلم «فاطمه فرخ‌رو»کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

در این نوشتار لیستی از 14 کتاب برتر شناخت و آشنایی با مقام شامخ امام رئوف حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا را برای شما گردآوری نموده ایم. این مجموعه پرارزش که حول محور تولد، زندگی، سفرها، ولیعهدی، موضوعات سیاسی، کرامات، احادیث و شهادت امام رضا (ع) تهیه شده است، در آن سعی شده تا همه گروه‌های مخاطبان مورد توجه قرار دهیم. کتاب‌هایی تخصصی مستند به مدارک متقن تاریخی درباره امام رضا (ع) و بعد کتاب‌های پژوهشی دانشگاهی و حتی رمان‌های بزرگسال و نوجوان و در انتها کتاب‌هایی برای کودکان، سبدی پر از نور و عرفان که به شما پویندگان راه دانش تقدیم می‌شود. عیون اخبار الرضا (ع) نام امام رضا (ع) که می‌آید بهترین مرجع نظری و مستندی که کتابخوان‌ها به شما توصیه می‌کنند و بهترین و مطمئن‌ترین کتاب درباره امام رضا (ع)، کتاب عیون اخبار الرضا است. استاد بی‌مانندی مانند ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی همان شیخ صدوق معروف، صاحب کتاب‌هایی چون التوحید، کتاب النبوة، إثبات الوصیة العلی(ع)، اثبات النص علی الائمة(ع)، علل الشرائع، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، معانی الاخبار،الامالی، صفات الشیعه ... و بسیاری از کتب بی‌مانند شیعیان، وقتی که صاحب بن عباد دیلمی، وزیر و حاکم شیعه هم دوره‌اش اشعاری در وصف علی بن موسی، امام رضا (ع) می‌سراید و آن را به او هدیه می‌کند. این عالم چالاک دست مجموعه‌ای شامل: روایات مربوط به علی بن موسی امام هشتم شیعیان مناظرات علی بن موسی با دیگر اندیشمندان و منتقدان در زمان مأمون خلیفه روایات نقل شده از زبان علی بن موسی به نقل از پدرانشان مناظرات پدر و اجداد علی بن موسی با اندیشمندان زمانه خودشانرا در کتابی بی‌مانند به نام عیون اخبار الرضا جمع آوری می‌کند و به او هدیه می‌کند. علما و حکمای بزرگ چنین‌اند که هدیه‌شان هم به همه دوران ها تعلق می‌گیرد. احادیث این کتاب در 69 باب و شامل موضوعاتی چون فقه، اخلاق، سیره و علم کلام تنظیم شده است. کتاب عیون اخبار الرضا در ده ها کتاب شرح و ترجمه شده و بارها در کشورهای اسلامی ترجمه شده است.   یک قمقمه دریا کتاب یک قمقمه دریا یک مجموعه به سبک و سیاق کتاب‌های قدیمی بر اساس موضوعات مختلف طبقه بندی شده و با برنامه ریزی دقیق به کلیه جوانب زندگی حضرت امام رضا (ع) از بدو تولد تا شهادت ایشان و حتی بعد از آن پرداخته است. کتاب یک قمقمه دریا، مجموعه‌ای ارزشمند در خصوص امام رضا (ع)، امام هشتم شیعیان است که در موضوعات زیر فصول کاملی شامل داستان‌هایی مختلف مشتق شده از منابع و مستندات مستدل تهیه شده است: 20 بخش به نام‌های ولادت، خانواده، رضا، امتداد پیامبر، ولایت عهدی، در نیشابور، امام و مأمون، خبر از آینده، مناظرات، عالم آل محمد(ص) ، تفسیر، عبادت و دعا، آداب، مردم‌داری، کرامات آفتاب، جود و بخشندگی، شهادت، زیارت آفتاب و سفارش‌ها کتاب یک قمقمه دریا را تشکیل می‌دهد. آنچه از نحوه نگارش کتاب پیداست آن است که به جز عشاق این امام همام که علاقمندان آشنایی به جزییات سیره امام رضا (ع) هستند، این کتاب می‌تواند محل مراجعه محققین، دانشمندان و دانشجویان نیز باشد زیرا دسته بندی موضوعی بسیار برای این گروه ارزشمند است.   انسان 250 ساله در این بخش به یکی از کتاب‌های حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای که در خصوص سیره و زندگی امام رضا (ع) یعنی کتاب انسان 250 ساله اشاره خواهم کرد. کتاب جامع انسان 250 ساله که شامل سخنرانی‌های حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در فاصله سال‌های پیش از انقلاب اسلامی است و حاوی نظریه نوین انسان 250 ساله از ایشان است. حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) می‌فرمایند: "نکته‌ای که در آن برهه ناگهان برای من روشن شد، این بود که زندگی این بزرگواران، علی رغم تفاوت ظاهری در مجموع یک حرکت مستمر و طولانی است؛ که از سال دهم، یازدهم هجرت شروع می‌شود و دویست و پنجاه سال ادامه پیدا می‌کند و به سال دویست و شصت - که سال شروع غیبت صغری است - در زندگی ائمه (ع) خاتمه پیدا می‌کند." این کتاب در هفده فصل تهیه شده که هر فصل به یکی از ائمه و یا موضوعات اصلی شیعیان می‌پردازد. فصل پانزدهم کتاب انسان 250 ساله به طور خاص به اوضاع و احوال دوره امامت امام رضا (ع) توجه می‌کند. کتاب انسان 250 ساله به زبان فارسی نوشته شده و متن اصلی آن بیش از 85 بار تجدید چاپ شده است. همچنین این کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. از آنجایی که کتاب انسان 250 ساله در یک روایت خطی مستمر کل دوره‌های امامت را در کنار هم آورده است مطالعه زندگی و سیره امام هشتم به این ترتیب یکی از بهترین شیوه‌های شناخت امام رضا (ع) می‌باشد. یکی از ارزشمندترین منابع مطالعه در خصوص امام رضا (ع) کتاب انسان 250 ساله می‌باشد.   تمدن رضوی: مولفه‌های تمدن‌ساز در مکتب سیاسی امام رضا (ع) کتاب تمدن رضوی با نام تکمیلی "مولفه‌های تمدن‌ساز در مکتب سیاسی امام رضا (ع)" کتابی در خصوص چیستی تمدن و ابعاد مکتب سیاسی امام رضا (ع) و ارتباط آن با بیداری اسلامی و انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار می‌گیرد. دکتر موسی نجفی یکی از بزرگان حوزه علوم سیاسی و نویسنده کتاب‌هایی چون تاریخ تحولات سیاسی ایران، نام‌ها و نهضت‌ها، تاریخ سیاسی، انگاره تعالی و ... با دیدگاهی نوین به مکتب سیاسی امام رضا (ع)، دست به تدوین کتابی پژوهشی در خصوص اثرات تمدنی مکتب سیاسی امام رضا (ع) در ایران می پردازد. این کتاب تخصصی در نظرگاه سیاسی نیز یک منبع ارزشمند در خصوص جنبه مهم سیاسی زندگی امام رضا (ع) می‌باشد که برای پژوهندگان این موضوع بسیار ارزشمند است.    آیینه مهر: نگاهی به القاب امام علی بن موسی‌الرضا (ع) کتاب آئینه مهر با نام تکمیلی "نگاهی به القاب امام علی بن موسی‌الرضا (ع)" کتابی تحقیقی و پژوهشی که توسط نشر محترم بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی به بازار ارائه شده است. از آنجایی که این کتاب نیز مانند چند کتاب معرفی شده قبلی، هم وجهه زیبا شناسانه و هم پژوهشی در خصوص وجوه زندگی امام رئوف حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا را شامل می شود، آن را به کلیه علاقمندان و محققان در زمینه سیره امام رضا (ع) توصیه می‌کنیم و تاکید می‌کنیم از موارد ارزشمند این کتاب غافل نمانند. کتاب آئینه مهر در دو فصل اصلی یعنی القاب مشهور و غیر مشهور امام رضا(ع) و البته القاب غیر مشهور نیز در دو دسته القاب مشترک با دیگر معصومان و القاب خاص حضرت رضا(ع) دسته بندی شده است. این القاب در مجموع به 128 لقب می‌رسند. ثامن‌الائمه، رضا، رئوف، ضامن آهو، عالم آل محمد(ص) و غریب، امام‌الابرار، امام اهل القرآن، امام ضامن، بحرالجود و العلم، البدر‌المنیر، حامل کتاب‌الله، الحاکم‌العادل، سراج‌الله، سلطان و...  چند لقب از این مجموعه ارزشمند است که به تفکیک وجه تسمیه و معانی آن در کتاب آئینه مهر آمده است.   به بلندای آن ردا کتاب به بلندای آن ردا رمانی است تاریخی در خصوص آغاز سفر امام هشتم شیعیان از مدینه به مرو و ماجراهای دوران ولایتعهدی ایشان اما آنچنان که از نویسنده به نامی چون سید علی شجاعی انتظار می رود، قرار است انقلابی در نظرگاه داستانی به سیره و زندگی امام رضا (ع) را شاهد باشیم.  داستان با مکالمه‌ای پر از عشق و مهر میان مامون عباسی و معشوقه‌اش، غادیه آغاز می‌شود غادیه که در بستر بیماری است و در این لحظات درد از مامون می‌خواهد از از اشتباهاتش برای او بگوید و در این مکالمات که پر است از بازگشت در خاطرات مامون، از لحظات زندگی امام غریب از دید بزرگترین و ظالم‌ترین دشمنش آگاه می‌شویم. این نظرگاه متفاوت به خواننده لذت دیدن زیباترین کرامات امام رضا (ع) را به همراه قلم زیبای این نویسنده چیره دست را می‌دهد. خالق آثاری چون حاء، سین، نون؛ فصل شیدایی لیلاها؛ کمی دیرتر؛ موسی ترین طور؛ تو را معراجی بر نی و آثار دیگر این بار کتابی ارزشمند در خصوص امام رضا (ع) نگاشته و به ما فارسی زبانان هدیه کرده است.   ولادت  سعید تشکری نویسنده، کارگردان و رمان‌نویس ایرانی در یک سه گانه بی‌نظیر با نام‌های "ولادت"، "سیمیا" و "شاه بهار" رمان‌های تاریخی گرانبهایی را در خصوص حضرت امام رضا (ع) و حضرت معصومه (س) نگاشته است. نویسنده کتاب ولادت خالق ده‌ها رمان، نمایشنامه و فیلمنامه فاخر است. او این هنر زبانی بی‌نظیر را در واژگان طلایی آمیخته و با دیدی رمانتیک داستان سفر این خواهر و برادر بزرگوار به ایرانمان را در اوج زیبایی تصویر می کند. " سفری فتاد جان را، به ولایت معانی/ که سپهر و ماه گوید، که چنین سفر ندارم" کتاب ولادت با غزلی از مولانا جلال الدین بلخی شروع می‌شود و ماجرا در کتاب ولادت چنین آغاز می‌شود، قول و قراری میان یک صحاف و کاتب و بعد دو کودک که قرار است به زودی راهنمای ما شوند در سفری از مدینه به قم و خراسان، یکی همسفر امام رضا (ع) شمس الشموس و دیگری همراه خواهر مبارکشان حضرت معصومه (س) تا آن تولد بزرگ که برای ایران زمین پس از حضور شاه شاهان، امام هشتم شیعیان در این ملک رخ می‌دهد را به تصویر بکشند. اما دیگر مسیر داستان ازدواجی است مبارک میان این دو کودک در سال‌های برومندی و جوانی که در سایه این خاندان پر نور و مبارک شکل می‌گیرد. گفتم که مجموعه سه جلدی سعید تشکری دو جلد دیگر به نام های "سیمیا" و "شاه بهار" نیز دارد. این رمان‌های زیبا نیز خط داستانی را پس از کتاب "ولادت" دنبال می‌کند و به روایت زمان پس از شهادت امام رضا (ع) می‌رسیم و خط اصلی داستان عاشقانه لیلا و هاتف در کنار جاده معجزه‌ای برای ایرانیان که حضور حضرت شمس الشموس امام رضا (ع) و خواهر گرامیشان است، ادامه می‌یابد و در جلد سوم پس از شهادت امام دیگر فرزندان لیلا و هاتف هستند که در جستجوی نور و حقیقت ماجرا را برای ما دلنشین می‌کنند. آثار جاودان "ولادت"، "سیمیا" و "شاه بهار" در عین ارزش مذهبی که برای شیعیان دارند به دلیل ارزش زبانی و روایت تاریخی جذاب نوینشان مورد تحسین همگان قرار گرفته اند.   به شرط آفتاب: برش هایی کوتاه از زندگی و زمانه امام رضا (ع) مجموعه چهارده جلدی چهارده خورشید، یک آفتاب؛ شامل کتاب‌هایی تخصصی در خصوص زندگی 14 معصوم آل عبا می‌باشند.  تا همیشه آفتاب؛ برش‌هایی کوتاه از زندگی و زمانه امام زمان(ع) به‌قلم فرشته سعیدی؛ آفتاب بر نی؛ روایت داستانی از زندگانی امام‌حسین(ع) به‌قلم زینب عطایی، آفتاب در محراب؛ روایت داستانی از زندگانی امام‌علی(ع) و آفتاب دانش؛ روایت داستانی از زندگانی امام محمد باقر(ع) به‌قلم بهزاد دانشگر؛ مادر آفتاب؛ روایتی داستانی از زندگی حضرت فاطمه‌زهرا(س) به‌قلم مهرالسادات معرک‌نژاد چند جلد از این مجموعه هستند. کتاب به شرط آفتاب با نام تکمیلی برش هایی کوتاه از زندگی و زمانه امام رضا (ع) کتاب اختصاصی مربوط به زندگی و سیره امام رضا (ع) می‌باشد که برای رده سنی بزرگسال تهیه شده است. کتاب به شرط آفتاب که یک مجموعه داستان از سیره امام رضا (ع) می باشد جهت روشنگری هر چه بیشتر از جوانب مختلف شمس‌الشموس، امام رضا (ع) تهیه شده و تقدیم خوانندگان خوش ذوق شده است.   اعترافات غلاملان: داستان دوران ولایتعهدی امام رضا علیه السلام"ما سی غلامیم که آنچه را در آن سه سال بر ما رفت مرور می کنیم... - من با رجاء ابن ابی ضحاک مأمور رفتن به مدینه بودم. - من میان هزاران کاتب نیشابوری بودم. - من نزدیک اولین صاحب منصبی بودم که چکمه هایش را برید. - من هنگام نماز باران کنارش بودم."کتاب اعترافات غلامان داستانی جذاب و گیرا و در عین حال نوشته‌ای مهندسی شده توسط نویسنده‌ای زبردست یعنی حمیدرضا شاه آبادی است. داستان از زبان سی غلام سیاه روایت می شود کسانی که شاهد لحظه های متنوع از دوران ولایتعهدی امام رضا (ع) بوده اند و ما خوانندگان را به گواه می‌گیرند در برابر آنچه دیده اند. توانایی نویسنده برای بیان داستان از دیدگاه چندین شخص و ایده جذابش توانسته این کتاب را جزو خوانده شده ترین کتاب‌ها در این حوزه تبدیل کرده است."فضل... گفت: عجالتاً فرمان بدهید نماز خواندن را به دیگری بسپارد و خود برگردد. خلیفه حیرت زده گفت: این افتضاح است. نخست او را با آن همه جاه و جلال اعزام نماز کمی و بعد از میانه راه بازگردانیم؟ فضل... گفت: اگر تن به این فضیحت ندهیم باید فاجعه ای بزرگ را به جان بخریم! خلیفه خشمگین فریاد کشید: اما این پیشنهاد تو بود. تو بودی که گفتی علی بن موسی را میان مردم ببر تا او را از نزدیک ببینند و لمس کنند. آن وقت قداستش می شکند."همچنین به گواه خوانندگان کتاب اعترافات غلامان، اگر چه این کتاب برای رده سنی د یعنی 9-12 سال نوشته شده است اما خواندن آن برای بزرگسالان هم جذاب است.   راز آن بوی شگفت خانم فریبا کلهر یکی از نویسندگان پرکار در زمینه داستان و رمان کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسال، از دهه هفتاد کار خود را آغاز نموده است. کتاب‌هایی مانند مادر، ضریح، کبوتر؛ راز دعبل؛ بوی باران؛ سلام بر نور خیره‌کننده جزو آثار تحسین شده اوست. کتاب راز آن بوی شگفت رمانی برای رده سنی نوجوان و با مرکزیت زندگی امام رضا (ع) است. "سلیمان به طرف خانه مرد سفید پوش می‌رفت که دید چندین سوار از دروازه شهر گذشتند و وارد شهر شدند. سواران بیشتر از سی نفر بودند و همگی بر اسبانی قوی و تنومند و زین شده سوار بودند دو سوار که پیشاپیش همه بودند لباس‌هایی سیاه اما گرانبها به تن داشتندیکی اسمش جلودی بود و دیگری رجا. سلیمان چشمانش را تنگ کرد  تا دقیق‌تر ببیند. جلودی را شناخت و نفرت مثل گیاهی خاردار در دلش رویید ..." کتاب راز آن بوی شگفت با سه خط داستانی پیوسته و هیجان انگیز است، در این داستان با بخشی از زندگی امام رضا (ع) همراه می‌شویم و با سلیمان و اخرس و عبداله را در مسیر تغییر و تحول و شناخت روح بزرگ امام غریب همراه می‌شویم.    خوشمزه ترین دانه های دنیا  اگر می خواهید کتابی مناسب جهت کودکتان تهیه کنید که در آن با امام رضا (ع) آشنا شود کتاب خوشمزه‌ترین دانه‌های دنیا با تصویرگری حدیثه قربان یکی از گزینه‌های ناب است. کتاب ماجرای کاشت درخت بادامی توسط امام رضا (ع) و ماجراهای پس از آن با زبانی کودکانه و جذاب است.   مژده گل: داستان هایی از زندگی امام رضا (ع) کتاب مژده گل با نام تکمیلی "داستان هایی از زندگی امام رضا (ع)" حاوی مجموعه‌ای از داستان‌های متنوع از زندگی و کمالات امام رضا (ع) برای گروه سنی کودکان و نوجوانان تهیه و راهی بازار شده است. اینکه وقتی فرزندانمان به سنی می‌رسند که سوالات اساسی در خصوص جهان‌بینی دینی دارند و ما به خوبی نمی‌توانیم از پس آنها بربیاییم بهترین گزینه محول کردن این وظیفه به کتاب‌های خوب است. اگر بتوانیم کودک و نوجوانمان را با کتاب‌های خوبی درباره زندگی امام رضا (ع) تنها بگذاریم تا شهد شیرین عشق به این امام بزرگوار را خودشان کشف کنند، مطمئنا روزی این عشق نورانی قلب آنها را هم روشن خواهد کرد.   صدای دل پیر بابا  خانم کلر ژوبرت نویسنده فرانسوی الاصل در پاریس و در خانواده‌ای مسیحی متولد شده است.  او در 19 سالگی به اسلام گرویده است و پس از ازدواج با یک دانشجوی ایرانی به ایران آمده است. با توجه به تحصیل در رشته علوم تربیتی و تخصص ایشان در زمینه کودک و نوجوان توانستند صدها کتاب در رده سنی کودک و نوجوان به زبان فارسی منتشر کنند. بیشتر آثار تحسین شده ایشان در خصوص حوزه‌های مذهبی و مربوط به رده سنی کودک نوشته شده است. کتاب صدای دل پیر بابا داستانی تخیلی و از زبان یک پرنده است که شاهد مسافرت امام رضا (ع) به نیشابور و مهمان شدن ایشان در خانه پیرمردی فقیر است. تصویرگری این کتاب نیز توسط خود ایشان انجام شده است.   10 قصه از امام رضا (ع) برای بچه ها آخرین کتاب از کتاب‌های شاخص درباره امام رضا (ع) را به کتابی برای رده سنی کودکان اختصاص داده‌ام. ده قصه سیب های گاز زده، یک درس تازه، غریبه ی آشنا، گنجشک چه می گفت؟، قرض عبدالله، صیاد و آهو، درخت بادام، نماز باران، پیراهن یادگاری، و مسافران مدینه از امام رضا (ع) در این مجموعه جمع آوری شده است. این کتاب یکی از کتاب‌های مجموعه "همراه با معصومین" است که برای رده سنی کودک آماده شده است. همانطور که از نام این کتاب مشخص است نویسنده در قالب داستان به معرفی امام رضا (ع) می‌پردازد.  ده قصه از امام رضا (ع) برای بچه ها را برای آشنایی کودکان با امام هشتم شیعیان تهیه کنید تا به زبانی ساده و همراه تصاویر جذاب آنها را با ابعاد شخصیتی این امام غریب آشنا کنید.  به قلم "زهره عواطفی حافظ"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

در این نوشتار، نگاهی کوتاه و مختصر به اندیشه امام موسی صدر خواهیم داشت و با 13 کتاب که مجموعه بیانات امام موسی صدر در موضوعات مختلف است، آشنا می‌شویم. امام موسی صدر؛ روایتگر انسان و زندگی، نماد گفتگو و همزیستی امام موسی صدر از جمله روحانیون و متفکرانی است که کلمات و صحبت‌هایش بوی انسان می‌دهد. بوی زندگی می‌دهد. موسی صدر زندگی را فدای دین نمی‌کند. تفسیری که او از دین دارد، یک تفسیر به‌روز و کارآمد است. دین را می‌آورد وسط میدان زندگی و برای بهتر شدن زندگی از دین استفاده می‌کند. موسی صدر به بهانه آخرت‌گرایی و اعتقاد به دنیای پس از مرگ، دست از دنیای مادی نمی‌کشد و تلاش می‌کند تا با استفاده از دین و علم و عقل، دنیای بهتری را بسازد. دنیایی که بتوان در آن بهتر زیست، در واقع زیست انسانی بهتری داشت. ریشه این رویکرد را باید در نگاه او به دین و انسان پیگیری کرد. تعریفی که از انسان و دین دارد و برداشتی که از قرآن و حدیث دارد، او را به یک دین انسانی، اخلاقی و اجتماعی رسانده. موسی صدر در دوراهی انسان و دین، طرف انسان را می گیرد و شاید ریشه تفکر او را در این نگاه باید جستجو کرد.  "یکی از مهم ترین اهداف توطئه‌ای که لبنان را فرا گرفت، از بین بردن شیوه هم‌زیستی و وحدت ملی در لبنان بود. وقتی هم‌زیستی هدف توطئه باشد، حتما و در مرتبه نخست، نمادهای همزیستی آماج توطئه قرار می‌گیرند. گمان نمی‌کنم که در لبنان کسی به اندازه من، نماد و رمز اتحاد کشور بوده باشد، زیرا من علاوه بر مراودات فرهنگی و اجتماعی و سیاسی با همه فرق لبنان و روابط گسترده‌ای که با آن ها دارم، به جایی رسیده‌ام که سه سال پیش در کلیسای کبوشیین، خطبه موعظه روزه را خواندم. هیچ‌کس در جهان به این پایه نرسیده است. درست مانند اینکه روحانی‌ای مسیحی، خطبه نماز جمعه را بخواند! بنابراین من نماد وحدت ملی بودم و از این‌رو، به طور مستقیم، آماج توطئه قرار گرفتم"اصلاح اندیشه دینی در آثار موسی صدر با مطالعه آثار و سخنرانی‌های امام موسی صدر، یکی از نکاتی که نگاه ما را به خودش جلب می‌کند، اصلاح تفکر دینی است. موسی صدر در جهت بهبود اوضاع زندگی مسلمانان و شیعیان، خوانشی اصلاحی از دین و اسلام دارد. نکته قابل توجه در سیره امام موسی صدر، هماهنگی گفتار و رفتار ایشان است. به موازات حرف و سخنرانی که از ایشان در مورد موضوعات مختلف سراغ داریم، به همان میزان، در عمل، شاهد رفتارها و کنش‌هایی مطابق با همان اندیشه‌ها هستیم. اگر از وحدت امت اسلامی سخن می‌گوید، به حرف، اکتفا نکرده و خودش پیش‌قدم در زمینه اصلاح و گفتگو بین مذاهب و ادیان است. از شرکت در کنفرانس‌های علمی گرفته تا شرکت در مراسم مذهبی مسیحیان و... . اگر از وضعیت زنان رضایت ندارد و در این‌باره سخنرانی‌های متعددی دارد، رفتار خودش و خانواده‌اش، ترجمان همان حرف‌ها و سخنان است. امام موسی صدر، نمونه یک روحانی تراز است که همه ابعاد لازم برای طلبه بودن و روحانی بودن را داراست. موسی صدر، یک دیندار بی‌تکلف است. دینداری که مواجهه آسانی با متون دینی دارد و لذت دینداری را به کام ما می‌چشاند. چه در گفتارش و چه با رفتارش. "برادران! آزادی برترین ساز و کار برای بسیج کردن همه توانایی‌ها و ظرفیت‌های انسانی است. هیچ‌کس نمی‌تواند در جامعه محروم از آزادی خدمت کند، توانایی‌هایش را پویا و موهبت‌های الهی را بالنده سازد. آزادی بهترین روش برای به کارگرفتن امکانات بشری در راه خدمت به جامعه است. آزادی یعنی به رسمیت شناختن کرامت انسانی و خوش‌گمانی به انسان و حال آن‌که نبود آزادی یعنی بدگمانی به انسان و کاستن از کرامت او. کسی می‌تواند آزادی را محدود کند که به فطرت انسانی کافر باشد، فطرتی که پیامبر باطنی و درونی انسان است… آزادی حقیقی دقیقا رهایی از عوامل فشار خارجی و عوامل فشار داخلی است. اگر بخواهیم آزادی را تعریف کنیم باید بگوییم که آزادی رهایی از دیگران و رهایی از نفس است…"موسی صدر و نگاه انتقادی به وضعیت جوامع اسلامی یکی دیگر از موضوعات پربسامد در سخنرانی‌های امام موسی صدر، نگاه انتقادی به وضعیت موجود جوامع اسلامی است. موسی صدر در سخنرانی‌های مختلف خود، از وضعیت حاضر انتقاد می‌کند و معتقد است خروجی جامعه دینی، نباید اینگونه باشد. موسی صدر، در سخنرانی‌های مختلف خود به تببین ویژگی‌های مطلوب جامعه دینی پرداخته و آن‌ها را بیان کرده است."آقایان ما کجا می‌خواهیم زندگی بکنیم؟ در کدام دنیا؟ نتیجه‌اش هم می‌دانید چیست؟ این است که نه‌تنها مسیحیان از ما می‌برند، نه‌تنها یهودیان از ما می‌برند، نه تنها سنی‌ها دارند از ما پیش می‌افتند، ما هم در خواب خوش فرو رفته‌ایم که آقا ابدا! شیعیان مرتضی علی مگر ممکن است برگردند؟ بله آقا! بنده دیده‌ام شیعه مسیحی شده، دیده‌ام شیعه سنی شده، دیده‌ام شیعه وهابی شده… اینجا با دلی خوش نشسته‌ایم، به حقانیت خودمان اعتقاد داریم و خیال می‌کنیم که مطلب تمام شده است! کجا تمام شد آقا! اقلا ما همان مساجدمان را تنظیم کنیم… آقا، بنده پای یک منبر می‌روم یک چیز می‌شنوم، پای آن منبر یک چیز دیگر. اصلا متناقض! اصلا نامربوط! … ما اصلا خواب هستیم! این کارهایی که حالا می‌خواهیم بکنیم باید 50 سال پیش 150 پیش شروع می کردیم…" امام موسی صدر به کدام روایت؟ البته در مورد شخصیت‌های بزرگ مثل امام موسی صدر، همیشه روایت‌های متفاوتی وجود دارد. همیشه هستند کسانی که دوست دارند یارکشی کنند. در بازی‌های سیاسی، مصادره شخصیت‌ها زیاد دیده می‌شود. یکی می‌آید و می‌گوید امام موسی صدر اگر زنده بود، با آمریکا هم توافق می‌کرد! تصویری از امام موسی صدر، که گفتگو و تعامل، تمام چهره او را پوشانده. در حالی‌که برای مخاطب آگاه به نوشته‌های موسی صدر این سوال پیش می‌آید که تفاوت آمریکا در حال حاضر با اسرائیل در آن زمان چه بود؟ امام موسی صدر برای مبارزه با اسرائیل از چیزی کم نگذاشت! چطور می‌توان پذیرفت که در حال حاضر اگر حضور داشت، با آمریکا به توافق می‌رسید. یا اینکه برای برخی دیگر، امام موسی صدر خلاصه شده در مبارزه با اسرائیل. در این فضا، بُعد اندیشه‌ای امام موسی صدر به کلی نادیده گرفته می‌شود و از او، صرفا یک انسان مبارز در ذهن ما صورت می‌بندد. این در حالی است که امام موسی صدر، از اندیشه ای قوی و پویا برخوردار بوده و کم لطفی است که در معرفی شخصیت او، از این زاویه غافل باشیم. اینکه ما در روایت خود از متفکرانمان جانب انصاف را رعایت کنیم، سخت است. حالا برخی به دنبال سوء استفاده سیاسی و حزبی خودشان هستند اما در غیر اینصورت هم، رسیدن به برداشتی صحیح و مطابق با واقع از اندیشه و شخصیت کسی مثل امام موسی صدر شاید کار آسانی نباشد. راهی که از مطالعه تمامی آثار و سخنرانی‌های امام موسی صدر می‌گذرد. و حالا موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر این کار را برای ما راحت کرده است.  معرفی بهترین کتاب های امام موسی صدر بهترین راه برای آشنایی با نگاه امام موسی صدر به دین، انسان و جامعه، مطالعه آثار به جا مانده از ایشان است. سخنرانی ها و گفتارهای ایشان در موضوعات مختلف دین شناسی، انسان و جامعه، تفسیر، زندگانی اهل بیت، مسائل اقتصادی در اسلام، زن در اسلام و ... در قالب کتاب به چاپ رسیده. کتاب‌هایی خواندنی که ما را با افق بالایی از اندیشه مواجه می‌کند. افقی که همانند اسم امام موسی صدر، در صدر اندیشه قرار دارد. موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، مجموعه سخنرانی‌ها و مکتوبات ایشان را در قالب کتاب چند جلدی "در قلمرو اندیشه امام موسی صدر" به چاپ رسانده که تاکنون حدود 13 جلد از آن منتشر شده است. هم‌چنین مجموعه کامل بیانات، سخنرانی‌ها و مقالات امام موسی صدر از طرف این موسسه در قالب مجموعه "گام به گام با امام" به چاپ رسیده است که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید. 1- گام به گام با امام مجموعه 12 جلدی گام به گام با امام، گزارش 19 سال طرح خلاقانه و فعالیت خستگی‌ناپذیر امام موسی صدر، دیدارها، گفتگوها، پیام‌ها، سخنرانی‌ها و مقالات ایشان است. گام به گام با امام، ترجمه مجموعه "مسیرة الامام السید موسی الصدر" است که جنبش امل آن را در سال 2000 منتشر کرده. مجموعه گام به گام با امام، ترجمه‌ای روان و شیوا دارد و مشتمل بر تمامی گفتارهای امام موسی صدر از سال 1960 تا سال 1978 است. تا جلد نهم، مطالب به ترتیب تاریخ در کتاب آمده است اما در ابتدای هر جلد، نمایه‌ای موضوعی از تمامی مطالب، مندرج شده است که کار مطالعه را راحت‌تر می‌کند. 9 جلد اول این مجموعه از دو بخش تشکیل شده است: ابتدا روزنگار فعالیت‌های امام موسی صدر مختص هر سال و پس از آن گفتارها و مصاحبه‌ها و مطالب متعلق به آن سال، گردآوری شده است.  جلد دهم تفسیر بخشی از آیات قرآن است. جلد یازدهم مباحث اعتقادی و سیره معصومان و جلد دوازدهم مباحثی درباره جنبش امل و زمینه‌های ظهور و ابعاد آن و نیز درس‌گفتارها و مباحث سیاسی و اقتصادی امام در کلاس‌های اعضای ارشد جنبش امل است.  این مجموعه در بهمن 1397 اثر شایسته تقدیر در بخش ترجمه بیستمین دوره کتاب سال حوزه شناخته شد.  اگر علاقه‌مند به پژوهش درباره تفکر و شخصیت امام موسی صدر هستید، این مجموعه بهترین پیشنهاد برای شماست.  گام به گام با امام به صورت دوره به فروش می‌رسد اما در پلتفرم های مجازی، نسخه الکترونیکی تک جلدهای آن موجود است. 2- نای و نی: جستارهایی درباره اسلام، انسان، لبنان و مقاومت کتاب نای و نی، اولین جلد از مجموعه در قلمرو اندیشه امام موسی صدر است که توسط علی حجتی کرمانی گردآوری و ترجمه شده است. کتاب نای و نی، شامل برخی از سخنرانی‌ها و مقالات و مصاحبه‌های امام موسی صدر از زمان استقرار در لبنان تا اولین سال تاسیس مجلس اعلای شیعیان است.  نای و نی از 3 فصل تشکیل شده. فصل اول به اصول عقاید، جهان بینی، ارزش و اخلاق و تاریخ اسلامی می‌پردازد. مطالبی که طیف گسترده‌ای از مخاطبان را داراست. برخی برای شیعیان، برخی برای اهل سنت، گاه برای مسیحیان در کلیسا و گاهی هم در محافل علمی لبنان.  "اسلام"، "ذوق و ابتکار در دعوت"، "اسلام و کرامت انسانی"، "اسلام و فرهنگ قرن بیستم"، "دین و علم"، "تشیع و دغدغه های انسان معاصر"، "علی موحد بود و بس" برخی از عناوین این فصل است.  فصل دوم کتاب نای و نی، در واقع روایتی است از تجربه احیای شیعیان در لبنان. در این فصل، با روش کار امام موسی صدر که از صور لبنان شروع شده و سپس به مناطق دیگر هم گسترش یافته، آشنا می شویم. مطالب این بخش روایتگر روش رهبری و نحوه تعامل رهبر شیعیان با سایر فرقه ها و رفتار او به عنوان شهروندی لبنانی است. البته برای قضاوت صحیح تر باید بقیه آثار امام موسی صدر نیز دیده شود اما شروع کار امام موسی صدر در این مجموعه بازتاب داده شده و برای مطالعه و مواجهه اولیه بسیار سودمند است. "شیعیان در لبنان"، "تشکیلات شیعیان"، "فرق، دریچه های تمدن"، "فساد، خطرناک ترین دشمن"، "دانش و ایمان"، "درباره فرقه گرایی"، "ساختن جامعه" و "در راه وحدت مسلمانان" بخشی از عناوین این فصل است. در نهایت فصل سوم به مبارزه با اسرائیل و ضرورت حمایت از فلسطین می پردازد. 3- ادیان در خدمت انسان: جستارهایی درباره دین و مسائل جهان امروز کتاب ادیان در خدمت انسان، از جمله بهترین و محبوب‌ترین آثار امام موسی صدر است. این کتاب، جلد دوم از مجموعه در قلمرو اندیشه امام موسی صدر است که شامل 29 مقاله، سخنرانی و گفتگو درباره دین، انسان، اسلام، تربیت، عبادت، تشیع، آزادی، انقلاب اسلامی ایران و دکتر علی شریعتی است.  عنوان کتاب (ادیان در خدمت انسان) برگرفته از سخنرانی تاریخی امام موسی صدر در کلیسای کبوشیین بیروت در سال 1975 است. جالب است بدانید که برای نخستین‌بار در تاریخ مسیحیت، یک روحانی غیرمسیحی، خطبه موعظه آغاز روزه را قرائت می کند! فارغ از محتوای سخنرانی که در نوع خود بی‌نظیر است و مطالب زیبایی در مورد ادیان و انسان دارد، شرکت در کلیسا و سخنرانی برای مسیحیان در آن زمان، خیلی به چشم آمد و از این کار امام موسی صدر، به عنوان نماد گفتگو و تعایش، تجلیل شد.  با مطالعه کتاب ادیان در خدمت انسان، با بخشی از مبانی و ریشه‌های تفکر امام موسی صدر آشنا می‌شوید. اگر علاقه‌مند به مطالعه ریشه‌های فکری موسی صدر هستید، اگر برایتان جالب است تا بدانید که گفتگو و انسان‌مداری و هم‌زیستی امام موسی صدر، میوه کدام درخت بوده است، کتاب ادیان در خدمت انسان را دست ندهید! 4- رهیافت های اقتصادی اسلام رهیافت های اقتصادی اسلام، عنوان سومین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر است که مشتمل بر بحث‌های اقتصادی امام موسی صدر در ایران و لبنان می‌باشد. امام موسی صدر در این کتاب، بین نظام اقتصادی مارکسیسم و سرمایه داری و اسلام، مقایسه می‌کند و به بیان رهیافت های اقتصادی اسلام می‌پردازد. بخش اول کتاب حاضر، مجموعه ای از مقالات فارسی امام موسی صدر در مجله مکتب اسلام است که در زمان حضورش در ایران منتشر شده. بخش دوم، درس گفتارهای اقتصادی امام موسی صدر برای اعضای جنبش امل است و بخش سوم، چند مقاله اقتصادی در موضوع اختلاف طبقاتی، کار و کارگر است. از آنجا که امام موسی صدر فارغ التحصیل رشته "حقوق در اقتصاد" دانشگاه تهران نیز بوده است، خواندن این مقالات و در کل، نظرات و ایده‌های اقتصادی اش لطف دوچندان دارد. آگاهی وی از نظرات و جریانات اقتصادی، به همراه شناخت عمیقی که از آموزه‌های اسلامی داشت، باعث شده تا بتواند به رهیافت های اقتصادی در اسلام بپردازد. او تلاش می‌کند تا اصول کلی اقتصاد را تببین کند. روش بحث امام موسی صدر در این گفتارها و مقالات می تواند الگوی خوبی برای علاقه‌مندان به مباحث تولید علم و علم دینی باشد. در مقدمه کتاب آمده که از نگاه امام موسی صدر، در اسلام علم اقتصاد نداریم. اما این حرف به این معنا نیست که اسلام با مسائل اقتصادی کاری ندارد، بلکه با نگاهی به همه ابواب فقه می توان به رهیافت های اقتصادی اسلام و جهت گیری اقتصادی آن پی برد.  در بخشی از کتاب می خوانیم: "بی‌شک، همه می‌دانیم که علم اقتصاد از علوم جدید به شمار می‌رود، اما آدمی می‌تواند از احکام گوناگون اسلام، مکتبی اقتصادی کشف کند. به بیان دیگر با نگاه به مکاتب اقتصادی جدید، در می‌یابیم که اسلام راه روشنی در اقتصاد در پیش گرفته و همه احکام اقتصادی اسلام در این روش و مکتب جای می‌گیرد." 5- برای زندگی: گفتارهای تفسیری امام موسی صدر کتاب برای زندگی، چهارمین جلد از مجموعه در قلمرو اندیشه امام موسی صدر، دربردارنده جلسات تفسیری امام موسی صدر است که برای اعضای جنبش امل ارائه شده است. در این جلسات، سوره‌های کوچک قرآن تفسیر شده‌اند. مطالعه این کتاب و کتاب بعدی که آن هم تفسیر آیاتی از قرآن است، علاوه بر اطلاعات دینی و قرآنی که به ما می‌دهد، ما را با روش تفسیری امام موسی صدر آشنا می‌کند. مواجهه موسی صدر با قرآن و روش برداشتی که از آیات قرآن دارد، از جمله عوامل موثر در تفکر اوست. به همین جهت مطالعه بحث‌های تفسیری به جای‌مانده از ایشان، نقش موثری در فهم فضای ذهنی امام موسی صدر دارد.  برای زندگی با گفتار درباره تفسیر قرآن شروع می شود و پس از آن با تفسیر سوره‌های ناس، فلق، اخلاص، نصر، کوثر، ماعون، فیل، قریش، همزه، عصر، تکاثر، زلزله، عادیات، بین، قدر، علق و دخان، از زبان امام موسی صدر آشنا می‌شویم. تفسیر قرآن امام موسی صدر به صورت مجزا نیز چاپ شده است. کتابچه‌های تفسیر قرآن در قطع جیبی توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به چاپ رسیده است و در هرکدام تفسیر یک سوره کوچک از جزء سی آمده است. در گفتار ارزشمند درباره تفسیر قرآن می‌خوانیم: "اکنون اگر بخواهیم برای همیشه تابع تحولات اجتماعی باشیم و بر اساس شرایط زندگی امروز تسلیم شویم، بی‌آنکه زندگی خود و مفاهیم دینی و معیارهای اسلامی خود را متحول کنیم و از هدایت قرآنی نیز دور باشیم، به امانت خیانت کرده‌ایم، همه‌چیز را از دست داده‌ایم و خود نیز از دست رفته‌ایم! کسی از ما نخواسته است که در برابر تحول و پیشرفت مقاومت کنیم و از دستاوردهای انسانی بهره‌مند نشویم، بلکه باید هویت و اصالت خود را گم نکنیم و دستاوردهای جدید بشری را در چارچوب اصیل خود قرار دهیم و آنها را با معیارهای خود بسنجیم؛ برخی را قبول و برخی را رد کنیم، تا از نو امتی با اصالت -با همه ابعاد فکری و تاریخی و عملی مفهوم اصالت- بسازیم." 6- حدیث سحرگاهان: گفتارهای تفسیری حدیث سحرگاهان، پنجمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر و دومین کتاب تفسیری امام موسی صدر است. حدیث سحرگاهان، گفتارهای تفسیری امام موسی صدر است که در سحرهای ماه رمضان از رادیو لبنان پخش می شده است. در این کتاب 91 قسمت از مباحث تفسیری امام موسی صدر از سوره‌های مختلف قرآن آمده که به صورت موضوعی مطرح شده اند. این کتاب ترجمه کتاب احادیث السحر است که در سال 1999 در بیروت منتشر شده است. البته حدود 20 گفتار جدید در ترجمه جدید به آن اضافه شده. "قرآن، معجزه جاویدان"، "داستان آفرینش انسان"، "ایمان به غیب"، "نماز"، "دروغ و کفر"، "نفاق"، "آفرینش آسمان و زمین"، "انفاق"، "مفهوم معاد"، "مالکیت"، "زندگی و مرگ" و "موسی و خضر" از جمله گفتارهای مطرح شده در این کتاب هستند. 7- انسان آسمان: جستارهایی درباره امیرالمومنین (ع) کتاب انسان آسمان، مشتمل بر 13 جستار از امام موسی صدر درباره حضرت علی است. انسان آسمان ششمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر است.  کتاب از سه بخش تشکیل شده. سخنرانی‌های ولادت امیرالمومنین، سخنرانی‌های مربوط به غدیر خم و ولایت حضرت علی، سخنان مرتبط با شهادت حضرت، بخش‌های تشکیل‌دهنده کتاب هستند. مطالعه این کتاب، ما را با تحلیل امام موسی صدر از امام علی، ولایت امام علی، واقعه غدیر خم، اسوه بودن امام علی، چگونگی الگوگیری از سیره امام علی و وظایف و مسئولیت شیعیان امام علی آشنا می‌کند.  در بخشی از کتاب انسان آسمان میخوانیم: "باید بررسی کنیم که ما چگونه مامومین این امامیم؟ علی شجاع، ما ترسو؛ علی کریم، ما بخیل؛ علی خوش اخلاق، ما بد اخلاق؛ علی توانا، ما ترسو و طماع. معنای امامت چیست؟ علی، سرّ کمالش، ایمانش است. راهی است که برای ما هم باز است. این راهی است که علی رفت. بفرمایید شما هم بروید! علی صد درجه اش را رفت و آن شد. شما یک درجه اش را برو و یک صدم علی بشو! راه باز است برای همه. باز نیست؟ اما ما چه کرده ایم؟ بعضی هایمان، صادقانه پیروی نکرده ایم… ای علی‌دوست… بشنو و بترس و بلرز از این حرف، علی را اگر امروز دنیا بخواهد بشناسد چطور می‌شناسد؟ دو راه دارد. یک راه از تاریخ می‌رود و کتاب‌ها را می‌بیند… اما یک راه دیگر هم هست… می‌گویند می‌رویم از پیروانش علی را می‌شناسیم… چه می‌بیند؟ آیا تقوا می‌بیند؟ آیا علم می‌بیند؟ آیا خدمت به مردمی می‌بیند که در علی می‌بیند؟ آیا شجاعت و صراحتی می‌بیند که در علی می‌دید؟ به هوش باش، چگونه می‌خواهی علی را بشناسانی؟ … مصیبت بزرگ علی در میان شیعیانش است! این‌هایی که ننگ ابدی برای آن سرور هستند. این‌هایی که یکی‌شان کافی است تا بگویند علی باطل بوده… درست است ما امروز ننگ دامان علی بشویم؟!""  8- سفر شهادت: گفتارهایی درباره واقعه عاشورا اگر می‌خواهید با تحلیل زیبای امام موسی صدر درباره واقعه عاشورا و امام حسین علیه السلام آشنا شوید، کتاب سفر شهادت را باید بخوانید. سفر شهادت، مجموعه‌ای از گفتارهای امام موسی صدر درباره قیام عاشورا و ابعاد و نتایج آن است. از بخش‌های جذاب کتاب، روایت امام موسی صدر از حضرت زینب است. روایتی حماسی از این زن بزرگ تاریخ اسلام. در کل نگاه امام موسی صدر به حادثه کربلا و نحوه پردازش آن، نگاه جالب و متفاوتی است. پرداخت موسی صدر به بعد فاجعه کربلا خیلی کم است و روایتی که دارد، روایتی سرشار از حماسه و عزت است. موسی صدر کربلا را به میانه زندگی امروزی ما می‌آورد و از تک تک لحظات تاریخ، برای زندگی امروز عبرت می‌گیرد و این‌گونه تفسیری به‌روز و کارآمد از واقعه عاشورا به دست می‌دهد. تفسیری که انسان‌ساز و حیات‌بخش است. سفر شهادت، هفتمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر است. در قسمتی از کتاب سفر شهادت می‌خوانیم: "زن در میدان کربلا نقش مرد را کامل می‌کند و جهاد او را به اتمام می‌رساند. برای آنکه زن بتواند این رسالت را به دوش بگیرد و برای تحمل سنگینی آن آماده شود، باید او را پرورش داد. ما نمی‌توانیم با زن آنگونه که برخی از مردم برخورد می‌کنند، مواجه شویم. نباید زن را در خانه خوار و ذلیل کرد؛ نباید برادر را بر خواهر مسلط کرد؛ نباید روحیه زن را تضعیف کرد. بسیاری اوقات زنان زیر فشار شوهران هستند. در برخی مناطق با زن به مثابه ابزار تولید مثل برخورد می‌شود. در مناطق دیگر او را ابزار لذت‌جویی یا تابلویی هنری می‌دانند که مرد می‌خواهد آن را همیشه در برابر چشمان خود قرار دهد. با این برخوردها روحیه زن را از او می‌گیریم، گوهر وجودی او را می‌گیریم و به او ثابت می‌کنیم که نمی‌تواند رسالتی به عهده داشته باشد… ما نیازمند زنانی هستیم که اراده‌ها را قوی کنند و محکم بایستند… من به آنچه از ناتوانی‌ها و شیون‌ها و ناله‌های امام حسین یا زنان و یا خاندان امام حسین نقل و خوانده می‌شود اعتقادی ندارم… امیدوارم این مسائل مطرح نشود چراکه طرح این مسائل، منحرف کردن حرکت امام حسین و ماموریت اوست. هرگز ذره‌ای از نشانه های سستی در حسین پدیدار نشد، نه بر او نه بر یاران و زنانش. این رسالت بزرگی بود که حسین آن را به انجام رساند و کاری بود که زینب نیز در میان زنان انجام داد!" 9- روح تشریع در اسلام: واقعیت قانون گذاری در اسلام روح تشریع در اسلام، هشتمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر است. کتاب حاضر در موضوع فلسفه فقه جای می گیرد و در اینجا با یک مقاله علمی از امام موسی صدر مواجه هستیم که در کنفرانسی در الجزایر ارائه شده. امام موسی صدر در هفتمین کنفرانس ملتقی الفکر الاسلامی در الجزایر در سال 1973 میلادی شرکت می‌کند و در آنجا مقاله‌ای با عنوان روح شریعت اسلامی و واقعیت قانون گذاری در جهان اسلام ارائه می‌کند. کتاب حاضر متن ترجمه شده این مقاله به همراه نقد و نظر اساتید حاضر در جلسه و پاسخ‌های امام موسی صدر است. امام موسی صدر می‌کوشد تا در این مقاله دو مسئله اساسی را تبیین کند: اول، تفاوت قوانین الهی و بشری و دوم، نسبت قوانین الهی و شریعت با تحول جهان و انسان. این مقاله نشان‌دهنده نگاه انتقادی و متحول امام موسی صدر به فقه و حقوق اسلامی است.  10- دین در جهان امروز نهمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر، با عنوان دین در جهان امروز، به مسائلی مانند تعریف دین، کارکرد دین، حقانیت دین و دین یا ادیان؟ می پردازد. موسی صدر در این گفتارها به زیبایی به تبیین این نکته می‌پردازد که در جهان مدرن چه نیازی به دین است. "دین در جهان امروز"، "داستان علم و دین"، "ادیان در خدمت انسان"، "تاملاتی در آموزه های دینی"، "پیامبری و پیامبران"، "دین و مسائل محرومان" و "محنت روحانیان" عناوین گفتارهای کتاب دین در جهان امروز است. اگر به مباحث فلسفه دین علاقه دارید، اگر می‌خواهید با بیانی شیوا و روان، لحظاتی را پای منبر یک روحانی خوش‌فکر بنشینید و از دین و ادیان بیشتر بدانید، اگر دوست دارید مواجهه‌ای جدی‌تر با اندیشه امام موسی صدر داشته باشید، کتاب دین در جهان امروز را از دست ندهید. 11- زن و چالش های جامعه: جستارهایی درباره مسائل زن و خانواده و جوان زن و چالش های جامعه عنوان یکی دیگر از کتاب‌های مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر است. همان‌طور که از نام کتاب پیداست، این کتاب، مجموعه گفتارها و مقالات و مصاحبه‌های امام موسی صدر در موضوع زن و خانواده است. اندیشه امام موسی صدر درباره زن، اندیشه‌ای مترقی است. امام موسی صدر زن را عنصری مستقل و فعال می‌داند. از نگاه او زنان، در شکل‌گیری جامعه اسلامی نقش مهمی دارند و نباید زنان را در خانه زندانی کرد. او به دنبال ترسیم مسیری سومی برای زنان است. مسیری که با نگاه ابزاری به زنان مخالف است. چه در تفکر متحجرانه که وظیفه زن را صرفا همسرداری و بچه‌داری می‌بیند و چه در نگاه مدرن، که به نام آزادی، به دنبال لذت‌جویی از زنان است. او مسیری را ترسیم می‌کند که زنان با حفظ استقلال و عاملیت، در جامعه، حضور فعال و موثر دارند اما حریم و حدود رابطه‌ها را نیز رعایت می‌کنند و در کنار حفظ خانواده، از نقش اجتماعی خود غافل نیستند. با مطالعه کتاب زن و چالش‌های جامعه با نگرش امام موسی صدر درباره زن آشنا می‌شویم و تفسیر او درباره نقش و جایگاه زن در اسلام را می خوانیم. تک‌تک مصاحبه ها و گفتارهای این کتاب، خواندنی و جذاب است. مخصوصا در این سال‌ها که مسئله زنان و حجاب و آزادی‌های اجتماعی، نقل همه محافل است. برای نمونه قسمت‌هایی از کتاب را خاطرنشان می شوم: "وحدت بر زن و مرد تحمیل نمی‌شود تا خانواده تشکیل دهند، بلکه وحدت برای خانواده است وقتی‌که شکل بگیرد. منظورم این است که زن آفریده شده است تا خانواده را تشکیل بدهد و سزاوارترین و شایسته‌ترین انسان‌ها برای تربیت کودک و اداره کردن مدرسه اصلی برای پرورش و تربیت عضو جامعه است، این زن آزاد است که خانواده تشکیل ندهد. همان طور که مرد می‌تواند نفر اول و تک باشد، زن نیز می‌تواند اول و تک باشد. اسلام ازدواج را بر زن واجب نکرده و پس از ازدواج نیز کار کردن در خانه را بر او واجب نکرده. نه زن به خاطر مرد آفریده شده و نه مرد به خاطر زن، بلکه هر دو برای جامعه، برای انسان و برای خدا آفریده شده اند." "زن مسلمان می خواهد وارد زندگی شود و جامعه‌ای بهتر بسازد و گذشته و حال را به چالش بکشد. برای این کار به اصالت داشتن در حرکت نیاز دارد. ولی آن‌ها برای این اراده سستی‌ناپذیر شما، توطئه چیده‌اند تا آن را منحرف کنند. آن‌ها در برابر شما تنها دو راه قرار داده‌اند و راه سومی در کار نیست. راه اول محافظت است. آن را محافظت نامیدند تا زن را در خانه زندانی کنند و مشارکت زن در ساختن جامعه را فلج کنند. راه دوم را مشارکت در زندگی اجتماعی نامیدند ولی آن را بدون هیچ رعایت و مراقبتی ترسیم کردند، به گونه‌ای که وقتی زن به مدرسه یا بازار می‌رود، او را وادار کردند به شکلی باشد که انگار به سالن نمایش می‌رود. این پوشش و این حرکت، که عمر شما را می‌گیرد و حقیقت شما را خدشه دار می‌کند، توطئه‌ای بر ضد زندگی شماست" "دین شما دین به چالش کشیدن است. دین مبارزه است. دین حرکت پیوسته و آرمان‌گرایی همیشگی است. در این دوره برای شما کافی نیست که فقط مادرانی شایسته باشید. شاید اگر در زمانی دیگر بودید برای شما به همین بسنده می‌کردیم ولی اکنون امت شما با مرگ و زندگی دست و پنجه نرم می‌کند. باید تلاش خود را چندین برابر بکنید تا امت خود را از نابودی نجات دهید!" 12- عبادت یا عبودیت؟ یازدهمین جلد از مجموعه در قلمروی اندیشه امام موسی صدر، با عنوان عبادت یا عبودیت، به مسئله عبادت در اسلام می‌پردازد. در این جستارها تلاش شده تا به سوالات انسان امروز درباره عبادت پاسخ داده شود. سوالاتی که شاید درگیری ذهنی خیلی‌ها باشد. در دنیای مدرن و برای انسان امروز، عبادت چه جایگاهی می‌تواند باشد؟ آیا بهتر نیست به جای عبادت، به مردم خدمت‌رسانی کنیم؟ با مطالعه این کتاب، نگاه روشن‌تری به عبادت خواهیم داشت و پاسخ برخی از پرسش‌های بنیادین خود را پیدا خواهیم کرد. محتوای این کتاب ما را با چارچوب دین شناسی امام موسی صدر آشنا می کند. برداشت‌های او از عبادت در کتاب عبادت یا عبودیت، تاییدی است بر فهم اجتماعی اسلام در نگاه امام موسی صدر. با مطالعه گفتارهای این کتاب متوجه می‌شویم که در اندیشه امام موسی صدر فاصله‌ای میان مسائل عبادی و مسائل اجتماعی نیست. "عبادت و عبودیت"، "جنبه تربیتی نماز"، "ارتباط قرآن با روزه"، "معنای روزه"، "دین خود را بازشناسی کنیم"، "نفحات شب قدر"، "معنی عید و مفهوم وطن و مقاومت" و "عید فرا رسید" از جمله عناوین گفتارهای مطرح شده در این کتاب هستد. 13- ارج نامه انسان: طرحی برای رشد و تعالی روابط انسانی آخرین کتابی که در این مقاله معرفی می‌کنیم، کتاب ارج نامه انسان است که به همت محمدصادق حسین زاده در نشر بین الملل به چاپ رسیده است. اثر حاضر، گردآوری بخش قابل توجهی از گفتارهای امام موسی صدر درباره رابطه انسان‌ها با یکدیگر است. مسئله‌ای که امام موسی صدر از آن با عنوان "برادری" یاد می‌کند و آن را در 4 گونه تقسیم‌بندی می‌کند: برادری انسانی، برادری خداباوران، برادری اسلامی و برادی ملی. محمدصادق حسین زاده با جستجو در آثار به جای‌مانده از امام موسی صدر، تلاش کرده تا سخنان مرتبط با هرکدام از این 4 گونه برادری را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را گزارش کند. به همین جهت کتاب ارج نامه انسان، از 4 فصل تشکیل شده. با مطالعه کتاب ارج نامه انسان، با یکی از محوری‌ترین بخش‌های اندیشه و عمل امام موسی صدر یعنی روابط انسانی و هم‌زیستی اجتماعی بیشتر آشنا می‌شویم و سخنان و گفتارهای امام موسی صدر درباره روابط انسانی را می‌خوانیم. مسئله‌ای که برای رشد و ارتقای جامعه ایرانی و جامعه اسلامی، بسیار مهم و حیاتی است. ارج نامه انسان، الگوی خوبی برای تمام کسانی است که از اختلاف خسته شده‌اند و به دنبال ساخت جامعه‌ای متحد هستند، آنان که هم‌زیستی اجتماعی را یک ارزش می‌دانند. گفتارهای کتاب ارج نامه انسان همه از کتاب گام به گام با امام گرفته شده. حسین زاده مقدمه خوبی برای کتاب نوشته و در آن گزارشی کلی از روابط انسانی در اندیشه امام موسی صدر داده است. اگر به مطالعه در مورد هم‌زیستی اجتماعی علاقه دارید، اگر دغدغه اتحاد شیعه و سنی را دارید، اگر از اختلاف و کینه‌توزی و چند قطبی های اجتماعی خسته شده اید، مطالعه کتاب ارج نامه انسان، شما را غافل‌گیر خواهد کرد. چراکه با تحلیلی عالی از روابط اجتماعی مواجه می‌شوید. تحلیلی ناب از کسی که خودش در عمل، میدان دار تعایش و همزیستی بود.  به قلم "احمد کفیل الناس"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

اگر دوست دارید از امام موسی صدر بیشتر بدانید و بخوانید، با این مطلب همراه باشید و با 16 کتاب که به معرفی زندگی و تفکر امام موسی صدر می‌پردازند، آشنا شوید. از سید موسی صدر چه می دانیم؟ سید موسی صدر، معروف به امام موسی صدر، فرزند سید صدرالدین صدر - از مراجع ثلاث و زعیم حوزه علمیه قم در دهه بیست شمسی - از روحانیون و متفکران برجسته دینی ایران است که معمولا با مقاومت لبنان و فلسطین و سخنرانی هایش در آسیب شناسی و اصلاح وضعیت زندگی شیعیان شناخته می‌شود.  زندگی نامه امام موسی صدر سید موسی صدر در 14 خرداد 1304، در شهر قم متولد شد. پدرش آیت‌الله سید صدرالدین صدر از مراجع ثلاث و مادرش بی بی صفیه، دختر آیت الله حسین قمی، مرجع معروف شیعه بودند. سید موسی صدر در سال 1320 وارد حوزه علمیه قم شد و تحصیلات طلبگی خود را تا درجه اجتهاد ادامه داد. سید موسی صدر از اولین روحانیونی بود که در فضای طلبگی آن سال‌ها، علاوه بر تحصیلات حوزوی، تحصیلات دانشگاهی هم داشت و از سال 1329 به مدت سه سال در دانشگاه تهران، اقتصاد خواند. موسی صدر در سال 1333 برای ادامه تحصیل حوزوی به نجف رفت. او هم‌زمان با تحصیل، به تدریس و فعالیت های اجتماعی نظیر نویسندگی در مجلات اشتغال داشت. در سال 1334 با پروین خلیلی ازدواج کرد و در سال 1337 در شهر قم، مجله مکتب اسلام را پایه‌گذاری کرد و مدتی سردبیر آن بود. حاصل ازدواج سید موسی صدر و پروین خلیلی 4 فرزند به نام های صدرالدین، حمید، حوراء و ملیحه است.امام موسی صدر در لبنان چه می کرد؟ سید موسی صدر برای نخستین‌بار در سال 1334 به دعوت عالم بزرگ شیعه، سید عبدالحسین شرف الدین، به شهر صور لبنان رفت. پس از این سفر، علامه شرف الدین به مردم صور سفارش کرد تا برای جانشینی او از سید موسی صدر دعوت کنند. تا اینکه در سال 1338، سید موسی صدر با دعوت شیعیان شهر صور لبنان، به عنوان جانشین علامه شرف الدین به این کشور مهاجرت کرد. سفری که حدود 20 سالی طول کشید و سرنوشت دیگری برای موسی صدر و لبنان و جهان اسلام رقم زد. سفری بی‌پایان که با ربوده شدن موسی صدر به ظاهر به پایان رسید. دوران حضور امام موسی صدر در لبنان، اوج فعالیت و تکاپوی ایشان است؛ فعالیت‌های متنوع اجتماعی، فرهنگی و دینی. از تاسیس موسسات خیریه گرفته تا شرکت در نشست‌ها و کنگره‌های دینی و اجتماعی، ارتباط با مسیحیان و اقشار دیگر لبنان، ریاست مجلس اعلای شیعیان لبنان، ارتباط با سران کشورهای مختلف برای ایجاد صلح در لبنان، تأسیس نخستین سازمان غیردولتی شیعیان (حرکت المحرومین) و در نهایت تاسیس جنبش امل و هسته اولیه مقاومت لبنان.امام موسی صدر، جنبش امل و اسرائیل امام موسی صدر در لبنان، فعالیت‌های اجتماعی خود را با احیای جمعیت احسان و نیکوکاری شروع کرد. او با ایران نیز ارتباط داشت و برای ارتقاء سطح فرهنگی و اقتصادی اهالی صور، از کارشناسان ایرانی هم استفاده می‌کرد. هم‌زمان با این فعالیت‌ها، در عرصه اصلاح فکر دینی نیز اشتغال جدی داشت و در ایران و لبنان به سخنرانی می‌پرداخت. فعالیت‌های اجتماعی امام موسی صدر در لبنان به قدری زیاد است که پرداختن به آن‌ها، مجال خودش را می‌طلبد اما در اینجا بد نیست اشاره کوچکی به جنبش امل داشته باشیم. جنبش امل، با نام کامل افواج المقاومه اللبنانیه، یکی از دو حزب عمده شیعیان در لبنان است. امل در سال 1974 میلادی توسط امام موسی صدر و شهید مصطفی چمران پایه گذاری شد. سازمان شبه نظامی امل، با همراهی جوانان شیعه لبنان، نقش تاثیرگذاری در فضای سیاسی لبنان داشت. امام موسی صدر برای آزادی فلسطین و مبارزه با اسرائیل، کم نگذاشت. از رایزنی‌های سیاسی گرفته تا تاسیس گروه و تشکیلات و آموزش نظامی برای دفاع بهتر از جنوب لبنان و مبارزه با اسرائیل، از جمله اقدامات امام موسی صدر است. احتمالا این جمله از امام موسی صدر در وصف اسرائیل را شنیده باشید: "اسرائیل شر مطلق است. اسرائیل ضد اسلام، ضد مسیحیت، ضد ایمان، ضد قومیت عربی، ضد انسانیت و ضد میهن است. بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد. ما اسرائیل را شر مطلق می‌دانیم. بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد. اگر اسرائیل و شیطان با یکدیگر بجنگند، ما در کنار شیطان می‌ایستیم. اگر اسرائیل با چپ بجنگد، ما در کنار چپ خواهیم ایستاد. اگر اسرائیل با راست بجنگد، در کنار راست خواهیم ایستاد. این است معنای اسرائیل شر مطلق است." در سال 1982 برخی از اعضای جنبش امل، به رهبری سید عباس موسوی از امل جدا شدند و امل اسلامی را تشکیل دادند که به مرور منجر به تشکیل هسته اولیه حزب الله لبنان شد. آیا امام موسی صدر هنوز زنده است؟ امام موسی صدر از جمله روحانیون سرشناس و موثر ایرانی است که هنوز اطلاع دقیقی از سرنوشتش در دسترس نیست. امام موسی صدر و دو نفر از همراهانش به دعوت از قذافی در نهم شهریورماه سال 1357 به لیبی سفر می‌کند. لیبی ادعا کرد که مهمانانش خاک لیبی را ترک کرده و به ایتالیا رفته‌­اند. اما دستگاه‌­های قضایی ایتالیا و لبنان پس از تحقیقاتی طولانی، این ادعا را رد و ورود هریک از این سه نفر به مرزهای دریایی، خشکی و هوایی ایتالیا را نفی کردند. از آن زمان تاکنون، اطلاع دقیقی از سرنوشت امام موسی صدر در دسترس نیست. برخی از شهادت او سخن گفته‌اند اما خانواده‌اش معتقدند در زندان است و هنوز امید به زنده بودنش وجود دارد.بهترین کتاب ها در مورد زندگی و خاطرات امام موسی صدر با مطالعه خاطرات و سیره زندگی امام موسی صدر، او را بیشتر می‌شناسیم. تفکر امام موسی صدر، تفکری زنده و زندگی‌ساز است. این را نه از سخنرانی‌ها و تالیفاتش، بلکه از عملکردش در کشور لبنان می‌توان به خوبی حس کرد. خوشبختانه موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر، علاوه بر انتشار سخنرانی‌ها و تالیفات امام موسی صدر، به چاپ و انتشار زندگی‌نامه و خاطرات ایشان نیز همت گماشته و کتاب‌های خوبی را منتشر کرده است. در این مطلب به معرفی 16 کتاب منتشرشده از این موسسه و ناشران دیگر پرداخته‌ایم. کتاب‌هایی که شما را به حال و هوای آن روزها می‌برد و از زندگی و سیره فردی و اجتماعی و اندیشه امام موسی صدر سخن می‌گویند. 16 کتابی که شما را با اندیشه و سیره امام موسی صدر بیشتر از قبل آشنا می‌کند 1- سیره و سرگذشت امام موسی صدر کتاب سیره و سرگذشت امام موسی صدر، از بهترین کتاب ها درباره زندگی و فعالیت های امام موسی صدر در لبنان است. این کتاب در دو جلد توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به چاپ رسیده است. سیره و سرگذشت امام موسی صدر، ترجمه کتاب السیره و المسیره است که هیئت رئیسه جنبش امل آن را نوشته و با ترجمه مهدی سرحدی به چاپ رسیده است.  سیره و سرگذشت امام موسی صدر به طور مفصل به مواضع و فعالیت های امام موسی صدر در لبنان می‌پردازد. این کتاب که به صورت دوره دو جلدی ارائه شده، در جلد اول خود، ابتدا تاریخچه حضور شیعیان در لبنان را بیان کرده و سپس اشاره کوتاهی به زندگی امام موسی صدر در ایران و لبنان دارد. در ادامه مجموعه اقدامات امام موسی صدر را از سال های 1969 تا 1974 میلادی به طور مفصل بررسی کرده است. جلد دوم شامل سال های 1975 تا 1978 است. همچنین اطلاعات مربوط به تلاش‌های قضایی برای بازگرداندن امام موسی صدر و احکام قضایی پروندۀ ربودن تا سال 2007 در این جلد منتشر شده است.  مجموعه دو جلدی سیره و سرگذشت امام موسی صدر، از بهترین کتاب هایی است که به طور جزئی به فعالیت های امام موسی صدر در لبنان پرداخته. با مطالعه این کتاب، علاوه بر آشنایی با فعالیت های امام موسی صدر در لبنان، با وضعیت اجتماعی شیعیان لبنان و تاریخ لبنان هم آشنا می شویم. 2- 7 روایت خصوصی از زندگی سید موسی صدر هفت روایت خصوصی، عنوان کتابی مختصر اما به غایت زیبا، از حبیبه جعفریان است. از نکات قابل توجه در زندگی امام موسی صدر، نقش پررنگ بانوان و حضور فعال آنان است چه در عرصه خانوادگی چه در عرصه اجتماعی. این نکته قبل از همه در مورد خانواده خود امام موسی صدر مشهود است. حالا حبیبه جعفریان سراغ خانم‌های خاندان صدر رفته و با آن‌ها در مورد آقا موسی به گفتگو نشسته. گفتگوهایی خواندنی که قلم شیوا و روایت زیبای جعفریان، آنها را خواندنی‌تر کرده است. نه تنها امام موسی صدر که خانواده صدر، همگی، عجیبند. بعد از خواندن کتاب احتمالا شما هم با من بابت عجیب بودن این خانواده هم نظر خواهید شد. 7 روایت خصوصی، بر خلاف اسمش، حاوی 8 بخش است. 8 مصاحبه از "ملیحه، فرزند امام موسی صدر"، "پری خانم، همسر امام موسی صدر"، "صدرالدین، پسر ارشد امام موسی صدر"، "حورا، دختر ارشد امام موسی صدر"، "علی، برادر بزرگتر امام موسی صدر"، "طاهره، فاطمه، زهرا و ربابه، خواهران امام موسی صدر"، "فاطمه صدر عاملی، خواهرزاده امام موسی صدر" و "ام غیاث، دوست خانوادگی". خاطرات کتاب 7 روایت خصوصی، زوایای ناگفته‌ای از امام موسی صدر را بازگو می‌کند. گاهی با بعضی از آن‌ها می‌خندیم و برخی‌شان باعث بغض و اشک چشمانمان می‌شود. 7 روایت خصوصی از جمله کتاب‌هایی است که می‌توان بارها خواند، بارها تورق کرد و هر بار از نو امام موسی صدر را شناخت. این کتاب، کتاب مناسبی برای آشنایی نزدیک‌تر و صمیمی‌تر با امام موسی صدر است. کتابی که راویانش، به امام موسی صدر از زاویه‌ای متفاوت نگاه می کرده اند و این نگاه، در بطن کتاب، ساری و جاری است. 3- حدیث روزگار: خاطرات استاد سید هادی خسروشاهی مرحوم سید هادی خسروشاهی، از آن دسته روحانیون خوش‌فکر است که دِین بزرگی به تاریخ و تاریخ شفاهی ایران دارد. البته این تنها گوشه‌ای از ابعاد شخصیتی این عالم بزرگ است. مجموعه‌های مختلف تاریخ شفاهی از ایشان چاپ و منتشر شده که کتاب حدیث روزگار، مجموعه خاطرات ایشان از امام موسی صدر است. در این کتاب خاطرات رفاقت طولانی سید هادی خسروشاهی و امام موسی صدر آمده است. خاطرات ارزشمند و جذابی که در کتاب دیگری و پای سخن کس دیگری پیدا نخواهیم کرد. روایت خسروشاهی از موسی صدر انصافا روایتی خواندنی است. حدیث روزگار، دومین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. خسروشاهی در حدیث روزگار، اطلاعات تاریخی مهمی را در مورد امام موسی صدر مطرح می‌کند. اهمیت مصاحبه با خسروشاهی آنجا خودش را نشان می دهد که یکی از پیشکسوتان تاریخ‌نگاری زندگی امام موسی صدر بود. کتاب یادنامه امام موسی صدر اثری دوجلدی است که خسروشاهی آن را نوشته و موسسه امام موسی صدر آن را به چاپ رسانده است. از بخش‌های جذاب کتاب سوالات مصاحبه کننده در مورد اشخاص و مسائل حاشیه‌ای در مورد امام موسی صدر است. ماجرای دیدار امام موسی صدر و محمدرضا شاه و شبهه دریافت کمک مالی از شاه، صحت نظر جلال الدین فارسی در مورد امام موسی صدر، علت ربوده شدن امام موسی صدر، چرایی تشکیل جنبش امل از جمله بخش های جذاب کتاب است. 4- دیدار در پاریس: خاطرات دکتر حسن حبیبی و خانم شفیقه رهیده کتاب دیدار در پاریس، مجموعه خاطرات دکتر حسن حبیبی و همسرش از امام موسی صدر است. خاطرات و ناگفته‌هایی که بخشی از معمای حل نشدنی امام موسی صدر را برای ما روشن می‌کند. حسن حبیبی سیاست مدار ایرانی، در این کتاب از خاطرات خود با امام موسی صدر پرده برداشته. از نکات قابل توجه کتاب، صراحت حسن حبیبی در بیان خاطراتش است. حسن حبیبی در مورد ربوده شدن امام موسی صدر نیز حرف‌های صریحی می زند. از جمله در بخشی از کتاب اینگونه می گوید: "بالاخره تاریخ است و نمی توان پنهان‌کاری کرد. قذافی در قضیه جنگ تحمیلی خیلی حمایت نمی کرد ولی کمک هایی هم می کرد. کافی بود که یک کلمه از دهان مسئولین جنگ بیرون بیاید که این دیوانه جلوی کمک ها را بگیرد و مشکل ایجاد کند… یکی از دلایل پیگیری نشدن را باید در این مسئله جستجو کرد!" کتاب دیدار در پاریس، روایتی صادقانه از امام موسی صدر و حواشی مرتبط با ایشان است. دیدار در پاریس جلد چهارم مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. 5- به رنگ صبر: خاطرات خانم فاطمه صدر فاطمه صدر، دختر آیت الله صدرالدین صدر، همسر شهید سیدمحمدباقر صدر و خواهر سید موسی صدر است. به رنگ صبر، خاطرات خواندنی این زن بزرگ است که به کوشش فاطمه تقوی گردآوری شده. به رنگ صبر حاصل 8 مصاحبه و 18 گفتگوی تلفنی فاطمه تقوی با فاطمه صدر است. خواندن کتاب به رنگ صبر، لطف دوچندان دارد. این کتاب، خاطرات بانویی است که هم همسر، هم برادرش و هم پدرش، از شخصیت‌های مهم تاریخ معاصر ایران بوده‌اند. دیدار در تهران؛ خانه پدری، دیدار در نجف؛ زندگی مشترک و وقایع و رویدادها، عنوان فصل های این کتاب است. به رنگ صبر خاطرات فاطمه صدر است از شهر قم، خانه سید صدرالدین صدر، بردارها و خواهرها، مخصوصا سید موسی صدر، رفتن به نجف و زندگی مشترک با سید محمدباقر صدر، سختی های عراق، خاطرات جذابش از بنت الهدی صدر و شهادت همسرش. روایت فاطمه صدر، روایتی ساده و صریح است. با مخاطب رودربایستی ندارد و آنچه به ذهنش می رسد را صادقانه می گوید، از اغراق گریزان است و تلاش دارد تا روایتی واقعی به ما ارائه دهد. با خواندن کتاب به رنگ صبر بخش دیگری از گره‌های ذهنی‌مان در مورد امام موسی صدر و جریانات و اتفاقات لبنان، حل می‌شود. ضمن اینکه با سیره عملی شهید سید محمدباقر صدر از منظر همسرش نیز آشنا می‌شویم. خاطراتی که جای دیگری پیدا نمی‌شود و با خواندن آن‌ها، علاوه بر آشنایی با تاریخ شفاهی، با یک نگرش دینی عقلانی و منطقی آشنا می‌شویم که خیلی‌هایمان در سال‌های اخیر تشنه آن هستیم. نگرشی که دین و زندگی را از هم جدا نمی‌بیند. به رنگ صبر ششمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه امام فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است. در پایان کتاب، بعد از انتشار تصاویر، شجره نامه خاندان صدر نیز آمده که با توجه به تشابه اسمی زیاد و هم‌چنین افراد زیاد این خاندان که مشهور هستند، خواندنش خالی از لطف نیست. در بخشی از کتاب به رنگ صبر، در پاسخ به سوال در مورد مشخص بودن صورت بنت الهدی صدر و پوشیه نزدن او اینگونه می‌خوانیم: "... بله بنت الهدی هم  نمی پوشاندند. عینک دودی می زد، صورت را نمی پوشاند. وقتی که می خواست برود فرودگاه، مقنعه می پوشید و عینک مشکی هم می زد. در تمام سفر همین جور بود. دوباره، وقتی برمی گشت اینجا، نجف، پوشیه می پوشید… حتی از نظر شید صدر، حجاب، مانتوی بلند گشاد و روسری هم بود. مهندس بودند، دکتر بودند، دانشگاه می رفتند، می گفت با چادر این کارها نمی شود. اگر این، جلوگیری از حجابتان می کند که بی حجاب شوید، بی حجاب نشوید. مانتو بپوشید و روسری سر کنید، چادر لازم نیست." 6- میریام: خاطرات رباب صدر کتاب میریام، از آثار تازه منتشرشده موسسه امام موسی صدر و نهمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی این موسسه است. کتابی که به خاطرات خانم رباب صدر، خواهر امام موسی صدر پرداخته. رباب صدر، از جمله بانوان فعالی است که در لبنان مدیر موسسات خیریه و اجتماعی امام موسی صدر است و به تکفل دختران یتیم در جنوب لبنان می پردازد. رباب صدر بیش از 60 سال از عمر خود را وقف توانمندسازی زنان، سرپرستی دختران یتیم و ارتقای سطح زندگی محرومان کرده است. خاطرات رباب صدر، روایت‌هایی خواندنی از برادرش سید موسی صدر است. تجربه‌ای جذاب در حوزه‌های سیاسی فرهنگی و اجتماعی. خاطرات بانویی که با حفظ ارزش‌های اسلامی و هویت دینی، در جامعه‌ای که زنان را خیلی جدی نمی‌گرفت، فعالیت اجتماعی داشت و حالا با کتاب میریام، سر سفره تجربیات و سخنان او نشسته‌ایم. تجربه‌هایی که بدون شک، برای بانوان امروز ایران جذاب و راهگشاست. هم‌چنین زوایای پنهانی از امام موسی صدر را برای ما روشن می‌کند.  7- ایام غربت: خاطرات فرشته اعرابی و فاطمه طباطبایی در کتاب ایام غربت پای صحبت دو بانوی دیگر می‌نشینیم. یکی خانم فاطمه طباطبایی، خواهرزاده امام موسی صدر، عروس امام خمینی (همسر سید احمد خمینی) و خواهر سید صادق طباطبایی. دیگری خانم فرشته اعرابی نوه دختری امام خمینی است که همسرش سید مرتضی طباطبایی، خواهرزاده امام موسی صدر است. این کتاب اولین روایت خاص دو بانوی ایرانی از امام موسی صدر است. روایتی که هم فضای درونی خانواده را گزارش می‌کند هم فضایی که در لبنان شکل گرفته را. این مصاحبه‌ها در فاصله سال‌های 1390 تا 1395 شمسی انجام شده. اگر به خواندن روایتی زنانه از وضعیت لبنان و امام موسی صدر، علاقه مندید ایام غربت را از دست ندهید. ایام غربت پنجمین جلد از مجموعه تاریخ شفاهی موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر است که مهدیه پالیزبان زحمت مصاحبه و پیاده کردن گفتگوها را کشیده است. در قسمتی از کتاب ایام غربت به روایت فاطمه طباطبایی می‌خوانیم: "می‌دیدم که خانم‌هایی به دیدن دایی جان می‌آیند با همان پوشش‌هایی که من فکر می‌کردم نماد بی‌دینی است؛ اما دایی جان خیلی ازشان تعریف می‌کرد و می‌گفت که خیلی مذهبی، اخلاقی و خیّر هستند و به محرومان خیلی کمک می‌کنند. در ابتدا، این واژه‌ها نامانوس بود که خانمی حجاب نداشته باشد ولی متدین حساب شود. بعد می‌دیدم که دایی جان ابتدا مقداری از فرد تعریف می‌کند، بعد می‌نشیند با او صحبت می‌کند. بعد می‌دیدم که این خیلی متفاوت است از آن چیزی که من از کلمه خوب در ذهنم داشتم." 8- اندیشه و عمل سید موسی صدر کتاب اندیشه و عمل سید موسی صدر، خلاصه پنجاه جلسه درس گفتار درباره سیره و اندیشه امام موسی صدر است که به همت موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر منتشر شده است. گفتارهای منتشرشده در این کتاب در موضوعات مختلف مرتبط با امام موسی صدر و از استادان به نام و تراز اول حوزه و دانشگاه است. موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر از سال 1390 سلسله نشست‌های اندیشه و عمل را برای بازخوانی دستاوردهای امام موسی صدر برگزار کرده که ماحصل و خلاصه آن در این کتاب جمع‌آوری و منتشر شده است. در این جلسات، دیدگاه‌های امام موسی صدر در حوزه‌های متنوعی هم‌چون اسلام شناسی، انسان شناسی، قرآن و تفسیر، مقاومت، گفتگو، اقتصاد، عاشورا، مسئله زن، تقریب اسلامی و اخلاق، بازخوانی و در بعضی موارد نقد و بررسی شده است. از عناوین مطرح شده در این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد: رهیافت های اقتصادی اسلام از عادل پیغامی اندیشه های قرآنی امام موسی صدر از عبدالله نصری جایگاه زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر از مهدی مهریزی نقش امام موسی صدر در استمرار جنبش احیای فکر دینی از جواد صاحبی امام موسی صدر؛ ستیز با پوپولیسم از محمود سریع القلم امام موسی صدر و فقه روابط اجتماعی از احمد مبلغی امام موسی صدر و سبک زندگی مسلمانی در جامعه متکثر از داوود فیرحی تکثر پیش فرض گفتگو از مهدی مهریزی قرآن در نواندیشی دینی امام موسی صدر از مجید معارف حدود و ضرورت های مدارا با ادیان و آیین ها از خسرو باقریمطالعه این گفتارها، ما را با کلیت منظومه فکری امام موسی صدر آشنا می کند. اگر علاقه‌مند هستید تا با نظرات دینی، انسانی و اجتماعی امام موسی صدر آشنا شوید و روایت‌های مختلفی از تفکر ایشان بخوانید، این کتاب را از دست ندهید. 9- بررسی سیره اخلاقی تربیتی امام موسی صدر مهدی علمی دانشور در کتاب بررسی سیره اخلاقی تربیتی امام موسی صدر، مطالب جمع و جور و نسبتا جامعی را در مورد امام موسی صدر جمع‌آوری کرده است. کتابی که بخشی از آن به زندگی‌نامه و تاریخ شفاهی امام موسی صدر می‌پردازد و بخش دیگر آن، گفتگوها و گفتارهایی در تحلیل سیره اخلاقی تربیتی سید موسی صدر است. در بخش تاریخ شفاهی، شاهد روایت‌های آیت الله جوادی آملی، دکتر مجتبایی، دکتر محقق، سید حسین شرف الدین و خانم ربابه صدر از امام موسی صدر هستیم. روایت‌هایی خواندنی و جذاب که ما را به دل تاریخ می‌برد و با خاطرات و سبک و سیره امام موسی صدر بیشتر آشنایمان می‌کند. در بخش دوم کتاب با عنوان اخلاق عملی در رفتار امام موسی صدر، پای صحبت آیت الله علوی بروجردی، آیت الله اعرافی، حجت الاسلام مختاری و آیت الله رمضانی می‌نشینیم و در مورد اخلاق عملی امام موسی صدر بیشتر می‌خوانیم. جایگاه اخلاق در مبانی سیاسی امام موسی صدر، جایگاه اخلاق در تعامل بین ادیان و همزیستی بین آنها در سیره امام موسی صدر، ضرورت توجه به الگوهای اخلاقی در جامعه با تاکید بر سیره امام موسی صدر، سیره تربیتی امام موسی صدر و منزلت زن از منظر اخلاق دینی امام موسی صدر از جمله گفتارهای مطرح‌شده در کتاب است. 10- چشمی به آسمان نگاهی به زمین کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین، به قلم عبدالله نصری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، مشتمل بر چند گفتار و یادداشت کوتاه درباره اندیشه و سیره فردی و اجتماعی امام موسی صدر است. عبدالله نصری در چشمی به آسمان نگاهی به زمین، به کالبدشکافی اندیشه امام موسی صدر پرداخته. نصری آثار مختلف امام موسی صدر در زمینه‌های اسلام شناسی، تفسیر، اقتصاد و امام حسین را واکاوی و تحلیل خودش از اندیشه موسی صدر را بازگو می‌کند. با مطالعه کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین، با تحلیل عبدالله نصری از اندیشه امام موسی صدر آشنا می‌شوید. البته مطالعه این کتاب و کتاب‌هایی از این دست، که به تحلیل اندیشه و آثار یک متفکر می‌پردازند، زمانی فایده بیشتری دارد که خودمان نیز مواجهه مستقیمی با آثار آن فرد داشته باشیم. به همین دلیل بهتر است ابتدا آثار امام موسی صدر را مطالعه کرده، سپس تحلیل دیگران را بخوانیم. البته که مطالعه این مدل تحلیل ها، می‌تواند انگیزه‌ای برای مطالعه آثار کامل امام موسی صدر نیز باشد. در بخشی از کتاب چشمی به آسمان نگاهی به زمین می خوانیم: "صدر بنا نداشته در جایگاه یک مفسر، تفسیری ترتیبی یا موضوعی برای قرآن به نگارش در آورد، بلکه وی با توجه به نیازهای زمان و مخاطبان خود، آنهم در اوضاع و احوالی خاص برخی مباحث قرآنی را مطرح کرده است." 11- پیشوایی فراتر از زمان پیشوایی فراتر از زمان، به قلم دکتر محمود سریع القلم، استاد دانشگاه شهید بهشتی، از جمله کتاب‌های خواندنی در تحلیل اندیشه و تفکر امام موسی صدر است. سریع القلم در پیشوایی فراتر از زمان، نظام کنش واکنش و رفتار امام موسی صدر را واکاوی می کند. اینکه موسی صدر چگونه در جامعه لبنان عمل می کند و برای اصلاح و ارتقاء وضعیت فرهنگی و اجتماعی لبنان، چه فرایندی را طی می کند از جمله مسائل مهمی است که پرداخت درست به آن، می تواند الگویی برای بقیه باشد. سریع القلم در گفتارها و یادداشت‌های خود کوشیده تا از راز این مسئله، پرده بردارد. پیشوایی فراتر از زمان، دو فصل دارد. در فصل نظام فکری سید موسی صدر، به ریشه‌های خانوادگی؛ شکل‌گیری شخصیت اجتماعی سیاسی؛ وجوه شخصیتی متعادل؛ مبانی اندیشه دینی؛ رهیافت طرح اندیشه دینی؛ روش‌شناسی تفسیر و منظومه اعتقادی پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان از سید موسی صدر تا امام موسی صدر مباحث زیر مطرح شده است: مصلح اجتماعی و دینی؛ مقدمات تغییر در شیعیان لبنان؛ راهبرد تغییر در میان شیعیان لبنان؛ ویژگی‌های فرهنگی مردم خاورمیانه؛ وضعیت جامعه شیعی در لبنان؛ هنر اجماع‌سازی؛ رفتار و خلقیات؛ تعامل با مخالفان؛ فعالیت‌های منطقه‌ای؛ محور قراردادن بهبود وضع اقتصادی مردم؛ تعامل با گروه‌های مختلف لبنانی؛ روش‌های ورود دین در عرصه زندگی اجتماعی و سیاسی و فراز و نشیب‌های فعالیت اجتماعی و سیاسی در لبنان. بعد از نتیجه گیری و در بخش ملحقات کتاب، 4 مقاله مستقل و خواندنی با عناوین زیر آمده است: اخلاق و سیاست در زندگی امام موسی صدر؛ پیشوایی فراتر از زمان؛ گفتمان انسان محور و امام موسی صدر، ستیز با پوپولیسم. 12- سید موسی صدر: نگاهی به زندگی و مبارزات امام موسی صدر کتاب سید موسی صدر: نگاهی به زندگی و مبارزات امام موسی صدر، یازدهمین جلد از مجموعه کتاب دانشجویی، توسط انتشارات میراث اهل قلم چاپ شده. کتابی در قطع پالتویی که 96 صفحه دارد. کتابی مختصر، مفید و جذاب که خرده روایت هایی از زندگی امام موسی صدر را بیان کرده. متاسفانه مجموعه کتاب دانشجویی و از جمله کتاب سید موسی صدر، سال‌هاست که تجدید چاپ نشده. اما اگر این کتاب را در کتابفروشی‌ای پیدا کردید و یا به نسخه الکترونیک آن دست پیدا کردید، کتابی مختصر و مفید درباره امام موسی صدر است که خواندش خالی از لطف نیست. بخش اول کتاب شامل روایت‌هایی کوتاه و دلنشین از زندگی و خاطرات امام موسی صدر در ایران و لبنان است. در ادامه روزنگار ربوده شدن امام موسی صدر آمده و در پایان نیز، نوشتار زیبایی از امام موسی صدر با عنوان ما اصلا خواب هستیم: ضرورت اصلاحات در تبلیغات اسلامی آمده است؛ گزیده‌ای از سخنان امام موسی صدر در سال 1344 در موسسه دارالتبلیغ اسلامی قم. تصاویری از امام موسی صدر نیز زینت بخش صفحات پایانی کتاب است.   13- امام موسی صدر؛ عالم تراز یکی از بهترین کتاب‌ها در تحلیل آراء و نظرات امام  موسی صدر، کتاب امام موسی صدر عالم تراز است. این کتاب، مجموعه گفتارهایی از حجت‌الاسلام مهدی مهریزی است که در سال‌های مختلف، در درس‌گفتارها و نشست‌های متعدد مطرح شده‌است. امام موسی صدر عالم تراز، 14 جلسه سخنرانی و درس‌گفتار مهدی مهریزی است که در آن‌ها اندیشه و آثار امام موسی صدر تحلیل شده است. می‌توان گفت این کتاب، جامع‌ترین و شیواترین اثری است که در آن، کلیت اندیشه و نظام فکری امام موسی صدر مبتنی بر آثارش تحلیل و بررسی شده است. فصل اول کتاب با عنوان اندیشه های قرآنی، 4 گفتار زیر را شامل می‌شود: نگاهی کلی به آراء و اندیشه‌های تفسیری امام موسی صدر، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: مولفه‌های تفسیر رسالی، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: فهم عصری، قرآن‌شناسی امام موسی صدر: آرای تفسیری. فصل دوم با عنوان مباحث زنان، شامل 3 گفتار با عناوین نگاهی کلی به دیدگاه امام موسی صدر درباره زن، زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر: کلیات و مبانی، زن در اندیشه و عمل امام موسی صدر: آراء و دیدگاه‌هاست. فصل سوم با عنوان انسان، تکثر، گفتگو و فصل چهارم با عنوان عاشورا به بررسی دو موضوع دیگر از اندیشه موسی صدر پرداخته است. در پایان نیز دو کتاب پیشوایی فراتر از زمان و روح تشریع در اسلام نقد و بررسی شده است.  از آنجایی که کتاب امام موسی صدر عالم تراز، متن سخنرانی و درس‌گفتارهای مهدی مهریزی است، بیان روانی دارد و در میان مباحث، پرسش و پاسخ‌هایی هم مطرح شده است که بعضی از آن‌ها در خور توجه است. اگر به دنبال آشنایی کلی با مجموعه فکری امام موسی صدر در زمینه‌های دین شناسی، تفسیر، زنان و انسان هستید، این کتاب یک پیشنهاد بسیار مناسب برای شماست. شما با مطالعه کتاب امام موسی صدر عالم تراز، با نکات و تحلیل‌هایی ناب و خواندنی از آثار امام موسی صدر آشنا می‌شوید و گویی یک دور مجموعه آثار امام موسی صدر را مطالعه کردید. از نکات قابل توجه کتاب که می‌تواند انگیزه بیشتری برای خواندن کتاب به ما بدهد این است که مهدی مهریزی نکات کلیدی و محوری اندیشه امام موسی صدر را در سخنرانی‌ها و تحلیل‌های خود بررسی کرده است. با دانستن این نکات کلیدی، فهم بهتر و عمیق‌تری از اندیشه و آثار امام موسی صدر خواهیم داشت. 14- عصایت را به میله های زندان بزن موسی: زندگی نامه امام موسی صدر کتاب عصایت را به میله های زندان بزن اثر حسن هوشمند و فرشته مرادی، یکی دیگر از کتاب‌هایی است که به زندگی‌نامه و خاطرات امام موسی صدر پرداخته. این کتاب که 112 صفحه دارد، در فصل‌های مختلف خود به فرازی از زندگی و تکاپوی امام موسی صدر پرداخته و اطلاعات متنوعی را با نثری روان و جذاب، در اختیار خواننده قرار داده است.  خاندانی به نام صدر، لبنان، باشگاه بزرگ فرهنگی، گدایی ممنوع، الگویی برای زنان، جبل عامل، چمران، خون بس، مجلس اعلا، جنوب چراگاه اسرائیل نیست، مبارزۀ منفی، أمل یا هستۀ مقاومت لبنان، مسیح مسلمان، جنگ های داخلی، فرار مجاهدان و رجعت، عنوان بعضی از فصل‌های کتاب است.  این کتاب برای آشنایی مختصر و کلی با زندگانی امام موسی صدر مفید است.  در بخشی از کتاب عصایت را به میله های زندان بزن موسی می خوانیم: «در یکی از سفرها در بیروت، در خانه دوستی با یکی از روحانیون هجرت کرده از ده به شهر بحثی داشت. آقا موسی از او پرسید که پس از هجرت به بیروت، چند بار به دیدن دوستان سابق خود در همان روستایی که محل تولدت بوده و مردم به تو محبت داشتند رفته‌ای و سرکشی کرده‌ای و احوال پرسیده‌ای؟ گفت در سال یک یا دو مرتبه بیشتر موفق نشده‌ام. آقا موسی گفت: من در یک‌سال بیش از نود دفعه به آنجا سرکشی کردم. در میدان آن ده سخنرانی و از مردم تفقد کردم. اگر می‌بینی که محبت مردم زیاد است، عکس‌العمل همان سرکشی‌ها و محبت‌هاست.» 15- آنچه خود گفت: روایت امام موسی صدر از زندگی و اندیشه های خود امام موسی صدر یک سال قبل از حادثه لیبی و ربوده شدنش، در مصاحبه ای با خانم مونا مکی، از زندگی، خاطرات و فعالیت های خود می گوید. کتاب آنچه خود گفت، ترجمه همین گفتگوی 110 دقیقه ای مونا مکی با امام موسی صدر است. مونا مکی برای نوشتن پایان نامه خود درباره امام موسی صدر و وضعیت شیعیان در لبنان، این مصاحبه را ترتیب می دهد و امام موسی صدر در آن از وضعیت خانوادگی و خاطرات کودکی و تحصیلات و شرایط لبنان می گوید. مطالعه این کتاب خواندنی و جذاب را به همه کسانی که پیگیر تحولات تاریخ معاصر ایران هستند و هم چنین علاقه مندان به زندگی و تفکرات امام موسی صدر پیشنهاد می کنیم. کتاب آنچه خود گفت منبع ارزشمندی برای مطالعه زندگی و تفکرات امام موسی صدر به حساب می آید، منبعی که راوی آن خود امام موسی صدر است و انصافا روایت و برداشت امام موسی صدر از خودش و شرایط جامعه لبنان شنیدنی و خواندنی است. 16- عزت شیعه آخرین کتابی که در این لیست معرفی می‌کنیم، مجموعه دو جلدی عزت شیعه است که به همت محسن کمالیان و علی اکبر رنجبر کرمانی تدوین شده است. این مجموعه دوجلدی که توسط موسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر به چاپ رسیده و دفتر اول از مجموعه روایت صدر است، حاوی گفتگو با یاران نزدیک امام موسی صدر است. جلد اول، شامل 10 گفتگو با نزدیکان امام موسی صدر در لبنان و جلد دوم 25 گفتگو. از آنجا که عزت شیعه، راویت اطرافیان و نزدیکان امام موسی صدر در لبنان است، می‌تواند منبع خوبی برای شناخت بیشتر امام موسی صدر باشد.  در بخشی از کتاب عزت شیعه می‌خوانیم: «امام موسی صدر از اولین روزهای هجرت به لبنان در زمستان 1338، با طرح شعار «گفت‌وگو، تفاهم و همزیستی»، پایه‌های روابط دوستانه و همکاری صمیمانه‌ای را با مطران یوسف الخوری، مطران جرج حداد، شیخ محی‌الدین حسن و دیگر رهبران دینی مسیحی و اهل‌سنت آن کشور بنا نهاد. در تمامی دوران حضور امام صدر در لبنان، هیچ مراسم سرور یا اندوهی از شیعیان نبود که امام صدر در آن شرکت چوبد، اما تنی چند از فرهیختگان مسیحی و اهل‌سنت آن کشور در معیت وی نباشند، حمایت جوانمردانه امام صدر از بستنی‌فروش مسیحی در اوایل تابستان 1341 که به فتوای صریح ایشان مبنی بر طهارت اهل کتاب منجر گردید، توجه تمامی محافل مسیحی لبنان را به خود جلب نمود. در اواخر تابستان 1341 مطران گریگوار حداد به شهر صور آمده و از امام صدر برای عضویت در هیئت امناء جنبش حرکت اجتماعی دعوت نمود.»   به قلم "احمد کفیل الناس"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

بهترین کتاب‌ها درباره سیره و زندگی امام حسن مجتبی (ع)، حسن بن علی بن ابی‌طالب (ع) مجموعه‌ای ارزشمند درباره مسیر زندگی و خصوصیات امام دوم شیعیان است. این 11 کتاب مجموعه‌ای شامل ارزشمندترین کتاب‌ها در خصوص امام حسن مجتبی (ع) در گروه‌های سنی بزرگسال، نوجوان و کودک است. از پیامبر (ص) روایت است که درباره امام حسن(ع) می فرمایند: "هَذَا هَدِیَّةٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ"؛ این حسن از برای من هدیه پروردگار عالم است. در این مقاله برآنیم که کتاب‌هایی که بهترین پیشنهاد مطالعه درباره امام حسن (ع)؛ این هدیه ارزشمند خداوند به آخرین پیامبرش است را برای شما در یک جا جمع کنیم تا جستجوگران راه حقیقت و شناخت ائمه اطهار به بهترین منابع دست یابند. معرفی کتاب در مورد امام حسن مجتبی علیه السلام 1- کنوزالحکم و فنون الکلم از محمدحسن میرجهانی طباطبایی اولین کتاب از لیست بهترین کتاب‌ها درباره امام حسن (ع) کتاب کنوزالحکم و فنون الکلم از محدث خبیر، فقیه محقق آیت الله میرجهانی است. این کتاب به دو زبان فارسی و عربی نگاشته شده و شامل خطبه‌ها، مواعظ، نامه‌ها، کلمات قصار حضرت امام حسن مجتبی (ع) می‌باشد. "در کتاب احتجاج طبرسی که یکی از کتب مهم و معتبر است و مؤلف آن یکی از بزرگان علماء و محدّثین قرن پنجم تا اوائل قرن ششم اسلامی است، گفته است که چنین روایت شده که عمر و بن العاص به معاویه گفت بفرست بسوی حسن بن علی و او را فرمان ده که به منبر بالا رود و برای مردمان خطبه بخواند شاید در سخن گفتن عاجز شود و به این جهت در هر مجلسی او را سرزنش کنیم پس معاویه به طلب آن حضرت فرستاد و او را بر منبر صعود داد و مردم و رؤسای اهل شام را در نزد او جمع کرد پس آن بزرگوار حمد و ثنای الهی را به جای آورد پس از آن فرمود ای گروه مردمان هر که مرا می‌شناسد من همان کسی هستم که مرا می‌شناسد و هرکه مرا نمی‌شناسد منم حسن پسر علی پسر ابی طالب پسر عموی پیغمبر خدا که اول کسی است از مسلمانان که دین اسلام را پذیرفت و مادر من فاطمه دخت رسول خدا صلی الله علیه واله است و جدّ من محمّد بن عبدالله است که پیغمبر رحمت است منم فرزند بشارت دهنده به نیکوکاران و بیم‌دهنده به بدکاران منم فرزند چراغ نور دهنده آدمیان و پریان- پس معاویه کلام آن حضرت را قطع کرد و گفت ای ابامحمّد واگذار ما را از این سخنان و در وصف رطب سخن‌گو و مقصود او از این کلام خجالت دادن به آن حضرت بود- پس آن جناب فرمود نیکو است خرما. باد در او می‌دمد و حرارت او را می‌پزاند و شب او را خنک و خوشبو می‌کند" بریده بالا بخشی از آغازین فصل کتاب کنوزالحکم و فنون الکلم است. در این کتاب بخش‌های زیر به خوانندگان ارائه شده‌است: دادخواهی امام حسن (ع) در روز ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خطبه‌ی امام حسن (ع) برای مردم و خطباء اهل شام جواب امام حسن (ع) به سوالات پادشاه روم کلمات قصار امام حسن (ع) به سائل مواعظ امام حسن (ع) قبل شهادتشان مفاخره امام حسن (ع) بر معاویه و یارانشکتاب کنوزالحکم و فنون الکلم را به محققینی که نیازمند اطلاعات دقیق و مستند از وقایع زمان زندگی حضرت امام حسن (ع) هستند توصیه می‌کنم.   2- صلح امام حسن (ع) از شیخ راضی‌ آل یاسین کتاب صلح امام حسن (ع) با نام دوم پرشکوه‌ترین نرمش قهرمانانه‌ی تاریخ، در اصل به زبان عربی و توسط عالم عالی قدر جناب شیخ‌راضی آل‌یاسین نگاشته شده و در سال 1348 شمسی توسط آیت الله‌ خامنه‌ای به زبان فارسی برگردانده شده است. کتاب صلح الحسن کتابی جامع و کامل در خصوص همه جوانب صلح امام حسن (ع) است. در پیش گفتار کتاب آمده است: "آنچه در برابر خواننده‌ی عزیز قرار دارد خلاصه‌ای است از یک رشته بحث‌هایی که مطالب آن از واقعیت‌های تاریخی الهام گرفته شده؛ نه تردیدپذیر است و نه تحت تأثیر عامل احساسات و عصبیت و مربوط است به یکی از گوشه‌های تاریک و مورد ستم تاریخ اسلام که نه مورّخان پیشین ما به طور شایسته آن را نشان داده‌اند و نه نویسندگان جدید برای تحلیل آن _ چنان که باید _ کوششی کرده‌اند و آن دوران خلافت حسن بن علی (ع) است که بر اثر انگیزه‌های خاصّ گذشتگان و سستی و اهمال دیگران، صورتی زشت به خود گرفته و به سرنوشت دیگر فاصله‌های فراموش شده و از یاد رفته و دگرگون گشته‌ی تاریخ _ که غالباً از روی عمد چنین شده‌اند _ دچار گشته است. دست تحریف، سیمای منوّر حسن بن علی (ع) را در نظر مردم سطحی و قضاوتگران بی تحقیق _ چه شرقی و چه غربی _ به شکل خلیفه‌ای بی‌کفایت و زن دوست و خلافت به مال دنیا فروش! ترسیم کرده و بسی نسبت‌های ناروا و ظالمانه و بی‌منطق و دور از حقیقت به او داده است." کتاب صلح امام حسن در 23 فصل دقیق تهیه شده و با جزییات به این بخش مهم از تاریخ اسلام یعنی دوره امامت امام دوم شیعیان امام حسن (ع) می‌پردازد. این کتاب در سه بخش اصلی با عنوان‌های امام حسن بن علی (ع) ، موقعیت سیاسی، صلح تهیه شده است.  این کتاب هم مانند کتاب قبلی یکی از بهترین منابع تحقیق به علاقمندان به کتابی شاخص در خصوص زندگی و سیره امام حسن (ع) است.   3- دو امام مجاهد از رهبر معظم انقلاب آیت الله‌ خامنه ای در ادامه لیست ارزشمندترین کتاب‌ها در خصوص حضرت امام حسن مجتبی (ع) به دو کتاب از تالیفات حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای می‌رسیم. دو امام مجاهد کتابی است در خصوص حضرت امام حسن (ع) و حضرت امام حسین (ع)، دو نور جاودان امامت و دو مجاهد راه اسلام، این کتاب شامل شش سخنرانی از حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای که در سال‌های 1351 و 1352 ایراد شده است. حاصل جمع‌آوری و باز نشر این سخنرانی ها در قالب کتاب دو امام مجاهد منبع الهام و مستند برای محققان علاقمند در خصوص سیره و زندگی حضرت امام حسن (ع) و حضرت امام حسین (ع) است. گفتارهای این کتاب شامل بخش‌های زیر است: دو گفتار اول، شامل دو سخنرانی ایشان در فروردین سال 51 است که در حسینیه‌ی ارشاد تهران است که در این دو جلسه علاوه برشرح نظریه‌ی انسان 250 ساله و چرایی دست‌کشیدن از جنگ و علل پذیرفتن آتش‌بس و بیان تفاوت شرایط حضرت امام حسن(ع) و حضرت امام حسین(ع) پرداخته شده است. گفتار سوم تا پنجم سه سخنرانی حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در شب تاسوعا، عاشورا و شام غریبان محرم 1394 هجری‌قمری (مصادف با بهمن 1352) با موضوع تحلیل قیام حسینی می‌باشد. گفتار آخر کتاب دو امام مجاهد، مربوط به سخنرانی شب عاشورای حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای در محرم سال 1393هجری‌قمری (مصادف با 24 بهمن 1352) است که با نقد سه نظریه در باب قیام حسینی، نظریه‌ی چهارمی به عنوان به عنوان نظریه‌ی صحیح اثبات می‌پردازند.   4- انسان 250 ساله از رهبر معظم انقلاب آیت الله‌ خامنه ای دومین کتاب از حضرت‌آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای که در خصوص سیره و زندگی امام حسن (ع) در این لیست آورده‌ام کتاب انسان 250 ساله است. "این فکر برای بنده در سال 1350 و در دوران محنت بار یک امتحان و ابتلای دشوار پیدا شد. اگر چه قبل از آن به ائمه (ع) به صورت مبارزان بزرگی که در راه اعتلای کلمه توحید و اسقرار حکومت الهی فداکاری می‌کردند، توجه داشتم؛ اما نکته‌ای که در آن برهه ناگهان برای من روشن شد، این بود که زندگی این بزرگواران، علی رغم تفاوت ظاهری در مجموع یک حرکت مستمر و طولانی است؛ که از سال دهم، یازدهم هجرت شروع می‌شود و دویست و پنجاه سال ادامه پیدا می‌کند و به سال دویست و شصت - که سال شروع غیبت صغری است - در زندگی ائمه (ع) خاتمه پیدا می‌کند." بیانات فوق ریشه نظریه مهمی به نام انسان 250 ساله است. انسان 250 ساله، به دوران 250 ساله امامت امامان شیعه از وفات پیامبر(ص) در سال 11 هجری تا آغاز غیبت صغری در سال 260ق اشاره دارد که آیت‌الله خامنه‌ای، آن را به مثابه انسانی با عمر 250 ساله می‌داند. این کتاب در هفده فصل تهیه شده که هر فصل به یکی از ائمه و یا موضوعات اصلی شیعیان می‌پردازد. فصل پنج کتاب انسان 250 ساله به طور خاص به اوضاع و احوال دوره امامت امام حسن (ع) توجه می‌کند. کتاب انسان 250 ساله به زبان فارسی نوشته و متن اصلی آن بیش از 85 بار تجدید چاپ شده است. همچنین این کتاب به زبان‌های مختلف ترجمه شده است. از آنجایی که نظریه انسان 250 به نوبه خود جذاب و خواندنی است در ذیل این نظریه بخش مربوط به امام حسن (ع) یکی از ارزشمندترین متون درباره امام حسن (ع) می‌باشد.   5- پس از چهل سال از حمید سبحانی صدر کتاب پنجم از لیست خواندنی‌ترین کتاب‌ها در خصوص امام دوم شیعیان، امام حسن مجتبی (ع) کتاب پس از چهل سال با نام تکمیلی نگاهی نو به زمینه‌های صلح امام حسن (ع) در چهل سالگی حکومت اسلامی است. حمید سبحانی صدر با نگاهی جالب به وقایع دوران امامت این امام همام می‌پردازد، او نظر محققین و مومنین را بر این موضوع متمرکز می‌کند که در چهل سالگی تشکیل حکومت اسلامی ماجرای ظریف و دقیق صلح امام حسن (ع) رخ داده و جوانب مختلف آن را بررسی می‌نماید. پنج فصل کتاب شامل: چهل سالگی حکومت اسلامی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم، جهاد با جبهه شیطان، آزمون مردم در فتنه صلح، حاکمیت شیطان بزرگ، آزمونی برای یاران انقلابی است.   6- غنچه دلتنگ از حسین سیدی غنچه دلتنگ جلد چهارم از مجموعه چهارده جلدی "سیره کاربردی چهارده معصوم (ع)" یا "سبک زندگی معصومین (ع)" است که برخی از مجلداتش در دهه 80، برنده جایزه یا کاندیدای جایزه کتاب سال حوزه علمیه قم شدند.  امیر گل ها: نگاهی نو به زندگی و شخصیت امام علی (ع) خاطر نازک گل: نگاهی نو به زندگی و شخصیت حضرت زهرا (سلام الله علیها) یک غنچه، صد زخم: نگاهی نو به زندگی و شخصیت امام حسین (ع) نیلوفر نیایش: نگاهی نو به زندگی و شخصیت امام سجاد (ع)نام برخی از مجلدات این مجموعه چهارده جلدی نفیس به شرح بالا می‌باشد و در هر کدام به طور تخصصی به دوران زندگی یکی از 14 نفر اولیای ما پرداخته شده است. آنچه در خصوص کتاب ارزشمند غنچه دلتنگ به عنوان کتابی شاخص در خصوص امام حسن (ع) قابل توجه است بررسی دقیق مدارک و مستندات و همچنین پرداخت جامع به همه ائمه معصومین به صورت مدون است.   7- حقایق‌ پنهان‌ از احمد زمانی کتاب حقایق پنهان با نام دوم پژوهشی‌ در زندگانی‌ سیاسی‌ امام‌ حسن‌ مجتبی‌ (ع)‌ یکی دیگر از کتاب‌های مهم در زمینه زندگی و سیره امام حسن (ع) با تمرکز بر اوضاع سیاسی و تصمیمات ایشان در دوره امامت نگاشته شده است. در مقدمه کتاب می‌خوانیم: "کتابی که هم اکنون در اختیار شما قرار می‌گیرد، به نام حقایق پنهان پژوهشی است مستند درباره زندگی دومین پیشوای شیعیان جهان، پیشوایی که زندگی او دارای ابعاد گوناگون است، بعدی در قرآن، بعدی در لسان، و سخن رسول خدا (ص) و بعدی در تاریخ دارد. در بعد قرآنی او کافی است که کتاب آسمانی ما، او را فرزند پیامبر می‌داند و می‌گوید: پیامبر او را به میدان مباهله آورد تا دعای رسول را با گفتن آمین بدرقه کند و دعای او به هدف اجابت برسد و سرانجام میدان مباهله برای مسیحیان نجران به سرزمین آتش تبدیل گردد. وحی الهی او را عضوی از اعضای خانواده ای می‌داند که خدا آنها را از هر نوع آلودگی روحی و فکری و رفتاری پاکیزه گردانیده است." کتاب حقایق پنهان مجموعه‌ای کاملا مستند مشتمل بر سیر زمانی زندگی امام حسن(ع) از آغاز تا پایان که به صورت جزئی‌نگرانه و همراه با ارائه مدارک تاریخی محکم به بیان سیره و زندگی ایشان می پردازد. این کتاب ارزشمند را نیز به خوانندگانی که به دنبال کتابی تحقیقی در موضوع زندگی نامه امام حسن مجتبی (ع) هستند توصیه می‌کنم. 8- آفتاب غریب از مریم کریمی مجموعه چهارده جلدی چهارده خورشید، یک آفتاب؛ شامل کتاب‌هایی تخصصی در خصوص زندگی 14 معصوم آل عبا می‌باشند.  تا همیشه آفتاب؛ برش‌هایی کوتاه از زندگی و زمانه امام زمان(ع) به‌قلم فرشته سعیدی؛ آفتاب بر نی؛ روایت داستانی از زندگانی امام‌حسین(ع) به‌قلم زینب عطایی، آفتاب در محراب؛ روایت داستانی از زندگانی امام‌علی(ع) و آفتاب دانش؛ روایت داستانی از زندگانی امام محمد باقر(ع) به‌قلم بهزاد دانشگر؛ مادر آفتاب؛ روایتی داستانی از زندگی حضرت فاطمه‌زهرا(س) به‌قلم مهرالسادات معرک‌نژاد و به شرط آفتاب؛ روایتی از زندگی و زمانه امام ‌رضا(ع) به‌قلم لیلا شمس چند جلد از این مجموعه هستند. اما در لیست بهترین و ارزشمندترین کتاب‌ها در خصوص سیره امام حسن(ع) در رتبه هشتم به کتاب آفتاب غریب؛ برش‌هایی کوتاه از زندگی و زمانه امام حسن (ع) می‌رسیم. هر کتاب از این مجموعه شامل صد داستان کوتاه درباره یکی از ائمه اطهار می‌باشد. این داستان‌ها در قالب روایت‌های کوتاه سعی در بیان بخش‌های مختلف زندگی آن امام همام را دارد.   9- عشق در برابر عشق از امید کوره چی کتاب عشق در برابر عشق داستانی است که در شهر کوفه و به طور خاص دوره زندگی امام حسن(ع) نگاشته شده است. آنچه این کتاب را نسبت به داستان‌های مذهبی دیگر شاخص می‌کند آن است که برای نخستین بار است که داستانی عاشقانه و ماجرایی بر بستر تاریخی زمانه امام دوم شیعیان و با تمرکز بر اوضاع اجتماعی و تاریخی آن زمان نوشته می‌شود و دوم این که داستان برای رده سنی نوجوان تهیه شده و داستان بهترین فرم آموزش برای کودکان و نوجوانان است. اگر می‌خواهید نوجوانتان با یک داستان شیرین با امام حسن (ع) و روایات و جملات قصار ایشان آشنا شود می‌توانید کتاب عشق برای عشق را برای تهیه کنید.   10- کریم آل عبا از محسن نعماء کتاب "کریم آل عبا" در رده سنی نوجوان و مناسب سنین 9-15 سال، منتشر شده است. واحد کودک و نوجوان انتشارات کتاب جمکران با نام گنجشک‌های جمکران بیش از 200 عنوان کتاب در رده سنی کودک و نوجوان با موضوعات مهدوی، معارف اهل بیت، انقلاب و دفاع مقدس، خانواده و سبک زندگی و… راهی بازار نموده است که کتاب کریم آل عبا درباره امام حسن مجتبی (ع) کتابی ساده و مناسب نوجوانان جهت آشنایی بیشتر با امام دوم شیعیان است.  "امام حسن (ع) دست هایش را به سوی آسمان بلند می کند. زیر لب دعایی می‌خواند. یکی از نمازگزاران که پشت سر امام حسن(ع) در صف نماز نشسته، به آسمان نگاه می‌کند. آسمان در حال دگرگون شدن است. نمازگزار می‌گوید:" دوستان، نگاه کنید به آسمان. چه اتفاقی دارد می‌افتد؟!" همه سربلند می‌کنند و به سوی آسمان نگاه می‌کنند. ناگاه همه با چشم‌های خود می‌بینند که آسمان شکافته می‌شود و فرشتگانی ازآن خارج می‌شوند که در دست هر یک زنبیلی پر از غذا و میوه و خوردنی‌های متنوع است!..."   11- ده قصه از امام حسن (ع) از مژگان شیخی آخرین کتاب از کتاب‌های شاخص درباره امام حسن (ع) را به کتابی برای رده سنی کودکان اختصاص داده‌ام. ده قصه از امام حسن (ع) یکی از کتاب‌های مجموعه "همراه با معصومین" است که برای رده سنی کودک آماده شده است. همانطور که از نام این کتاب مشخص است نویسنده در قالب داستان به معرفی امام حسن(ع) می‌پردازد.  "غروب بود. هوا دیگر آن قدرها گرم نبود. امام از راهی دور، پیاده به خانه بر می‌گشت. خیلی خسته بود. کنار درخت خرمایی نشست و به آن دورها خیره شد. کلاغی در آن دور دورها قارقار می‌کرد ..." مجموعه قصه هایی از امام حسن (ع) که به صورت دوره ده جلدی و مجزا نیز چاپ شده  را برای آشنایی کودکان با امام حسن (ع) تهیه کنید تا به زبانی ساده و همراه تصاویر جذاب آنها را با ابعاد شخصیتی این امام بزرگوار آشنا کنید.  به قلم "زهره عواطفی حافظ"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

در این مطلب با معرفی 12 کتاب جذاب درباره سیره و  زندگی پیامبر اسلام حضرت محمد (ص) آشنا می شوید؛ کتاب‌هایی برای سلیقه‌ها و سنین مختلف، از بزرگسال تا کودک. با ما همراه باشید. "لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنه"، به یقین پیامبر خدا برای شما الگوی نیکویی است. (احزاب 21)  راه و روش، اخلاق و منش پیامبر مهربانی محمد مصطفی (ص)، همواره سیره و الگوی طریق زندگی مسلمانان جهان بوده و نه تنها مسلمانان، بلکه همگان در سراسر جهان هنگامی که به مطالعه زندگی ایشان می‌پردازند، هزاران دل عاشق شخصیت و رفتار انسانی پیامبر شده و او را الگوی تمام و کمال برای دستیابی به سعادت خود قرار می‌دهند. حضرت محمد مصطفی با نام کامل محمد بن عبدالله، آخرین پیام آور الهی در 17 ربیع الاول سال عام الفیل در شهر مکه به دنیا آمد و در سن 40 سالگی به پیامبری برگزیده شد. پیامبر بعد از 23 سال تلاش در راه اعتلای توحید و تبلیغ اسلام در 28 صفر سال 11 هجری قمری در سن 63 سالگی در شهر مدینه به دیار باقی شتافت، و اکنون که سال 1446 هجری قمری هستیم، با گذشت هزار و اندی سال از زندگی پیامبر، دین محمد( ص) و شعله عشق و یاد این بزرگ‌مرد تاریخ، هرگز خاموش نشده و همواره رو به فزونی است. بهترین کتاب ها در مورد پیامبر اسلام  نزدیک شدن به تاریخ 28 صفر، رحلت نبی اکرم، بهانه‌ای شد، تا کتاب‌های بسیار جذاب، آموزنده و مفید را در مورد زندگی پیامبر به شما معرفی کنیم. در اینجا سعی کرده‌ایم به معرفی 12 کتاب برتر و جذاب در مورد زندگی پیامبر در حوزه‌های مختلف تاریخی (4 کتاب)، داستانی (4 کتاب) و کودک و نوجوان (4 کتاب)  بپردازیم. معرفی 4 کتاب داستانی برتر و جذاب در مورد حضرت محمد (ص) 1. به امین بگو دوستش دارم  رمان به امین بگو دوستش دارم اثر نویسنده جوان مریم راهی است که از سوی انتشارات کتاب نیستان به چاپ رسیده و در سبک مستند روایی تاریخی، داستانی از آغاز اسلام را روایت می‌کند. مریم راهی در سال 1359 متولد شد، از دیگر آثاری وی می‌توان به "برپا"، "در خواب‌هایم"، "یوما" و "فردا مسافرم" اشاره کرد.  در این رمان جذاب به تاریخ صدر اسلام و سال‌های پیش از اسلام پرداخته شده و از دوره زندگی عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر شروع می‌شود و تا سال هشتم هجری ادامه پیدا می‌کند در واقع این رمان به روایت حوادث 85 سال از تاریخ می‌پردازد.  کتاب به امین بگو دوستش دارم داستانی است درباره چهار شخصیت برجسته تاریخ صدر اسلام، که از حامیان پیامبر حضرت محمد (ص) بودند: حضرت عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر، ابوطالب و حمزه دو عموی پیامبر و جعفر بن ابی طالب پسر عموی پیامبر، راهی در این رمان ابوطالب را فردی با ایمان نشان می‌دهد که به اسلام معتقد است اما به خاطر مصلحت، ایمانش را مخفی نگه می‌دارد اما عبادات و اعتقاداتش نشان از  پیروی پیامبر دارد. رمان به امین بگو دوستش دارم، با دیدن خوابی توسط عبدالمطلب پدربزرگ پیامبر آغاز می‌شود، خوابی که در آن هاجر همسر ابراهیم از او درخواست می‌کند تا تشنگی فرزندش اسماعیل را رفع و او را سیراب کند و وی را به حفر چاه زمزم تشویق می‌کند. مریم راهی در مورد کتابش چنین می‌گوید که حضرت محمد(ص) در جامعه ای اسلام را آورد که مردم آن با یکتاپرستی بیگانه نبودند، و افرادی موحد و پیرو ابراهیم نیز در بین آنها دیده می شد. نمونه ی بارز آن عبدالمطلب و ابوطالب که هر دو رئیس قبیله قریش بودند و از طرفی هم همه پیامبر را دوست داشتند و او را محمد امین می‌نامیدند. پس بنابراین به دلیل آشنایی اشراف قریش از گذشته با دین یکتاپرستی آنها با دین محمد مشکلی نداشتند، در واقع اشراف قریش مشکلشان این بود که قدرت از دستشان خارج شود و به دست پیامبر (ص) بیفتد.  رمان به امین بگو دوستش دارم، از چند زاویه حائز اهمیت است:  مریم راهی نویسنده توانمند این رمان از نثری استفاده کرده که واژه‌ها و جملاتش به بهترین شکل شیوه سخنوری عرب‌های جاهلی را به نمایش می‌گذارد که برای مخاطب لذت بخش خواهد بود.  روایت‌های ناب و کمتر شنیده شده در این رمان تاریخی برجسته مشهود است. در بخشی از کتاب به امین بگو دوستش دارم می‌خوانیم: "سنت‌هایی دارند عرب‌ها که نادرست است، می‌بایست اصلاحش کنم، حال که حرفم مطاع است.  با محارم ازدواج می‌کنند، از راه دیوار به خانه‌ها وارد می‌شوند، به نذر خود پایبند نیستند، اموال یکدیگر را به سرقت می‌برند، شراب می‌نوشند و مستانه زنا می‌کنند، دخترانشان را پس از تولد زنده زنده در گور می‌گذارند، هنگام طواف خانه، طواف نمی‌دانند چیست؟ سخت نبود تشخیص پسندیده از ناپسند، کار بزرگی نکردم اگر گفتم شراب ننوشید، کیست که نداند زن نیز همانند مرد حقوقی دارد؟ چه کسی حاضر می‌شود برای رفت و آمد از دیوار بالا و پایین بپرد؟ اما شراب برایشان عقل باقی نمی‌گذاشت که به کارش ببندند". نویسنده رمان به امین بگو دوستش دارم معتقد است، افرادی هستند که به تاریخ علاقمند هستند اما رغبتی به خواندن کتب تاریخی ندارند رمان‌های تاریخی برای این افراد می‌تواند جذاب باشد. اگر به داستان‌های تاریخی علاقه دارید، خواندن رمان به امین بگو دوستش دارم را اصلاً از دست ندهید.   2. کتاب وقتی دلی  کتاب وقتی دلی روایت مردی زیبا و جذاب است که همه دل‌ها پیش اوست، اما خودش دلش را جای دیگری گذاشته، داستان مصعب بن عمیر را می‌گویم او هم مثل خیلی از جوانان عاشق می‌شود در راه عشق سختی‌های فراوان می‌کشد و در آخر هم جانش را در راه این عشق فدا می‌کند. رمان وقتی دلی داستان مسلمان شدن مصعب یکی از اصحاب پیامبر است. کتاب وقتی دلی نوشته محمدحسن شهسواری و به سبک رمان تاریخی مذهبی است. محمدحسن شهسواری در سال 1350 در بیرجند متولد شد. وی نویسنده و روزنامه نگار ایرانی است و در رشته ارتباطات تحصیل کرده است. متن کتاب وقتی دلی ابتدا برای ساختن یک فیلم نگاشته می‌شود، اما بعد از مدتی محتوای آن به صورت کتاب گردآوری می‌شود. کتاب وقتی دلی، داستان مرد جوان، ثروتمند و جذاب از اصحاب خاتم پیامبران است که دل تمام دختران مکه را برده است. مصعب بن عمیر فردی که در خانواده‌ای ثروتمند به دنیا آمده و زیبارو و جذاب است. پدر او و مادرش از ثروتمندان مکه بوند. در آن زمان شایعه‌ای همواره نقل مجالس کفار بوده، که در اطراف محمد همواره مشتی فقیران و گدایان جمع شده‌اند. چیزی که باعث شده بود کفار عصبانی و خشمگین شوند این بود که مصعب که هم پدر و هم مادرش از ثروتمندان مکه بودند و هم مصعب فردی جذاب بود رو به اسلام و رو به محمد آورده است. مصعب بن عمیر قرآن را به زیبایی بسیار تلاوت می‌کرد و لقب اولین قاری اسلام را دارد. یکی از بخش‌های مهم کتاب وقتی دلی ماجرای هجرت مسلمانان به یثرب است. در مشورتی که بین مسلمانان صورت می‌گیرد، با حضور پیامبر و امیرالمومنین تصمیم می‌گیرند که قبل از هجرت مسلمانان، گروهی برای آماده کردن فضا و بررسی یثرب به این شهر سفر کنند و سرپرستی این گروه با پیشنهاد امیرالمومنین به مصعب بن عمیر واگذار می‌شود. حضرت امیر علت این پیشنهاد را اینگونه بیان می‌کند: مصعب فردی آگاه است، هم قرآن را بسیار خوب می‌داند و هم مومنی پاک است، وی از خانواده ای بزرگ و زیبارو بوده و دل مردمان را جذب می کند. بهتر است که بدانید مصعب در جنگ احد با از دست دادن دو دست خود و با اصابت نیزه‌های فراوان به شهادت می‌رسد و اولین شهیدی است که بدون کفن دفن شد.  از جذابیت‌های کتاب وقتی دلی به غیر از متن ساده و روان و جذابیت داستانی کتاب، این است که، تاریخ صدر اسلام را به صورت داستانی بازگو می‌کند و در ذهن آدمی ماندگار خواهد شد.   3. محمد صلی الله علیه و آله کتاب جذاب و خواندنی محمد (ص) اثر ابراهیم حسن بیگی که انتشارات مدرسه آن را منتشر کرده، به 5 زبان زنده دنیا ترجمه شده است. هرچند این کتاب برای مخاطب غیر مسلمان نوشته شده اما خواندن آن واقعاً برای مسلمانان هم لذت بخش است. در واقع رمان محمد (ص) به شکل قابل قبول و زیبایی تاریخ اسلام را در 15 بخش معرفی کرده است. راوی در این داستان اول شخص و شخصی یهودی است که در رمان به عنوان یک دانشمند معرفی می‌شود. شخصی یهودی به نام اسحاق از طرف شورای عالی یهود مامور می‌شود تا به سمت پیامبر اسلام برود، یا او را کشته یا عقایدش را به چالش بکشد. در سرآغاز رمان محمد (ص) آمده: "تو مرد یهود باید به آنجا بروی و از نزدیک با عقاید این مرد آشنا شوی، سپس اگر توانستی او را بکش و اگر کشتنش به مصلحت نبود، دینش را از درون متلاشی کن، مقدمات سفر را مهیا کن و گزارش سفر را نیز فراموش نکن، هرچه دیدی بنویس و بفرست  بدان که ما در شورای عالی یهود نگران اتفاق‌هایی هستیم که در حجاز رخ می‌دهد. نباید بگذاریم دین و نژاد ما بازیچه قرار گیرد." در سراسر رمان محمد (ص) مخاطب با گزارش‌هایی روبرو می‌شود که یک غیرمسلمان از پیامبر مسلمانان می‌دهد و این گزارش‌ها حاکی از شکل‌گیری اسلام و تاثیر پیامبر بر اطرافیان و دشمنانش دارد. در گزارش اول آمده: "اینجا سرزمین عجیبی است، بربریت بیداد می‌کند، نامش محمد است. پیروانش او را رسول الله یعنی فرستاده خدا می‌نامند." در گزارش دوم مرد یهودی اطلاعاتی از محمد (ص) و چگونگی بعثت او، غار حرا و به اسلام پیوستن اطرافیان را بیان می‌کند.  در گزارش سوم مرد یهودی برای شورای عالی یهود می‌نویسد: "گرایش به دین شدت گرفته، آزار سران قریش کمتر شده و بزرگترین واقعه در این زمان، واقعه معراج پیامبر به آسمان است." در گزارش چهارم، مرد یهودی روایت بعد از وارد شدن به یثرب را می‌نویسد، یعنی زمانی که محمد (ص) به یثرب مهاجرت کرده است،  و سپس برخی سخنان پیامبر را در مورد مکارم اخلاق، اجابت دعا، محبت، حسد و....را برای سران یهود می‌فرستد. درگزارش پنجم مرد یهودی اقرار می‌کند که علی رغم تلاش‌هایش هنوز نتوانسته برنامه‌ای برای مقابله با محمد تدارک ببیند، در اینجا حادثه سوار شدن پیامبر بر شتر و زانو زدن شتر در مقابل خانه‌ دو یتیم را بیان کرده، که سران یثرب تلاش می‌کردند تا محمد به خانه آنها بیاید. در گزارش ششم مرد یهودی گلایه می‌کند که خسته شده از بس دروغ گفته و علیه مسلمانان جاسوسی کرده و اینکه نمی‌تواند به محمد ضربه بزند، چرا که هر روز مشتاقان به دین او بیشتر می‌شوند. در گزارش هفتم می‌نویسد که با اصرار پیامبر مجبور می‌شود دختری مسلمان و عرب را به عقد خود درآورد. مرد یهودی ازدواجش را کار مصلحتی بیان می‌کند. در این مرحله همچنین از دلاوری‌های حضرت علی (ع) و پیامبر و سایر مسلمانان در جنگ احد بهت زده می‌شود. در گزارش هشتم تا پانزدهم گزارشگر یهودی وقایع صدر اسلام از قبیل جنگ‌ها، موفقیت‌ها و ناکامی‌های مسلمانان را بازگو می‌کند و از خدای محمد (ص) می‌گوید، گویی اخلاق و کردار پیامبر مسلمانان از نیروی بزرگتر و الهی سرچشمه می‌گیرد. پیامبر اسلام به نقل از یک جاسوس یهودی پیامبری است که آوازه‌اش دارد جهانی می‌شود و دیگر نمی‌شود جلوی او را گرفت تا جایی که برای سران بزرگ، نامه می‌نویسد و آنها را به اسلام دعوت می‌کند و در پایان مرد یهودی اقرار می‌کند که ماموریتش با شکست مواجه شده و نتوانسته دین محمد را متلاشی کند، یا او را به قتل برساند، و در آخر اطلاع می‌دهد که محمد در بستر بیماری است. جاسوس یهود در پایان از بازگشت خود به شهر خویش نزد سران یهود خبر می‌دهد و می‌گوید زن و فرزندم را رها کرده و باز می‌گردم.  اسحاق بیان می‌کند که محمد (ص) با دینش کاخی بنا کرد که من به تنهایی قادر نبودم آن را ویران کنم و اگر کسی گزارش‌های مرا کامل بخواند به یقین از آنها تاثیر خواهد گرفت. مرد یهودی بعد از بازگشت دچار نوعی فقدان روحی می‌شود، او دریافته بود که اتفاقی در درونش رخ داده است. (مگر می‌شود با پیامبر زیست کرد اما هنوز گمراه ماند). پایان داستان یک غافلگیری خیره کننده دارد، که بر جذابیت‌های این کتاب می‌افزاید و من ترجیح می‌دهم آن را فاش نکنم و مخاطب را دعوت کنم تا  این کتاب شیرین و لذت بخش را از دست ندهد.   4. پیامبر صلی الله علیه و آله  کتاب پیامبر نوشته نقی سلیمانی است که توسط انتشارات به نشر آستان قدس رضوی روانه بازار شده است.  نقی سلیمانی متولد 1340 در تهران رمان نویس، طنز نویس، زندگی‌نامه نویس و پژوهشگر ادبیات داستانی است. سلیمانی حدود 31 اثر برای نوجوانان، کودکان و بزرگسالان تالیف کرده است. کتاب پیامبر رمان بلندی است که با رویکرد اجتماعی و بر اساس قرآن، نهج البلاغه و با استفاده از کتاب‌ها، روایت‌ها و اسناد تاریخی معتبر نوشته شده و از معتبرترین کتاب‌های نوشته شده در مورد حضرت پیامبر است. کتاب پیامبر در 14 جلد، رمان بلندی است در بخش‌های مختلف که نام برخی از آنها: تولد، جوانی، بزرگسالی، میانسالی و کهنسالی است. به گفته نویسنده، نقی سلیمانی، رمان پیامبر تلاشی در جهت رسیدن به راه و روش و سیره زندگی حضرت محمد است و برای نوجوانان به نگارش درآمده است. شخصیت پردازی و فضاسازی دو رکن اصلی از ارکان رمان است، که مخاطب خود را در فضای تاریخی آن دوران حس می‌کند و نویسنده در مواردی هم که با کمبود منابع مواجه می‌شود، با خاتمه فصل و یا بهره‌گیری از تکنیک جای خالی، ذهن خواننده را درگیر می‌کند. در بخش‌هایی از کتاب پیامبر می‌خوانیم: " برخلاف طائف، مکه دره‌ای بی‌حاصل بود،که کوه‌ها آن را محاصره کرده بودند. طائفی‌ها به مکه‌ای‌ها فخر فروشی می‌کردند و می‌گفتند، ما کسانی هستیم که نان می‌خوریم. این موضوع به راستی واقعیت داشت و مردم مکه نان نمی‌خوردند، مگر هر چند روز یک مرتبه، چرا که گندم را باید از شهرهای اطراف وارد می‌کردند و غذای آنها عبارت بود از، خرما، شیر شتر و ماهی خشک، با این حال تهیه ی هر یک از این غذاها هم، آنچنان آسان نبود. یک عرب بدوی، طوری با گرسنگی و تشنگی خو می‌گرفت که گرسنه و تشنه ماندن دیگر جزو فطرت او می‌شد. با این همه چون دریا به مکه نسبتا نزدیک بود، مردم مکه جانوران دریایی از جمله کوسه را می‌شناختند و نام کوسه را بر خود می‌گذاشتند، قریش یعنی کوسه ی کوچک." در پشت جلد کتاب پیامبر می‌خوانیم: قصه زندگی پیامبر اسلام با نزول آیه ی قرآن شکل می‌گیرد، با هر آیه در طول سال‌های وحی قرآن به حالات، شخصیت و حوادثی که بر پیامبر می‌گذشت اشاره های ضمنی یا مستقیم دارد که این خود سرنخ‌هایی برای یافتن وقایع طول زندگی حضرت پیامبر و روش او به دست می‌دهد. مجموعه پیامبر تلاشی در همین جهت و البته بر محور و خط قرآن است. معرفی چهار کتاب تاریخی برتر و جذاب درمورد حضرت محمد (ص) 1. محمد (ص) رسول خدا  کتاب محمد رسول خدا، اثر ارزشمند خانم آنه ماری شیمل است، که آن را به زبان آلمانی نوشته و حسن لاهوتی نیز کتاب محمد رسول خدا را به فارسی ترجمه کرده. انتشارات علمی و فرهنگی در سال 1383 آن را به چاپ رسانده است. خانم آنه ماری شیمل پژوهشگر، شرق شناس، اسلام پژوه و مولوی شناس سرشار آلمانی بود. او تنها فرزند از خانواده‌ای فرهنگی در آوریل سال 1922 میلادی در شهر ارو فورت آلمان به دنیا آمد. آنه ماری شیمل بیان می‌کند: "اسلام آیینی است که در بین غربی‌ها بسیار بد فهمیده شده و توسط افرادی ناوارد و احیاناً مغرض به امور غیر واقعی متهم گردیده است." شیمل بیش از یکصد جلد کتاب در زمینه معارف و فرهنگ مسلمانان، عرفان اسلامی و بررسی تفکرات اندیشمندان مسلمان به نگارش درآورده و نشان افتخار از بسیاری مراکز معتبر جهان دریافت کرده است. کتاب محمد رسول خدا محصول 40 سال علاقه شیمل نسبت به شخصیت پیامبر اسلام است. نویسنده در کتاب محمد رسول خدا کوشیده تا با نشان دادن سیمای معنوی و ملکوتی پیامبر به جهان غرب، تصویر نادرستی را که پژوهشگران غربی در طول سالیان بسیار ترسیم کرده‌اند، پاک کند و سیمای راستین پیامبر را به جهان معرفی کند و در این زمینه از افکار فیلسوفان، تاملات عارفانه، راویان حدیث، مفسران، تاریخ نگاران و شاعران بهره گرفته است. آنه شیمل در طی مسافرت‌های متعدد به سرزمین‌های اسلامی و سابقه دوستی با مسلمانان و آشنایی با اسلام و مسیحیت، تلاش کرده تا در کتاب محمد رسول خدا فضای همدلی و تفاهم بین شرق نشینان مسلمان و غرب نشینان مسیحی ایجاد کند و به اثبات حقانیت خاتم انبیا و معرفی شخصیت الهی و انسانی پیامبر اکرم در اروپا و آمریکا بپردازد. کتاب محمد رسول خدا را شیمل در 12 فصل تنظیم کرده است. نویسنده در اولین فصل کتاب محمد رسول خدا، سنت پیامبر اسلام را معرفی می‌کند و منابعی را که زندگی حضرت را ترسیم می‌کند، قرآن، روایات و سخنان پیامبر می‌داند و به حوادث دوران کودکی و شیرخوارگی پیامبر و خاندان نبی اکرم اشاره می‌کند. در فصل دوم کتاب محمد رسول خدا، نویسنده به روایات و آیات قرآنی در مورد نبی اکرم می‌پردازد و به جنبه ی دیگر از حیات پیامبر که در هم آمیختن دین و دولت در تبلیغ پیام الهی است، می‌پردازد و اینکه مسلمانان برخلاف لیبرال‌های غربی دین و سیاست را از هم جدا نمی‌کنند. شیمل در سومین فصل کتاب محمد رسول خدا، مقام عصمت پیامبر را ارزیابی می‌کند و در فصل چهارم به معجزات پیامبر پرداخته است، اینکه چگونه محمد بدون خواندن و نوشتن بر قرآن و حوادث گذشته و آینده علم پیدا کرده است. پنجمین فصل کتاب محمد رسول خدا به شفاعت محمد در قیامت و رحمت نبوی اختصاص دارد، اگرچه ویژگی شفاعت مختص خداست ولی به پیامبر این اجازه خاص عطا شده است. بررسی درباره نام‌ها، القاب و کنیه پیامبر موضوع فصل ششم و شناخت عرفانی پیامبر و مبحث نور محمدی ساختار فصل هفتم کتاب را تشکیل می‌دهد. فصل هشتم کتاب به بررسی اهمیت جشن میلاد در میان جوامع اسلامی پرداخته شده و بررسی معراج و سیر پر رمز و راز پیامبر در آسمان‌ها را نویسنده به فصل نهم کتاب خود اختصاص داده است. ستودن مقام‌ و درجات شخصیت پیامبر توسط سخن سرایان مسلمان نیز موضوع فصل دهم است. شیمل در فصل یازدهم کتاب، به طریقه محمدیه و تفسیر تازه‌ای از زندگی پیامبر می‌پردازد و در فصل آخر کتاب محمد رسول خدا، سیمای محمد در اشعار و آثار منثور اقبال لاهوری مورد توجه قرار می‌گیرد.   2. محمد (ص) پیامبری برای همیشه کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه نوشته استاد حسن رحیم پور ازغدی است و توسط دفتر نشر فرهنگ اسلامی و طرح فردا به چاپ رسیده است. کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه در واقع متن چهار سخنرانی از آقای رحیم پور ازغدی است که در ارتباط با شخصیت پیامبر اکرم محمد مصطفی (ص) در مناسبت‌های گوناگون ایراد شده و بیشتر بحث حول دو محور اصلی حکومت اسلامی و اصل نبوت است. متن ساده و روان کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه پاسخگوی بسیاری از سوالات جامعه اسلامی امروز و شناخت شخصیت پیامبر است. حسن رحیم پور ازغدی متولد 1343 در مشهد سخنران و نظریه پرداز، از اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، مدیر مسئول و سردبیر نشریه کتاب نقد است. رحیم پور ازغدی تحصیل کرده حوزه علمیه است که معمم نیست، وی هرگونه گرایش حزبی را که به وی نسبت داده شده، مردود می‌داند و در صدا و سیمای ایران از چهره‌های شاخص و فعال است. کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه در 124 صفحه تنظیم شده و شامل 4 سرفصل با موضوعات، گفتار اول: چه باید کرد؟ گفتار دوم: محمد (ص) پیامبری برای همیشه، گفتار سوم: پیامبری و خاتمیت گفتار چهارم: اجتهاد سرگردان، جهاد بی‌هدف است. در سخنرانی اول که به مناسبت میلاد حضرت محمد (ص) ایراد شده، بعد از بیان مقدماتی از ویژگی‌های پیامبر، به ذکر چند مورد از شیوه حکومت اسلامی پیامبر می‌پردازد، تا به این پرسش پاسخ بدهد که برای رشد و بالندگی و رسیدن به اهداف الهی در حکومت اسلامی چه باید کرد؟ در سخنرانی دوم، از کتاب محمد (ص) پیامبری برای همیشه به ذکر خصوصیات پیامبر از زبان امام حسین (ع) می‌پردازد و در مورد مهم‌ترین خدمت پیامبر به بشریت که همان نحوه ارتباط با خداست، سخن می‌گوید. در سخنرانی سوم، رحیم پور ازغدی به برخی شبهاتی اشاره می‌کند که به دنبال تضعیف اعتقاد به نبوت هستند و با ژست‌های جامعه شناسانه و دین شناسانه به خورد مسلمانان می‌دهند. در سخنرانی چهارم، نویسنده به نکاتی راجع به نظریه حکومت دینی با الگوبرداری از جامعه اسلامی پیامبر می‌پردازد و به انتقادات وارد شده بر آنها پاسخ می‌دهد.  بخشی از کتاب محمد (ص)  پیامبری برای همیشه: "امروز وحدت سیاسی و ایمانی در سطح جهان اسلام تنها یک توصیه ی اخلاقی و استحبابی نیست، بلکه یک ضرورت حیاتی است. زیرا اسلام و مسلمانان در سراسر جهان هدف‌گیری شده‌اند و علیه آنها برنامه‌ریزی می‌شود. کسانی گفتند و نوشتند که چون از دین سوءاستفاده می‌شود، بنابراین راه حل، تفکیک دین از حکومت است. ما به آنها عرض می‌کنیم که مگر از علم ،آزادی، تکنولوژی و روشنفکری سوء استفاده نمی‌شود. آیا هرگز به این بهانه گفته‌اید که آزادی را کنار بگذارید؟ نکته دوم اینکه، حکومت دینی و جامعه دینی دست یافتنی نیست، بلکه ساختنی است."   3.  محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام  کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه ی پیامبر اسلام نوشته خانم کارن آرمسترانگ و ترجمه کیانوش حشمتی است که چاپ اول آن، سال 1383 در تهران، توسط انتشارات حکمت منتشر شده است. کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام پرفروش‌ترین کتاب سال آمریکا شده که بعد از حادثه ی 11 سپتامبر در سال 1999 جایزه رسانه ی شورای امور عمومی مسلمانان را به خود اختصاص داده است. خانم آرمسترانگ یکی از صاحب نظران دین در جهان غرب که مدت 7 سال راهبه‌ای کاتولیک بوده و سپس در دانشگاه آکسفورد لندن ادبیات کلاسیک و مدرن خوانده است. نویسنده کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام در حالی که جهان‌بینی‌اش بر پایه دین مسیح و باورهای غربی است، اما همواره تلاش کرده به عنوان یک پژوهشگر به دین‌های مختلف بنگرد و کتاب‌های بسیاری هم در زمینه ی اندیشه دینی نگاشته است. هدف نویسنده از نگارش کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام دفاع از اسلام و روشن کردن ذهن مسیحیان غربی نسبت به چهره واقعی پیامبر اکرم است که بعد از انتشار آیات شیطانی سلمان رشدی در غرب، دچار تردید و ابهام شده بود. ابتدای کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام دو مقدمه از نویسنده و مترجم آمده و در 10 فصل تنظیم شده است: فصل اول، محمد دشمن. فصل دوم، محمد انسان الهی. فصل سوم، جاهلیت. فصل چهارم، وحی. فصل پنجم، بشارت دهنده. فصل ششم، آیات شیطانی. فصل هفتم، هجرت راه جدید. فصل هشتم، جنگ مقدس فصل نهم، صلح مقدس. فصل دهم، وفات پیامبر. خانم آرمسترانگ هدف خود را از نوشتن کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام چنین بیان می‌کند: "من این کتاب را به این خاطر نوشتم که در واقع افسوس می‌خورم که سیمای محمد(ص) برای مردم غرب فقط تصویری باشد که سلمان رشدی ارائه می‌دهد، من محمد را یکی از نوادر تاریخ بشریت یافته بودم." نویسنده، مقدمه این کتاب را یک ماه پس از 11 سپتامبر نوشته است. در این دوره بیشتر منتقدین اسلام به آیاتی از قرآن تکیه می‌کنند که در آنها به جنگ و انتقام گیری توجه شده و این در حالی است که چنین عباراتی در کتاب‌های مسیح و موسی نیز به چشم می‌خورد‌، اگرچه مسیح همیشه چهره‌ای صلح طلب معرفی شده اما در انجیل نیز آیه‌های بسیاری به نبرد و جنگ تشویق می‌کنند. اطلاعات مردم در غرب نسبت به اسلام بسیار کم است و آنان هرگز نمی‌توانند در داوری و قضاوت‌های خود، نظری منطقی و صحیح ابراز نمایند. این نکته که نویسنده به آن اشاره کرده، شامل خود نویسنده هم می‌شود، چرا که عدم آگاهی کافی وی از اسلام، منجر به اطلاعاتی اشتباه در بعضی از قسمت‌های کتاب محمد (ص) نیز شده است. محمد مرد جهاد بود اما یک صلح طلب واقعی هم بود. زیرا جان و اعتقاد و همراهی نزدیک‌ترین یاران خود را در جریان صلح با مکه گرو گذاشت. حضرت محمد (ص) فتح مکه را بدون خونریزی پیروزی بزرگ می‌نامد، که این معنا در سوره فتح به خوبی مشهود است. خانم آرمسترانگ معتقد است، آنچه در غرب نسبت به اسلام وجود دارد خود برتربینی و تعصب است. اما اکنون باید بدانیم که نمی‌توانیم با این تعصب به راه خود ادامه دهیم، کسانی که علاقمند هستند تا دیدگاه غرب را نسبت به اسلام بدانند لازم است کتاب محمد (ص) زندگی‌نامه پیامبر اسلام را مطالعه کنند.   4. سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) ترجمه کتابی است با عنوان الصحیح من سیرة النبی الاعظم، نوشته سید جعفر مرتضی عاملی نویسنده لبنانی‌تبار و تحصیل‌کرده حوزه های علمیه قم و نجف که تحقیقات و مطالعات خود را در زمینه سیره نبوی و تاریخ اسلام از سن 20 سالگی آغاز و نتیجه تحقیقات خود را به تدریج منتشر کرد. بعد از انتشار کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) دکتر محمد سپهری که از شاگردان مرتضی عاملی بود و به اندیشه و سبک استاد خود آشنایی داشت اقدام به ترجمه کتاب کرد و انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی آن را منتشر کرد. کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) در سال 1371 (هجری شمسی) از سوی محافل علمی مورد توجه اندیشمندان حوزه و دانشگاه قرار گرفت و جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، در زمینه سیره رسول اکرم را به خود اختصاص داد. نویسنده اندیشمند کتاب سیره صحیح پیامبر علی‌رغم آثار متعددی که به نگارش درآورده، اما کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم را کامل‌ترین و محوری‌ترین پژوهش خویش در زمینه نقد و ارزیابی حدیث می‌داند که سیره رسول اکرم و زندگانی ایشان را از تولد تا ارتحال پیامبر در بر می‌گیرد. مرتضی عاملی نکات مهم سیره نبوی را با بهره‌گیری از شواهد و قراین استخراج نموده، تا سیره‌ای شفاف و حقیقی از رسول خدا ارائه نماید. کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) ابتدا در بخش‌های مختلف در 11 جلد تا پایان جنگ احزاب تدوین شد و بعدها در 35 جلد تا پایان رویداد سقیفه به چاپ رسید. کتاب حاضر از مهمترین منابع تاریخی شیعه در شرح زندگانی پیامبر محسوب می‌شود. از جمله موضوعات کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم (ص)  عبارتند از: "نخستین مسلمانان"، "هجرت به مدینه" "تشکیل حکومت"، "سیاست دفاعی"، "نبرد بدر"،، "پیمان‌های حسن همجواری "،"صلح حدیبیه"، "فتح مکه"، "حج الوداع "، اعزام سپاه اسامه"، و "ماجرای وصیت".  مرتضی عاملی در مباحث مقدماتی کتاب ضمن ترسیم سیمای پیامبر از جریان منع حدیث پرده برمی‌دارد و به نقش مهم آن در تحریف حقایق تاریخی و رواج احادیث جعلی می‌پردازد. سپس مولف با مراجعه به متون عمده سنی و شیعه در حوزه‌های تاریخی تفسیر و حدیث می‌کوشد با تکیه بر آموزه‌های دینی تصویری از سیره و زندگانی رسول اکرم ترسیم کند. پس از بیان این مباحث مقدماتی جغرافیای عربستان آداب و رسوم و عقاید فردی و اجتماعی دوره ی جاهلی مورد بررسی قرار می‌گیرد، سپس مرتضی عاملی کتاب سیره صحیح پیامبر اعظم را با موضوع سقیفه به پایان می‌برد، که آن را کودتای صلح بر ضد تدابیر رسول اکرم می‌داند. معرفی چهار کتاب آموزنده در حوزه کودک و نوجوان درباره حضرت محمد (ص) 1. کتاب محمد (ص) مثل گل بود  کتاب محمد (ص) مثل گل بود، نوشته غلامرضا حیدری ابهری توسط انتشارات بوستان فدک به چاپ رسیده است. غلامرضا حیدری ابهری متولد فروردین 1348 در تهران، نویسنده و محقق در حوزه تعلیم و تربیت کودکان است. او تحصیلاتش تا دوره دبیرستان را در تهران گذراند و به خاطر علاقه به علوم دینی به شهر قم رفت و در حوزه علمیه قم تحصیلاتش را ادامه داد. کتاب شیرین محمد (ص) مثل گل بود مناسب کودکان در رده سنی 7 تا 9 سال و 9 تا 12 سال است. کتاب محمد مثل گل بود، کتابی داستانی مذهبی و آموزش سبک زندگی پیامبر به کودکان است. متن روان و ساده کتاب، همراه با تصاویر زیبا و جذاب آن باعث ترغیب کودکان و نوجوانان به خواندن این کتاب زیبا می‌شود. حتی کودک می‌تواند تصاویر آن را برای خود نقاشی و رنگ آمیزی نماید. کتاب محمد (ص)  مثل گل بود، در چهار حوزه ارتباط با خدا، ارتباط با خود، ارتباط با خلق و ارتباط با خلقت را شامل می‌شود، این اثر، علاوه بر آموزش سبک زندگی پیامبر به رشد تفکر کودکان و پرورش هوش اخلاقی آنان نیز کمک می‌کند. ساختار کتاب محمد مثل گل بود، به صورتی طراحی شده که کودکان حضور پیامبر را در زندگی خود احساس کرده و بتوانند از آن حضرت الگو بگیرند. کتاب محمد مثل گل بود حاوی 40 نکته اخلاقی از سیره زندگی پیامبر است و هر نکته در قالب یک داستان آمده و در انتهای داستان حدیث مرتبط با آن داستان با زبانی ساده بیان شده است. از جمله سوالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود: چرا باید بسم الله بگوییم؟ چرا باید نماز بخوانیم؟ چرا باید مسواک بزنیم؟ چرا باید مرتب حمام برویم و بدنمان را بشوییم؟ چرا باید پرخوری نکنیم؟ چرا باید شکرگزاری کنیم؟ چرا باید کار کنیم؟ چرا باید نظم را رعایت کنیم؟ برشی از کتاب محمد (ص) مثل گل بود: حضرت محمد در کارهای خانه کمک می‌کرد، پیامبر گاهی شیر گوسفندان را می‌دوشید، گاهی آسیاب دستی را می‌چرخاند و آرد درست می‌کرد و گاهی گوشت تکه تکه می‌کرد، بعضی وقت‌ها هم در دادن علف به چهارپایان به اهل خانه کمک می‌کرد، پیامبر گاهی حتی جارو به دست می‌گرفت و خانه را جارو می‌زد. توصیه می‌شود کتاب محمد (ص) مثل گل بود را برای فرزندان خود تهیه نمایید، چرا که کودک شما با جنبه‌های والای شخصیتی و رفتاری حضرت پیامبر آشنا می‌شود و از ایشان درس‌های زندگی و چگونه بهتر زیستن را می‌آموزد.   2. کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب   قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب نوشته مهدی آذریزدی است که توسط انتشارات امیرکبیر به چاپ رسیده است. همه ما از دیرباز با نام مهدی آذریزدی نویسنده برجسته ی دنیای کودکان آشنایی داریم. مهدی آذریزدی در 27 اسفند سال 1300 در یزد متولد شد، شخصی که هیچگاه به مدرسه نرفت اما خواندن و نوشتن را تا حدودی از پدر آموخت و مادربزرگش نیز قرآن را به او تعلیم داد، وی هیچگاه ازدواج نکرد و نخستین نویسنده ایرانی است که تصمیم گرفت برای کودکان و نوجوانان بنویسد، به همین دلیل به او لقب پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران را دادند. هرچند از مرحوم آذریزدی کتب فراوانی به جا مانده، اما مهم‌ترین و مشهورترین کتاب ایشان قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب است. کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب شامل 8 جلد به شرح زیر است: جلد اول: قصه‌های کلیله و دمنه جلد دوم: قصه‌های مرزباننامه، جلد سوم: قصه‌های سندباد نامه و قابوس نامه، جلد چهارم: قصه های مثنوی، جلد پنجم: قصه‌های قرآن، جلد ششم:قصه‌های شیخ عطار،جلد هفتم:قصه‌های گلستان و ملستان، هشتمین جلد از کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب که یکی از بهترین آثار این مجموعه است درباره زندگی پیامبر، حضرت زهرا( س) و 12 امام شیعیان است. داستان‌های 14 معصوم سیره عملی زندگی پیشوایان دین را به زبانی ساده وروان برای کودک و نوجوان بازگو می‌کند. آذریزدی در این کتاب از اصطلاحات و عبارات متناسب برای کودکان و نوجوان استفاده کرده است. نویسنده در هیچ کدام از داستان‌هایش تخیل نویسندگی را بر حقیقت داستان غالب نکرده و همواره کوشیده تا بر واقعیت داستان پایبند باشد. این ویژگی منحصر به فرد کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب است. جلد هشتم کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب علاوه بر آشنایی کودکان و نوجوانان با سیره و اخلاق ائمه معصومین، با فرهنگ اسلامی و آداب مکتب شیعه نیز آشنا می‌شوند و تاثیر قابل توجهی در تعلیم و تربیت آنان خواهد داشت. بخشی از جلد هشتم کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب:  "زندگی روزانه در خانه علی خیلی ساده بود کارهای خارج از خانه را حضرت علی (ع) و کارهای داخل خانه را حضرت زهرا (س) بر عهده داشت. کارهای خانه چندان آسان نبود زیرا در آن ایام حتی آرد کردن جو و گندم با آسیاب دستی در خانه صورت می‌گرفت. برای پیغمبر آسان بود که از میان زنانی که در آن خانه‌ها کار می‌کردند، خدمتکاری برای حضرت زهرا در نظر بگیرد، اما بیشتر مسلمانان در فقر و قناعت به سر می‌بردند و خاندان پیامبر طوری زندگی می‌کردند که فقیرترین افراد با دیدن وضع زندگی‌شان آرامش داشته باشند. حضرت رسول مرتب به دیدار دخترش می‌آمد و گاهی آثار خستگی از کار را در چهره فاطمه (س) می‌خواند و خود به او کمک می‌کرد.   3. هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر (ص)  کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر نوشته مصطفی رحماندوست است و انتشارات‌ افق آن را روانه بازار کرده است. مصطفی رحماندوست معروف به شاعر "صد دانه یاقوت" متولد تیر ماه سال 1329 در همدان، شاعر، نویسنده و مترجم کتاب‌های کودکان و نوجوانان است. وی دارای مدرک کارشناسی زبان و ادبیات فارسی و از داوران هیئت علمی جشنواره بین المللی شعر فجر است. کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر تاکنون به سه زبان اردو عربی و انگلیسی ترجمه شده و مناسب سن 7 تا 9 سال است. کتاب هفت حکایت از بچه‌ها و پیامبر در راستای نشر معارف اسلامی و معرفی چهره زیبای دین اسلام و بیان دوران کودکی حضرت محمد و چگونگی رفتار ایشان با کودکان است. مصطفی رحماندوست در این کتاب به هفت حکایت مربوط به پیامبر و بچه‌ها اشاره کرده وتلاش می‌کند تا در هر کدام از حکایت‌ها مهر و عطوفت حضرت محمد را با زبانی ساده و زیبا نسبت به کودکان بیان کند. یکی از ویژگی‌های بارز پیامبر اسلام اخلاق نیکو بوده است. رسول خدا همواره از روی مهربانی و تواضع با کودکان رفتار می‌کرد و از رنجش و ناراحتی‌ آنان سخت آزرده خاطر می‌شد. هیچگاه لبخند از لبان پیامبر دور نمی‌شد و در همنشینی با کودکان خود را همسان آنان می‌پنداشت و با آنها سرگرم بازی می‌شد. رسول خدا (ص) حسنیین را بر دوش خود سوار می‌کرد و به آنها می‌فرمود: "خوب مرکبی دارید و شما هم خوب سوارکارانی هستید". پیامبر مهربانی حضرت محمد مصطفی (ص) بهترین الگو برای زندگی ما و فرزندانمان و سیره و روش ایشان راهنمای راه سعادت همگان و مخصوصا کودکان است. حتماً شما هم دوست دارید، بدانید که پیامبر با بچه‌ها چگونه رفتار می‌کردند. پس کتاب بچه‌ها و پیامبر که شامل هفت حکایت از برخورد پیامبر با بچه‌ها است را مطالعه کنید.   4. ده قصه از حضرت محمد (ص)   انتشارات قدیانی مجموعه 10 جلدی قصه‌هایی از حضرت محمد را به قلم محمدرضا سرشار و با تصویرگری حسام الدین طباطبایی برای کودکان گروه سنی (ج) منتشر کرده است. محمدرضا سرشار متولد سال 1332 در کازرون، مشهور به رضا رهگذر است. وی نویسنده، پژوهشگر، منتقد ادبی و گوینده برنامه رادیویی قصه ظهر جمعه است. او پس از اخذ دو دیپلم فنی و ریاضی، در دانشگاه علم و صنعت ایران مشغول به تحصیل شد. اما به خاطر علاقه‌ای که به نویسندگی داشت، موجب شد تا وارد عرصه هنر شود. در مجموعه ده قصه از حضرت محمد 10 مقطع از زندگی پیامبر مهربانی حضرت محمد (ص) از تولد تا دعوت همگان به اسلام بیان شده است. نثر روان و ساده قصه‌های حضرت محمد (ص) به گونه‌ای است که به راحتی می‌توان آن را برای خردسالان و کودکان به صورت داستان بیان کرد. این مجموعه با هدف آشنایی کودکان با مراحل مختلف زندگی پیامبر اسلام و شناخت اخلاق، رفتار، سیره حضرت محمد (ص) و الگو گرفتن از مکتب اسلام نگاشته شده است. عناوین 10 جلد قصه‌هایی از حضرت محمد به ترتیب عبارتند از: تولد زندگی در صحرا یک سال با مادر با پدربزرگ سفر به شام ازدواج با خدیجه محمد امین پیامبری دعوت خویشان دعوت همگان به اسلامدر برشی از کتاب قصه‌هایی از حضرت محمد در بخش "پیامبری" می‌خوانیم: " آسمان صحرا برای او همیشه زیبا و تعجب انگیز بود. آنقدر بزرگ و عجیب بود، که هیچ وقت تکراری و خسته کننده به نظر نمی‌رسید. هر نقطه‌اش می‌توانست ساعت‌ها او را به فکر فرو ببرد نمی‌شد، دنیایی به آن بزرگی و زیبایی بی دلیل آفریده شده باشد، آن همه نظم حتماً علتی داشت. بی شک آفریدگارشان با هدف و نقشه‌ای دقیق آنها را به وجود آورده بود، حتماً همه ی آنها در همان راه و هدف حرکت می‌کردند. به قلم "فاطمه فرخ رو"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

شهادت سردار حاج قاسم سلیمانی در دی‌ماه 1398، نویسندگان بسیاری را بر آن داشت که از او و برای او بنویسند، اگرچه کتاب‌هایی نیز در سال‌های پیش از شهادت او توسط نویسندگان مختلف نوشته شده بود؛ «حاج قاسم» عنوان کتابی است که در سال 1394 و به صورت جستاری در خاطرات حاج قاسم سلیمانی منتشر شده بود. همچنین کتاب دیگری با عنوان «سربازان سردار» نیز در سال 1395 توسط انتشارات سه نقطه چاپ شده بود که به بیان شجاعت‌ها و رشادت‌های سردار سلیمانی و سایر مدافعین حرم می‌پردازد. بدون شک سردار سلیمانی یکی از مهم‌ترین افراد دخیل در امنیت کشور ایران بود که با استفاده از نیروی ایمان و شهامت، اهداف نظام جمهوری اسلامی و راهبرد دفاع از مظلوم و آرمان آزادی فلسطین را در گستره‌ای جهانی و با اقتدار تمام دنبال می‌کرد. تبحر و زیرکی وی در اجرای تاکتیک‌های نظامی و خنثی کردن نقشه‌های دشمنان تا آنجا بود که به وی لقب «ژنرال بی‌سایه» داده بودند، کسی که در سن 63 سالگی، در بامداد جمعه 13دی ماه 1398 در کشور عراق و در یک عملیات تروریستی توسط آمریکا به شهادت رسید. اما با شهادت سردار سلیمانی و در طی سال‌های بعد از آن، کتب بسیاری با زبانی روایی از خاطرات او می‌گفتند و شخصیت او را هرچه بیشتر به مخاطب نشان می‌دادند، کتاب‌هایی که ابعاد مختلف این شهید سعید را در لابه‌لای خاطرات و روایات دوستان به مردم جامعه نشان داد و به مخاطب شخصیت شهید سلیمانی را خیلی دور نشان نمی‌دهد که نتوانی به آن برسی، یکی چون همۀ ما که ایران‌دوستی و ولایت‌پذیری دو نکته اصلی اخلاقی او بود. معرفی چند کتاب خوب درباره حاج قاسم سلیمانی در این یادداشت به معرفی بهترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی پرداخته‌ایم، کتاب‌هایی که از زوایایی مختلف به زندگی این ژنرال بزرگ جهانی پرداخته‌اند. حاج قاسمی که من می‌شناسم یکی از برترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی، کتاب «حاج قاسمی که می‌شناسم» خاطرات علی شیرازی است که به اهتمام سعید علامیان در 168 صفحه نوشته شده و توسط انتشارات خط مقدم در سال 1400 چاپ و منتشر شده است. کتاب‌ از دوران جنگ و حضور علی شیرازی در جنگ و آشناییت او با شهید سلیمانی از سال 1361 طی عملیات فتح المبین آغاز می‌شود و تا فعالیت‌های حجه‌الاسلام شیرازی در کنار شهید سلیمانی در نیروی قدس ادامه می‌یابد. شهریور 1390 آقای شیرازی به خواست سردار سلیمانی مسئول نمایندگی ولی‌فقیه در نیروی قدس می‌شود و این همکاری هشت سال طول می‌کشد، سال‌هایی که به گفتۀ حجه‌الاسلام شیرازی همانند روزهای جنگ، سرباز سردار سلیمانی بوده است. کتاب حاج قاسمی که من می شناسم که به بیان خاطرات حجت الاسلام علی شیرازی از 38 سال آشنایی با سردار سلیمانی پرداخته، در 12 فصل و از دوازده وجه به زندگی و شهادت سردار پرداخته است. علامیان به شکل جذاب و گیرایی ابعاد مختلفی از زندگی شهید را بیان کرده و سردار شهید را نزدیک به مردم و جامعه و دست‌نیافتنی نشان نمی‌دهد، همان مقدس‌نمایی شهدای دفاع مقدس که نویسندگان‌مان، در دهه‌های پیشین خواسته یا ناخواسته آن را ایجاد کردند و شهدایمان را از کهکشانی دور خواندند، غافل از اینکه آنها، همان خاکیانی بودند که مسیر نور را پیمودند و به افلاکیان رسیدند. بخشی از کتاب حاج قاسمی که من می شناسم: «آن روز که آقا نشان ذوالفقار را به سینه‌ سردار سلیمانی زدند، یکی از بهترین روزهای زندگی‌ام بود. نه من، همه رفقایش از این اتفاق خوشحال بودند؛ جز او که راضی نبود بین او و بقیه فرماندهان تمایزی داشته باشد. ابتدا زیر بار نمی‌رفت. وقتی اصرار شد، شرط کرد که خبری نشود. پس از آن که نشان را گرفت، به او گفتم این مدال مربوط به شما نیست؛ متعلق به جبهه‌ مقاومت است!»   از چیزی نمی ترسیدم یکی از بهترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی، کتاب «از چیزی نمی ترسیدم» است که برخلاف بسیاری از کتاب‌ها، توسط خودِ سردار سلیمانی نوشته شده، خاطراتی که توسط انتشارات مکتب حاج قاسم منتشر شده است. از چیزی نمی ترسیدم خاطرات خودنوشته‌ای است از پهلوانِ عصر ما، که به‌دور از پیچیدگی‌ها و برجستگی‌های سیاسی و فکری، شمه‌ای از دوران سخت کودکی و نوجوانی خود را روایت کرده است. وقتی کلمه‌ها از پیش چشمت می‌گذرند و هر خاطره‌ای که روایت می‌شود با خود می‌گویی خدای من؛ این‌ها با همان دست قطع شده نوشته شده است؟ اینها زندگی ساده و فقیرانه و محقرانه‌ی یگانه قهرمان ایران زمین است؟ آیا آنها که حاج قاسم برایشان کارگری می‌کرد؛ گمان می‌کردند روزی همان پسرک نوجوان لاغر اندام که از روستا آمده، کارگری می‌‌کند و عرق می‌ریزد روزی خبر اول رسانه‌های جهان شود... این زندگی نامه‌ی بی‌پایان که در 59 صفحه نوشته شده، روایتی است روان و شیوا که نشان می دهد برای رستگار شدن چون او، نیاز نیست از راه های عجیب و غریب شروع کنیم و کنید! در جای جای این کتاب، احترام و اولویت به والدین اصلی‌ترین و شروع‌کننده ی این رستگاری است، حتی اگر تا زمان شروع انقلاب نیز، نام امام خمینی را نشنیده باشی و یا ساده‌ترین موضوع دین را ندانی، همین اصل تو را به مسیر رستگاری همیشگی می‌رساند. بخشی از کتاب از چیزی نمی ترسیدم: «سه تایی روی یکی از میزهای ورزشی نشستیم. سید جواد سوال کرد: «تا حالا نام دکتر علی شریعتی رو شنیده‌ای؟» گفتم: «نه، مگه کیه؟» سید برخلاف حاج محمد، بدون واهمه خاصی توضیح داد: «شریعتی معلمه و چند کتاب نوشته. او ضد شاهه.» دیگر کلمه ضد شاه برایم چیز تعجب‌آوری نبود. ظاهراً احساس انعطاف در من کرد؛ این بار دوستش حسن به سخن آمد. سوال کرد: « آیه‌الله خمینی رو میشناسی؟» گفتم :« نه.» گفت: «مقلد کی هستی؟» گفتم «مقلد چیه؟»و هر دو به هم نگاه کردند. دوبار سوال کردند:« تا حالا اصلاً نام امام خمینی رو شنیده ای ؟» گفتم نه.»   نامزد گلوله ها یکی از بهترین و البته متفاوت‌ترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی، کتاب «نامزد گلوله‌ها» است. این کتاب که هم به لحاظ نویسنده و هم به لحاظ بصری بسیار متفاوت از سایر کتاب‌هاست، توسط مرتضی سرهنگی نوشته شده و انتشارات خط مقدم آن را به چاپ رسانده است.  سرهنگی در کتابِ خود با یک سفر کوتاه، پای به زندگی شهید سلیمانی گذاشته و خاطراتی از او را با زبانی روایی برایمان به تصویر می‌کشد، خاطراتی که بیش از پیش، سردار را به ما می‌شناساند و مخاطب را از روستای «قنات ملک» تا فرودگاه بغداد و آن شبانگاه فراموش‌ناشدنی می‌کشاند. نویسنده در روایت‌های ابتدایی کتاب، از کودکی و نوجوانی او نوشته و از چگونگی آشنایی او با مسیر انقلاب و امام خمینی و پاسدار شدن، اما بیشترین روایت‌های کتاب به بخش‌های دوران جنگ و حضور سردار سلیمانی در دفاع مقدس می‌گذرد. از هشت سال حضور  او و فراغ یارانی که در عملیات‌های مختلف از دست داده است. ما در کتاب نامزد گلوله ها با خواندن هر روایت، چهره جدیدی از سردار عزیزمان را می‌بینیم. از یک سو انسانی مقاوم را می‌بینیم که در سخت‌ترین شرایط هم امید دارد و از سویی دیگر شخصی پیش‌رویمان است که از هیچ تلاشی برای پیشرفت کشور نمی‌گذارد، آنجا که اشرار سیستان و خراسان را با برنامه‌ریزی به کشاورزی مشغول و آرامش را به مرزهای شرقی کشور برمی‌گرداند و زندگی بسیاری را از نو می‌سازد، تا آنجا که مردمان روستایی دورافتاده در سیستان که همگی از اشرار بودند، بعد‌ها برای روستایشان شناسنامه‌ای به نام و یاد قاسم سلیمانی گرفته و آنجا را «قاسم آباد» نام‌گذاری کردند! بخشی از کتاب نامزد گلوله ها: «هلی کوپترش وسط حلقه محاصره نشست در حالی که داعشی‌ها از هر سو به طرف او تیراندازی می‌کردند. چند ماه قبل از این داعش به شهر ترکمن نشین تلعفر حمله کرده و با اشغال شهر ده‌ها هزار نفر از شیعیان شهر را آواره کرده بود. خبرهای فروش زنان ایزدی در بازار داعشی‌ها و فروش اعضای کودکان این شهر و کشتار مردان و پسران وحشت به جان هر عراقی می‌انداخت. در سایه این ترس مرگبار بود که اهالی آمرلی بیش از هشتاد روز در محاصره کامل مقاومت کردند. زنان آمرلی از ترس هر کدام یک نارنجک به خودشان بسته بودند تا قبل از اسیر شدن آن را منفجر کنند. آنها اسلحه به دست گرفته بودند تا در کنار مردانشان از شهرشان دفاع کنند. در چنین شرایطی بود که قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس با هلی کوپتر در قلب محاصره نشستند.»   هزار جان گرامی صحبت از سردار قاسم سلیمانی که می‌شود، به یک‌باره ذهن به سوی نوع شهادتش کشیده می‌شود یا آن تشییع بزرگ و فراموش‌ناشدنی که ملت را به خیابان‌ها کشاند، از اهواز تا مشهد و تهران. البته که تنها همین شهرها نبوده و مردم بسیاری از شهرستان‌های اطراف خودشان را به تشییع رسانده بودند. اگرچه نقطه اتصال خاطرات مردم شرکت کننده در مراسم؛ خودِ سردارِ شهید بود، اما هیچکدام از مسیری مشترک به آن تشییع نرسیده‌ بودند؛ یکی از شوش به اهواز آمده و دیگری از خیابان کیانپارس اهواز مسیرش به پل روی کارون رسیده است. یکی از طلاب ساکن حرم امام هشتم بوده و دیگری از ایلام خود را به تهران رسانده است. مردم آمده بودند و هرکدام روایتی، نگاهی، نظری به آن مراسم داشتند که داشت به فراموشی سپرده می‌شد، اما یک سال بعد از شهادت و تشییع، گروهی برآن شدند روایت‌های همراهان و مسافران تشییع کننده را جمع کرده و به صورت کتابی درآورند تا آیندگان بدانند و بخوانند شهادت و مراسم آن مرد بزرگ چگونه دنیا را به حیرت واداشت. کتابی به نام «هزار جان گرامی» که به کوشش ساجده ابراهیمی جمع‌آوری و توسط سوره مهر چاپ و منتشر شده و در واقع روایت‌نامۀ بدرقه شهید سلیمانی است. کتاب «هزار جان گرامی» که از بهترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی است، روایتگر حس و حال افرادی است که برای نبودش غصه‌ها خوردند و ماتم‌زده، گریه‌ها سر دادند. آنچنان که این بهت‌زدگی و شوریدگی در کلمه‌کلمه روایت‌های کتاب جاری است. برای همگی‌مان داغ سنگین بود. از آن بانوی جوان با روسری ساتن صورتی ساکن تهران که دستان نرمش نشان می‌داد در خانه، دست به سیاه و سفید نمی‌زند تا آن پیرمرد عرب دشداشه‌پوش ساکن یکی از محله‌های شوشِ خوزستان، همه برایمان داغش سنگین بود. آنجا که گردآورنده نیز آورده است: «هزار جان گرامی شهادت نامه‌ای است بر داغ سنگین یک ماتم بزرگ». هزار جان گرامی برای منِ مخاطب، بهت، استیصال، انتقام و غم را نشان می‌دهد و پیش رویمان می‌آورد شدت و حدت آن جمعه‌ دردناک را. در این کتاب، با کلماتی روبرو می‌شویم که احساسات و دغدغه‌ها و افکار آن روزهای افراد مختلفی را ثبت کرده و با خواندن هر روایت مبهوت می‌مانی از اینکه چطور یک نفر آنقدر محبوب بود که توانست همه ایران را عزادار کند و یتیم. بخشی از کتاب هزار جان گرامی: «ساعت هشت، تابوتِ تو و رفیقتْ، ابومهدی، را گذاشتند روی سِن. باران شدت گرفت و خیلی‌ها رفتند. مردم هجوم آوردند سمت تابوت‌ها و دوباره پارچه‌هایی برای تبرک به‌سمت تابوتت به پرواز درآمدند. دیگر نیاز به هیچ روضه‌ای نبود. تو خودت روضۀ مجسم بودی. خسته بودیم. ایستاده بودیم و صورتمانْ بی‌اختیار خیس می‌شد. صحن امام‌رضا  (ع) انگار گودی قتلگاه شده بود. پردۀ عصرعاشورای فرشچیانْ جان گرفته بود. بی‌بهانه می‌گریستیم؛ من، مردم، آسمان، و حتی به‌گمانم خود تو؛ برای این‌همه رحمت که با خودت آوردی.»   شاید پیش از اذان صبح یکی از بهترین کتاب‌های نوشته شده درباره شهید سلیمانی، کتاب «شاید پیش از اذان صبح» است که احمد یوسف‌زاده نویسنده کتاب «آن بیست و سه نفر» آن را در 170 صفحه نوشته و انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر کرده است. کتاب «شاید پیش از اذان صبح» دلنوشته‌ها و خاطراتی است که یوسف‌‌زاده گاه‌ و بی‌گاه برای دوستش در طی سال‌ها نوشته، خاطراتی که روی دیگری از سردار شهیدمان را برایمان عیان می‌کند. نویسنده هنگام نوشتن این دلتنگی‌ها، هم‌رزمش را پیش رویش نشانده، همراه با او چای می‌نوشد و خاطراتی ناب را رو می‌کند. از خاطرات روزهای اعزام در زمان جنگ می‌گوید و مهربانی همیشگی‌اش که همواره دغدغه بچه‌های مردم را داشت. برای او بچه‌های مردم عزیز مادر بودند، گوشت دمِ توپ نبودند. احمدزاده البته خاطراتی هرچند کوتاه از کودکی حاج قاسم را هم از زبان یکی از هم‌بازی‌هایش آورده است. کسی که از کودکی قاسمی برایمان می‌گوید که بخشش، جزئی انکارناپذیر از اوست، خاطرات و دلتنگی‌های نویسنده اما تنها به کودکی و دوران جنگ هشت ساله خلاصه نمی‌شود. او از ماموریت‌های سردار سلیمانی در استان کرمان هم می‌گوید. همچنین سوگ‌نامه ریان را برایمان رو می‌کند، سوگ‌نامه ای از یک جوان مسیحی عراقی، همان که با نام پدر از شهید یاد می‌کند. احمد یوسف‌زاده اگرچه نویسنده است، اما در این کتاب تنها، او را دوستی می‌بینیم که قاسم سلیمانی را در قامت یک رفیق برای مخاطب به تصویر کشیده، نویسنده‌ای که دردِ فراق را در کلمه‌کلمه خاطراتش می‌توان دید. مخاطب در کتاب «شاید پیش از اذان صبح» با خواندن هر روایت، چهره جدیدی از سردار عزیزمان را می‌بیند، اما شاید سخت‌ترین بخش کتاب، دلتنگی شدید نویسنده بعد از شهادت سردار باشد، سحرگاهی که عملیاتی به نام آذرخش، ایران را سیاه‌پوش کرد...  بخشی از کتاب شاید پیش از اذان صبح: «قاسم مهربان بود، گفت به خاطر مادرت که اقواممونه نمی‌زنمت. سهراب را هم بخشید و گفت، ولی یادتون باشه شما منه به نامردی زدین! حاج قاسم عزیز، صحبت دوستت که به اینجا رسید، نتوانستم جلو اشک‌هایم را بگیرم، رفته بودم توی بحر ماجرای شهید شدنت، آخرش هم به نامردی توی فرودگاه بغداد، بی‌خبر، از هوا با موشک زدنت!»   سلیمانی عزیز سلیمانی عزیز کتابی است که به همت مجموعه نویسندگان گذری بر زندگی و رزم سردار شهید حاج قاسم سلیمانی بوده و توسط انتشارات حماسه یاران در سال 1399 منتشر شد،. پس از استقبال بی‌نظیر از کتاب سلیمانی عزیز، انتشارات حماسه یاران تصمیم به نشر جلد دوم این کتاب گرفت و کتاب سلیمانی عزیز 2 را با نویسندگی مهدی قربانی روانه بازار نشر کتاب کرد. این مجموعه دوجلدی، روایتگر خاطراتی متفاوت و خوانده نشده از سردار شهید و بخشی از یادداشت‌های شخصیت‌های بزرگ دربارۀ این شهید است. کتاب در واقع گذری بر زندگی و رزم سردار شهید به انضمام متن وصیت‌نامه ایشان است، کتابی که نتیجه مصاحبه‌ها، گفت‌وگوها و خاطرات شفاهی دوستان، هم‌رزمان و آشنایان و فرزندان شهید سلیمانی است. مجموعه نویسندگان در این دو مجلد سعی کرده‌اند با قلمی ساده و دلنشین و با روایت‌های کوتاه و خوش‌خوان، گوشه‌ای از زندگی مرد تمام‌نشدنی و همیشه در صحنه جبهه مقاومت را به مخاطب نشان دهند، البته که بی‌شک سال‌ها زمان لازم است تا بتوان به‌درستی و شایستگی این شهید را شناخت و شناساند. بخشی از کتاب سلیمانی عزیز: «یک وقت‌هایی که دورهم می‌نشستیم حرف از شهادت حاجی هم پیش می‌آمد. طبیعی بود. یک‌بار از سر شوخی گفتم: «حاجی ما عصبانی بشیم دعا می‌کنیم شهید بشید.» بلافاصله گفتم:«بعد از صدوبیست سال ها.» خوشش آمده بود. ــ چرا بعد از صدوبیست سال؟ دعا کن الان شهید بشم. ــ حاجی حیفم میاد. حضرت آقا به شما نیاز داره، جبهه مقاومت به شما نیاز داره، جمهوری اسلامی به شما نیاز داره، دنیای اسلام به شما نیاز داره، باشید و خدمت کنید بعد از صدوبیست سال. حاجی ول کن ماجرا نبود. ــ نه، اون اثری که خون من الان داره، توی آینده نداره، اون اثری که خون من الان در بین جوون‌ها داره، توی آینده نداره. یک سال و نیم گذشت تا به حرفش رسیدم. وقتی میلیون میلیون جمعیت ریختند توی خیابان‌ها، برای تشییع پیکرش. جوان‌ها عکس حاجی به دست، اشک می‌ریختند. حرف حاجی قدم‌به‌قدم تشییع همراهم بود. ــ خون من الان اثر داره.»   به قلم "طاهره راهی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

ادبیات فانتزی چیست؟ ژانر فانتزی چه در سینما و چه در ادبیات، از جهانی با ما سخن می‌گوید که وجه فانتستیک دارد. یعنی خارق‌العاده و خیالین است. مرزهای معمول زندگی ما را درمی‌نوردد و جهانی نو می‌سازد. گرچه ژانر فانتزی، در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 شروع به شکل گرفتن کرده و زاده‌ی روزگار مدرن است، اما جهان فانتزی سابقه‌ای بسیار دیرین دارد. ژانر فانتزی، بر پایه همان جهان خیالین نیاکان ما و پریان و دیوها و جادُوانی که برمی‌ساختند، بنا شده است.  ادبیات فانتزی، گونه‌ای از ادبیات گمانه زن است. ادبیات گمانه زن، شامل همه آن ژانرهایی است که دربردارنده عناصری هستند که در جهان واقعی، طبیعت و یا تاریخ ثبت شده، وجود ندارند. برای مثال می‌توان به ژانرهای علمی تخیلی، ترسناک، تاریخ جایگزین، ابر قهرمانی، داستان پریان، رئالیسم جادویی و ... اشاره کرد.  ادبیات فانتزی آن قدر غنی و دربردارنده است که گاهی تعریف آن سخت می‌شود، اما نویسندگان رمان‌های فانتزی و منتقدین، در لزوم دو عنصر اساسی، هم عقیده هستند؛ حضور جادو و رخ دادن آنچه ناممکن یا غیر قابل توضیح است. فانتزی حتی تلاشی برای توضیح سرچشمه جادو نمی‌کند. جادو فقط حضور دارد و شما را مسحور خود می‌کند. حیرت، عنصر دیگری است که برخی از منتقدین بر آن تاکید دارند.  فانتزی، کشف پذیرفتنی از دل ناپذیرفتنی است و کشف واقعیت، از درون ناواقعیت. فانتزی شاید خیالی‌ترین و دور از ذهن‌ترین صورت‌ها را خلق کند؛ اما دغدغه آن و توجه اصلی آن، مفاهیمی بسیار نزدیک‌تر هستند. آن چیزی که از بس حضور دارد و پررنگ است دیده نمی‌شود و نیازمند دست خیالی است تا آن را برکشد و در زمینه‌ای بسیار متفاوت قرارش دهد تا به چشم آید. آیا ادبیات فانتزی متفاوت از داستان پریان است؟ بله! ادبیات فانتزی متفاوت از داستان پریان، یا همان «fairy tale» است. البته ادبیات فانتزی و داستان پریان، آبشخور یکسانی دارند و آن، ذهن انسانی است که خلق می‌کند و تصور می‌سازد. برای آفرینش‌های ذهنی خود، از جهان واقع، فراتر می‌رود و در چارچوب قواعد آن، دست بسته و اسیر نمی‌ماند. همه چیز را رها می‌کند تا ببیند دست خیالش او را به کجا می‌کشاند.  اما تفاوت ادبیات فانتزی و داستان پریان چیست؟ داستان پریان، کوتاه و مختصر است. طرح داستانی ساده‌ای دارد و پیام اخلاقی روشنی می‌دهد. درگیری‌های آن در سطح محلی است و تنها، قهرمان یا مردمِ همان محلِ وقوعِ حوادث را، تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای مثال در داستان سیندرلا یا سفید برفی و هفت کوتوله، درگیری، میان قهرمان‌های داستان و نامادری‌شان است و حد تاثیرگذاری، از زندگی فردی آنها، فراتر نمی‌رود. در داستان‌های پیچیده‌تر نهایتا مردم یک دهکده یا شهر، تحت تاثیر درگیری‌ها و ناملایمات داستان، قرار می‌گیرند.  درحالی‌که ادبیات فانتزی، گستره‌ای بسیار فراتر را در بر می‌گیرد. درگیری‌های آن جهان بزرگی را شامل می‌شود و گاهی حتی جهان‌هایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ چه ساکنین آن، از حوادث باخبر باشند یا نباشند. برای مثال در مجموعه داستان ارباب حلقه‌ها، مبارزه میان خیر و شر، بر همه جهان با همه انواع موجودات گوناگون و سحرآمیزش اثر گذار است. از طرفی، داستان فانتزی، بلند است و به دلیل پیچیدگی طرح و شخصیت‌ها، موقعیت اخلاقی داستان می‌تواند آن چنان روشن نباشد و پیام سر راستی را به شما ندهد. در واقع یکی از جنبه‌های ادبیات فانتزی می‌تواند روبه رو کردن خوانندگان با همین پیچیدگی‌های اخلاقی، و دشواری و ابهام موقعیت‌های انسانی باشد.  تفاوت ادبیات ژانر فانتزی با افسانه‌های کهن و ادبیات سنتی فانتستیک ادبیات فانتزی مدرن نه فقط با داستان‌های پریان که با افسانه‌های کهن و ادبیات سنتی فانتستیک، متفاوت است. ژانر فانتزی را نباید با داستان‌های فانتستیک و خارق‌العاده‌ای چون حماسه گیلگمش یا مهابهاراتا همسان دانست. جهان فانتزی مدرن، واقعیتی کاملا متفاوت را برمی‌سازد؛ جهانی که جداگانه از جهان ما و یا وجهی پنهان از آن است. اما افسانه‌ها و اسطوره‌های کهن، در همین جهان ما رخ می‌دهند و جادوی آنها در جهان ما جاری است. همین جهانی که می‌شناسیم و گاهی حتی در توضیح برخی پدیده‌های آن، ساخته شده‌اند. از دیگر وجوهی که میان ژانر فانتزی مدرن و داستان‌های فانتستیک کهن مرز می‌گذارد، می‌توان به تفسیر و نگرش فردی نویسنده یا نویسندگان اشاره کرد. در ژانر فانتزی، نویسنده تلقی و نگرش خود را از روابط و مفاهیمی دارد که در جهان فانتزی خود خلق می‌کند؛ حتی اگر از عناصر داستان‌های عامیانه و اسطوره‌‌ای استفاده کند. و این، قطعا در داستان‌ها و افسانه‌های کهن پیدا نمی‌شود. افسانه‌ها و اسطوره‌ها، حتی اگر نسخه‌های روایی متفاوتی داشته باشند، هیچ گاه قصد دخیل کردن تفسیری ایندیویژوال از جهان و انسان نداشته‌اند و تغییرات رخ داده حاصل یک امر جغرافیایی، فرهنگی و به هر حال جمعی بوده است. ادبیات فانتزی با سخاوت تمام، جهانی کامل را خلق می‌کند تا بتواند داستانی بگوید. زمانی که از جهان واقع خسته می‌شوید، و به دنبال راه گریزی از واقعیت ملال آور روزمره هستید، چه چیزی بهتر از یک رمان فانتزی می‌تواند نجاتتان دهد؟ پس این بار به سراغ ژانر فانتزی مدرن می‌رویم و تعدادی از بهترین کتاب‌های فانتزی را معرفی می‌کنیم. بهترین کتاب های ژانر فانتزی هابیت و مجموعه ارباب حلقه‌ها از جی. آر. آر. تالکین زمانی که از جهان و ژانر فانتزی صحبت می‌کنیم، امکان ندارد پای مجموعه کتاب‌های ارباب حلقه‌ها و نویسنده آن، جی. آر. آر. تالکین به میان نیاید. جان رونالد رول تالکین، نویسنده، شاعر، زبان شناس و استاد دانشگاه آکسفورد، کسی است که با داستان‌های خود، جانی تازه به ژانر فانتزی بخشید. تالکین، جهان خیالین خود را از سرزمین میانه شروع کرد. همان جایی که داستان کتاب‌های ارباب حلقه‌ها نیز در آن می‌گذرد. اما رفته رفته این جهان گسترده‌تر شد و تحت تاثیر اساطیر اسکاندیناوی و ژرمنی، قلمروهای دیگری به آن افزوده و در نهایت کل جهان آردا آفریده شد.  آنچه که جی. آر. آر. تالکین آفرید، چیزی بیش از یک رمان فانتزی در سه گانه ارباب حلقه‌ها است. او جهانی تمام و کامل را خلق کرد. با تاریخ و زبان‌ها و مردمان گوناگون. مردمانی که اسطوره‌ها، باورها و رویاهای خودشان را داشتند. تالکین برای آردا، 15 زبان ساخت. 15 زبان که مردمان این جهان در قلمروهای خود، با آن صحبت می‌کردند و زبان انگلیسی، تنها زبان میانجی این مردمان بود.  هر بخشی از این جهان و تاریخش در کتابی آمده است. هابیت، ارباب حلقه‌ها، سیلماریلیون، ماجراهای تام بامبادیل، تاریخ سرزمین میانه، فرزندان هورین، برن و لوثین و سقوط گاندولین، مجموع همه کتاب‌هایی است که رشته افسانه تالکین را درباره کل جهان آردا، شکل می‌دهد. البته همه این آثار، در زمان خود تالکین منتشر نشد و بخشی از آنها توسط پسرش کریستوفر تالکین جمع آوری، تنظیم و منتشر شد. آثاری که کریستوفر تالکین از پدر خود منتشر کرد، شامل این موارد است: سیلماریلیون مجموعه 12 جلدی تاریخ سرزمین میانه، که برخی از جلدهای آن به تحلیل و بررسی دست نوشته‌های هرگز منتشر نشده جی. آر. آر. تالکین و مقالات او اختصاص دارد. فرزندان هورین برن و لوثین سقوط گاندولین  اما در این یادداشت ما به سراغ هابیت و مجموعه ارباب حلقه‌ها می‌رویم. 2 عنوانی که در ابتدا مردم را در سرتاسر جهان به سوی خود جلب کرد و آنان را مشتاق نمود تا بیشتر از الف‌ها، هابیت‌ها، اورک‌ها، بلراگ‌ها و دیگر موجودات این جهان بدانند. هابیت جی. آر. آر. تالکین، آردا را تنها با یک جمله آغاز کرد. او در حال تصحیح برگه‌های امتحانی دانشجویانش بود که جمله‌ای در ذهنش نشست. زمانی که تالکین روی برگه‌ای سفید می‌نوشت: «در سوراخی داخل زمین، یک هابیت زندگی می‌کرد.»، نمی‌دانست قرار است جهان فانتزی کاملی خلق شود. حتی نمی‌دانست که همین کتاب فانتزی، قرار است بسیار محبوب و پرفروش شود. در واقع سال‌ها بعد از نوشتن رمان هابیت بود که کارمند یک انتشاراتی، به طور اتفاقی دستش به رمانی که تالکین تنها برای فرزندان خودش نوشته بود، رسید؛ و او را ترغیب کرد که برای نشر بفرستد. کتاب «هابیت؛ یا آنجا و بازگشت دوباره» یک سال بعد در 1937، منتشر شد و نه تنها کودکان، که بزرگسالان هم آن را دوست داشتند. «ارباب حلقه‌ها» و سرزمین میانه با اصرار انتشارات برای نوشتن ادامه‌ای بر رمان فانتزی هابیت، خلق شد و هرچه بیشتر گذشت جهان جادویی تالکین، فربه‌تر گشت تا به کمال رسید.  «روزی روزگاری یک هابیت در سوراخی توی زمین زندگی می‌کرد. نه از آن سوراخ‌های کثیف و نمور که پر از دم کرم است و بوی لجن می‌دهد، و باز نه از آن سوراخ‌های خشک و خالی از شنی که تویش جایی برای نشستن و چیزی برای خوردن پیدا نمی‌شود؛ سوراخ، از آن سوراخ‌های هابیتی بود، و این یعنی آسایش.» هابیت از اینجا آغاز می‌شود. در محله‌ای آرام و بی دردسر که ساکنینش هابیت‌ها بودند. افرادی کوتاه قامت (نصف انسان‌ها) با پاهایی بزرگ که کف چرم مانندش آنها را از پوشیدن کفش، بی‌نیاز می‌کرد. هابیتِ داستان ما، بیلبو بگینز نام دارد. بگینزها در میان هابیت‌ها بسیار محترم بودند؛ هابیت‌هایی آرام و شاد که اهل ماجراجویی و کارهای نامنتظره نبودند. اما این کتاب، داستان بگینز خانه دوستی است که دست به ماجراجویی می‌زند و یکدفعه می‌بیند که کارهایی از او سر می‌زند و چیزهایی می‌گوید که پاک غیر منتظره است.  بیلبو بگینز، علی رغم امتناع اولیه‌ش از پذیرفتن شرکت در ماجراجویی بزرگ دورف‌ها برای باز پس گرفتن سرزمین و تاج و تختشان، راهی این سفر دور و دراز می‌شود و از محله دلنشین، روشن و مهربان خود، وارد سرزمین‌هایی شوم و تاریک می‌شود. جایی که هابیت داستان ما، با جنبه‌های ناآشنای وجود خود، آشتی می‌کند و به سطح جدیدی از بلوغ و خرد دست می‌یابد. رشد شخصی و فرم‌های قهرمانی از مضامین رمان فانتزی هابیت است. این مضامین به همراه موتیف‌های جنگی آن، سبب شد که منتقدین، تجربیات خود تالکین در طول جنگ جهانی اول را در شکل‌دهی داستان، موثر بدانند. همچنین محققان و به ویژه روانکاوان، سفر بیلبو بگینز و البته فرودو در ارباب حلقه‌ها را، سفرهایی درونی می‌دانند. سفر بیلبو بگینز در رمان هابیت، روایتی از رشد شخصی و رسیدن به بلوغ است. در ادبیات یونگی، بیلبو سفری را برای فردیت یابی آغاز کرد و در انتها، این سهمش از گنج اسماگ نبود که دستاورد سفرش شد بلکه همان خرد، پختگی و فردیتی بود که به دست آورد. هابیتی که از هرچه احتمال می‌داد او را از دایره امنش خارج کند، ترس داشت، با هابیتی که از نبردهای سهمگین و مخاطرات حقیقی بازگشته بود و لذت تجربه کردن را چشیده بود، یکسان نبودند. بیلبو بگینز، در دنیای بیرون، هویت و اعتماد به نفس روشنی به دست آورد؛ در نتیجه، نباید این سفر را یک جستجوی سنتی و تنها شکار گنج دانست.  مفهوم فردیت برای بیلبو، در اینجا با بلوغ و توانایی رو به رشد بازتاب می‌یابد؛ زیرا جی. آر. آر. تالکین رشد شخصی او را با رشد متوقف شده دورف‌ها، در تقابل قرار می‌دهد. در ابتدای سفر، گاندولف؛ جادوگری که بیلبو را به شرکت در سفر تشویق کرده بود، نفوذی والدگرانه بر او داشت. اما به تدریج، نه تنها بیلبو بگینز از این سایه خارج می‌شود بلکه در شمایل رهبری گروه هم ظاهر می‌شود؛ واقعیتی که البته دورف‌ها تحملش را نداشتند. رمان فانتزی «هابیت؛ یا آنجا و بازگشت دوباره»، از آن دست کتاب‌هایی است که شیرینی خواندنش، بین بزرگسالان و کودکان و نوجوانان مشترک است. کمتر کتابی پیدا می‌شود که همه گروه‌های سنی، طرفدار پر و پا قرص آن باشند. زبان رمان هابیت، ساده‌ و بی‌پیرایه است و گاهی به ادبیات داستان پریان، تنه می‌زند؛ چرا که از ابتدا برای بچه‌های تالکین نوشته شده بود. اما هیچ کدام از اینها، جذابیت بی‌نقص این جهان را نمی‌کاهد. به هر حال سوراخ هابیت ما؛ بیلبو بگینز، همان جایی است که یک جهان فانتزی و جادویی سترگ از آن سر برآورده است. نباید این را فراموش کرد. سه‌گانه ارباب حلقه‌ها جی. آر. آر. تالکین، قصد نداشت رمان فانتزی «ارباب حلقه‌ها» را به صورت یک سه‌گانه منتشر کند. بلکه ترجیح می‌داد ارباب حلقه‌ها به همراه رمان سیلماریلیون به صورت دو جلدی انتشار یابد. اما تصمیم ناشر چیز دیگری بود و این شد که رمان ارباب حلقه‌ها در 3 جلد «یاران حلقه؛ 1954»، «دو برج؛ 1954» و «بازگشت پادشاه؛ 1955»، منتشر شد و «سیلماریلیون» پس از درگذشت تالکین، توسط پسرش در سال 1977 به چاپ رسید.  عنوان کتاب ارباب حلقه‌ها، به سائورون؛ آنتاگونیست این داستان اشاره دارد؛ روحی اساطیری، که در کالبد مایاها ظاهر شد و به سرزمین میانه رفت. سائورون به دنبال فرمان‌روایی مطلق بر ساکنین سرزمین میانه و به ویژه الف‌ها بود. از این رو، به کمک الف‌ها که دانش، صنعت و هنر بی‌نظیری داشتند، 19 حلقه قدرت ساخت و به عنوان پیشکش به نژادهای مختلف ساکن سرزمین میانه، تقدیم کرد. حلقه‌هایی که قدرت زیادی برای صاحبانشان به ارمغان می‌آورد. 3 حلقه قدرت، به دورف‌ها داده شد که منجر به ثروتی هنگفت برای آنها شد. 7 حلقه به الف‌ها رسید و 9 حلقه به انسانها. اما سائورون، نیتی شریرانه از هدیه دادن این 19 حلقه قدرت داشت. سائورون، حلقه یگانه یا حلقه قدرت را با هدف کنترل این 19 حلقه که میان ساکنین سرزمین میانه پخش شده بود، در آتش کوه هلاکت در سرزمین موردور ساخت. اما حلقه‌ یگانه با قدرت عظیمی که داشت، برای قرن‌ها گم می‌شود. این، داستانی تاریک و شوم از گذشته‌ای دور است و جایی نیست که جی. آر. آر. تالکین، ما را به داستان، فرا می‌خواند. ما، در میان شور و شادی و بزمی پر هیاهو، به درون داستان کشیده می‌شویم؛ میهمانی تولد بیلبو بگینز، هابیت ماجراجوی رمان قبلی تالکین. اما این بار به جای او، فرزند خوانده‌اش؛ فرودو بگینز به همراه دوستان خود به درون یک ماجراجویی دلهره‌آور و پر تعلیق، پرتاب می‌شوند.  سفر ماجراجویانه فرودو، نه یک جستجو، که یک ضد جستجو است. تدبیر تالکین برای پیشبرد این فانتزی حماسی، عملیاتی معکوس برای قهرمان است. فرودو قرار نیست که مانند بیلبو یا هر قهرمان دیگری، گنجی را به دست آورد یا حفظ کند. او، پا در سفر درازی می‌گذارد تا که گنجی را نابود کند؛ حلقه قدرت. حلقه یگانه‌ای که تمام نیروهای اهریمنی داستان، دنبالش هستند و این درحالی است که یاران حلقه، نمی‌توانند از حلقه قدرت استفاده کنند.  جی. آر. آر. تالکین، در زمان خود، حوادث مهیب بی‌شماری را مشاهده کرد. دو جنگ جهانی، بمباران غیرنظامیان، استفاده از قحطی برای مطامع سیاسی، نسل کشی، اردوگاه‌های کار اجباری و توسعه و استفاده از سلاح‌های شیمیایی و هسته‌ای با انگیزه تراشی‌های مختلف، سبب شد تا تالکین در بزرگترین رمان فانتزی خود، ارباب حلقه‌ها، این پرسش را طرح کند: اگر بتوانیم شر را به طریقی از بین ببریم که به قیمت قربانی کردن چیز دیگری تمام می‌شود، آیا ارزش دارد که انجامش دهیم؟  این سوال اخلاقی بسیار مهمی است که خود، به طرح مفهوم اخلاقی دیگری درباره قدرت، ختم می‌شود. در رمان ارباب حلقه‌ها، حلقه یگانه، قدرت بی‌اندازه‌ای دارد و بارها، یاران حلقه و حتی فرودو وسوسه می‌شوند از آن استفاده کنند. اما حلقه، تنها به نیت مالک خود پاسخ نمی‌دهد. هدف مالک فعلی حلقه، از تاثیر مخرب حلقه کم نمی‌کند. حلقه قدرت، خود خصلتی تاریک دارد. فرد را ذره ذره، می‌بلعد و تغییر می‌دهد. این، البته نگاهی مدرن به مفهوم قدرت است. در نگرش‌های گذشته قدرت، افشاگر شخصیت حقیقی انسان بود، اما آنچه تالکین در سه‌گانه فانتزی ارباب حلقه‌ها می‌گوید، تغییر یافتن شخصیت، از تجمع قدرت است. از دیگر اشارات ارباب حلقه‌ها، نظامی سازی و صنعتی سازی است که تالکین نگاه خوبی به آن نداشت و این دو مولفه را در شخصیت پردازی آنتاگونیست جهان فانتزی خود، یعنی سائورون و نیروهایش به کار گرفت. مشخصه‌هایی که اُرک‌ها، تمدن و زندگی خود را بر پایه آن، ساخته بودند. با اینکه سه‌گانه ارباب حلقه‌ها، از مضامینی مانند قدرت و سلطه و نبرد میان نیروهای خیر و شر، آکنده است، اما تالکین خود، تم قدرت و سلطه را تنها چرخ‌هایی می‌داند که داستان را به جلو می‌برد. او کانون و مایه اصلی داستان را چیز دیگری می‌داند؛ مرگ و میل به مرگی. تعارضی که به گفته نویسنده، همه داستان درباره آن است.  همچنین سفر درونی که پیشتر برای بیلبو بگینز در رمان هابیت، اشاره شد، در مورد فرودو بگینز و دوستان او، در رمان ارباب حلقه‌ها نیز صدق می‌کند؛ همان طرح کلی اما با ساختار قدرتمندتر. فرودو، حتی فراتر از هر قهرمان دیگری، مسیر و سفر خود را طی می‌کند. چرا که در نهایت او هیچگاه به آرامش دست نمی‌یابد و پایان تلخ، سرنوشت محتوم او است.  ارباب حلقه‌ها، داستانی از سرزمین میانه است. جایی که همه ساکنینش از نژادهای مختلف، باید متحد شوند تا به بردگیِ قدرتِ مطلق، در نیایند؛ و قدرت مطلق، خود ذاتا شوم و شریرانه است. سرزمین میانه، شاید همین سیاره زمین باشد. و این کتاب، راهنمایی تمرینی است برای همه ما، که دوست نداریم به بند کشیده شویم و مطیع باشیم. مجموعه نارنیا از سی. اس. لوئیس یکی از بهترین‌ جهان‌های فانتزی، در ماجراهای نارنیا خلق شده است. جهانی شگفت انگیز و زیبا که با موجودات گوناگون جادویی‌اش، شما را مبهوت می‌کند. جهانی که تنها با یک تصویر آغاز شد. تصویر یک فائون که در جنگلی برفی، بسته‌هایی را حمل می‌کند. فائون‌ها موجوداتی اساطیری و همتای رومی پن‌ها، در اساطیر یونان هستند. موجوداتی با نیم‌تنه انسان و پاهای یک بز. سی. اس. لوئیس، تنها 16 سال داشت وقتی که این تصویر در ذهنش نشست و در چهل سالگی بود که تصمیم گرفت داستانی درباره این تصویر بنویسد. تلاش سی. اس. لوئیس برای قصه ساختن پیرامون این تصویر، جهانی شد به بزرگی جهان نارنیا که البته بر سیاق فلسفه افلاطون -همانطور که در داستان اشاره می‌شود-، تنها سایه‌ای بود از نارنیای حقیقی.  سی. اس. لوئیس با نام کامل کلایو استیپلس لوئیس، سال 1898 میلادی در شهر بلفاست از ایرلند شمالی، به دنیا آمد. مادرش را در کودکی از دست داد و بعدها در خانه‌ای بزرگ شد که به گفته خودش کاراکتر اصلی داستان خودش شد. سی. اس. لوئیس خود را محصول راهروهای طولانی، اتاق‌هایی که خالی از نور خورشید بود، اتاق زیرشیروانی‌ای که در خلوت و تنهایی کاوش می‌شد، صدای باد زیر سفال کاشی‌ها و البته کتاب‌های بی‌پایان، می‌دانست.  سی. اس. لوئیس، خلق جهان‌های فانتزی را از همان کودکی و در میان بازی‌های کودکانه با برادرش آغاز کرد. آنها سرزمین‌هایی خیالی با موجوداتی نیمه انسانی نیمه حیوانی تصور می‌کردند که در میان اتاق‌ها و راهروهای طولانی خانه، ظهور می‌کرد. سالها بعد، سی. اس. لوئیس مجذوب ادبیات سنتی و اسطوره‌ای نورس‌ یا اسکاندیناوی شد که در ساگاها یا همان حماسه‌های مردمان ایسلند، حفظ شده بود. این افسانه‌ها و اسطوره‌ها، اشتیاق درونی او را به جهان‌های فانتزی و جادویی تشدید می‌کرد. چیزی که نویسنده ماجراهای نارنیا، آن را شادی می‌نامید.  سی. اس. لوئیس، ماجراهای جهان نارنیا را از رمان فانتزی «شیر، کمد و جادوگر» آغاز کرد. با 4 کودک انگلیسی که در دوران جنگ جهانی دوم و پس از تخلیه لندن، به عمارت یکی از اقوام دور مادری در حومه کشور، فرستاده می‌شوند؛ پیتر، سوزان، ادموند و لوسی پونسی. لوسی؛ کوچکترین فرزند خانواده، در هنگام سرک کشیدن در گوشه و کنارهای این عمارت بزرگ، کمد لباسی را پیدا می‌کند که او را به سرزمین نارنیا می‌رساند. لوسی در اولین برخوردش با سرزمین نارنیا، بالاخره آن تصویر ذهنی سی. اس. لوئیس 16 ساله را به درون داستان می‌کشد؛ فائونی که چندین بسته را با خود در جنگلی زمستانی حمل می‌کند. سرزمین نارنیا روزگار بدی را از سر می‌گذراند و جادیس؛ جادوگر سفید، حاکم دروغین و خودخوانده نارنیا، آن را به زمستانی ابدی فرو برده است.  سی. اس. لوئیس، از نمادها و اشاره‌های مسیحی گاها حتی صریحی در ماجراهای نارنیا استفاده کرده است. اصلان، شیر قدرتمندی که پادشاه واقعی و بر حق سرزمین نارنیا است، فرزند امپراطور ورای دریا است. اصلان بازنمایی روشنی از مسیح است. او برای نجات جان ادموند که فریب جادیس؛ ملکه اهریمنی و دروغین سرزمین نارنیا را خورده بود، خود را قربانی کرد. اصلان بی‌رحمانه کشته شد و با پاهای خود به قربانگاه خویش رفت؛ اما به واسطه جادویی از مرگ برخاست و به همراه همه موجودات سرزمین نارنیا به جنگ جادیس رفت. سی. اس. لوئیس خود در جایی تصریح کرد که کاراکتر اصلان را بر اساس مسیح، تصویر کرده است. این وام‌گیری های قدرتمند از بطن الهیات مسیحی برای خلق جهان‌های جادویی و فانتزی، تاثیر بخشی دیگر از زندگی و شخصیت سی. اس. لوئیس است. سی. اس. لوئیس، علاوه بر ماجراهای نارنیا، برای کتاب دیگری هم شناخته شده است و آن، کتاب «مسیحیت محض» یا «مسیحیت ناب» است که به زبان فارسی هم ترجمه شده است. این نویسنده بزرگ انگلیسی، گرچه در ابتدا از دین رویگردان بود و هیچ علاقه‌ای به آن نداشت. اما پس از دوستی با جی. آر. آر. تالکین فانتزی نویس مشهور دیگری که به خاطر سه گانه ارباب حلقه‌ها شناخته شده است، باز به مسیحیت گروید و کتاب‌های زیادی در حوزه الهیات مسیحی نوشت. کتاب مهم و ارزنده دیگر او در این حوزه، «مساله رنج» است. سی. اس. لوئیس، ماجراهای نارنیا را در 7 جلد نوشت که به ترتیب انتشار می‌شوند؛ 1950؛ شیر، کمد و جادوگر 1951؛ شاهزاده کاسپین 1952؛ سفر کشتی سپیده ‌پیما 1953؛ صندلی نقره‌ای 1954؛ اسب و آدمش 1955؛ خواهرزاده جادوگر  1956؛ آخرین نبردالبته گرچه او داستان نارنیا را از رمان «شیر، کمد و جادوگر» شروع کرد، اما سیر روایت داستان، خطی نیست و در واقع ماجراهای نارنیا از رمان ششم سی. اس. لوئیس؛ «خواهرزاده جادوگر» شروع می‌شود.  اگر دوست دارید ماجراهای نارنیا را به ترتیب و خطی، دنبال کنید، بر اساس این لیست پیش بروید: خواهرزاده جادوگر؛ 1955 شیر، کمد و جادوگر؛ 1950 اسب و آدمش؛ 1954 شاهزاده کاسپین؛ 1951 سفر کشتی سپیده‌پیما؛ 1952 صندلی نقره‌ای؛ 1953 آخرین نبرد؛ 1956درنهایت، ماجراهای نارنیا، یکی از بهترین فانتزی‌ها برای خواندن است که سی. اس. لوئیس، نوشتن آن را برای دخترخوانده‌اش لوسی، آغاز کرد. این مجموعه رمان فانتزی، در واقع جزئی از ادبیات کودک و نوجوان به حساب می‌آید و برای آنان نوشته شده است. اما چه کسی می‌خواهد به بهانه سن، خود را از لذت خواندن یکی از بهترین مجموعه کتاب‌های فانتزی محروم کند؟! شاید همانطور که سی. اس. لوئیس به دخترخوانده‌اش؛ لوسی گفته است، ما آنقدر بزرگ شده‌ایم که به خواندن داستان‌های پریان برگردیم. در حقیقت ما بزرگترها بهتر از همه درک می‌کنیم که باید به همان سرزمین‌های جادویی برگردیم؛ به نارنیایی که در آن، کودکان نجاتمان خواهند داد. مجموعه هری پاتر از جی. کی. رولینگ داستان‌های هری پاتر، عنوان مجموعه کتابی 7 جلدی در ژانر درام فانتزی از نویسنده زن انگلیسی، جوآن رولینگ است که کتاب‌های خود را با نام هنری جی. کی. رولینگ، امضا می‌کند.  سال 1990 بود که جی. کی. رولینگ، به دلیل تاخیر 4 ساعته قطار در ایستگاه منچستر به لندن، نشسته بود. تنها این رولینگ نبود که هنگام تصور کردن پسرکی لاغر و عینکی در این ایستگاه که از جادوگر بودن خود، بی‌خبر است، گمان نمی‌کرد، داستانش جهان را مجذوب خود کند؛ بلکه ناشران متعددی که دست نوشته اولین جلد مجموعه هری پاتر؛ یعنی «هری پاتر و سنگ جادو» را خواندند هم، چنین گمانی نمی‌کردند. برای همین رولینگ مجبور شد داستان هری پاتر را برای ناشران متعددی ارسال کند تا در نهایت یکی از آنها حاضر به چاپ این رمان فانتزی شود. «هری پاتر و سنگ جادو» با نام اصلی Harry Potter and the Philosopher's Stone، در سال 1977 توسط انتشارات بلومزبری، به چاپ رسید. محبوبیت گسترده و سریع کتاب منجر به نوشتن جلدهای دیگر این مجموعه شد. و امروز، انتشارات بلومزبری بیشترین اعتبار و رشد خود را به دلیل انتشار کتاب‌های جی. کی. رولینگ و مجموعه فانتزی هری پاتر به دست آورده است. مجموعه کتاب‌های هری پاتر، شامل این عناوین است: هری پاتر و سنگ جادو؛ 1997 هری پاتر و تالار اسرار؛ 1998 هری پاتر و زندانی آزکابان؛ 1999 هری پاتر و جام آتش؛ 2000 هری پاتر و محفل ققنوس؛ 2003 هری پاتر و شاهزاده دو رگه؛ 2005 هری پاتر و یادگاران مرگ؛ 2007جی. کی. رولینگ، کتاب «هری پاتر و یادگاران مرگ» را آخرین جلد مجموعه فانتزی هری پاتر، معرفی کرد. اما پس از وقفه‌ای طولانی و در سال 2016، کتاب «هری پاتر و فرزند نفرین‌شده» را منتشر کرد. این کتاب، به زندگی هری پاتر که کارمند وزارت جادو است و پسرش آلبوس سوروس پاتر، که از پدرش ناراضی است، می‌پردازد.  از دیگر آثار جی. کی. رولینگ که در ارتباط با دنیای فانتزی و جادویی مجموعه هری پاتر است، می‌توان به «جانوران شگفت انگیز و زیستگاه آنها» در سال 2001، اشاره کرد. این کتاب با نام اصلی Fantastic Beasts and Where to Find Them که موجودات جادویی دنیای هری پاتر را معرفی می‌کند، به عنوان همان نسخه از کتاب درسی که هری پاتر در مدرسه هاگوارتز می‌خواند، منتشر شد؛ کتابی که هری پاتر در مجموعه «هری پاتر و سنگ جادو» در حال خواندن آن بود. ابتکار جالب دیگری که جی. کی. رولینگ انجام داد، این بود که نسخه اصلاح شده‌ای از همین اثر، همراه با معرفی 6 موجود جادویی بیشتر، هم منتشر کرد که حاشیه نویسی‌های هری پاتر را نداشت و برای مشنگ‌ها مناسب بود! جی. کی. رولینگ، همچنین فیلمنامه‌هایی را با الهام از کتاب جانوران شگفت انگیز، نوشت که داستانش به زمانی بسیار قبل از ماجراهای مجموعه کتاب‌های هری پاتر برمی‌گردد. فیلم‌هایی که بر اساس این فیلمنامه‌ها ساخته شد، به یک موفقیت تجاری تبدیل شدند. جهانی که این نویسنده محبوب انگلیسی در مجموعه فانتزی خود خلق کرده است، جهانی به کلی دیگر همانند آنچه در جهان فانتزی ارباب حلقه‌ها و یا حتی مجموعه نارنیا می‌بینیم، نیست. جادوگران رولینگ، درست میان ما زندگی می‌کنند. در فضاهایی که ما نمی‌توانیم ببینیم؛ مثل سکوی شماره 9¾ که محل توقف قطار مخصوص جادوگران به مدرسه آموزش جادوگری هاگوارتز است. جایی که البته ماگل‌ها یا آن طور که در ترجمه‌های فارسی آمده؛ مشنگ‌ها -کسانی که توانایی جادو کردن ندارند- نمی‌توانند، ببینند.  هری پاتر، پسر بچه یتیمی است که همراه با خانواده خاله‌اش زندگی می‌کند و از آنها آزار و اذیت زیادی می‌بیند. قلدری یکی از چالش‌هایی است که در این مجموعه فانتزی، به آن پرداخته می‌شود و هری، پسری که ضعیف پنداشته می‌شد، وجه قدرتمندی در درون خود کشف می‌کند. او استعدادی دارد که هیچ یک از آن دیگران ندارند؛ جادو... . جادو، در این وجه، کارکرد نمادینی از قدرت‌های درونی دارد. چیزی که برای همه آنهایی که داشته‌های کمتری نسبت به دیگران دارند و تضعیف شده‌اند، بسیار مهم است. جادو؛ همان قدرت درونی هری پاتر، راه نجات و امید بزرگِ او، می‌شود و راهش به هاگوارتز باز می‌شود. از طرفی، آنتاگونیست مجموعه هری پاتر، لرد ولدمورت، که به برتری نژادی جادوگران قائل است، به دنبال حکمرانی و سروری مطلق و مدیریت مشنگ‌ها به عنوان نژادی نازل و بی‌ارزش است. ولدمورت که خود جادوگری دو رگه است به ویژه از پیوند جادوگران و مشنگ‌ها بیزار است و به حفظ خون اصیل اهمیت می‌دهد. او در این راه از جادوی سیاه و سپاهی مخوف از مرگ خواران، استفاده می‌کند. مبارزه هری پاتر و دوستان او با لرد ولدمورت، مبارزه‌ای است علیه برتری طلبی نژادی و قدرتمندی بلا منازع. پاس داشتن ارزش‌هایی چون تکثر و رواداری. در نهایت جهان فانتزی هری پاتر، آنقدر گسترده شد که عرصه‌هایی چون سیاست را هم تحت تاثیر ادبیات خود قرار داد. در آمریکا و انگلستان، مقایسه رهبران سیاسی که سیاست‌ها تبعیض نژادی داشتند، با لرد ولدمورت و مرگ خواران یکی از نتایج تاثیر ادبیات جهان جادویی رولینگ، بر ادبیات سیاسی است. چه کسی می‌تواند چنین کتابی را از دست بدهد؟ یکی از بهترین مجموعه‌های ادبیات ژانر فانتزی، که دیگر عرصه‌های زندگی انسان را با نمادها و استعارات خود پر کرده است.   جادوگر شهر اوز جادوگر شهر اوز، از دیگر داستان‌های فانتزی است که امروز به بخشی از خاطره جمعی ما تبدیل شده است و هر کوچک و بزرگی آن را می‌شناسد. دنیای فانتزی «جادوگر شهر اوز» نخستین بار در سال 1900 و با نام اصلی «جادوگر شگفت انگیز اوز» پا در جهان غیر جادویی ما گذاشت. این رمان نیز مانند سایر آثار فانتزی، که در اصل برای کودکان نوشته شدند، محدود به این گروه سنی نماند و بزرگسالان زیادی را جذب داستان جادویی خود کرد.  خالق جهان فانتزی اوز، نویسنده‌ و روزنامه‌نگاری آمریکایی است به نام لایمن فرانک بام که به ال. فرانک بام مشهور است. ناشر کتاب، تنها هنگامی حاضر به انتشار رمان کودکانه «جادوگر شگفت انگیز اوز» شد که مدیر تالار بزرگ اپرای شیکاگو، قول داد نمایش موزیکالی از آن به صحنه ببرد. ال. فرانک بام؛ نویسنده این کتاب فانتزی کودکانه، هم تحت تاثیر رمان «آلیس در سرزمین عجایب» از لوئیس کارول و هم دیدگاه این نویسنده درباره کتاب‌های کودکان بود. ال. فرانک بام مانند لوئیس کارول، معتقد بود کتاب‌های کودکان باید به خوبی تصویرسازی شوند و رنگین و زیبا باشند؛ تا خواندنشان برای بچه‌ها دلپذیر و خوشایند باشد. همچنین نباید کتاب‌های کودکان را به درس‌های اخلاقی تبدیل کرد. باید اجازه داد بچه‌ها، بچه بمانند.  تصویرسازی کتاب «جادوگر شگفت انگیز اوز» را ویلیام والاس دنسلو، انجام داد و بر روی این رمان فانتزی، بسیار تاثیر گذاشت. دنسلو، نه تنها با تصاویر خود بر نحوه تفسیر کتاب، اثر گذار بود که به دلیل رابطه نزدیک با ال. فرانک بام، در نحوه توسعه داستان هم، همکاری داشت. از طرف دیگر، این دنسلو بود که با تصویرسازی‌های خود، دوروتی، توتو، شیر، و به ویژه جنگلبان حلبی و مترسک را به ما شناساند. اگر تصاویر او نبود، مردم نمی‌دانستند این شخصیت‌ها را چه طور تخیل کنند و در نتیجه، شاید آن خاطره مشترک که اکنون به فرهنگی جمعی تبدیل شده است، پدید نمی‌آمد.  رمان فانتزی جادوگر شهر اوز، در زمان خود به دلیل تصاویر رنگی بسیار، کتاب لوکس و مجللی به حساب می‌آمد. هم رمان و هم تصویرسازی‌ها، بسیار مشهور و محبوب شدند. در نتیجه، ال. فرانک بام 13 کتاب دیگر به عنوان دنباله بر این رمان نوشت که البته تصویرسازی آنها را جان. آر. نیل انجام داد نه دنسلو. تصاویر دنسلو، راه خود را به دنیای تبلیغات، اسباب بازی‌های مکانیکی و حتی جواهرات و لباس‌ها و محصولاتی مانند صابون باز کرد. مجموعه کتاب فانتزی اوز شامل این کتاب‌ها است: 1. جادوگر شگفت انگیز اوز؛ 1900 2. سرزمین شگفت انگیز اوز؛ 1904 3. آزما از سرزمین اوز؛ 1907 4. دوروتی و جادوگر اوز؛ 1908 5. راه سرزمین اوز؛ 1909 6. شهر زمردینِ سرزمین اوز؛ 1910 7. دختر چهل تکه از سرزمین اوز؛ 1913 8. تیک توک از سرزمین اوز؛ 1914 9. مترسک سرزمین اوز؛ 1915 10. رینکیتینک در اوز؛ 1916 11. شاهزاده گمشده اوز؛ 1917 12. جنگلبان حلبی اوز؛ 1918 13. جادوی سرزمین اوز؛ 1919 14. گلیندا از اوز؛ 1920 جادوگر شهر اوز، داستان دخترک خردسالی است که به دلیل فوت پدر و مادرش، همراه اقوامش در کانزاس زندگی می‌کند؛ عمه اِم و عمو هنری. دوروتی بزرگترهای اطرافش را خاکستری می‌بیند. آدم‌های بی‌رنگی که هیچ وقت نمی‌خندند و نمی‌دانند شادی چیست. این برای کودک بازیگوش داستان ما بسیار سخت است که آنها حتی از شنیدن صدای خنده‌اش شوکه می‌شوند. تنها موجود غیر خاکستری در زندگی دوروتی، توتو است؛ سگ کوچک و بازیگوشی به رنگ سیاه. توتو، تنها کسی است که دوروتی را خوشحال می‌کند و دنیای گرفته اطرافش را تغییر می‌دهد.  پس از آشنایی مختصری که ال. فرانک بام از شخصیت دوروتی و خانواده‌اش می‌دهد، حادثه رخ می‌دهد. گردبادی عظیم و قدرتمند از راه می‌رسد، و نه تنها خانه دوروتی را از جا می‌کند، بلکه آن را در مرکز خود حمل می‌کند و به دور دستها می‌برد. به جایی دیگر؛ به همان جهان جادویی ساحره‌ها و جادوگرها. جایی که مردمان متفاوتی دارد و شیرها و مترسک‌هایش حرف می‌زنند. دوروتی در اولین ورودش به این سرزمین سحرانگیز، ناخواسته جادوگر بدجنسی را می‌کشد و تبدیل به قهرمان مردم مانچکین می‌شود که اسیر دست او بودند.  در قصه‌ها و افسانه‌ها، شخصیت اصلی نه در بدو ورود که در انتها، تبدیل به قهرمان می‌شود. جایی که قصه به پایان رسیده است. اما در مورد دوروتی برعکس است. او قهرمان می‌شود و سپس داستانش شروع می‌شود. داستان بازگشت به خانه. سفر دوروتی در جستجوی خانه‌ یا بهتر است بگوییم خانواده‌اش در کانزاس، آغاز می‌شود. در این سفر، دوروتی و توتو، با کاراکترهای دیگری همراه می‌شوند که هر کدام در جستجوی چیزی هستند و رویایی دارند؛ مترسکی به دنبال مغز، جنگل‌بانی حلبی به دنبال قلب و شیری ترسو به دنبال شجاعت است. آنها برای دستیابی به خواسته خود، باید به جنگ جادوگر قدرتمندی بروند و قهرمانی اتفاقی دوروتی در ابتدای داستان، باید به امری واقعی تبدیل شود. چیزی که البته جادوگر اوز، فکرش را نمی‌کرد بتوانند انجام دهند. آنها سفری جمعی را آغاز می‌کنند اما در عین حال، این سفری فردی و درونی، برای هریک از اعضای گروه است. و در نهایت، نه جادوگر شهر اوز، که دلگرمی و حمایت دوستان و اعتماد به نفس روشنی که در طول سفر به دست می‌آورند، رویایشان را تحقق می‌بخشد. آنها از هم مراقبت می‌کنند، برای مشکلاتشان چاره می‌یابند و با شجاعت از یکدیگر دفاع می‌کنند و کسی را تنها نمی‌گذراند. رمان فانتزی و شیرین جادوگر شهر اوز توسط کتابخانه کنگره ایالات متحده آمریکا، به عنوان «بزرگترین و قشنگ‌ترین افسانه ملی آمریکا»، اعلام شده است. این رمان به یاد ماندنی را حتما بخوانید.   آلیس در سرزمین عجایب یکی دیگر از بهترین آثار در ژانر فانتزی، ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب است که بیشتر با نام «آلیس در سرزمین عجایب» شناخته می‌شود. آلیس؛ دخترک بازیگوش و کنجکاوی که جهانی سحرانگیز و جادویی را برای ما کشف کرد، ساخته و پرداخته کشیش کلیسای انگلیکن، شاعر، عکاس و ریاضیدانی انگلیسی به نام چارلز لاتویج دادسون است که البته همه او را با نام مستعارش؛ لوئیس کارول، می‌شناسند. لوئیس کارول همچنین استاد ریاضی کالج کرایست چرچ در دانشگاه آکسفورد هم بود. موقعیتی که زمینه نوشتن داستان آلیس در سرزمین عجایب را فراهم کرد؛ نه به دلیل برخی تفاسیر مبتنی بر مفاهیم ریاضی از این داستان فانتزی، بلکه تنها به این دلیل که آلیس دنیای واقعی؛ دخترکی که داستان به درخواست او گفته و نوشته شد، همراه خانواده‌اش در آکسفورد زندگی می‌کردند و پدرش ریاست کالج کرایست چرچ در آکسفورد را به عهده داشت. داستان آلیس در سرزمین عجایب، نخستین بار در سال 1862 و در زمان یک گردش دوستانه با قایق بر روی رودخانه تایمز، شکل گرفت. آلیس لیدلِ ده ساله، از لوئیس کارول خواست تا داستانی برایشان بگوید و سرگرمشان کند. کارول داستان آلیسی را گفت که با افتادن به سوراخ یک خرگوش با ماجراهای جالب زیادی در جهانی فانتستیک، روبه‌رو می‌شود. جایی که خرگوشی می‌تواند در یک مهمانی عصرانه به صرف چای شرکت کند اما دیر کرده است، باید چیزهای جالبی در انتظار این دختر بچه‌ باشد. آلیس از او قول گرفت که داستان را برایش بنویسد اما مدتها طول کشید تا لوئیس کارول به این وعده خود عمل کند. او توانست دست نوشته داستان را در سال 1864 برای آلیس لیدل بفرستد.  لوئیس کارول، داستان را برای جورج مک دانلد، که تبدیل به پیشگام ادبیات فانتزی مدرن شد نیز فرستاد و او و فرزندانش عاشق داستان شدند. این بازخوردهای بسیار مثبت، لوئیس کارول را ترغیب به انتشار داستانش کرد و سرانجام داستان فانتزی «آلیس در سرزمین عجایب»، در سال 1865 توسط انتشارات مک میلان به چاپ رسید. 7 سال بعد لوئیس کارول، ادامه‌ای بر داستان آلیس در سرزمین عجایب نوشت که البته به لحاظ روایت داستانی، 6 ماه پس از داستان اول رخ می‌دهد.  نام داستان جدید، «آن سوی آینه» است و در سال 1872 منتشر شد. رمان جدید سبب توجه دوباره به داستان آلیس در سرزمین عجایب و تقدیر از آن شد.  تصویرسازی هر دو داستان را سر جان تنیل انجام داد که از تصویرسازان برجسته عصر ویکتوریا در زمینه طراحی فکاهی و کارتون سازی سیاسی بود. داستان آلیس در سرزمین عجایب، در ژانر فانتزی و ادبیات مهمل یا جفنگ قرار دارد. این ژانر ادبی، به دسته گسترده‌ای از آثار ادبی اشاره دارد که در آن، عناصر معنادار برای برهم زدن قراردادهای زبانی یا استدلال منطقی در توازنی با عناصر بی‌معنا قرار می‌گیرند. البته تاثیر مهمل بودن از زیاده روی در معنا و فربهی آن است نه فقدان معنا. رمان آلیس در سرزمین عجایب، داستان دختری 7 ساله است که در یک بعد از ظهر گرم تابستان در نزدیکی یک رودخانه، توجهش به خرگوش سفید جلیقه پوشی، جلب می‌شود. خرگوش، ساعتش را از جیب جلیقه در می‌آورد و می‌گوید: ای وای دیرم شد. آلیس فکر می‌کند تا حالا خرگوشی ندیده است که جلیقه بپوشد؛ چه برسد به اینکه از جیب آن ساعتی هم در بیاورد. این می‌شود که به دنبال خرگوش می‌رود و وقتی او جست می‌زند به دورن سوراخ بزرگی زیر چند بوته، آلیس هم از همان سوراخ، پایین می‌رود و این گونه وارد دنیایی از وقایع عجیب و غریب می‌شود؛ معجون‌هایی که او را بزرگ و کوچک می‌کند، کرم ابریشمی که اهل قلیان کشیدن است و گربه‌ای که لبخندش پشت سرش جا می‌ماند. این جهان شگفت انگیز که فارغ از قواعد روی زمین به سر می‌برد، اجازه می‌دهد تا ذهن خیال ‌پرداز و خلاق شکوفا شود و آزادانه تصور کند. چیزی که برای کودکان بیشتر از هر چیز دیگری ضروری است. یادتان باشد که این داستان، محصول دوران ویکتوریایی است. دوره‌ای که قواعد و قوانین سخت‌گیرانه‌ای بر همه حاکم بود؛ به ویژه برای تربیت کودکان. همانطور که پیشتر در داستان فانتزی «جادوگر شهر اوز» نیز گفتیم، لوئیس کارول نقد زیادی به این وضعیت داشت و معتقد بود کودکان باید از این قواعد تربیتی سخت‌گیرانه، رها باشند و آزادانه کودکی کنند. شاید برای همین است که برخی از کاراکترهای داستان، گستاخ هستند و نظرهای شخصی خود را ابراز می‌کنند. چیزی که آلیسِ داستان ما را آزار می‌دهد؛ چون به او چیزهای دیگری را آموخته‌اند و او  این گونه تربیت نشده است. بزرگسالان در داستان آلیس در سرزمین عجایب، تلاش می‌کنند تا معقول و خردمند به نظر آیند و او را نصیحت می‌کنند. اما در حقیقت این طور نیستند و اغلب ایده‌های احمقانه و حتی ظالمانه‌ای دارند. آلیس به عنوان یک کودک معصوم، انتظار ویژه‌ای از بزرگسالان دارد برای همین این موقعیت تناقض آمیز، برای او بسیار گیج کننده است؛ اینکه چه انتظاراتی از یک بزرگسال داریم اما در واقع آنها چگونه هستند. این موقعیت‌ها به شکلی خنده‌دار و بامزه به ما نشان داده می‌شوند، اما واقعیت آن است که بسیار خطرناکند. عنصر جالب توجه دیگر در این موقعیت فانتستیک، تغییر اندازه‌های آلیس است. اینکه گاهی راه حل ساده تری برای حل مشکلاتی وجود دارد که به نظر ناممکن می‌رسد؛ تغییر زاویه دید و قرار گرفتن در موقعیتی جدید. همچنانکه البته می‌تواند نشانه‌ای بر گیج کننده بودن بزرگ شدن برای کودکان باشد. اینکه بزرگ شدن گاهی هیچ تناسبی با موقعیتی که دوست داریم در آن باشیم ندارد.  آلیس در سرزمین عجایب از آن داستان‌های شیرین و شگفت‌انگیزی است که لوئیس کارول در عصر ویکتوریایی، نهایتا ماجراها را در بستر یک رویا قرار می‌دهد تا کاوش در این تم‌های داستانی، آسان‌تر باشد. داستانی که پس از گذشت این همه سال، همچنان برای همه کودکان و بزرگسالان جذاب است     سیرک شبانه از دنیای فانتزی‌های بسیار بزرگ و جهان‌های خیالین سترگی که داشتنه‌اند دور شویم، رمان‌های فانتزی جذاب دیگری هم هستند که زیر سایه آثار بزرگ، کمتر به چشم آمده‌اند. یکی از بهترین کتاب‌های فانتزی از این دست، رمان «سیرک شبانه» است که در سال 2011 منتشر شد. رمان فانتزی سیرک شبانه، اولین رمان نویسنده و هنرمند آمریکایی، ارین مورگنسترن است که برای یک مسابقه سالانه رمان نویسی و در طی سه رقابت، نوشته شد. داستان گیرا و شیوه روایت منحصر به فرد کتاب، آن را در لیست پر فروش ترین‌های نیویورک تایمز قرار داد. همچنین نامزد دریافت و برنده چندین جایزه ادبی، از جمله جایزه الکس از انجمن کتابخانه آمریکا شد. سیرک شبانه، داستان رقابتی است از جنس دیگر؛ رقابتی در جهان جادو و تردستی، در لندن ویکتوریایی اما غیر تاریخی. دو جادوگر قدرتمند که میدان هماوردیشان، نه جهان‌های تخیلی و جادویی، بلکه یک سیرک است؛ سیرک رویاها. سیرکی که به ناگاه از راه می‌رسد و به ناگاه نیز ناپدید می‌شود و تنها از غروب تا طلوع خورشید باز است. پروسپرو و آقای ای. اچ مرموز، توافق می‌کنند تا دو جادوگر جوان را تربیت کنند. دو رقیب، که هویتشان از هم مخفی است؛ اما سرانجام در مصافی از جادو و اراده، روبه روی هم قرار خواهند گرفت.  شاید به نظر رسد که ارین مورگنسترن، داستان ساده‌ای برای ما دارد. اما رمان فانتزی سیرک شبانه، پیچیده‌تر از نبرد دو جادوگر جوان در میانه هیاهوی سیرکی بزرگ است. و عشق میان دو حریف، تنها پیچشی نیست که چنگ می‌زند به روانی این داستان فانتزی. این مبارزه از چه جنسی است؟ تنها، توافقی میان دو استاد است؟ دست کشیدن از مبارزه، چه بهایی دارد؟ و در نهایت، چرا سیرک، مرکز همه این اتفاق‌ها است؟!! سیرک شبانه، یکی از بهترین فانتزی‌هایی است که به عنوان اولین رمان نوشته شده است. رمانی با روایتی غیر خطی، که هر فصل در زمان و مکانی متفاوت از فصل قبلی، روایت می‌شود. اگر در ابتدای هر فصل، نمیدانید کجا هستید و یا دیگرانی که میشناسید کجا هستند، راهش این است که ادامه دهید. این تنها کاری است که باید انجام دهید... خواندن کتاب!!   پیرانزی پیرانزی، عنوان رمانی بسیار جذاب و هوشمندانه، از فانتزی نویس مشهور انگلیسی؛ سوزانا کلارک است. سوزانا کلارک که نخستین اثرش، فانتزی بی‌نظیر دیگری به نام جاناتان استرنج و آقای نورل در سال 2004 بوده است، با کتاب «پیرانزی»، توانایی خارق العاده‌اش در نوشتن فانتزی را اثبات کرد.  سوزانا کلارک، رمان پیرانزی را در سال 2020 منتشر کرد. گرچه به نظر می‌رسد، یادداشت‌های این داستان را بسیار پیشتر از این و حتی قبل از رمان جاناتان استرنج و آقای نورل، شروع کرده باشد. زمانی که او برای نوشتن دنباله‌ای بر رمان اولش، دچار مشکل شده بود، تصمیم گرفت به این داستان قدیمی‌تر برگردد که به نظرش ساده‌تر بود و به دلیل کمتر بودن تعداد شخصیت‌ها، کنترل بهتری بر آن داشت. پیرانزی، در جهانی به سر می‌برد که در همه جهان‌های فانتزی، بی‌بدیل و یکه است. نه خبری از جادوگران بزرگ و نبردهای سهمگین میان خیر و شر است و نه موجودات افسانه‌ای عجیب و غریبی دارد. با این حال پیرانزی یکی از غریب‌ترین کتاب‌هایی خواهد بود که در ژانر فانتزی، خواهید خواند.  جهان پیرانزی در واقع یک خانه است. خانه‌ای بسیار بزرگ با تالارها و اتاق‌ها و دهلیزهای متعدد و بی‌انتها که مجسمه‌های مختلفی نیز در آن وجود دارد و هیچ دو مجسمه‌ای مانند هم نیست. طبقه بالایی خانه را ابرها پوشانده است و در پایین آن، اقیانوس مواجی وجود دارد که پیرانزی به دنبال سر در آوردن از الگوهای جزر و مد آن است. پیرانزی گمان می‌کند که همه عمر در این جا زندگی کرده است و در جهان، تنها 15 نفر وجود دارند. همه این افراد به جز دو نفر، اسکلت‌ افرادی هستند که پیشتر مرده‌اند؛ خودش و دیگری. خانه به طور مشخصی، ساکنین خود را دچار زوال عقل و فراموشی می‌کند و پیرانزی تلاش می‌کند با یادداشت نوشتن در دفتری، به حفظ خاطراتش کمک کند. همان چیزی که ما می‌خوانیم. رمان فانتزی سوزانا کلارک، در واقع بخش‌هایی از یادداشت‌های روزانه پیرانزی است. عنوان رمان پیرانزی، به طور خاص به هنرمندی ایتالیایی اشاره دارد با نام کامل جووانی باتیستا پیرانزی. جووانی پیرانزی، مجموعه‌ای از 16 چاپ فلزی دارد با عنوان زندان خیالی (Imaginary Prisons) که طاق‌های زیر زمینی عظیمی را با پلکان‌ها و ماشین‌های قدرتمند، به تصویر می‌کشد. چیزی مشابه آنچه سوزانا کلارک در داستان توصیف می‌کند و جهان فانتزیش را بر پایه آن می‌سازد.  اما این چه جهانی است؟ چه جهان خیالینی می‌تواند این خانه عظیم و پلکان و مجسمه‌ها را داشته باشد؟ چه ذهنی چنین جهانی را تصور کرده است؟ این تخیل سوزانا کلارک است که این جهان فانتستیک را ساخته است؟ یا که خانه، محصول و تراوش ذهن و اندیشه همه ما است. همه ما مردم جهان. رمان پیرانزی، رمانی است با داستانی نفس‌گیر و هیجان انگیز در جهانی که بیش از هر چیز به تصویری عجیب از جهان ما شبیه است. آن را از دست ندهید!   دروغ های لاک لامورا  یکی از بهترین و جالب توجه‌ترین رمان‌های فانتزی، کتاب «دروغ‌های لاک لامورا» است. دروغ‌های لاک لامورا در واقع جلد اول از مجموعه حرامزادگان نجیب است که توسط اسکات لینچ در سال 2006 منتشر شده است. دو عنوان دیگر این مجموعه به ترتیب، دریای سرخ زیر آسمان سرخ؛ 2007 و جمهوری دزدان؛ 2013 است.  دروغ‌های لاک لامورا داستانی پیچیده و چندوجهی دارد که شما را شگفت زده خواهد کرد. فانتزی نویس آمریکایی؛ اسکات لینچ، قدرت‌های جادویی را نه در هماوردی میان شوالیه‌ها و هیولاها و موجودات عجیب و غریب، که به میان دزدان خرده پا و در هزارتوی زیرزمینی باندهای خلافکار، می‌آورد. لاک لامورا، پسر بچه‌ای‌ یتیم و پنج، شش ساله بود که سر از تپه سایه و دخمه‌های زیرزمینی آن درآورد و به باند دزدآموز داخل شد.  دزدآموز، خودش را یک هنرمند می‌دانست؛ یک تندیسگر که بچه یتیم‌ها، گِل رُسش بودند و محوطه گورستانی تپه سایه، کارگاهش. بچه‌هایی که پسماند شهر تلقی می‌شدند، اگر از هزاران بلا و خطر که سر راهشان بود می‌جستند و زنده می‌ماندند، گیر دار و دسته دزدآموز می‌افتادند. لاک لامورا یکی از این بچه‌ها بود که از طاعون و مامورها و برده‌گیرها، جان به در برده بود و در نهایت، خود را در باند دزدآموز چپانده بود. هنر دزدی در او شکوفا شد و البته نشان داد که ذات دزدی، همان قدر در وجودش است که شاش ماهی‌ها دریا رو پر کرده.   اما لاک لامورای دردسر ساز در نهایت به دست راهبی به نام چینز می‌رسد: خدای دزدان.  رمان فانتزی دروغ‌های لاک لامورا، به زندگی او و دیگر دوستانش در یک سیستم تبهکاری زیرزمینی می‌پردازد. جایی که باندهای دزدی و خلاف، در سازشی با ماموران حکومت، از همه می‌دزدند. آنها از هیچ خلاف و جنایتی فروگذار نیستند و تنها خط قرمزشان، اشراف و ثروتمندان شهر هستند. این دنیای زیرزمینی شهر باستانی کامور، با مشت آهنین کاپا اداره می‌شود؛ عنوانی برای رئیس بزرگ تمام این سیستم. همه چیز وقتی با خطر و چالش روبه رو می‌شود که لاک لامورا، پس از مرگ پدر چینز، ریاست دار و دسته او را به عهده می‌گیرد و باند حرامزادگان نجیب را شکل می‌دهد. باندی که مخفیانه و با برنامه‌ریزی‌های دقیق و پیچیده، به جنگ این صلح می‌رود و تصمیم می‌گیرد از ثروتمندان بدزدد.  اسکات لینچ در این داستان معمایی جنایی که به اندازه کافی جذاب و پرکشش است، عناصری از کیمیاگری و جادو را نیز وارد می‌کند و داستانی منحصر به فرد در ژانر فانتزی خلق می‌کند. دروغ‌های لاک لامورا، تنها دروغ‌هایی هستند که از شنیدنش، لذت خواهید برد!!    گراف گربه لیست بهترین رمان‌های فانتزی را با کتابی ایرانی به پایان می‌رسانیم. رمانی حیرت انگیز و گیرا به نام «گراف گربه» که هادی تقی زاده، نویسنده و پژوهشگر حوزه تاریخ،‌ نوشته است. «گراف گربه؛ همیشه از راهی که می‌آید، کسی می‌رود» در سال 1391 توسط نشر روزنه به چاپ رسید. این داستان فانتزی ایرانی، به عنوان کتاب متفاوت سال 1391، انتخاب شد و جایزه مهرگان ادب را به دست آورد. گراف گربه چندین و چند داستان فرعی را در روایتی غیر خطی و زمان پریش، کنار هم قرار می‌دهد تا بتواند داستان اصلی را در عین پرداخت شخصیت‌ها، جلو برد. اما داستان از کجا شروع می‌شود؟ از جایی که دانش آموزی به نام هادی تقی زاده (هم نام نویسنده)، برای تنبیه به انبار زغال مدرسه انداخته می‌شود. انباری که هم محل ذخیره زغال باشد و هم تاریک و بی‌نور، سیاهی بر سیاهیش می‌رمبد و چه انتظاری می‌توان از شجاعت پسری کوچک داشت؟ هادی تقی زاده در آن انباری که به سیاه چال می‌ماند، با موجودی عجیب اما نه ترسناک بلکه مضحک روبه‌رو می‌شود به نام اسماگ. چیزی شبیه به اسب آبی با شاخ کوچکی بر پیشانی و بال‌هایی فلس‌دار و فلزی. از آنجا که در داستان‌هایی از این دست همیشه یک گربه جادویی وجود دارد، هادی تقی زاده آن را از قلم نینداخته و قاسم را به ما معرفی می‌کند. گربه مفلوک سیاهی با دستی نصفه که حاصل سالهای جنگ بوده است و می‌تواند سخن بگوید.  از این تاریخ و از این معارفه ناخوشایند در انبار زغال که هادی تقی زاده با شلوار خیس شده از ترس اسماگ، در آن شرکت داشت، او سلسله‌ای از پیشگویی‌ها را آغاز می‌کند. از این جا به بعد، شما با داستانی پست مدرن و سرشار از عناصر فانتزی و جادویی رو به رو خواهید شد که در دل دنیای ما رخ می‌دهد و گرچه نویسنده از سرزمینی نمادین و خیالی سخن گفته، روشن است که ما با ایران روبه‌رو هستیم. اینکه در میان داستانی تخیلی و فانتزی، با موجودات حیرت انگیز و عجیب و غریبش، پای مفاهیمی به میان آید که برگرفته از فرهنگ خودمان است و به حوادث تاریخی خودمان اشاره شود، تجربه جالب و نویی است.  رمان «گراف گربه؛ همیشه از راهی که می‌آید، کسی می‌رود»، گردهمایی موجوداتی است که تخیل می‌کنند و برای تخیل ارزشی بسیار قائل هستند. حتما این رمان فانتزی از هادی تقی زاده را در لیست مطالعه خود، بگذارید و از خواندنش شگفت زده شوید.   به قلم "قاصدک حسینی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

نوجوانی سنی بین کودکی و بزرگسالی است. نوجوان برای اینکه خودش را از گذشته رشدی‌اش برهاند از خواندن کتاب‌های کودک امتناع می‌کند تا هویتی بزرگتر از کودکی برای خود دست‌و‌پا کند. بعضی حتی به کتاب‌های بزرگسال رو می‌آورند تا گذشتن از کودکی را اینگونه تجربه کنند. نوجوانی سن تغییر است. سنی که نوجوان هیجانات جدیدی را تجربه می‌کند و دنبال هویت‌یابی جدید است. در این میان نوجوان باید بداند نویسندگانی هستند که حال و احوال نوجوانی را درک می‌کنند و برای ردهْ سنی آنها کتاب‌هایی را نوشته‌اند. رمان‌ نوجوان پر از هیجان و کشف است. شخصیت‌های اصلی آن نوجوان هستند و همین باعث می‌شود نوجوان بتواند خودش را جای شخصیت بگذارد و با شخصیت رمان همراه شود و از کسب تجربه‌های جدید لذت ببرد.  کتاب‌هایی که در این سن و سال خوانده می‌شوند به شکل خاصی در ذهن مخاطب می‌مانند. خواندن کتاب‌های خوب در این ردهٔ سنی می‌تواند نوجوان را با کتاب خواندن انس بیشتری ببخشد.  رمان‌های نوجوان زیادی در سراسر دنیا چاپ شده‌اند و منتظر خواندن توسط نوجوانان هستند. در این یادداشت بعضی از بهترین کتاب‌های نوجوان خارجی و ایرانی معرفی می‌شود.  بهترین کتاب‌های نوجوان خارجی و ایرانی «بابا لنگ دراز» به قلم «جین وبستر» از انتشارات «افق»  بابا لنگ دراز عنوان نام آشنایی بین همهٔ ماست. اکثر ما نوجوانان دیروز حداقل قسمتی از کارتون «بابا لنگ دراز» را دیده‌ایم و با شخصیت «جروشا ابوت» همان «جودی» آشنا هستیم. این کارتون براساس کتابی به همین نام ساخته شده است. «بابا لنگ دراز» اثر مشهور نویسندهٔ آمریکایی «جین وبستر» است. نویسنده کتاب را به سبک نامه‌نگاری نوشته است. جودی دختر یتیمی است که در پرورشگاه بزرگ شده است. یکی از خیرین که خواسته هویتش برای جودی ناشناخته بماند هزینهٔ دانشگاه رفتن او را تقبل می‌کند و او این فرصت را پیدا می‌کند که در کنار باقی ثروتمندان و مردم عادی‌تر جامعه درس بخواند. کل کتاب نامه‌های جودی به بابا لنگ دراز است. او در این نامه‌ها حال و هوای خودش و دانشگاه را برای بابا لنگ دراز توضیح می‌دهد.  بخشی از کتاب بابا لنگ دراز: بابا لنگ دراز عزیز من عاشق دانشکده‌ام و عاشق شما که مرا به دانشکده فرستاده‌اید. خیلی خیلی خوشحالم. همیشه آنقدر هیجان‌زده‌ام که خیلی کم خوابم می‌برد. نمی‌دانید اینجا چقدر با پرورشگاه جان گریر فرق دارد. در خواب هم نمی‌دیدم که توی دنیا همچین جایی وجود دارد.   «شگفتی» به قلم «آر. جی. پالاسیو» از انتشارات «افق»  شگفتی داستان زندگی «تام آگوست» است. تام دوست دارد معمولی زندگی کند اما چهرهٔ غیرمعمولی او این کار را برای او سخت کرده است. او با چهره‌ای متفاوت‌تر از بقیه به دنیا آمده و بارها برای معمولی‌تر شدن چهره‌اش زیر تیغ جراحی رفته است اما باز هم چهره‌ای خاص و غیر معمولی دارد. تام به همین علت در خانه درس خوانده اما ماجرای کتاب از جایی شروع می‌شود که او می‌خواهد به مدرسه برود و باید عکس‌العمل هم‌کلاسی‌ها و هم‌مدرسه‌ای‌ها را تاب بیاورد.  شگفتی چند راوی دارد و هر کدام از راوی‌ها دید و نگاه خود را در رابطه با تام به خواننده بازگو می‌کند.  نویسنده خیلی خوب توانسته با زبانی روان نگرانی‌های تام و خانواده را در برابر نگاه‌های جامعه نشان دهد.  تام در مدرسه دچار چالش‌هایی می‌شود. او چه شکلی از پس این چالش‌ها برمی‌آید؟ آیا او می‌تواند بچه‌های مدرسه را با خود همراه کند و کاری کند که دوستش داشته باشند؟  بخشی از کتاب شگفتی: می‌دانم یک پسر ده‌سالهٔ معمولی نیستم. خب، البته کارهایم عادی و معمولی‌اند. بستنی می‌خورم. دوچرخه‌سواری می‌کنم. توپ‌بازی می‌کنم و یک ایکس‌باکس دارم. ظاهرا اینجور کارها باید از من یک بچهٔ معمولی بسازند؛ به خصوص که از نظر شخصتی هم شبیه بچه‌های عادی هستم. با وجود این می‌دانم  که هیچ بچهٔ عادی‌ای باعث نمی‌شود که سایر بچه‌های عادی توی زمین بازی به محض دیدنش جیغ بکشند و فرار کنند.    «سفرهای گالیور» به قلم «جان سویفت» از انتشارات «افق»  سفرهای گالیور هم از آن کتاب‌های نام آشناست. این کتاب که شرح سفرهای پزشک جوانی به سرزمین‌های عجیب و غریب است رمان بزرگسال است اما انتشارات «افق» یکی از چهار سفر او را در کتابی برای نوجوانان ترجمه کرده است.  گالیور در این سفر به سرزمین لی‌لی‌پوت‌ها می‌رسد. لی‌لی‌پوت‌ها آدم‌های خیلی کوچک هستند. جثهٔ آنها به اندازهٔ انگشت دست است. برای همین او برایشان حکم غول را دارد.  اهالی لی‌لی‌پوت با دیدن جثهٔ بزرگ او نقشه می‌کشند از او برای مقابله با دشمنانشان استفاده کنند. سرنوشت گالیور چه می‌شود؟ از این کتاب هم فیلم‌های زیادی ساخته شده است.  بخشی از کتاب سفرهای گالیور: من و پنج ملوان دیگر در یک قایق نجات نشستیم و با تمام نیرو پارو زدیم تا از میان صخره‌ها جان سالم به در ببریم. تقریبا بعد از یک ساعت وقتی که هنوز در دل شب بودیم قایق واژگون شد. من به زحمت خودم را روی آب نگه داشتم با اینکه دیگر امیدی به زنده ماندن نداشتم، تصمیم گرفتم تا آخرین دقایق عمرم و حتی تا آخرین ثانیه‌ها مقاومت کنم. ناگهان زمین را زیر پایم احساس کردم.    «هری پاتر» به قلم «جی‌‌. کی. رولینگ» خوانندهٔ فانتزی‌خوانی نیست که اسم «هری پاتر» را نشنیده باشد. «جی. کی. رولینگ» جهانی پر از جادو خلق کرده است. تقابل خیر و شر و خوبی و بدی در خیلی از کتاب‌ها دیده می‌شود. این مجموعه کتاب هم از این مسئله مستثنی نیست.  عنوان این مجموعه به قرار زیر است: هری پاتر و سنگ جادو هری پاتر و حفره اسرار آمیز هری پاتر و زندانی آزباکان هری پاتر و جام آتش  هری پاتر و محفل ققنوس هری پاتر و شاهزاده دورگه هری پاتر و یادگاران مرگهری پاتر در سن یازده سالگی دعوت‌نامه‌ای برای رفتن به مدرسه هاگوارتز برایش ارسال می‌شود و این آغاز مسیر تازه‌ای در زندگی اوست. او در این مدرسه با دو نفر صمیمی می‌شود و در طی داستان همراه هم خواهند بود.  نویسنده با قلمی زیبا و روان خواننده‌های زیادی را پای کتاب‌های خود کشانده است.  اگر می‌خواهید با هری‌ پاتر و سرنوشتش در آن مدرسه آشنا شوید با مجموعه هری پاتر همراه شوید.  بخشی از کتاب هری پاتر و سنگ جادو: پروفسور مک گونگال با صدای لرزان ادامه داد: _اما موضوع به اینجا ختم نمی‌شه. مردم می‌گن او می‌خواسته پسر خانوادهٔ پاتر رو هم بکشه ولی موفق نشده. هیچ‌کس نمی‌داند چرا...فقط اینو می‌دونن که وقتی نتونسته هری پاتر رو بکشه قدرتش از بین رفت و همین باعث شد که بره.    «دختری که ماه را نوشید» به قلم «کلن بارل هیل» دختری که ماه را نوشید کتابی فانتزی است و به سحر و جادو برمی‌گردد. داستان دربارهٔ دختری به نام «لونا» است که او هم باید طبق رسم قدیمی مردم شهرش؛ قربانی می‌شد اما زندگی چیز دیگری برایش خواسته است. در این داستان با دو گروه آشنا همراه می‌شویم. گروه مردم عادی و گروه جادوگرها. لونا درگیر و دار داستان اشتباهی نور ماه را می‌نوشد‌ و دارای قدرت عجیب می‌شود. او چگونه رشد می‌کند و از این جادویش چگونه استفاده می‌کند؟ مردم شهر لونا تصمیم به تغییر می‌گیرند یا همچنان برای حفظ شهر کودکان را قربانی می‌کنند؟  بخشی از کتاب دختری که ماه را نوشید: نمی‌دونم عزیزم. هیچ‌کی نمی‌دونه اون چرا بچه‌ها رو می‌خواد. نمی‌دونم چرا همیشه اصرار داره کوچیک‌ترین عضو ما رو ببره. نمی‌شه راحت ازش بپرسیم. کسی تا حالا اونو ندیده. ما می‌خوایم خیالمون راحت باشه که هیچ‌وقت هم نمی‌بینیمش.   «جام جهانی در جوادیه» به قلم «داوود امیریان» از انتشارات «قدیانی» آدم‌ها حتی اگر فوتبالی نباشند وقتی موسم جام‌حهانی می‌شود اشتیاقی درونشان بیدار می‌شود. خصوصا اگر تیم ملی کشورشان هم در جام حضور داشته باشد.  «جام جهانی در جوادیه» هم داستان یک جام جهانی است اما ماجرایش با آنها تفاوت دارد.  جام جهانی در جوادیه داستان نوجوان‌هایی است که برای فوتبال بازی کردنشان دنبال زمین مناسب می‌گردند. این لابه‌لا با سفیر کانادا در ایران آشنا می‌شوند. این آشنایی باعث می‌شود که جمعی از نوجوان‌ها در محله جوادیه تهران جام جهانی راه بیاندازند. اصل داستان روی همین فوتبال می‌چرخد.  قلم امیریان در این کتاب خیلی روان و صمیمی است و مخاطب می تواند بی‌دست‌انداز با این نوجوان‌ها همراه شود.  بخشی از کتاب جام جهانی در جوادیه: _یالا بچه‌ها نوبت ماست! چینی‌ها دارند خودشان را آماده می‌کنند و شما اینجا تخمه و پسته می‌شکنید. وای به حالتان اگر ببازید.  بچه‌ها خنده‌کنان به سوی رختکن رفتند.  وقتی از بلندگوی سالن اعلام شد که بازی بعد بین دو تیم گل بهار و چین است فریاد ایران ایران، حتی برای لحظه‌ای قطع نشد.    «دنیای سوفی» به قلم «یوستن گردر» دنیای سوفی کتابی است پر از فکر و اندیشیدن. با فکر کردن آدم‌ها رشد می‌کنند و به حقایقی دست می‌بایند.  دنیای سوفی داستان روایت دختری به نام سوفی است. او که در آغاز پانزده سالگی است و در سن و سال هویت‌یابی جدید، شخصی با سوالی در یک نامه‌ ذهنش را حسابی درگیر می‌کند: _تو کیستی؟  این فرد ناشناس فردی ناشناس در طی نامه‌هایی او را درگیر سوال‌هایی می‌کند که نیاز به فکر کردن دارد.  در واقع نویسنده در کنار روایت داستان فلسفه را هم به شکل ساده به مخاطب توضیح می‌دهد.  دنیای سوفی داستانی فلسفی است و مخاطبانی که به فلسفه علاقه دارند را به خود جلب می‌کند.  بخشی از دنیای سوفی: امروز تنها نامه کوچکی در جعبه نامه‌ها بود و آن هم خطاب به سوفی؛ فقط با این عنوان: سوفی آموندسن شماره 3. کوچه شبدرها و هیچ‌چیز دیگر. نه اسم فرستنده‌ای و نه حتی تمبر پست. سوفی به شتاب در را بست و پاکت را باز کرد. در داخل آن تکه کاغذی یافت که بزرگتر از خود پاکت نبود و روی آن چند کلمه نوشته شده بود: _تو که هستی؟   «لالایی برای دختر مرده» به قلم «حمیدرضا شاه آبادی» از انتشارات «افق» لالایی برای دختر مرده داستانی است دربارهٔ یک واقعهٔ تاریخی شناخته نشده. نویسنده دست گذاشته است روی بخش دردناکی از تاریخ. او داستان دختران قوچانی را روایت می‌کند. دخترانی که خانواده‌هایشان به خاطر فقر مجبور می‌شوند آنها را بفروشند.  این داستان چهار راوی دارد و هر راوی بخشی از داستان را روایت می‌کند. «زهره» دختری است که بعد از سال‌ها یکی از دختران قوچانی به نام «حکیمه» را می‌بیند. زهره برای بقیه این موضوع را تعریف می‌کند ولی کسی حرفش را باور نمی‌کند.  حمیدرضا شاه‌آبادی در دل این روایت ماجرای غمبار این واقعهٔ دورهٔ مشروطه را برای مخاطب بیان می‌کند.  این کتاب خطی نیست و در بین گذشته و حال در رفت و آمد است.  اگر دوست دارید با ماجرای دختران قوچانی آشنا شوید رمان تاریخی کم حجم لالایی برای دختر مرده این بخش گم‌شدهٔ تاریخ را برای خوانندگان خود تعریف کرده است.  بخشی از کتاب لالایی برای دختر مرده: در اتاق را باز کردم. آنجا بود. کف اتاق نشسته بود میان کتاب‌ها و مجله‌هایم. موهای خاکستری‌اش از پشت ریخته بود روی پیراهن گلدار و براقش. تو  که رفتم سرش را برگرداند و نگاهم کرد. خشکم زد. صورتش رنگ پریده بود. لب‌هایش سفید بود و چشم‌هاش مثل آب بی‌رنگ.   «آنی شرلی» به قلم «ال‌. ام. مونتگمری» از انتشارات «قدیانی»  کسانی که کارتون آنی‌شرلی را دیده‌اند حتما او را با موهای قرمز و خیال‌پردازی‌ها و دوستش «دیانا» به خاطر سپرده‌اند.  آنی شرلی را خواهر و برادری در «گرین گیبلز» به فرزندی قبول می‌کنند و زندگی او بعد از زندگی با آنها دچار تغییراتی می‌شود.  این کارتون براساس مجموعهٔ 8 جلدی آنی‌شرلی ساخته شده است.  نویسنده در 8 جلد داستان زندگی این دختر مو قرمز را با زبانی روان برای مخاطب خود تعریف می‌کند.  بخشی از کتاب آنی شرلی در گرین گیبلز: وای! خیلی خوشحالم. فکر می‌کنم من و شما کنار هم روزهای خوبی خواهیم داشت. خیلی خوب است آدم برای کسی حرف بزند که از حرف‌های او خوشش بیاید و دائم نگوید بچه‌ها فقط باید تماشا کنند و صدایشان در نیاید. تا حالا حداقل یک میلیون بار این جمله را شنیده‌ام.   «آرزوهای بزرگ» به قلم «چارلز دیکنز» چارلز دیکنز نویسندهٔ انگلیسی مشهور انگلیسی و خالق کتاب‌هایی چون «اولیور تویست»، «داستان دو شهر» و «دیوید کاپرفیلد» است.  یکی دیگر از رمان‌های موفق او «آرزوهای بزرگ» است. آرزوهای بزرگ زندگی فردی به نام «پیپ» را به مخاطب خود بازگو می‌کند. زندگی پیپ که در کنار خواهر و شوهرخواهرش زندگی می‌کند از 7 سالگی تا سی و چند سالگی به تصویر کشیده می‌شود. او آرزوهای بزرگی در سر دارد و در طول زندگی‌اش با افراد مختلفی آشنا می‌شود که روی تصمیمات او تاثیر می‌گذارند. بخشی از کتاب آرزوهای بزرگ: هر چه در جیب‌هایم بود خالی شد. غیر از تکه‌ای نان خشکیده چیزی نداشتم. با یک حرکت تند و ناگهانی مرا چرخاند و به حالت اولیه برگرداند. حالا برج کلیسا به جای اینکه زیر پایم باشد بالای سرم بود و من روی سنگ قبری بلند نشسته و می‌لرزیدم. او با ولع بسیار شروع به خوردن آن تکه نان خشکیده کرد.   «پسری که دور دنیا را رکاب زد» به قلم «الستر هامفریز» از انتشارات اطراف سفرنامه‌های زیادی برای بزرگسالان نوشته شده است. نویسندهٔ مجموعه سه جلدی پسری که دور دنیا را رکاب زد خوش ذوقی به خرج داده است و سفرنامه‌ای برای نوجوانان نوشته است.  نویسنده در سال 2001 و در سن 25 سالگی با دوچرخه سفری به دور دنیا را آغاز کرد و براساس همین سفر این مجموعه را نوشته است.  شخصیت کتاب نامش «تام» است. تام آرزوی دیدن جاهای مختلف دنیا را در سر می‌پرواند و یک روز این آرزوی خود را محقق می‌کند. سفر او از خانه شروع می‌شود.  تام در کتاب اول ماجراهای سفر اروپا و آفریقا را توضیح می‌دهد. در کتاب دوم از قارهٔ آمریکا می‌گوید و در کتاب سوم سفرش به آسیا را تعریف می‌کند.  قلم هامفریز در این مجموعه روان و جذاب است. برای همین کودکان و حتی بزرگسالان می‌توانند از خواندن آن لذت ببرند.  بخشی از کتاب دوم پسری که دور دنیا را رکاب زد: تام درسی که توی سفرش یاد گرفته بود را به خاطر آورد: اگر فکر می کنی نمی‌توانی یک کار بزرگ و سخت را انجام بدهی ،بهتر است به جایش یک کار کوچک و آسان بکنی. یک مرحله کوچک را انجام بده. یک بار رکاب بزن. از پس آن بر میای. حالا یکی بیشتر. بیشتر و بیشتر.    «قصه های مجید» به قلم «هوشنگ مرادی کرمانی» قصه های مجید از آن دست کتاب‌هاست که به دلیل جذابیت از روی آن فیلم ساخته است. کتاب داستان مجید را روایت می‌کند که به دلیل از دست دادن پدر و مادر با بی‌بی زندگی می‌کند.  کتاب به صورت قصه‌قصه است و رمان‌گونه نیست. خواننده با نویسنده کرمانی همراه می‌شود و از مجید نوجوان درس‌های زندگی می‌آموزد. با او می‌خندد‌. فکر می‌کند. تصمیم می‌گیرد و... قصه‌ها خودمانی و ساده روایت شده‌اند و خواننده دوست دارد با مجید همراه شود تا بیشتر با زندگی او آشنا شود. این نوجوان قصه‌های شیرینی برای خواندن دارد. موضوع قصه‌ها پیچیدگی ندارد و ساده است. برای همین خواننده خیلی راحت می‌تواند با آن همذات پنداری کند. بخشی از کتاب قصه های مجید: هرچه بی‌بی عز و جز کرد و دلیل و برهان آورد و از نداری نالید و از توپ بد گفت و آدم‌های توپ‌دار را لعنت و نفرین کرد به خرجم نرفت. راستش نمی‌شد تو آن محله بدون توپ زندگی کرد. صدای تاپ‌تاپ توپ که از تو کوچه بلند می‌شد فیلم یاد هندوستان می‌کرد  و از ترس بی‌بی جرأت نمی‌کردم بروم سر کوچه و پایی به توپ بزنم.    «زیبا صدایم کن» به قلم «فرهاد حسن‌زاده» از انتشارات «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» زیبا صدایم کن داستان زندگی زیباست. زیبای پانزده ساله به دلیل از هم پاشیدن زندگی خانواده‌اش در بهزیستی زندگی می‌کند.  زیبا صدایم کن داستان یک روز تولد است.  زیبا سراغ پدرش در آسایشگاه بیماران روانی می‌رود و با ترفندی با همدیگر از آنجا خارج می‌شوند و روز تولد را با همدیگر می‌گذرانند.  فرهاد حسن زاده خالق کتاب های زیادی برای کودک و نوجوان است و جایزه‌های زیادی را از آن خود کرده است. زیبا صدایم کن هم از آن دست کتاب‌هاست. این کتاب سال 2017 در فهرست کتاب‌های کلاغ سفید کتابخانه بین المللی مونیخ آلمان قرار گرفته است. بخشی از کتاب زیبا صدایم کن: محاصره شده بودیم. هیچ راه فراری نبود. هر لحظه به ماشین‌های پلیس اضافه می‌شد که با آژیرهایشان جیغ‌کشان خیابان‌های اطراف را می‌بستند. هلی‌کوپتری بالای سرمان در پرواز بود. به هر جا نگاه می‌کردم انعکاس نورهای سرخ و آبی چشمک‌زن بود.    «سرگذشت استعمار» به قلم «مهدی میرکیایی» از انتشارات «سوره مهر» سرگذشت استعمار یک مجموعه پانزده جلدی است‌. نویسنده در این مجموعه دست گذاشته روی بخشی از تاریخ. تاریخی که ثروت‌ها را جابه‌جا کرده و ظلم‌هایی را روا داشته است.  خواندن این مجموعه کمک می‌کند نوجوان خیلی بهتر با واقعیت استعمار آشنا شود و این کلمه دیگر برایش گنگ نباشد.  زبان کتاب هم شیوا و روان است و خواننده را با خود در دل تاریخ می‌برد مجموعه سرگذشت استعمار به قرار زیر است: سفر به آن سوی دریاها گرگ‌ها با چشم باز می‌خوابند شکار انسان صلیب خونین راهپیمایی اشک‌ها فاخته‌ها لانه ندارند سفر الماس به دنبال کادی افطار در کلیسا گنج‌های کلات جوانه‌های آتش بازی بزرگ ماجرا هنوز تمام نشده فارغ‌التحصیل زندان ملکه تهی دستبخشی از کتاب فارغ التحصیل زندان: انگلیسی‌ها که می‌دانستند دست‌های اسماعیل پاشا خالی است به او پیشنهاد کردند وامی از انگلستان بگیرد. اسماعیل پاشا چاره‌ای جز قبول نداشت مبلغ ظاهری این وام 32 میلیون لیره استرلینگ بود اما با کم شدن هزینه‌های مختلف در پایان نه میلیون لیره به خزانه مصر وارد شد.   «زنان کوچک» به قلم «لوییزا می الکوت» از انتشارات «افق» زنان کوچک داستان زندگی چهار خواهر را روایت می‌کند‌. «جو»، «مگ»، «ایمی» و «بت» خواهرانی هستند که هر کدامشان اهداف و آرزوهایی دارند و دوست دارند به خواسته‌هایشان برسند.  پدر دخترها در جنگ است و آنها در حال حاضر فقط مادرشان را کنار خود دارند. زنان کوچک یکی از رمان‌های کلاسیک مشهور است و ترجمه‌های مختلفی از آن توسط ناشرها چاپ شده است که همین نشان از اقبال خوانندگان به این کتاب دارد. بخشی از کتاب زنان کوچک: _همین تو بودی که چند روز پیش می‌گفتی ما از بچه‌های خانوادهٔ کینگ خوشبخت‌تریم چون آنها با اینکه از ما پولدارترند ولی دائم با هم دعوا می‌کنند و به هم بد و بیراه می‌گویند.  _آره من گفتم بت. چون فکر می‌کنم واقعا خوشبختیم. گرچه همه‌مان باید کار کنیم ولی خوشبختیم چون همانطوری که جو می‌گوید یک گروه باحال هستیم و از کنار هم بودن لذت می‌بریم.    «پاستیل‌های بنفش» به قلم «کاترین اپل گیت» از اتشارات «پرتقال» پاستیل های بنفش حول دو مسئله می‌چرخد. دوست خیالی و مشکلات خانوادگی.  «جکسون» پسری است که ناگهان «کرنشا» را می‌بیند. کرنشا آمده است تا اضطراب جکسون را کمتر کند. جکسون دوست ندارد کرنشا را باور کند چون به نظر او این طبیعی نیست اما آن گربه در زندگی او حضور پیدا می‌کند.  مشکلات خانوادگی گاهی بین خود پدر و مادر می‌ماند و گاهی آنقدر گسترده می‌شود که برای حل آن پای بچه‌ها هم وسط می‌آید‌ این از آن دست کتاب‌هاست که بچه‌ها هم درگیر حل مسئله خانوادگی می‌شوند.  نثر ساده و روان است و خواننده را با جکسون و خانواده‌اش همراه می‌کند. بخشی از کتاب پاستیل‌های بنفش: همیشه فکر می‌کردم برای داشتن دوست خیالی خیلی بزرگ شده‌ام. تا قبل از کلاس اول در زندگی‌ام خبری از کرنشا نبود.  روزی در کتابخانه دراین‌باره جست‌و‌جو کردم. متوجه شدم یک نفر دربارهٔ بچه‌ها و دوست‌های خیالی‌شان تحقیق کرده است. حقیقت این است که 31 درصد از بچه‌ها در سن شش یا هفت‌سالگی دوست خیالی داشته‌اند. یعنی حتی بیشتر از بچه‌هایی که در سن چهار یا پنج سالگی دوست خیالی داشته‌اند.  پس شاید من هم برای داشتن دوست خیالی زیادی بزرگ نبودم.  به هر حال کرنشا در بهترین زمان ممکن از راه رسید. دقیقا همان زمانی وارد زندگی‌ام شد که به او نیاز داشتم. به قلم "هاجر شهابی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

فکر نمی‌کنم کسی وجود داشته باشد که تا الان اسم «شاهنامه فردوسی» به گوشش نخورده باشد. فردوسی یکی از بزرگترین و نامدارترین شاعران ایرانی است و «شاهنامه» یکی از شاهکارهای شعر و ادب فارسی به حساب می‌آید. فردوسی بنا به گفتهٔ خودش در بیت: «بسی رنج بردم بدین سال سی عجم زنده کردم بدین پارسی» چیزی حدود سی سال از عمرش را صرف نوشتن شاهنامه کرد. شاهنامه کتاب شعری است که حدود 50 هزار بیت دارد.  فردوسی در شاهنامه در قالب شعر به بیان تاریخ و فرهنگ و ادبیات و هنر ایران و ایرانی پرداخته است. در واقع این کتاب شامل پیروزی‌ها و شکست‌های ایرانیان از زمان‌های قدیم و مجموعه‌ای از داستان‌های ملی و میهنی است.  شاهنامه برای کودک و نوجوان از آنجایی که زبان شاهنامه به صورت شعر و سنگین است، مخاطب کودک و نوجوان نمی‌تواند از آن به عنوان یک منبع مطالعاتی استفاده کند. عده‌ای از نویسندگان برای اینکه کودکان و نوجوانان هم بتوانند از این کتاب ارزشمند بهره ببرند هر کدام بخشی از این داستان‌ها را بازنویسی کرده‌اند و در اختیار کودکان و نوجوانان قرار داده‌اند.  بچه‌ها می‌توانند با خواندن این داستان‌های بازنویسی شده با بخش‌هایی از تاریخ ملی و پادشاهی باستانی آشنا شوند. در ادامه برخی از کتاب‌های بازنویسی شده از شاهنامه فردوسی برای کودکان و نوجوانان را معرفی می‌کنیم: قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب (قصه‌های شاهنامه) به قلم  «هستی فرخ» از انتشارات «همخونه»  شاهنامه داستان‌های مختلفی دارد. بعضی از این داستان‌ها از بقیه معروف‌تر هستند و بیشتر از باقی داستان‌ها شنیده شده‌اند؛ مثلا داستان ضحاک، داستان رستم و سهراب، داستان رستم و اسفندیار و... . خانم فرخ در کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب (قصه‌های شاهنامه) هم به تبعیت از این ماجرا بعضی از داستان‌های پر آوازه‌تر را در کتاب خود برای کودکان بازنویسی کرده است.  او کتاب خود را از ماجرای «ضحاک» شروع می‌کند و در ادامه مختصر و مفید و به شکل کاملا روان به «تولد فریدون» و «شورش کاوه علیه ضحاک» و «نابودی ضحاک» می‌پردازد و کتاب خود را با «مرگ اسفندیار» به پایان می‌رساند. در واقع نویسنده ماجراهای جذاب شاهنامه را به زبان قصه و کاملا شیوا برای بچه‌ها بازنویسی کرده تا بچه‌ها سهم خوبی از فهم شاهنامه را به دست بیاورند. مخاطب باید حواسش باشد که این کتاب جلدی از مجموعهٔ «قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب» آقای «مهدی آذریزدی» نیست بلکه کتابی مستقل است. بخشی از کتاب قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب (قصه‌های شاهنامه): سال‌ها می‌گذشتند در حالی که ضحاک شب و روز در فکر فریدون بود و می‌ترسید که روزی به سراغش بیاید و آنچه که در خواب دیده بود اتفاق بیفتد.  به همین دلیل روزی یارانش را جمع کرد و گفت: «من در قلمرو فرمانروایی‌ام دشمنی به نام فریدون دارم.»   مجموعه «دو خط شاهنامه» به قلم «حدیث لرزغلامی» از انتشارات «پرتقال» مجموعه دو خط شاهنامه در 7 جلد، کتاب بسیار جذابی دربارهٔ شاهنامه است. لیلا لرزغلامی با شیوه‌ای کاملا جذب‌کننده و با استفاده از کلمه‌های خیلی خیلی ساده بعضی از شخصیت‌های شاهنامه فردوسی را برای بچه‌های سه‌چهار سال به بالا معرفی کرده است.  مجموعه دو خط شاهنامه شامل عناوین زیر است: دو خط شاهنامه از ضحاک دو خط شاهنامه از کاوه دو خط شاهنامه از رستم دو خط شاهنامه از زال دو خط شاهنامه از اکوان دیو دو خط شاهنامه از بیژن دو خط شاهنامه از سیمرغنویسنده با جملات کوتاه و کلمه‌های کم بعضی از شخصیت‌های بزرگ و مهم شاهنامه را در این کتاب به بچه‌ها معرفی می‌کند. این مجموعه با تصویرگری «ثنا حبیبی راد» زیباتر و خوش‌رنگ‌تر شده است. بخشی از کتاب دو خط شاهنامه از سیمرغ: بیا، این پر مال تو، برش دار. هر وقت کارم داشتی بیندازش توی آتش. داد بزن: سیمرغ! سیمرغ! ظاهر شو. من همان لحظه ظاهر می‌شوم.   مجموعه «رستم در هفت خوان» به قلم «سید مصطفی حسینی» از انتشارات «موسسه فرهنگی هنری خراسان»  مجموعه رستم در هفت خوان یک مجموعه سه جلدی دربارهٔ خوان‌هایی است که رستم باید از آنها گذر کند. این مجموعه به صورت کمیک است. در کتاب‌هایی که به صورت پی‌نما نوشته شده است تمام بار انتقال داستان روی کلمات نیست بلکه تصاویر هم نقش مهم و اساسی در پیشبرد داستان دارند. مجموعه رستم در هفت خوان هم به همین صورت است.  این کتاب اقتباسی است از یکی از داستان‌های شاهنامه فردوسی و مخاطب آن کودکان و نوجوانان هستند. کیکاووس جوان طمع می‌کند به مازندران حمله کند. دیو سفید لشکر ایران را زمین می‌زند. وقتی خبر به رستم می‌رسد چکار می‌کند؟ بخشی از رستم در هفت خوان: _این باید فرمانده این قلعه باشد...افتخار فتح قلعه از آن کسی است که او را از پا دربیاورد. _اجازه می‌دهید جناب کیو؟ _این گوی و این میدان جناب طوس.   «قصه های شاهنامه فردوسی ویژه کودکان و نوجوانان» به قلم «مهناز طاهری» از انتشارات «سپهرین» مهناز طاهری هم مثل دیگر نویسنده‌ها داستان‌های معروف شاهنامه را انتخاب کرده است و آنها را با زبانی ساده‌تر برای کودکان و نوجوانان بازنویسی کرده است. این کتاب برای کودکان 10 _11 ساله به بالا مناسب است.  نویسنده در این کتاب با ماجرای ضحاک بازنویسی‌اش را شروع می‌کند و با مرگ اسفندیار به پایان می‌رساند.  نکتهٔ جالبی که کتاب دارد این است که لابه‌لای نثر و تعریف داستان بعضی از ابیات خود شاهنامه هم در کتاب استفاده شده است.  بخشی از کتاب قصه های شاهنامه فردوسی ویژه کودکان و نوجوانان: اسفندیار رویین‌تن است و هیچ‌ تیری بر او کارگر نیست. هر کس او را بکشد تا آخر عمر دچار سردرد می‌شود. فقط چشم‌های او آسیب‌پذیر است. امشب تیری از چوب گز درست کن‌ و هنگام جنگ بر چشم او بزن ولی قبل از اینکار ابتدا با او حرف بزن و او را منصرف کن. اگر قبول نکرد، تیر را رها کن.    مجموعه «قصه های قشنگ و قدیمی» به قلم «جمعی از نویسندگان» از «انتشارات قدیانی»  قصه های قشنگ و قدیمی یک مجموعهٔ بیست جلدی است‌‌. «مژگان شیخی» و «فریبا کلهر» و «حسین فتاحی» بخشی از قصه های قشنگ و قدیمی کتاب‌هایی مثل‌ «هزار و یک‌ شب»، «بوستان سعدی»، «الهی نامه عطار»، «مثنوی معنوی» و... را به صورت بازنویسی برای مخاطب کودک و نوجوان نوشته‌اند.  «حسین فتاحی» در دومین جلد این مجموعه 12 قصه از شاهنامه را انتخاب کرده است و آنها را برای بچه‌ها بازگو کرده است. در این کتاب بچه‌ها با داستان‌های زیبا و مهم شاهنامه آشنا می‌شوند و از بخشی از تاریخ و فرهنگ گذشته این مرز و بوم مطلع می‌گردند.   «قصه های شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به نثر روان» به قلم «نگار شادلو» از انتشارات «وزرا» نویسندگان زیادی سعی کرده‌اند بخش‌هایی از شاهنامه فردوسی را برای کودکان و نوجوانان بازنویسی کنند تا آنها هم از این داستان‌های زیبا بی‌بهره نباشند.  یکی از این نویسندگان «نگار شادلو» است که در دو جلد کتاب خود تلاش کرده است داستان‌هایی از شاهنامه را برای بچه‌ها بازگو کند.  قصه های شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی به نثری روان در جلد اول با ماجرای ضحاک ماردوش شروع و با ماجرای رستم و سهراب تمام می‌شود. در جلد دوم نیز با روایتی بلند از قصه رستم و سهراب شروع می‌شود و با قصه شیرزاد و دیو یک چشم تمام می‌شود.  بخشی از کتاب قصه های شاهنامه فردوسی به نثر روان 2: اسفندیار راه توران را در پیش گرفت و با سپاهش تاخت تا به دوراهی رسید. سراپرده و خیمه زد و فرمود تا خوانی گستردند و با بزرگان به بزم نشست. سپس دستور داد تا گرگسار را که همچنان در بند بود به مجلس بیاورند. آنگاه گفت: «اگر به آنچه بگویم پاسخ درست بدهی بدهی پس از پیروزی تو را به تاج و تخت توران می‌رسانم. اما اگر دروغ بگویی با خنجر به دو نیمت می‌کنم تا عبرت دیگران شود.»   «زال و سیمرغ» به قلم «مصطفی رحماندوست» از انتشارات «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» مصطفی رحماندوست را کمتر ایرانی ای است که نشناسد. رحماندوست در کنار شعرهایی که می‌سراید نویسندگی هم انجام می‌دهد. او در کتاب «زال و سیمرغ» بخشی از داستان شاهنامه فردوسی را برای بچه‌ها بازنویسی کرده است.  این کتاب به داستان تولد زال و سرنوشت او می‌پردازد. زالی که کاملا متفاوت با دیگر بچه‌ها به دنیا می‌آید و به خاطر همین تفاوتش در خلقت سرنوشتی متفاوت پیدا می‌کند. آن‌قدر متفاوت که به دست سیمرغ بزرگ می‌شود و... . این کتاب مناسب نوجوانان است.  بخشی از کتاب زال و سیمرغ: در روزهایی که سام در شکارگاه، گورخرها و آهوها را دنبال می‌کرد. فرزندش در خانه به دنیا آمد. فرزند او پسری بود درشت هیکل و بزرگ‌تر از نوزادان دیگر. پسری قوی با چشم‌هایی سیاه و صورتی درست مثل صورت پدرش؛ اما با موهایی سپید.   کتاب «به دنبال فردوسی» به قلم «محمد حسینی» از «گروه انتشاراتی ققنوس» به دنبال فردوسی یک جلد از مجموعه‌ «به دنبال...» است. نویسنده در این کتاب فردوسی و داستان زندگی‌اش را به مخاطب نوجوان خود معرفی کرده است‌. محمد حسینی ماجرای زندگی و سختی‌های فردوسی و چگونگی تلاشش برای نوشتن یکی از شاهکارهای ادبیات یعنی شاهنامه را برای بچه‌ها توضیح داده است.  در واقع این کتاب بیشتر از اینکه به قصه‌های شاهنامه بپردازد به قصهٔ زندگی خود فردوسی‌ می‌پردازد و زندگی این شاعر بزرگ را کندوکاو می‌کند.  بخشی از کتاب به دنبال فردوسی: معلم به صورت تک‌تک بچه‌ها نگاه می‌کرد و می‌پرسید: «کجا بودیم؟»  همه یک‌صدا جواب می‌دادند و معلم آغاز می‌کرد.  «بیژن و منیژه» ، «رستم و سهراب» ، «اکوان و دیو» این‌ها را از آن معلم خوب شنیده بود.    مجموعه «شاهنامه فردوسی» به قلم «سید علی شاهری» از انتشارات « کتاب چ» مجموعه شاهنامه فردوسی یکی دیگر از مجموعه‌هایی است که داستان‌های بازنویسی شده شاهنامه فردوسی را در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهد.  شاهنامه یکی از برجسته‌ترین کتاب‌های شعر فارسی است. فردوسی با سرودن این اشعار گام بزرگی را برای حفظ زبان و ادب فارسی برداشته است.  قطعا خواندن بخش‌های مهم این شاهکار ادبی به صورت بازنویسی شده توسط کودکان و نوجوانان خالی از لطف نیست.  مجموعه شاهنامه فردوسی در چندین جلد چاپ شده است و در هر جلد بخشی از داستان‌های شاهنامه می‌پردازد.  امتیاز کتاب، ساده و روان بیان کردن بخش‌های مهم شاهنامه است.  بخشی از کتاب شاهنامه فردوسی - کتاب اول: چون طهمورث بر تخت شاهی تکیه زد، همه موبدان و لشکریان را فراخواند و خطاب به آنان گفت: «اکنون که تخت و تاج شاهی به من رسیده، تمام تلاش خود را به کار خواهم گرفت تا جهان را از بدی‌ها پاک کنم و خوبی‌ها را در تمام سرزمین‌های تحت فرمانم بگسترانم.   مجموعه «سی شعر» به قلم «جمعی از نویسندگان» از انتشارات «شهر قلم» شعر، قالب زیبایی برای انتقال آموزه‌های مختلف است‌. برای همین شاعران زیادی از طریق آن مفاهیم مختلفی را به مخاطبان خود انتقال داده‌اند.  سی شعر مجموعه‌ای است که در آن به تجزیه و تحلیل زندگی و شعرهای شاعران مختلفی از جمله «خیام»، «سعدی»، «فروغ»، «مولانا» پرداخته شده است.  یکی از این سی شعرها به فردوسی اختصاص دارد. «علی اصغر سید آبادی» در سی شعر فردوسی، زندگی فردوسی و اشعارش را برای مخاطب نوجوان خود معرفی می‌کند و او را با بخش‌هایی از این شاهکار ادبی و زندگی شاعر نامدارش آشنا می‌کند.  بخشی از کتاب سی شعر فردوسی: بیست سال گذشته بود. بیست سال پر ماجرا، پر از جنگ و جدال. برای فردوسی این بیست سال با رویای ایران گذشته بود. این روزگار پر از جنگ و جدال را با رویای زنده نگه داشتن قصه‌ها و حکایت‌ها  و سرگذشت‌های کهن گذرانده بود. به قلم "هاجر شهابی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

اقبال خوانندگان جهان به یک رمان نشانه بزرگی از ارزش‌های آن کتاب و نویسنده آن است. وقتی کتابی بتواند به زبان‌های بسیاری ترجمه شود و راهش را شبیه بویی معجزه‌وار که در شیشه‌ای اسرارآمیز در دست مسافران راه‌های دور از شهری به شهری برود و چون افسانه‌ای در یادها بماند، معلوم است که در آن کتاب از چیزی صحبت شده که برای انسانیت ارزشمند است. قرار است در این مطلب به ده رمان پرطرفدار جهان بپردازیم و به آن رایحه پر ارزش که در میان سطرهایش پنهان شده و قرار است چیز مهمی را در جهان خواننده‌اش تغییر دهد.  برای آنکه قدرت و عظمت کتاب‌ها را بسنجیم به قدمت محبوبیت آن نگاه می‌کنیم و هر چه عمر بیشتری از کتابی گذشته باشد و هنوز محبوب مانده یعنی رمان پرطرفدارتری است که ارزش بیشتری برای جهانیان داشته است و توصیه می‌کنم اگر تا کنون آنها را نخوانده‌اید زودتر به لیست خواندنی‌هایتان اضافه‌شان کنید. بهترین رمان های جهان 1- شازده کوچولو 1943 رتبه اول تعلق می‌گیرد به رمان کوتاه و پر از معجزه "شازده کوچولو" از آنتوان دوسنت اگزوپری نویسنده فرانسوی. شازده کوچولو داستانی است در ستایش "کودکی و دوستی" ، خلبانی در یک پرواز وقتی در حال عبور از روی صحرایی برهوت است هواپیمایش دچار مشکل شده و مجبور به فرود اضطراری می‌شود. وقتی در اوج ناامیدی در حال تعمیر هواپیمای سرنگون شده اش است در سحرگاه روز دوم صدای آرام کودکی توجهش را جلب می‌کند.  کودک زیبارو با آرامشی که در همه رفتارش موج می‌زند، از خلبان می‌خواهد برای او گوسفندی روی تکه کاغذی نقاشی کند.  "چه گفتید؟" "یک گوسفند برایم نقاشی کنید." از جا جهیدم، در حالی که عمیقا غرق در شگفتی و ناباوری شده بودم. چشمانم را مالیدم، چند بار مژه بر هم زدم و با نهایت دقت به اطراف نگریستم و آنگاه با پسر کوچک خارق العاده ای رویارو شدم که با نهایت جدیت به من خیره شده بود. شازده کوچولو، پادشاه یک سیاره بسیار کوچک است که در آن سیاره یک گل سرخ و مقداری گیاه بائوباب می‌رویند و او می‌خواهد گوسفندی از کره زمین به سیاره‌اش ببرد تا بائوباب‌ها را بخورند و گل سرخش را از دست این علف مزاحم نجات دهد.  اما سیاره زمین برای شازده کوچولو که ذهنی پر از سوال دارد جای عجیبی است. در این سیاره مردم کودکیشان را فراموش می‌کنند و بزرگترها دیگر همه اصول جهانشان را فراموش کرده‌اند و سوالات شازده کوچولو قرار است بار دیگر ما به ارزش‌هایمان و خوبی‌ها و کودکی‌ها بازگرداند.   2- چوب نروژی 1986 چوب نروژی (Norwegian Wood) رتبه دوم رمان‌های پرطرفدار، کتابی است از یک نویسنده ژاپنی به نام هاروکی موراکامی بزرگ، موراکامی یکی از معروف‌ترین نویسندگان روز جهان است که هنوز که هنوز است صف‌های طولانی برای پیش فروش کتابهایش تشکیل می‌شود. آثاری چون اول شخص مفرد، به آواز باد گوش بسپار، پین بال 1973، تعقیب گوسفند وحشی (شکار گوسفند وحشی) (کتاب به آواز باد گوش بسپار، پین بال 1973 و تعقیب گوسفند وحشی سه‌گانه‌ی موش موراکامی را تشکیل می‌دهند.)، بعد از تاریکی، 1Q84، کافکا در کرانه (کافکا در ساحل)، سرزمین عجایب بیرحم و ته دنیا، کشتن شوالیه‌ی دلیر (مردی که می‌خواست پرتره‌ی نیستی را بکشد)، شهر گربه‌ها، از دو که حرف می‌زنم از چه حرف می‌زنم، رمان‌نویسی به عنوان یک شغل، کتاب‌هایی هستند که حتما نام آنها را شنیده‌اید. خودش می‌گوید: "من قبل از آن چیزی ننوشته بودم و یک شخص معمولی بودم، یک باشگاه جاز داشتم و هیچ نوشته‌ای خلق نکرده بودم." چوب نروژی رمانی است ساده و روان درباره یک داستان عاشقانه اما دقت کنید که گمراه نشوید، شما یک داستان عاشقانه از موراکامی می‌خوانید. یک رمان از جادوگری که در کتابهایش همه می‌توانند ناگهان غیرممکن‌ترین کار جهان را انجام دهند و همه چیز هم اطراف آنها عادی باشد.  ماجرا مربوط به چند دانشجوی ژاپنی که یکی از آنها خودکشی کرده‌است، در این میان اتفاقات سیاسی و اجتماعی سال‌های 1960 در ژاپن رخ می‌دهد و دانشجویان علیه نظام سیاسی شورش کرده اند. تورو واتانابه شخصیت اصلی کتاب چوب نروژی، یکی از دانشجویان آن دوران است و در میان این هیاهوی اجتماعی درگیر رابطه‌ عاشقانه‌‌ای با دو دختر به نام‌های نائوکو و میدوری می‌شود. "حافظه چیز مضحکی است. در آن صحنه که بودم، کمتر فکرش را می‌کردم. هرگز تصور نمی‌کردم چیزی باشد که تاثیر پایداری بر من بگذارد، قطعا خیال نمی‌کردم که هجده سال بعد با این طول و تفصیل یادش بیفتم. آن روز چشم‌انداز برایم به لعنت خدا نمی‌ارزید. به فکر دختر خوشگلی بودم که کنارم راه می‌رفت." به نظر من آنچه این کتاب را مقبول و محبوب خوانندگان کرده‌است آن سختی و فروپاشی روحی است که هر جوانی ممکن است با آن روبرو شود و موراکامی ما را همراه خود می‌کند تا این تجربه را بی‌درد بچشیم.   3- نام من سرخ 1998 برای سومین رمان پر طرفدار جهان به یک رمان از نویسنده‌ای ترک رسیدیم. اورهان پاموک در سال 1998 کتاب "نام من سرخ" را پس از چندین کتاب موفق منتشر کرد. این کتاب برای من به صورت شخصی یک کتاب محترم است. کتاب اینطور شروع می شود: "و حالا من یه مرده‌ام، یه جسد ته یه چاه. از آخرین نفسی که کشیدم و قلبم وایستاد خیلی گذشته ولی هنوز هم هیچ کسی از ماجرا خبر نداره، البته غیر از اون قاتل پست فطرت. اون کثافت نبضم رو گرفت و گوشش رو گذاشت جلو دهنم، بعد که مطمئن شد مرده‌ام دستم رو گرفت و تا سر چاه کشوندم، بعد بلندم کرد و انداختم تو چاه." داستان یک قتل که در فصل اول خبر آن را نویسنده لو می‌دهد و بعد اورهان پاموک برگ برنده را رو می‌کند و در هر فصل بخشی از داستان را از دید یک شخصیت یا موجود متفاوت بیان می‌کند. نام فصل های کتاب در عین راهنمایی خواننده خود یک کدگذاری جالب و همراه است: من یه جسدم، نام من کارا، من، سگ، قاتل خواهند گفت بهم، من شوهر عمه تونم، من، ارهان، نام من کارا، نام من استر، من، شکوره، من یه درختم، نام من کارا، پروانه می کن بهم، .... اما آنچه باعث شد که من هر زمان بخواهم کتابی به یک نقاش یا هنرمند هدیه بدهم این رمان بهترین انتخابم باشد این است که اورهان پاموک با تسلط بر تاریخ ایران و عثمانی در موضوع هنر و فرهنگ این داستان را ترتیب داده است. آنچه من درباره رنگ‌ها و کمال الدین بهزاد از این کتاب آموختم هیچ وقت در رمان‌های دیگر ندیده بودم. داستاندر بازه‌ی زمانی سلطنت سلیم دوم (1566 - 1574 م.) شروع می‌شود و تا زمان سلطان احمد اول (1603 - 1617 م.) امتداد می‌یابد. با این حال، بستر تاریخی رمان تنها به این بازه محدود نمی‌شود، بلکه اورهان پاموک از زمان شروع خلقت نیز در کتاب نام من سرخ صحبت به میان می‌آورد.  نقش پررنگ عقاید دینی و حضور روشن شیطان در این کتاب مرا به یاد کتاب برادران کارامازوف می‌اندازد و همان قدر که برادران کارامازوف را کتابی در ستایش دین می‌دانم کتاب "نام من سرخ" را نیز کتابی در ستایش خداپرستی و انسانیت می‌دانم.   4- زندگی پی 2001 یان مارتل (Yann Martel) نویسنده‌ی اسپانیایی، انتخاب چهارم من است. "زندگی پی" رمان پرطرفداری است که بیشتر ما آن را با فیلم سینمایی زیبای "زندگی پی" می‌شناسیم . اما همانطور که می‌دانید دلیل اینکه یک کتاب برای ساختن یک فیلم انتخاب می‌شود آن است که در جانش چیز ارزشمندی دارد که خوانندگان و بینندگان جهانی را به خود جلب می‌کند. " افسانه مارتل آمیزه‌ای لذت بخش و خستگی ناپذیر از واقع گرایی جادویی و روبینسون کروزوئه است. لغزنده و بازیگوش، یک دست جعبه چینی متداخل که هر کدام در برابر خردگرایی خشک حاوی چالشی بزرگ‌تر است." یان مارتل با کتاب‌هایی در حوزه عرفان و طبیعت خود را به جهان خوانندگانش معرفی کرده‌است. کتاب زندگی پی داستان پسر 16 ساله‌ای هندی با پیشینه‌ای از عرفان و مذهب که قرار است همراه خانواده اش یک باغ وحش را از روی دریا به شهری آنسوی آبها منتقل کنند، است. در یک حادثه پای (pi) از کشتی و همراهانش جدا می‌شود و همراه چند حیوان از جمله یک ببر بنگال در قایقی گیر می‌افتد. جدال 227 روز زندگی در یک قایق در میانه اقیانوس با یک ببر بنگال اصل داستان کتاب زندگی پی است. در جایی از کتاب می‌خوانیم: "حیوانات این گونه‌اند ، محافظه‌کار، حتی می‌توان گفت واپس گرا. کوچکترین تغییر می‌تواند آنها را آشفته کند. آنها می‌خواهند همه چیز همین طور بماند، از یک روز تا روز دیگر، از یک هفته تا هفته دیگر." همه جنگ این پسر جوان و جانمایه داستان ایمان به خدا است. حجم زیادی از نمادگرایی‌ها و اقتباس‌های عرفانی که در خط به خط داستان وجود دارد آن را برای انواع خوانندگان جذاب کرده است.   5- هزار خورشید تابان 2007 پنجمین کتاب از رمان‌های پرطرفدار جهان "هزار خورشید تابان" از یک نویسنده افغانی الاصل است. خالد حسینی نویسنده‌ای متولد کابل است که به واسطه شغل پدرش که در وزارت امورخارجه وقت بود به آمریکا مهاجرت کرده است. تحصیلات پدر و مادرش که در زمینه تاریخ و ادبیات بود روزنی بود که او را به نویسندگی رهنمون شد.  اولین کتاب معروف خالد حسینی که در ایران نیز ترجمه شد کتاب بادبادک باز است و بیشتر خوانندگان او را با این کتاب می شناسند. مواجهه ایرانیان با مردم افغانستان از یک زاویه مشخص است، مردمی جنگ‌زده و آواره که در پی نجات خود و خانواده‌شان و به عنوان کارجویانی زحمت‌کش به کشور ایران آمده‌اند. حتی سال‌های سال همزیستی نتوانسته احساسات و بینش کل جامعه ایران را نسبت به این مردم تغییر دهد. اما خالد حسینی با قلبی بزرگ که پر است از وطن‌پرستی کتاب‌هایی می‌نویسد تا بتواند دیدی جدید و واقعی‌تر از مردم افغانستان به مردم جهان بدهد. کتاب هزاران خورشید تابان درباره زندگی دو زن است در جامعه‌ای دچار جنگ‌های داخلی، نابسامانی‌های هر روزه و تعصبات مذهبی شدید. جایگاه زن در کشور افغانستان مبنای اصلی این کتاب است. "حرامی چیزی است ناخواسته؛ و او؛ مریم، آدم نامشروعی است که هرگز حق ادعای مشروع بر چیزهایی را ندارد که دیگران دارند، چیزهایی مثل عشق، خانواده، خانه و پذیرش." داستان هزاران خورشید تابان درباره زندگی مریم و لیلا است که بازی‌های روزگار هر دو آنها را همسر یک مرد قرار می‌دهد. هر دو وامانده از جهان کودکی و خانواده خود که بدون هیچ عشق و علاقه‌ای با این مرد ازدواج کرده‌اند. داستان به دوره تاریخی افول دور اول طالبان و سختی‌های زندگی در آن شرایط در افغانستان می‌پردازد. "حساب مه جبینان لب بامش که می‌داند؟        دو صد خورشیدرو افتاده در هر پای دیوارش" کتاب با بیتی از صائب تبریزی آغاز می‌شود که در ادامه به این بیت می‌رسد و نام کتاب از این بیت اقتباس شده است. اما آن جان مایه‌ای که باعث شده است این کتاب به پر طرفدارهای جهانی بدل شود موضوع "زن" است. زن زیر چرخ‌دندانه‌های سیاست و جنگ و بی‌فرهنگی که به حق در این کتاب به نمایش گذاشته شده است و البته در کشور ما استقبال خوانندگان می‌تواند به ریشه‌های فرهنگی و زبانی مشترک هم برگردد.   6- مغازه جادویی 2016 کتاب مغازه جادویی نوشته نویسنده آمریکایی دکتر جیمز آر. دوتی (James R. Doty) جراح مغز و اعصاب است. یکی از تناقضات جالب این کتاب این است که یک جراح متخصص که کتابش را با شرحی از اصوات ناهنجار و دل به هم زن بخش‌های دریل کردن، بریدن و جدا کردن استخوان‌های جمجمه شروع می‌کند قرار است از جادوهایی حرف بزند که بی هیچ لمسی دردهای انسانها را درمان می‌کند. کتاب مغازه جادویی خودنگاری است از زندگی نویسنده که از نوجوانی‌اش شروع می‌شود و آشنایی او با زنی به نام روث در یک مغازه که قرار بود او از آن یک انگشت مصنوعی برای جادوگری بخرد. این روزها انسان به دنبال چیست؟ کودکی‌هایی که سراسر با ناملایمات و سختی طی شده و در بزرگسالی آثاری دردناک به جا گذاشته. درمان این دردها یکی از گمشده‌های بشر امروز است و حالا قرار است دکتر دوتی با بینشی علمی این دردها را برایمان باز کند و راه حل‌هایی از دنیای مدیتیشن و آرامش برای ما بیان کند. گروه موسیقی کره‌ای بی تی اس (BTS) که طرفداران زیادی در بین جوانان و نوجوانان جهان دارد، دو سال بعد از انتشار کتاب مغازه جادویی در سال 2018 آهنگی با همین نام منتشر کرد که در ترانه‌ی آن به برخی مفاهیم این کتاب اشاره‌ مستقیم می‌شود. این گروه این آهنگ را برای قدردانی از همراهی هواداران خود منتشر کرد و با اشاره به موضوع آهنگ اعلام کرد که این گروه خود مغازه‌ای جادویی است که طرفدارانش به کمک آن می‌توانند آرامش یابند. این الهام‌‌گرفتن از کتاب مغازه‌ی جادویی جیمز دوتی و اشاره‌ی گروه BTS به این الهام، و توصیه‌ی این گروه به مطالعه‌ی این کتاب باعث رشد ناگهانی فروش و شناخته‌شدن این کتاب در سراسر جهان و ایران شد. دیپاک چوپرا، نویسنده‌ی موفق حوزه‌ی خودیاری، درباره کتاب "مغازه جادویی" می گوید: "این کتاب ترکیب تحسین‌برانگیز بینش علمی و خرد معنوی است که باید آن را بخوانید."   7- هر دو در نهایت می میرند 2017 کتاب هر دو در نهایت می میرند (They Both Die at the End) نوشته نویسنده آمریکایی آدام سیلورا (Adam Silvera)، کتاب هفتم مجموعه رمان های پرطرفدار جهان است. داستان کتاب درباره دو نوجوان است کتاب با این پاراگراف شروع می شود: "قاصد مرگ در حال زنگ زدن است و می‌خواهد اخطار مرگم را بدهد- امروز، قرار است بمیرم. چیزی که گفتم را فراموش کنید. چون "اخطار " کلمه خاصی است، کلمه‌ای که معمولا وقتی بتوان از چیزی دوری کرد، از آن استفاده می‌شود؛ مثل ماشینی که برای کسی، موقع گذشتن از چراغ قرمز، بوق می‌زند تا به او اخطار دهد خودش را کنار بکشد. اما این تماس برای اطلاع رسانی است." هر دو نوجوان با اینکه با هم غریبه‌اند قرار است یک اتفاق برایشان رخ دهد. هر دو قرار است آخرین روز از زندگی خود را طی کنند. تصمیم این دو برای اینکه آن روز را چطور بگذرانند ماجرای کتاب "هر دو در نهایت می میرند" است. و انتخاب متیو این است که در یک نرم افزار که افرادی که روز آخر عمرشان است در آن عضو هستند، دنبال دوست بگردد و در ادامه کشف روز آخر از زندگی توسط این دو نوجوان را تماشا خواهیم کرد. اما آدام سیلورا مجموعه‌ی قاصد مرگ (Death-Cast)، را در دست انتشار دارد. در این مجموعه قرار است داستان افرادی را که قرار است برای آخرین لحظات زندگی خود تصمیم بگیرند و انتخاب کنند که این مدت را چگونه بگذرانند را بخوانیم. جلد اول این مجموعه با نام «هر دو در نهایت می میرند»، در سال 2017 منتشر و با استقبال زیادی از جانب مخاطبان و منتقدان روبه‌رو شد. در سال 2022، جلد دوم مجموعه‌ی قاصد مرگ را، با نام «اولین کسی که در نهایت می میرد» (The First to Die at the End)» منتشر شد. به وضوح آنچه این مجموعه را پرطرفدار کرده مواجهه با مرگ است که در خود نگاهی است عمیق به معنای زندگی.   8- پاتوق‌ها 2018 جومپا لاهیری کتاب پاتوق‌ها (Dove mi trovo) را در مرحله نخست به زبان ایتالیایی نوشته است و معنای عنوان اصلی آن می‌شود: کجا هستم؟ این رمان بعدتر توسط خود نویسنده به انگلیسی بازگردانده شد و در برگردان انگلیسی اسم آن پاتوق‌ها (Whereabouts) شد . خانم جومپا لاهیری (Jhumpa Lahiri) با نام هندی نیلانجانا سودشا در لندن و از پدر و مادری بنگالی به دنیا آمد و بعد از آن با خانواده به آمریکا مهاجرت کرد. این کتاب پرطرفدار وابسته به مکان است. نویسنده جریان زندگی و احساسات شخصیت اصلی کتاب را در بخش‌های کوتاهی که هر کدام فصلی از کتابش هستند برای ما تعریف می‌کند. این نوآوری جذاب حسی از سیال بودن و شعف و شادی ایتالیایی را در ذهن می‌آورد. در پیاده‌رو، در خیابان، در دفتر کار، در غذاخوری، در بهار، در میدان بازارچه، در اتاق انتظار، در کتاب‌فروشی، در سرم، در موزه، روی کاناپه، در تراس، در استخر، وسط خیابان، در سالن زیبایی، در هتل، پای پیشخان بلیت‌فروشی، زیر آفتاب، در خانه‌ام، در ماه اوت، پای صندوق، در سرم، سر شام، ...  مثلا در فصل در دفتر کار می خوانیم: "این جا تمرکز کردن سخت است. انگار وسط چهارراه نشسته‌ام؛ همکاران و دانشجویانی که در راهرو رژه می‌روند دوره‌ام کرده‌اند. رفت و آمدها و پر چانگی‌هایشان روی اعصاب است. بیهوده سعی می‌کنم روح تازه‌ای به فضا بدمم. هر هفته یک کیسه سنگین کتاب از خانه می‌آورم تا با آنها قفسه‌های کتاب دفتر کارم را پر کنم. درد شانه بکش و آن همه بار سنگینی را به جان بخر، آخر سر هم حاصل چندانی نصیبت نشود." در طول کتاب به واگویه زنی تنها و میانسال گوش می‌سپاریم و به بخش‌های از هم پاره‌ای بر اساس مکان‌ها و گاهی زمان‌ها تقسیم‌بندی شده است. زیباترین و گویاترین تعریفی که از این کتاب ساده و بی‌غل و غش شنیدم این است:"پاتوق‌ها چیزهای معمولی را می‌گیرد و آنها را خارق العاده می‌کند. خواندن این کتاب مثل خواندن هنر است." به نظر من سادگی و روانی که در این کتاب است، این بی‌پیرایگی که فارغ از هر آرایه بی‌معنی، جهان را آنطور که در ذهن زنی معمولی بیان می‌کند مایه محبوبیتش شده است.   9- کتابخانه نیمه شب 2020 مت هیگ (Matt Haig)، نویسنده انگلیسی الاصل کتابخانه نیمه شب (The Midnight Library) را در سال 2020 منتشر کرده است. او کتاب‌های بسیاری برای بزرگسال و کودکان منتشر کرده است این بار کتابی روانشناسانه که بی‌شک می‌تواند مورد اقتباس‌های بسیار نابی در سینما قرار بگیرد را نوشته است. مت هیگ با عبور از افسردگی شدید کوله‌باری از تجربه‌ای را با خود همراه کرده است که به او قدرت نوشتن کتابی با داستان فانتزی مثل کتابخانه نیمه شب را داده است. نورا شخصیت اصلی کتاب کتابخانه نیمه شب همه چیزش را از دست داده مادرش، آرزوهایش را و حتی یک روز صبح که مرد جوانی در خانه‌اش را زد و نورا فکر می‌کرد او بعد از سالها می‌خواهد سر حرف را با او باز کند و یک رابطه خوب را با هم شروع کنند، اما  "اش" همانطور که در لباس ورزش در آستانه در خانه نورا ایستاده بود به نورا گفت: "بهم گفتی یه گربه داشتی." "آره یه گربه دارم." "اسمش رو یادم بود، ولتر. مو نارنجی و خط داره. درسته؟" "آره ولتس صداش می‌کنم..." اش به دمپایی نورا خیره شد. "متاسفانه فکر کنم مرده." "چی؟" "خیلی بی‌حرکت کنار جاده افتاده. اسمش رو روی قلاده‌ش دیدم. فکرکنم یه ماشین زده بهش. متاسفم، نورا" ... نورا حتی گربه‌اش را هم از دست می‌دهد و حالا خیره به زندگی افسرده‌اش تصمیم می‌گیرد بمیرد. در این لبه باریک بین بودن و نبودن تجربه‌ای شگفت رخ می دهد. نورا امکان این را پیدا می‌کند تا تمام زندگی‌های ممکنش را تجربه کند. این داستان فانتزی و جذاب در ستایش زندگی است و اینکه هر تصمیمی می‌تواند ما را به انتهای متفاوتی برساند اما زندگی‌ای واقعی زیبایی‌های دارد که تنها با تجربه زندگی‌های ممکن می‌توانیم آن را ببینیم.   10- خون به پا می‌شود 2020 وقتی از پر طرفدارهای رمان حرف می‌زنیم بی‌انصافی است که از استیفن کینگ (Stephen King) بزرگ حرفی نزنیم. استیفن کینگ نویسنده امریکایی جدیدترین رمان محبوب خود را در سال 2020 ،یعنی خون به پا می شود (If It Bleeds)  را راهی بازار کرده است. تلفن همراه آقای هریگان  زندگی چاک خون به پا می‌شود موش این چهار داستان نیمه بلند، چهار بخش کتاب خون به پا می‌شود است. علاقمندان ژانر وحشت استیفن کینگ را سلطان وحشت می‌دانند. حتی در حالی که نقدهای بسیاری به نگارش کتاب‌های او وارد شده‌است اما پلات‌بندی پر از کشش کتاب‌های کینگ همچنان او را در صدر تولید کنندگان ترس جهان نگه‌داشته است. در داستان تلفن همراه آقای هریگان، از تلفن همراهی که داخل تابوت با یک مرده دفن شده است پیامی برای پسر جوانی که همدم پیرمرد صاحب تلفن است ارسال می‌شود و این آغاز ماجراهایی است که قرار است شما را از ترس میخ‌کوب کند.  در باقی داستان‌های کتاب خون به پا می شود این‌بار استیفن کینگ به وحشت و ترسی که در تنهایی افراد بر می‌گردد و اینبار درکتاب جدیدش ترس و حیرت بیشتری را برای دوستانش هدیه آورده است. همانطور که می بینید، تجربه ترس که یکی از بزرگترین سرگرمی‌های همه تاریخ به شمار می‌رود این کتاب را به لیست رمان‌های پر طرفدار جهان اضافه کرده‌است. به قلم "زهره عواطفی حافظ"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

یکی از خوبی‌های متعدد ادبیات این است که آدم می‌تواند به انواع مختلفی از آن لذت ببرد. می‌تواند روزهای متمادی را صرف خواندن یک رمان طولانی کند و با تک‌تک شخصیت‌های آن زندگی کند، می‌تواند یک نمایشنامه بخواند و از تصور کردن پرده‌های مختلف نمایش لذت ببرد و می‌تواند هم کنار چای عصرانه‌اش، داستانی کوتاه بخواند و نفسی تازه کند. چرا داستان کوتاه؟ خوبی داستان کوتاه این است که در طی زمانی محدود، همه‌ی اطلاعاتی که لازم داریم را به ما می‌دهد و اجازه می‌دهد با صرف مقدار کمی زمان و انرژی، لذت کشف یک دنیای جدید را تجربه کنیم. البته در عین حال، بعضی‌ها معتقدند که نوشتن داستان کوتاه نسبت به رمان برای نویسنده سخت‌تر است چراکه نویسنده صدها صفحه فرصت ندارد تا ما را با شخصیت‌ها آشنا کند، بلکه لازم است در کم‌تر از 30 صفحه، کاری کند که ما با دنیای داستان آشنا شویم و با شخصیت‌های آن هم‌ذات‌پنداری کنیم. بهترین داستان های کوتاه جهان در این راه داشتن راهنمایی که به ما بگوید کدام داستان‌ها ارزش وقتمان را دارند و احتمال این‌که ازشان لذت ببریم بیشتر است، غنیمت است. البته که آدم‌ها روش‌های مختلفی برای انتخاب داستانی برای خواندن دارند. بعضی‌ها به اعتبار اسم نویسنده، بعضی‌ها با اعتماد به مترجم و ناشر جلو می‌روند و بعضی‌ها هم ذره‌ای از داستان را می‌خوانند تا ببینند به دردشان می‌خورد یا نه. خوشبختانه آدم‌هایی هستند که قبلا نشسته‌اند و بهترین داستان‌های کوتاه را برای ما دستچین کرده‌اند تا با خیال راحت‌تری سراغشان برویم. در مطلب پیش رو، قرار است با چند تا مجموعه داستان کوتاه آشنا شویم که به عقیده‌ی خیلی از منتقدان، شامل چند تا از بهترین داستان‌های کوتاه جهان هستند. 1- یادداشت‌های یک دیوانه برای اهل ادبیات، اسم نیکولای گوگول ناآشنا نیست. نقل‌قول معروفی از فلوبر هست که می‌گوید «همه ما از زیر شنل گوگول بیرون آمده‌ایم.» و بعد از خواندن چند تا از داستان‌های او (از جمله همین داستان شنل که مدنظر فلوبر است)، احتمالا متوجه دلیل این حرف فلوبر می‌شوید. نیکولای گوگول یکی از شروع‌کنندگان و حتی شاید سازندگان جاده‌ای است که بعدها نویسندگان بزرگی مثل داستایوفسکی روی آن قدم گذاشته‌اند؛ یکی از کسانی که ادبیات روسیه را برای همیشه تغییر داد. کتاب یادداشت‌های یک دیوانه، مجموعه‌ای است از چند داستان کوتاه شاخص گوگول که ممکن است اسم آن‌ها را شنیده باشید یا حتی ماجرایشان را هم بدانید، اما خواندن داستان‌ها قطعا خالی از لطف نیست؛ داستان‌هایی مثل دماغ و شنل. یکی از خصیصه‌های گوگول این است که اتفاقات غم‌انگیز را هم با چنان لحن طنزآمیزی بیان کرده که آدم ناخواسته با وجود موقعیت‌های ناراحت‌کننده داستان، خنده‌اش می‌گیرد. مثلا داستان یادداشت‌های یک دیوانه، در نوع خود شاهکاری‌ست که به هیچ وجه نباید از دستش بدهید. داستانی که از زبان یک کارمند دون‌پایه روایت می‌شود و در عین نشان دادن مسیر تدریجی او به سمت جنون، اطلاعات خوبی درباره اوضاع آن‌ روزهای روسیه و جهان به ما می‌دهد.   2- این ساندویچ مایونز ندارد سالینجر که خیلی‌ها او را به خاطر کتاب ناتور دشتش می‌شناسند، داستان‌های کوتاه زیادی دارد که در مجموعه‌های مختلف چاپ شده‌اند و خیلی از این داستان‌ها اتفاقا درباره خود هولدن کالفیلد (شخصیت اصلی ناتور دشت) و خانواده اوست. خود این داستان‌ها هم در کتاب‌های مختلفی همچون این ساندویچ مایونز ندارد، دلتنگی های نقاش خیابان چهل و هشتم و... پخش شده‌اند. البته هنر سالینجر این‌جا خودش را نشان می‌دهد که تقریبا تمام این داستان‌ها را به نحوی نوشته که هم برای دوستداران هولدن و خانواده‌اش جذاب باشد، هم برای کسانی که ناتور دشت را با نفرت به گوشه‌ای پرت کرده‌اند و هم برای کسانی که تا به حال نام هولدن کالفیلد به گوششان نخورده است! این ساندویچ مایونز ندارد، یکی از بهترین مجموعه داستان‌های سالینجر است و درست است که طبیعتا برخی داستان‌های مجموعه از باقی قوی‌تر هستند، ولی به جرئت می‌توان گفت داستان بد و ضعیف در مجموعه این ساندویچ مایونز ندارد پیدا نمی‌شود. به خاطر همین هم هست که من این ساندویچ مایونز ندارد را همیشه به طرفداران سالینجر پیشنهاد می‌کنم -چون قطعا دوستش خواهند داشت- و هم به آن‌هایی که طرفدار او نیستند، چرا که احتمال خوبی وجود دارد که آن‌ها هم دست‌کم از چند داستان این مجموعه لذت ببرند و چیزی که دنبالش هستند را پیدا کنند.   3- مترجم دردها اگر پای صحبت نویسنده‌های بزرگ بنشینید، به شما خواهند گفت که یکی از اصلی‌ترین چیزهایی که به انسان‌ها در خلق داستان‌های خوب کمک می‌کند، تجربه‌ی زیسته است. اساسا از دید خیلی صاحب‌نظران، انسان باید تجربه کند تا بتواند بنویسد. با این حساب به نظر من فردی همچون جومپا لاهیری که چنین تجربه‌های گسترده‌ای در زندگی دارد، نویسنده‌ای است که نمی‌توان نسبت به آثار او بی‌تفاوت بود. لاهیری که به سبب مهاجرت والدین هندی‌اش در انگلیس به دنیا آمده، بعد از چند سال به آمریکا مهاجرت می‌کند. تجربه زندگی در این دنیاهای متفاوت را کنار هنر نویسندگی بگذارید تا شاهد خلق یک سری از بهترین داستان‌های کوتاه جهان باشید. داستان‌های مجموعه مترجم دردها، زاییده طرز فکر و شیوه به‌خصوص زندگی لاهیری است و فضای حاکم بر داستان‌ها به خوبی این را نشان می‌دهد. در خیلی از داستان‌های جومپا لاهیری ما ردپای تفاوت فرهنگی و تاثیر تعامل فرهنگ هند با آمریکا را می‌بینیم و این می‌تواند به خصوص برای طرفداران این موضوع جذاب باشد.   4- مسخ فرانتس کافکا احتمالا اگر نه تمام شهرتش را، دست‌کم بخش عظیمی از آن را مدیون داستان مسخ است. مسخ از آن داستان‌هایی‌ست که حتی افراد خارج از حلقه‌ی کتاب و ادبیات هم اسمش را شنیده‌اند و احتمالا چیزکی درباره‌اش می‌دانند، داستان جوانی که ناگهان تبدیل به یک ساس می‌شود. یکی از خوبی‌های داستان کوتاه و البته چیزی که هنر کافکا را می‌رساند، این است که خواننده حتی از ناگهانی بودن این اتفاق شاکی نیست. در واقع سیر داستان چنان ذهن خواننده را درگیر می‌کند و اتفاقات به نحوی پشت سر هم می‌افتند که حتی بعد از پایان داستان، اکثر خواننده‌ها اهمیتی به سوالات بی‌پاسخشان -اگر سوالی داشته باشند- نمی‌دهند. مسخ از آن داستان‌های روان‌شناختی است که واقعا آدم را به فکر فرو می‌برد و احتمالا تا مدتی از ذهن مخاطب بیرون نمی‌رود. با این‌که مسخ معروف‌ترین داستان این مجموعه است، داستان‌های دیگر مجموعه هم هر کدام به نوبه‌ی خود جذاب و درگیرکننده هستند. احتمالا خواندن هر کدام از آن‌ها قدری بیشتر از حد معمول طول بکشد و به خاطر این‌که داستان‌ها خیلی باهم متفاوت هستند، احتمالا هر خواننده‌ای بتواند چیزی باب میل خودش پیدا کرده و از آن لذت ببرد.   5- خواهران باربارن اریک امانوئل اشمیت که خیلی‌ها او را به خاطر نمایشنامه‌هایش می‌شناسند، نویسنده‌ای قهار است که دکترای فلسفه هم دارد. شاید همین پس‌زمینه تحصیلی به او کمک کرده است تا داستان‌های عمیق با شخصیت‌هایی عمیق‌تر خلق کند. مجموعه داستان خواهران باربارن که آخرین اثر اشمیت است، تنها شامل چهار داستان می‌شود. اما اشمیت در طی همین چهار داستان که همگی درباره دو خواهر دوقلو هستند، چنان ما را در بطن زندگی آن‌ها فرو می‌برد که خیلی زود احساس می‌کنیم مدت زیادی است که دو خواهر را می‌شناسیم. آثار اشمیت معمولا به خاطر جنبه روان‌شناسانه‌شان و کاوشی که در اعماق روان آدمی می‌کند، شناخته شده‌اند. در واقع این هنر اوست که می‌تواند شخصیت‌هایش را چنین پیچیده و در عین حال قابل درک خلق کند که خواننده در تمام طول داستان با آن‌ها همراه شود و احساساتشان را احساس کند و درباره دلیل تصمیماتشان، گمانه‌زنی کند. خواهران باربارن از آن‌جا که آخرین اثر اشمیت است، از نظر خیلی‌ها یکی از پخته‌ترین آثار او هم به شمار می‌رود. مجموعه‌ای که در خلال داستان‌هایش، نویسنده با نثری ساده و دل‌انگیز حقایقی را به سمع و نظر خواننده می‌رسند که شاید قبل از آن حتی به ذهنش هم خطور نکرده بودند.   6- بهترین داستان‌های کوتاه گابریل گارسیا مارکز گابریل گارسیا مارکز، نویسنده نام‌آشنای کلمبیایی که خیلی از ما به عنوان نویسنده‌ی رمان صد سال تنهایی می‌شناسیمش، در طی زندگی هنری خود رمان‌ها و داستان‌های زیادی نوشته و نظر مخاطبان را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. لااقل در ایران، رمان‌های مارکز به خوبی شناخته شده‌اند و خیلی اوقات آن‌ها را در قفسه‌ی پرفروش‌های کتاب‌فروشی‌ها دیده‌ایم. اما داستان‌های کوتاه او، به آن اندازه مورد توجه نیستند که البته جای تاسف دارد، چرا که از نظر خیلی منتقدان، داستان‌های او در زمره‌ی بهترین داستان‌های کوتاه جهان قرار می‌گیرند. مجموعه‌ای که این‌جا درباره‌اش صحبت می‌کنم و هر جلد آن مختص یکی از نویسندگان بزرگ جهان است را احمد گلشیری جمع‌آوری و ترجمه کرده است. گلشیری که از یکی از خانواده‌های صاحب‌نام ادبیات ایران است، در مجموعه بهترین داستان‌های کوتاه خود تلاش کرده داستان‌های کوتاه این نویسندگان بزرگ -که ما بیشتر به خاطر رمان‌هایشان می‌شناسیمشان- را در مجموعه‌ای منسجم قرار دهد که کار مخاطب را هم برای انتخاب داستان، ساده‌تر کند. داستان‌های کوتاه این مجموعه هرکدام در نوع خود عالی بوده و حتی شاید بتوان گفت از نقاط عطف زندگی آن نویسنده به‌خصوص به شمار می‌روند. در این جلد مجموعه، گلشیری به سراغ مارکز رفته و مجموعه‌ای از بهترین داستان‌های کوتاه او را گردآوری کرده. او در خلال این مجموعه به سراغ نویسنده‌های دیگری از جمله همینگوی و جویس هم رفته است که هردو از بزرگان ادبیات جهان به شمار می‌روند.   7- بهترین داستان‌های کوتاه آنتون پاولوویچ چخوف احمد گلشیری در جلد دیگری از مجموعه بهترین داستان‌های جهان، به سراغ نویسنده و نمایشنامه‌نویس معروف روسی، آنتون چخوف رفته است و مجموعه‌ای درخور از بهترین آثار کوتاه او را جمع‌آوری و ترجمه کرده است. چخوف یکی از نام‌هایی است که در صحبت از ادبیات روسیه، ناگزیریم به آن اشاره کنیم حتی اگر علاقه‌ای به کارهایش نداشته باشیم، چرا که نمی‌شود تاثیر او را روی ادبیات زمان خودش و حتی آیندگان خودش نادیده گرفت. آنتون چخوف از آن نویسندگانی است که هنر خود را در نوشتن داستان کوتاه به خوبی نشان می‌دهد و کافی است یکی از آثار معروف‌تر او را بخوانید تا به خوبی متوجه شوید که چه‌طور توانسته تا این حد محبوب، معروف و تاثیرگذار شود. یکی از شناخته شده‌ترین داستان‌های چخوف، داستان کوتاه شرط‌بندی است. به نظر من برای هر کتاب‌خوان و حتی نویسنده‌ای واجب است که دست‌کم یک بار این داستان را بخواند تا ببیند نویسنده بزرگی همچون چخوف، چه‌طور توانسته در چنین حجم کمی، چنین سوالات مهمی را مطرح کند و به چنین نتایجی برسد. سوالاتی درباره عدالت، مجازات و زندگی. جالب است بدانید که چخوف، مدتی بعد از نوشتن این داستان پی‌نوشت یا ادامه‌ای بر آن هم نوشته است که گویی حرف‌های اولیه خودش را به کلی نقض می‌کند اما معمولا به این پی‌نوشت خیلی اشاره‌ای نمی‌شود.   8- یک درخت، یک صخره، یک ابر یک درخت، یک صخره، یک ابر، مجموعه‌ای کامل و جامع است برای هرکسی که به داستان و سیر تکامل آن علاقمند باشد. در این کتاب 48 داستان از نویسنده‌های مختلف، در زمان‌های مختلف و گونه‌های ادبی مختلف جمع‌آوری شده و تلاش بر این بوده است که به تمام بهترین داستان‌های کوتاه جهان در طی دو قرن اخیر، گریزی زده شود. در واقع تمام داستان‌های مجموعه یک درخت، یک صخره، یک ابر، نه تنها از نویسندگان بزرگ هستند، بلکه تلاش شده در انتخاب آن‌ها دو ویژگی حتما در نظر گرفته شود: اول این‌که داستان موردنظر دستاوردی ویژه از نظر هنری باشد و دوم، این‌که آن داستان، حادثه‌ای مهم در تکامل تاریخی داستان کوتاه به حساب بیاید. خواندن کتاب‌هایی مانند یک درخت، یک صخره، یک ابر که مجموعه‌ای از داستان‌های نویسندگان مختلف هستند، مزایای زیادی دارد. مثلا این‌که به مخاطب فرصت می‌دهند که تعداد زیادی نویسنده را باهم مقایسه کند و در کنار پی بردن به شباهت‌ها و تفاوت‌ها و ویژگی‌های به‌خصوص سبک هرکدام از آن‌ها، سبک‌ها یا نویسنده‌ها موردعلاقه خود را انتخاب کند تا بتواند در آینده بیشتر در آن حوزه کنکاش کند. اما یکی از ویژگی‌های بسیار عالی یک درخت، یک صخره، یک ابر، این است که داستان‌های جمع‌آوری‌شده را به اشکال مختلف دسته‌بندی کرده است. از نظر زمان، از نظر گونه ادبی و... این همان خصیصه‌ای است که باعث می‌شود این کتاب هم برای مخاطب عامه ادبیات و هم برای افرادی که به صورت تخصصی در این زمینه کار می‌کنند، جالب باشد؛ چرا که به خواننده اجازه می‌دهد نوعی تاریخچه از داستان کوتاه ببیند و به خوبی درک کند که چه شده که ما حالا در زمینه خلق داستان کوتاه، به این‌جا رسیده‌ایم.   9- به انتخاب مترجم آخرین کتاب فهرست بهترین داستان‌های کوتاه جهان، کتاب به انتخاب مترجم است که توسط احمد اخوت گرد‌آوری و ترجمه شده است. در این کتاب هم مانند یک درخت، یک صخره، یک ابر، ما با مجموعه‌ای از داستان‌های نویسندگان مختلف جهان روبرو هستیم که آقای اخوت با دقت و هرکدام را به دلیلی انتخاب کرده است. همان‌طور که قبلا گفتم، مطالعه مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه نویسنده‌های متفاوت، مزایای زیادی برای خواننده دارد. اما یکی از ویژگی‌هایی که کتاب به انتخاب مترجم را متمایز می‌کند، این است که اخوت تلاش کرده در بین این داستان‌ها، اطلاعاتی هم درباره نویسنده‌هایشان به ما بدهد و البته هرجا که مجالی بوده، توضیحاتی درباره خود داستان هم ارائه شده است. این نوع مطالعه باعث می‌شود که خواننده بیشتر در عمق داستان‌ها فرو برود و مفاهیم بیشتری را از آن‌ها دریافت کند. در واقع تجربه خواندن داستان‌ها بدین صورت، فراتر از لذت بردن صرف می‌شود و به مخاطب کمک می‌کند نگاهی جامع‌تر به ماهیت داستان، هدف نویسنده و... بیندازد. البته که از آن‌جایی که صحبت‌های مترجم در فصل‌هایی مجزا از داستان‌ها آمده‌اند، مخاطب همچنان کاملا مختار است که آن بخش‌ها را کنار بگذارد و تنها داستان‌های مجموعه به انتخاب مترجم را بخواند و از آن‌ها لذت ببرد. خواندن کتاب‌هایی مانند به انتخاب مترجم، علاوه بر خوانندگان معمول و متخصصان حوزه، به کسانی که تازه می‌خواهند خواندن داستان کوتاه را شروع کنند هم توصیه می‌شود؛ چرا که می‌تواند به آن‌ها کمک کند مسیر آینده‌ی مطالعه خود را در زمینه داستان کوتاه، بهتر انتخاب کنند.   به پایان فهرست بهترین داستان‌های کوتاه جهان رسیدیم. تلاش بر این بود که فهرست جامع و کامل و در عین حال متنوعی تهیه کنیم که افراد با سلایق مختلف و میزان آشنایی مختلف با ادبیات، بتوانند چیزی برای خود پیدا کنند که از آن لذت ببرند. به نظر شما موفق بودیم؟ جای چه کتاب‌ها یا نویسنده‌هایی در این فهرست خالی است؟ به قلم "فاطمه حیدری"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

مدیریت زمان و برنامه ریزی چیست؟ مدیریت زمان و برنامه‌ریزی مهارت‌های ضروری و لازم برای دستیابی به اهداف شخصی، حرفه‌ای و شغلی هستند. مدیریت زمان مؤثر به افراد اجازه می‌دهد تا وظایف را اولویت‌بندی کنند، بهره‌وری را به حداکثر برسانند و استرس را نیز کاهش دهند. از سوی دیگر، برنامه‌ریزی، نقشه راه روشنی برای حرکت در مسیر اهداف ما ایجاد کرده و به تعیین اولویت‌ها و اهداف واقعی کمک می‌کند. چگونه زمان را مدیریت کنیم؟ یکی از اصول اساسی مدیریت زمان، اولویت‌بندی است. به‌عنوان‌مثال، ماتریس آیزنهاور، وظایف را بر اساس ضرورت، فوریت و اهمیت آنها دسته‌بندی می‌کند و به افراد کمک می‌کند تا بر وری آنچه واقعاً مهم است تمرکز کنند. یکی دیگر از جنبه‌های کلیدی مدیریت زمان، هدف‌گذاری است. ایجاد اهداف روشن، قابل‌اندازه‌گیری و دست‌یافتنی به ما انگیزه می‌دهد. در واقع بهتر است اهداف اصطلاحاً SMART باشند. SMART حروف ابتدایی پنج مشخصه مهم برای اهداف است. اسمارت یعنی: (Specific) مشخص، (Measurable) قابل اندازه‌گیری، (Attainable) قابل دستیابی، (Realistic) واقع‌گرایانه و (Timely) محدود به زمان باشد. مدیریت زمان همچنین مستلزم دیسیپلین یعنی نظم و انضباط شخصی و توانایی به‌حداقل‌رساندن حواس‌پرتی است. تکنیک‌هایی مانند تکنیک پومودورو که شامل کار در فواصل زمانی متمرکز و به دنبال آن استراحت‌های کوتاه‌مدت است، می‌تواند تمرکز و بهره‌وری را افزایش دهد. علاوه بر این، شناسایی و حذف فعالیت‌های اتلاف وقت، مانند استفاده بیش از حد از رسانه‌های اجتماعی، برای حفظ تمرکز بسیار مهم است.   مدیریت زمان و برنامه‌ریزی مسئله بسیار مهمی است که فقط در چشم افراد موفق و هدفمند نمود پیدا می‌کنند. برنامه‌ریزی برای کسانی مهم است که می‌دانند می‌خواهند آرزوهای خود را دنبال کنند و برای رسیدن به آنها باید افسار زندگی خود را در دست بگیرند. بهترین کتاب ها با موضوع مدیریت زمان و برنامه ریزی در متن زیر به معرفی کتاب‌هایی پرداختیم که به تدوین استراتژی‌های مربوط به مدیریت زمان و برنامه‌ریزی کمک زیادی خواهد کرد. برای آشنایی با بهترین کتاب‌های مدیرت زمان و برنامه‌ریزی با ما همراه باشید.   1- برنامه‌ریزی به روش بولت ژورنال: ردیابی گذشته، ساماندهی حال، طراحی آینده در ابتدا به توضیح چیستی بولت ژورنال می‌پردازیم. بولت ژورنال ابزاری کاربردی برای برنامه‌ریزی است که سبک برنامه‌ریزی سنتی را کاملاً تغییر داده است. بولت ژورنال ابزاری است که از چند ابزار دیگر تشکیل شده است. این بدان معناست که یک بولت ژورنال نه‌تنها یک دفتر برنامه‌ریزی است؛ بلکه دفتر خاطرات، شرح حال نویسی، لیست کارها و البته کتاب طراحی است. بولت ژورنال مجموعه لوازمی را که یک فرد برای مدیریت زمان، برنامه‌ریزی و بهبود زندگی خود به آن نیاز دارد را در خود جای داده است و هر کدام از این ابزارها کارایی خاص خود را دارند. مثلاً نوشتن شرح حال روزانه، ماهانه و هفتگی به ما کمک می‌کند تا خود را از نظر روحی و احساسی واپایش کنیم و بدانیم که در طول یک هفته با کدام یک از احساسات بیشتر از بقیه دست‌وپنجه نرم کرده‌ایم. با وجود آنکه بولت ژورنال‌های بسیاری در این دوران ساخته شده است؛ اما کتاب برنامه‌ریزی به روش بولت ژورنال: ردیابی گذشته، ساماندهی حال، طراحی آینده اثر رایدر کارول راه‌های ایجاد و طراحی یک پولت ژورنال شخصی‌سازی‌شده را به‌خوبی به شما آموزش می‌دهد. مطمئن باشید شما هم مثل خیلی از افراد موفق جامعه به بولت ژورنال احتیاج دارید. دست‌دست نکنید و کتاب برنامه‌ریزی به روش بولت ژورنال را تهیه کرده و هرچه سریع‌تر عادت برنامه‌ریزی را به روش علمی و درست را به زندگی خود اضافه کنید. این کتاب توسط زهرا نجاری در انتشارات کتاب کوله‌پشتی ترجمه شده و به چاپ رسیده است. در بخشی از کتاب برنامه‌ریزی به روش بولت ژورنال می‌خوانیم:  «وقتی انسان‌ها احساس می‌کنند که به مرگ نزدیک شده‌اند؛ با وضوح به گذشته خود نگاه می‌کنند و خیلی ساده می‌بینند که چه آرزوهایی به سرانجام نرسیده‌اند. بیشتر مردم حتی به نصف آرزوهایشان هم اهمیتی نمی‌دهند و در نهایت مجبورند در حالتی بمیرند که می‌دانند دلیل این ناکامی تصمیم‌هایی بوده است که خودشان گاهی گرفته و یا نگرفته‌اند. انتخاب در شکل‌های مختلفی وجود دارد. مثلاً انتخاب خوب، بد، بزرگ و کوچک، شاد یا انتخاب‌های سخت. ما می‌توانیم تصمیم‌های زندگی را با بی‌فکری بگیریم، یا آگاهانه آنها را انتخاب کنیم. اما اصلاً زندگی آگاهانه آنها را انتخاب کنیم. اما اصلاً زندگی آگاهانه داشتن به چه معنی است؟»   2- به انجام رساندن کارها کتاب به انجام رساندن کارها توسط انتشارات هاروارد بیزینس ریویو به چاپ رسیده است. این کتاب در مورد چیزهایی صحبت می‌کند که در جهت دزدیدن توجه شما و یا بهتر است بگوییم جلب توجه شما و منحرف‌کردنتان از کار اصلی فعالیت می‌کنند. این دلایل می‌توانند بیرونی و درونی باشند. به‌عنوان‌مثال یک حادثه از بیرون مثل یک صدای عجیب می‌تواند توجه شما را به خود جلب کند و یا تداعی یک خاطره درونی و احساسی مثل غم و شادی می‌تواند کاری کند که از کار خود دست بکشید. کتاب به انجام رساندن کارها، از وقفه‌ها، انباشته‌شدن کارها و اهداف نامشخص سخن به میان می‌آورد و یکی از بهترین کتاب‌های برنامه‌ریزی و مدیریت زمان است. کتاب به انجام رساندن کارها که از مجموعه مدیر 20 دقیقه‌ای هاروارد است توسط نرگس شفیعی ترجمه شده و در انتشارات آموخته به چاپ رسیده است. کتاب به انجام رساندن کارها راهنمای بسیار کامل، مختصر و مفید از شیوه برنامه‌ریزی و آشنایی با ملزومات آن است. در زیر متنی کوتاه از توصیه‌های کتاب به انجام رساندن کارها را می‌خوانیم:   «مشکل‌ترین و مهم‌ترین وظایف را در آغاز روز قرار دهید. چرا که در این زمان شاداب و پرانرژی هستند و هنوز دیگر ملزومات محیط کار وقفه‌ای در وظایفتان ایجاد نکرده است. اگر کارهای مشکل را ابتدا انجام دهید، حس دست‌یافتگی خواهید داشت و این شما را قادر می‌سازد که وظایف ساده‌تر را در کنار دیگر تعهدات روز خود انجام دهید»   3- کار عمیق کار عمیق یکی از بهترین کتاب‌ها برای افزایش توجه و تمرکز است. یکی از مهمترین راه‌های دستیابی به بهره‌وری و همچنین مدیریت زمان و برنامه‌ریزی، بهبود توانایی توجه و تمرکز است. باید بتوانید توجه و تمرکز خود را بهبود ببخشید و از آشفتگی ها و حواس‌پرتی ها رهایی یابید. هنگامی که بر روی کاری توجه می‌کنید و در آن عمیق می‌شوید، به بازدهی بالاتر میرسید، گذر زمان را کمتر حس می‌کنید و عمق یادگیری و خلاقیت شما نیز افزایش می یابد. همچنین زمان کمتری برای انجام آن کار صرف می‌شود. یعنی نه تنها بازدهی شما بالاتر می‌رود بلکه وقت کمتری از شما تلف می‌کند. نویسنده کتاب کار عمیق، کال نیوپورت معروف است که کتاب‌های خودیاری دیگری نیز به نگارش درآورده است. کتاب کار عمیق توسط انتشارات نشر نوین و میلکان ترجمه و چاپ شده است و ما در زیر، بخش کوتاهی از آن را می‌نویسیم: «ماشین‌های هوشمند پیچیده هستند و ماهر شدن در آنها دشوار است. بنابراین اگر می‌خواهید به گروهی از افراد بپیوندید که می‌توانند با این دستگاه‌ها خوب کار کنند، لازم است که توانیتان را برای کسب مهارت در کارهای سخت پرورش دهید و چون این فناوری‌ها به سرعت در حال تغییرند، این روند تسلط بر کارهای سخت پرورش دهید و چون این فناوری‌ها به سرعت در حال تغییرند، این روند تسلط بر کارهای سخت هرگز به پایان نمی‌رسد: باید بارها و بارها قادر به انجام سریع آن باشید»   4- کتاب اصل گرایی: جست‌وجوی قاعده مند بایسته ها آیا "نه گفتن" را بلد هستید؟ آیا می‌دانستید توانایی "نه گفتن" با توانایی برنامه‌ریزی، مدیریت زمان و اولویت بندی کارها ارتباطی مستقیم دارد؟ زیرا اگر بتوانید به کارها و فشار روانی اضافی که از طرف همکاران و دیگران به شما تحمیل می‌شود "نه" بگویید، می‌توانید بر روی کارهای خود متمرکز بمانید و وقت خود را ذخیره کنید. کتاب اصل گرایی کتابی درباره اولویت بندی کارهاست. در این کتاب شما می‌آموزید که چگونه وظایف روزمره خود را اولویت‌بندی کنید؟ چگونه به خواسته‌های نامعقول دیگران نه بگویید؟ چگونه برای برنامه‌ریزی در جهت اهداف خود اولویت بندی کنید. اصل گرایی به قلم گرگ مک کیون کتابی بسیار عالی و کاربردی برای همه افراد جامعه است. اگر می‌خواهید موفق شوید، نیاز دارید که یک سری از فنون و راه‌های موفقیت را یاد بگیرید و "نه گفتن" تنها یکی از آن راه هاست. اگر می‌خواهید که بتوانید بین کارها و وظایف خود، زندگی شخصی و خانوادگی تعادل ایجاد کنید اما به دلیل وجود کارهای بسیار زیاد این مسئله امکان پذیر نیست، بهتر است کتاب اصل گرایی را در فهرست کتاب‌های خواندنی و ضروری خود قرار دهید، زیرا کتاب اصل گرایی سرشار از نکات مهم و ضروری برای آموختن و آموزش چگونگی خوب زندگی کردن است.  کتاب اصل گرایی در انتشارات میلکان ترجمه شده است و در زیر بخشی از این کتاب را با همدیگر می‌خوانیم: «فقط زمانی که به خود اجازه می‌دهید از تلاش برای انجام همه کارها و بله گفتن به همه دست بردارید، آن موقع است که می‌توانید در انجام کارهایی که حقیقتا مهم اند بیشترین توانتان را بکار بگیرید. شما چطور؟ چندبار به درخواستی بله گفته‌اید بی آنکه درباره‌اش خوب فکر کنید؟ چندبار از پایبندی به انجام کاری متنفر شده‌اید و با خودتان فکر کرده‌اید: چرا این کار را قبول کردم؟ چندبار فقط برای راضی کردن افراد یا پرهیز از دردسر به آنها بله گفته‌اید؟ چندبار بله گفته‌اید فقط بخاطر اینکه بله گفتن به کارهای پیش‌فرض شما تبدیل شده است؟»   5- چهار هزار هفته: مدیریت زمان برای میراها زمان، چیزی فراتر از تصورات ما است. با زمان آشنا شوید و او را خوب بشناسید. آن‌وقت تحول زندگی‌تان آغاز می‌شود. کتاب چهار هزار هفته اثری از اولیور برکمن است که به موضوع چیستی زمان و مدیریت آن می‌پردازد. چهار هزار هفته میانگین زمانی است که هر انسانی در طول عمر خود وقت دارد تا آرزوهای خود را زندگی کند. درست است که عمر هر انسانی با انسان دیگر متفاوت است؛ اما اگر در نظر بگیریم که هر انسانی به طور میانگین هفتاد تا هشتاد سال عمر می‌کند، چیزی در حدود همان چهار هزار هفته می‌شود. کتاب چهار هزار هفته به شما می‌آموزد که چگونه در این برهه از تاریخ بتوانید برنامه‌ریزی کنید. اگرچه نام این کتاب کمی برای خود من نیز استرس‌زاست؛ اما محتوای کتاب می‌تواند راهکارهای خوبی برای مدیریت زمان ارائه دهد و اتفاقاً محتوایی کاملاً آرامش‌بخش و ضد استرس دارد. کتاب چهار هزار هفته با زبانی طنز می‌تواند حتی شیوه زندگی و نگرش شما را تغییر دهد. مدیریت زمان آن چیزی نیست که در ذهن شما وجود دارد و به معنای فقط نوشتن ساعت و بررسی آنها نیست؛ بلکه چیزی فراتر از آن است. مدیریت زمان مهارتی است که به‌صورت ذاتی وجود ندارد و باید آن را بیاموزید. نشر نوین و نشر میلکان دوتا از بهترین و معروف‌ترین نشرها هستند که کتاب چهار هزار هفته را منتشر کرده‌اند. در بخشی از کتاب چهار هزار هفته خواهیم خواند:  «زمان به‌قدری در تفکر ما ریشه دوانده است که فراموش کرده‌ایم شکل دیگری از تفکر هم شدنی است؛ ما به ماهیانی می‌مانیم که چون کاملاً توسط آب احاطه شده‌اند، نمی‌دانند آب چیست. بااین‌همه، لازم است که کمی به لحاظ ذهنی از مفهوم زمان فاصله بگیریم و آنگاه است که با منظره‌ای نسبتاً عجیب مواجه خواهیم شد. ما زمان را چیزی جدای از خود و دنیای اطرافمان تصور می‌کنیم»   6- بازی بلند مدت: تفکر بلند مدت در دنیایی کوتاه مدت حاضرید برای رسیدن به موفقیت بیشتر در کار و زندگی خود تلاشتان را بیشتر کنید؟ کتاب بازی بلند مدت که یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های وال‌استریت است، این کتاب از ما می‌خواهد که از چرخه تکراری کارهای روزمره خارج شویم و نحوه برنامه‌ریزی برای اهدافمان را تغییر دهیم. شاید با خودتان بپرسید که چگونه می‌توان با خارج‌شدن از چرخه تکراری یک‌رشته از کارها به اهداف دست پیدا کرد؟ خارج‌شدن از چرخه کارهای تکراری به معنای انجام‌ندادن کارها نیست؛ بلکه به معنای هدفمند انجام‌دادن کارها با دوراندیشی و دقت است. ما باید برای زندگی خود معنایی بیابیم و شروطی تعیین کنیم و سپس سعی کنیم در جهت رسیدن به خواسته‌های خود به‌درستی حرکت کنیم. آیا تابه‌حال به معنای زندگی خود و آنچه که می‌خواهید عمیقاً فکر کرده‌اید؟ آیا دوست دارید در انتهای عمر، خود را چگونه بنگرید؟ آیا به خانواده و دوستان خود فکر کرده‌اید؟ برای رسیدن به اهداف بلندمدت باید از رضایتمندی کوتاه‌مدت دست کشید و شیوه تفکر خود و همچنین کار با تقویم و زمان را تغییر داد. مدیریت زمان و برنامه‌ریزی به‌هیچ‌وجه علم راحتی نیست و اگر می‌خواهید در آن موفق شوید باید آن را به‌درستی بیاموزید. کتاب بازی بلندمدت: تفکر بلندمدت در دنیایی کوتاه‌مدت به قلم دوری کلارک در انتشارات میلکان ترجمه و منتشر شده است. در بخشی از کتاب بازی بلندمدت می‌خوانیم:  «یک فرد معمولی هر روز کوهی از ناکارآمدی‌ها دارد؛ چیزهایی که با آنها کنار می‌آید و حتی متوجهشان هم نمی‌شود، چون به خودش اجازه داده تا جایی که لازم است کار کند. وقتی به خودت این اجازه را دادی که تا ساعت‌های طولانی و بی‌وقفه کارکنی، به این ناکارآمدی‌های کوچک سیستمی و راهبردی اجازه می‌دهی همه‌جا پیدایشان بشود.»   7- کتاب باهوش تر، سریع تر و بهتر: رمز و رازهای بهره وری در زندگی و کسب و کار نویسنده کتاب نام‌آشنایی دارد که در حوزه توسعه فردی و بهره‌وری انسان فعالیت‌های مفیدی انجام داده است. نویسنده کتاب باهوش تر، بهتر و سریع تر، چارلز داهیگ است که پیش از آن کتاب قدرت عادت او را نیز خوانده‌ایم. اما کتاب باهوش تر، سریع تر و بهتر چه موضوعی را مورد بررسی قرار می‌دهد؟ چارلز داهیگ می‌گوید که بارها از دیدن افرادی که بهره‌وری و بازدهی بسیار بالایی در زندگی خود دارند تعجب کرده است. کسانی که عموماً با زمان، هوش و تلاش محدود به بیشترین حد ممکن بازدهی خود می‎‌‌‌رسند. آیا چنین چیزی امکان‌پذیر است؟ جواب ما به این سؤال بله است. به نظر می‌آید کتاب باهوش تر، سریع تر و بهتر به بررسی جنبه‌های افزایش بهره‌وری و توانمندی مغز انسان پرداخته است و به ما می‌آموزد که چگونه بهترین برنامه‌ریزی و مدیریت زمان را داشته باشیم. در انتهای کتاب پیوستی وجود دارد که راهنمای عملی تمامی رهیافت‌های ذکر شده در کتاب است که نویسنده در زندگی شخصی خود آن‌ها را به کار گرفته است. یکی از مفاهیم جالب در این کتاب مفهوم "نیاز به سرانجام رسیدن" است که به معنای تمایل به داشتن قضاوتی محکم و همراه با اعتمادبه‌نفس درباره موضوعات، در مقابل گیج ماندن و ابهام داشتن است.  در بخشی از کتاب باهوش تر، سریع تر و بهتر خواهیم خواند:   «وقتی رضایت عاطفی ناشی از تصمیم‌گیری به سراغ شخص می‌آید، یعنی زمانی که انسان نیاز به حس سودمند بودن دارد تا بتواند آرامش کسب کند، به‌احتمال بیشتری ممکن است تصمیمات عجولانه بگیرد و کمتر احتمال دارد انتخاب نادرستی را از نو بازبینی کند. تیمی از محققان در سال 2003 در مقاله‌ای در مجله روان‌شناسی سیاسی چنین نوشتند: نیاز به سرانجام رسیدن منجر به تمایل بیش از حد به قضاوت‌کردن می‌شود. این مسئله منجر به بسته‌شدن ذهن، قدرت‌طلبی و گرایش به درگیری به‌جای همکاری می‌شود.»   8- مدیریت زمان (مارک منچینی) در جهان امروز که تکنولوژی و مدرنیته به زندگی ما هجوم آورده است، با دغدغه‌های جدیدی در رابطه با مدیریت زمان روبه‌رو شده‌ایم، دغدغه‌هایی که اجداد ما یا نداشته‌اند و یا سبک زندگی به‌گونه‌ای بوده است که مدیریت زمان و برنامه‌ریزی به‌راحتی امکان‌پذیر بوده است و جریان زندگی، بدون حجم بالای فشار روانی و احساس زمان کم به بهترین حالت خود بهره‌وری داشت و ثمره بخش بود. اما در جهان امروز با وجود دستگاه‌های دیجیتالی، بشر درگیر پیچیدگی‌های عجیبی در مدیریت زمان شده است. ممکن است کتاب‌های زیادی در رابطه با مدیرت زمان خوانده باشید؛ اما کتاب مدیریت زمان اثر مارک منچینی راهکارهایی سازنده و کارآمدی را در جهان مدرن و دیجیتالی به شما ارائه می‌دهد.  توصیه و راهکارهای کتاب مدیریت زمان که در انتشارات شکیب به چاپ رسیده است، بسیار کارآمد است و جنبه‌های گوناگونی از دغدغه‌های جوان نسل امروز در مورد مدیریت زمان و برنامه‌ریزی را پاسخ می‌دهد. مطالب و راهکارهای ذکر شده در کتاب مدیریت زمان هم در محیط کار و هم در زندگی شخصی بسیار کارآمد است و می‌تواند به زندگی و ذهن شما نظم و آرامش ببخشد. این کتاب توسط موسی زمان زاده دربان و مریم زیباکلام ترجمه شده است. در زیر بخشی جذاب از کتاب مدیریت زمان را با شما به اشتراک گذاشته‌ایم:  «از این بابت مطمئن باشید که هر یک از ما منحصربه‌فرد هستیم. ما متفاوت یاد می‌گیریم، متفاوت کار می‌کنیم و به‌کارگیری مجموعه روش‌های مختلف به موفقیت می‌رسیم. به‌ندرت یک راه درست یا غلط برای سازماندهی زندگی افراد وجود دارد. آنچه مهم است رسیدن به نتیجه است. راه‌های زیادی وجود دارد که باعث پیشرفت شما در روش‌هایی که هم اکنون به کار می‌برید، می‌شود. شما ممکن است که روش‌های کاملاً جدیدی را به کار ببرید تا زندگی و کارتان به‌مراتب آسان، پربار و به‌دور از استرس شود.»   امیدوارم این کتاب پیشنهادهای کارآمدی را برای موفقیت در مدیریت زمان و نیل به اهدافتان معرفی کند.   9- مدیریت زمان (برایان تریسی) در طول تاریخ بشر، بارها این سؤال برای گونه انسان ایجاد شده است که "چگونه خوشبخت باشیم؟". فروید معتقد است که انسان بر اصل لذت سوار است؛ یعنی خوشبختی را در رسیدن به لذت جست‌وجو می‌کند. در نتیجه همه ما به دنبال خوشبختی هستیم و می‌خواهیم هر آن چیزی که در جهان به ما حس خوشبختی می‌دهد را تجربه کنیم. گاهی سفر، پول، شغل خوب، ارتباطات اجتماعی و.... همه‌وهمه می‌تواند برای هر انسانی نمادی از موفقیت و خوشبختی باشد. ما برای تنظیم و مدیریت تمام چیزهایی که به ما حس خوشبختی و لذت می‌دهد نیازمند مدیریت زمان و برنامه‌ریزی هستیم. به‌طورکلی ما برای اهدافمان باید بتوانیم زمان خود را مدیریت کنیم و بدانیم در طول 24 ساعت روز چگونه وقت خود را می‌گذرانیم. کتاب مدیریت زمان اثر برایان تریسی با ارائه راه‌حل‌های فوری و کارآمد به راهکارهایی برای مدیریت زمان و افزایش بهره‌وری شما کمک می‌کند. کتاب مدیریت زمان حاصل بیش از 25 سال تحقیق و پژوهش در زمینه مدیریت، کارآمدی و توسعه فردی است. کتاب مدیریت زمان از برایان تریسی پیشنهاد پاتوق کتاب برای رسیدن به دانشی نسبتاً پایه از مدیریت زمان و برنامه‌ریزی است. در این جا بخشی از کتاب را با شما به اشتراک می‌گذاریم: «نقطه آغاز برتری در مدیریت زمان میل و اراده است، تقریباً همه مردم احساس می‌کنند مهارت‌هایشان در زمینه مدیریت زمان می‌تواند بهتر از دیگران باشد. بسیاری از افراد بارهاوبارها تصمیم می‌گیرند که با متمرکزکردن و تعیین اولویت‌های بهتر و غلبه بر تعویق، در مدیریت زمان به جدیت برسند. گاهی تصمیم می‌گیرند در قبال مدیریت زمان جدی باشند؛ اما متأسفانه " جاده جهنم با نیت‌های خوب سنگ‌فرش شده است". با تمرین آنچه در این کتاب می‌آموزید هر روز حداقل دو ساعت پربار اضافه خواهید داشت. فکر کنید! اگر روزی دو ساعت کاری اضافه داشته باشید، چه کارهایی را می‌توانید انجام دهید؟ چه پروژه‌هایی را می‌توانید شروع کرده و به پایان برسانید؟ چه کتاب‌هایی را می‌توانید بنویسید و به چاپ برسانید؟ چه چیزهایی را می‌توانید یاد بگیرید و در آن مهارت یابید؟»   10- کتاب قانون 20/80 قانون 20/80 همان قانون پارتو است که امروزه در عرصه اقتصاد نیز بسیار وارد شده است. قانون پارتو می‌گوید که علت‌های یک مسئله بیست درصد آن را تشکیل می‌دهند و هشتاد درصد اثرات آن مسئله است. یعنی در واقع تعداد محدودی از علت‌ها، ورودی‌ها یا تلاش‌ها معمولاً به اکثریت نتایج، خروجی‌ها و دستاوردها منجر می‌شود و این مسئله نوعی عدم توازن نظام‌مند و قابل پیش‌بینی را نشان می‌دهد. کتاب قانون بیست هشتاد یا هشتاد بیست کتاب بسیار جالبی است که خواندنش خالی از لطف نیست. این قانون به برنامه‌ریزی و مدیریت زمان شما می‌تواند بسیار کمک کند. کتاب قانون بیست هشتاد توسط ریچارد کخ نوشته شده است و در مورد راز دستیابی به چیزهای بیشتر با تلاش کمتر است. در بخشی از کتاب قانون 20/80 می‌خوانیم:  «قانون نهفته در قانون 20/80 در سال 1890 یعنی دقیقاً 100 سال پیش، توسط یک اقتصاددان ایتالیایی به نام "ویلفردو پارتو" کشف شد. از آن زمان تاکنون یافته‌های او نام‌های بسیاری به خود گرفته است؛ از جمله قانون پارتو. قانون پارتو، قاعده هشتاد بیست، قانون کمترین تلاش و قانون عدم توازن است. پارتو دریافت که بیشتر درآمد و ثروت در نمونه‌های او نصیب اقلیت مردم می‌شود.»   11- پنج دقیقه دیسیپلین کلمه دیسیپلین همیشه یادآور نوعی نظم و کلاس شخصی است. اما دیسیپلین واقعاً به چه معنا است؟ دیسیپلین از نوعی اراده و انضباط شخصی می‌آید و با هرج‌ومرج در تضاد است. دیسیپلین به شما چارچوب و ساختاری می‌دهد که زندگی شما را رو به جلو خواهد برد. اگر می‌خواهید بدانید که چگونه افراد موفق به خواسته‌های خود می‌رسند باید بگوییم که آنها دیسیپلین خاص خود را دارند؛ یعنی حتی اگر توان و انرژی انجام یک کار را ندارند؛ اما آن کار پله‌ای برای پیشرفتشان است که باید در آن روز طی نمایند، حتماً آن کار را انجام خواهند داد حتی اگر خسته و کم‌انرژی باشند. دیسیپلین حد اعلای مدیریت زمان و برنامه‌ریزی است. دیسیپلین توانایی نه گفتن به تمام چیزهایی است که می‌خواهد ما را خسته و گوشه‌نشین کند. دیسیپلین رهایی از هرج‌ومرج است. کتاب پنج دقیقه دیسیپلین به قلم دکتر کریستن لی کتابی است که همه افراد باید آن را بخوانند. در بخشی از کتاب پنج دقیقه دیسیپلین خواهیم خواند:  «از نظر من نظم و انضباط شخصی به معنای توانایی هماهنگی ذهن، بدن، احساسات و اعمال من است. انضباط شخصی وسیله اصلی و راز دستیابی به موفقیت در همه زمینه‌ها و عرصه‌ها است. طی 20 سال گذشته من به دیگران کمک کرده‌ام که تحول مشابهی داشته باشند. من به‌عنوان روان‌شناس و کوچ تعلل و اهمال‌کاری به‌صورت آنلاین کار می‌کردم و به افراد یاد دادم که چگونه با انتخاب و اقدام می‌توانیم به آرزوهای خود دست یابیم» به قلم "مهدیه فرجی"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

امروزه برای سفر کردن راه‌های متنوعی وجود دارد و یکی از آن‌ها هم خواندن سفرنامه است. سفرنامه‌ها می‌توانند به درد عده‌ی زیادی از مردم بخورند. می‌خواهید به یک جای جدید سفر کنید اما نمی‌دانید کجا؟ سفرنامه بخوانید. محل سفرتان را انتخاب کرده‌اید ولی می‌خواهید پیش از سفر اطلاعات بیشتری راجع‌ به آن کسب کنید؟ سفرنامه بخوانید. وقت و حوصله و پول برای سفر کردن ندارید؟ سفرنامه بخوانید. خواندن سفرنامه به چه دردی می‌خورد؟ سفرنامه‌ها از قدیم‌الایام، راهی برای آشنایی با جاهای ناشناخته و بیشتر یاد گرفتن درباره مکان‌های آشنا بوده‌اند. مثل ماشینی که می‌توانید سوارش شوید و همان‌طور که در شهر کویری‌تان نشسته‌اید، به سواحل خوش‌آب‌وهوای جهان سفر کنید و نسیم دریا را روی پوستتان حس کنید، یا مثلا میان جنگل‌های تاریک و پردرخت قدم بزنید. می‌توانید زندگی آدم‌های غریبه در کشورهای غریبه را تماشا کنید و غذاهایشان را بچشید و در پارک‌هایشان قدم بزنید. البته که همیشه گفته‌اند شنیدن کی بود مانند دیدن؛ ولی خواندن بحثش کلا جداست و گاهی حتی از دیدن هم جلو می‌زند. در طی تاریخ، سفرنامه‌ها باعث تغییرات زیادی در نوع اداره‌ی کشورهایی مانند ایران شده‌اند و نمی‌شود تاثیر آن‌ها را روی جنبه‌های مختلف زندگی مردم، نادیده گرفت. سفرنامه‌هایی که آدم‌ها از سفرهای خارجشان می‌نوشتند و افراد را به فکر می‌انداخت که پس چرا کشور ما فلان است و بیسار نیست، یا سفرنامه‌هایی که از شهرهای داخلی نوشته می‌شدند و اوضاع زندگی اقوام و افراد مختلف در سراسر کشور را به سمع و نظر پایتخت‌نشینان می‌رساندند. یا سفرنامه‌هایی که برخی مستشرقان از کشورهای ما نوشته‌اند و حالا با کنار هم گذاشتن مشاهدات آن‌ها و اطلاعات خودمان، می‌توانیم تصویر بهتری از گذشته‌ی خودمان رسم کنیم. حتی به عنوان یک انسان سفرگریز، می‌توانم همین‌طور در ستایش سفرنامه‌ها بگویم و بگویم. البته که باید در نظر داشت خود این سفرنامه‌ها هم انواع مختلفی دارند؛ داخلی یا خارجی و با سبک‌های نوشتار مختلف و... من تلاش کرده‌ام چند تا از بهترین سفرنامه‌های ایرانی (یعنی نوشته‌شده توسط نویسنده‌های ایرانی) با ویژگی‌های متنوع را گرد‌آوری کنم و این‌جا درباره هرکدام چند خطی بنویسم. این شما و این هم فهرست ده‌گانه‌ای از بهترین سفرنامه‌های ایرانی، بدون هیچ ترتیب مشخصی. فهرست بهترین سفرنامه های ایرانی 1- آنجا که باد کوبد: سفرنامه و عکس های باکو به همراه سفرنامه دوما در محرم قفقاز آنجا که باد کوبد، برای من علاوه بر فهرست بهترین سفرنامه‌های ایرانی، در فهرست متفاوت‌ترین سفرنامه‌های ایرانی هم قرار می‌گیرد. البته که شاید خوانندگان این مطلب، نظر دیگری داشته باشند. متفاوت را از آن جهت می‌گویم که در آنجا که باد کوبد، قصد نویسنده فقط سفر به یک کشور و شناخت بهتر آن نبوده، بلکه معصومه صفایی‌راد عمدا قصد می‌کند در ایام محرم به آذربایجان و باکو سفر کند و نگاهی به رسم و رسوم خاص این روزهای خاص بیندازد که به سفرنامه‌ی او، یک چاشنی آیینی هم اضافه کرده.  نویسنده‌ی کتاب آنجا که باد کوبد، به کشوری سفر کرده که نه‌تنها در همسایگی ماست، بلکه زمانی جزء کشور ما بوده. در طی این سفرنامه، هم نویسنده و هم خواننده گه‌گاه از خود می‌پرسند که «اگر هنوز هم ما همه یک کشور بودیم، چه اتفاقی می‌افتاد؟» که سوال جالبی هم هست. همان‌طور که در کوچه و پس‌کوچه‌های باکو قدم می‌زنیم و مسجدهای مختلف را می‌بینیم و از وسط بازار گذر می‌کنیم، نمی‌توانیم جلوی خودمان را بگیریم و مدام هردو کشور را باهم مقایسه می‌کنیم. جالب است که دو کشور در عین شباهت‌های زیاد دینی، فرهنگی و اجتماعی که باهم دارند، تا چه حد متفاوت هستند. یک چیزی که در حین خواندن آنجا که باد کوبد توجه من را جلب کرد، این بود که این سفر چه‌قدر ساده به نظر می‌رسد! یک دختر جوان در یک تصمیم سریع باروبندیلش را جمع می‌کند و می‌کوبد و تا باکو می‌رود تا ببیند که دهه‌ی اول محرم خارج از ایران چه حال و هوایی دارد. باعث شد خودم هم به این فکر بیفتم که کم‌کم وسیله‌هایم را جمع کنم و به یک طرفی سفر کنم، مخصوصا که نویسنده درباره خیلی از فوت‌های کوزه‌گری سفر کردن هم صحبت کرده بود که من پیش از این اصلا ازشان خبر نداشتم. نویسنده در خلال روایت سفر خودش، قطعه‌هایی از سفرنامه‌های دوران قاجار هم آورده که لطف خواندن آنجا که باد کوبد را بیشتر کرده‌اند. جالب است که گاهی نظر آدم‌هایی که سال‌ها پیش از ایران به آذربایجان رفته‌اند درست مشابه نظر نویسنده است و گاهی کاملا متفاوت. موقع خواندن آنجا که باد کوبد، به یک سفرنامه‌ی کوتاه دیگر هم بر می‌خوریم که نظر خیلی خواننده‌ها را به خودش جلب می‌کند: مشاهدات الکساندر دوما (بله، همان نویسنده معروف) از مراسم عزاداری محرم در قفقاز! نکته‌ی جالب دیگری که درباره این سفرنامه وجود دارد، این است که به سبب نزدیکی و همسایگی، هم آذربایجانی‌های زیادی هستند که در طی داستان خاطره‌ی سفرشان به ایران را می‌شنویم و هم نظر آن‌ها درباره ایرانی‌هایی که به کشور آن‌ها سفر کرده‌اند. روال هم همین است، گاهی خجالت می‌کشیم و گاهی مفتخر می‌شویم. بخشی از کتاب آنجا که باد کوبد: لحظه‌ی عبور از مرز داشتم به اسکار وایلد فکر می‌کردم که موقع ورود به آمریکا از او پرسیدند چیزی برای اعتراف داری و او گفت نبوغم! سرخوش به جواب وایلد بودم که خانم پلیس مامور مرز که چشمانش نشان می‌داد این موقع شب بدخوابش کرده‌ایم، نگاهی به سر و وضع من کرد و گفت: - نه‌یه آذربایجانا گلیرسن؟ می‌گه برای چی به آذربایجان سفر می‌کنی؟ انتظار سوال درباره نبوغم را داشتم ولی این یکی را نه! مگر بقیه برای چی سفر می‌کردند؟ سر برگرداندم و به بقیه اتوبوس نگاه کردم. چند قدم پیش که مهر خروج از ایران به پاسپورت‌شان نشسته بود، طبق آیینی نانوشته سریع تغییر شکل و لباس داده بودند که هدف سفر را برای خانم پلیس روشن می‌کرد! برای من اما گویا ناخوانا بود و مخدوش. تنها چیزی که آن لحظه به ذهن و زبانم رسید، این بود: - برای دیدن دوستم. 2- جانستان کابلستان: روایت سفر به افغانستان حالا که حرف از سفر به کشورهای همسایه شد، گفتم زمان خوبی‌ست که به یکی دیگر از بهترین سفرنامه‌های ایرانی اشاره کنم: جانستان کابلستان از رضا امیرخانی. همان‌طور که احتمالا حدس زده‌اید، امیرخانی در این کتاب از سفرش به افغانستان نوشته. جانستان کابلستان در وهله‌ی اول، اکثر تصورات من از سفر و آن هم سفر خارجه را با خاک یکسان کرد. یعنی آدم تصور می‌کند برای همچین سفری، لازم است از چند هفته قبل برنامه‌ریزی شود و مسیرها مشخص شود و پول‌ها تبدیل شود و خلاصه هر کار دیگری که برای سفر لازم است. اما آقای امیرخانی طی یک اقدام شبه‌انتحاری، ناگهان دست اهل و عیال را می‌گیرند و سفر مشهد و زیارت امام رضا (ع) را تبدیل می‌کنند به سفر هرات و مزار شریف و کابل.  افغانستان هم کشور دیگری‌است که تا مدتی قبل بخشی از ایران بوده و باز هم درگیری‌های ذهنی مشابهی با آذربایجان را به ذهن آدم می‌آورد. کشوری که مردمش گاه دغدغه‌هایی دارند خیلی شبیه ایرانی‌ها و تاریخی دیرینه دارند که ماجراهایش را همه باهم از سر گذرانده‌اند. البته که جانستان کابلستان در سال 1388 نوشته شده و قطعا افغانستان امروز با افغانستان آن روز تفاوت‌هایی دارد، اما به هر حال خواندن این کتاب لطف خاص خودش را دارد. بیشتر از این جهت عرض می‌کنم که خیلی کلیشه‌های ذهنی‌ای که ما از این کشور و مردمش داریم را درهم می‌شکند و بر بعضی از آن‌ها هم مهر تایید می‌زند.  فکر می‌کنم نوشتن و خواندن سفرنامه‌ها در بعضی موقعیت‌ها، حائز اهمیت بیشتری می‌شود؛ مثلا در موقعیتی که کشور مقصد همسایه و هم‌زبان ماست که خیلی‌ها از ترس جانشان، جرئت سفر به آن را ندارند.  گفتم هم‌زبان... زبان -یا بهتر بگویم، گویش- شیرین مردم افغانستان عنصر دیگری است که در جانستان کابلستان ردپای پررنگی از خود به جا می‌گذارد و احتمالا خواننده هم همچون نویسنده، نزدیک آخرهای کتاب کم‌کم فارسی را به سبک و سیاق افغانستانی‌ها صحبت می‌کند.  لازم است اشاره کنم که جانستان افغانستان، تنها یک سفرنامه نیست. نویسنده که در این سفر با دانشگاهیان و صاحب‌نظران هم گفت‌وگوهایی دارد، در بین روایت ماجراهای سفرش مدام به شرایط اجتماعی و سیاسی کشور مبدا و مقصد هم گریز می‌زند. حتی در پایان کتاب، بخشی وجود دارد به نام انتخاباتیات که درباره اوضاع ایران و برخی همسایگانش در همان سال سفر است؛ کشورهایی که همزمان درگیر انتخابات‌های خودشان بوده‌اند. خلاصه که اگر این موضوعات موردعلاقه‌ی شماست، شانس بهتان رو کرده و می‌توانید در جانستان کابلستان بخوانید و لذتش را ببرید. اگر هم موضوع موردعلاقه‌تان نیست، ایضا اشکالی ندارد. می‌توانید کتاب را بخوانید و بی‌خیال ضمیمه‌ی انتخابیات آن بشوید. بخشی از کتاب جانستان کابلستان: هربار وقتی از سفری به ایران برمی‌گردم، دوست دارم سر فروبیافکنم و بر خاک سرزمین‌م بوسه‌ای بیافشانم. این اولین بار بود که چنین حسی نداشتم. برعکس، پاره‌ای از تن‌م را جا گذاشته بودم پشت خطوط مرزی، خطوط بی‌راه و بی‌روح مرزی. خطوط «مید این بریطانیای کبیر»! پاره‌ای از نگاه من، مانده بود در نگاه دختر هشت ماهه... بلاکش هندوکش... 3- استامبولی: نوشته ها و عکس های سفر به استانبول به نظرم الان وقت خوبی برای اشاره به استامبولی است. استامبولی نه‌تنها یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانی است، بلکه نویسنده‌اش، منصور ضابطیان هم یکی از بهترین سفرنامه‌نویس‌های ایرانی است. ضابطیان در کتاب استامبولی، ماجرای سفرش به ترکیه را نوشته. ترکیه یکی از اولین مقصدهای سفر خارجی ایرانیان است و آدم با خودش فکر می‌کند که اصلا مگر خواندن درباره‌اش چه‌قدر می‌تواند جذاب باشد؟ ولی به نظرم آدم با خواندن این کتاب، به خوبی تفاوت یک توریست معمولی و یک مسافر حرفه‌ای را متوجه می‌شود. نویسنده در این سفرنامه، به جاهایی سر می‌زند و کارهایی می‌کند که وقتی من نوعی خودم را به جایش می‌گذارم، فکر نمی‌کنم به ذهنم می‌رسید انجام بدهم. اگر با دقت بخوانیم، این‌جا هم به برخی فوت‌های کوزه‌گری سفر کردن بر می‌خوریم که خوب است برای سفرهای خودمان به یاد بسپاریم. همان‌طور که گفتم، سفرنامه‌ها انواع مختلفی دارند. مثلا در بعضی از بهترین سفرنامه‌های ایرانی و غیر ایرانی (که در ادامه این مطلب بیشتر به آن‌ها خواهم پرداخت) ما با آدم‌هایی طرفیم که می‌روند یک شهری یا یک مکانی را می‌بینند و از در و دیوارش یادداشت برمی‌دارند و ته و توی موزه‌هایش را هم درمی‌آورند. قطعا که آن دسته از سفرنامه‌ها هم در جای خود خوب هستند و اطلاعات زیادی به خواننده می‌دهند، ولی به نظر من یکی از ویژگی‌های خوب و جالب سفرنامه‌های ضابطیان، از جمله همین استامبولی، مراوده و ارتباط برقرار کردن با مردم محلی است. همان‌طور که خودش هم یک جای این کتاب می‌گوید: "تصویر شهرها بدون دانستن از زندگی مردمانش تصوری ناقص است. شهرها را فقط خیابان‌ها و ساختمان‌ها تشکیل نمی‌دهند. شهر فقط پل و موزه و کافه نیست. شهر از نبض آدم‌هاست که جان می‌گیرد. برای شنیدن شهرها باید صدای مردمش را شنید. برای دیدن شهرها باید چشم دوخت در عمق نگاه آدم‌هایش و نمی‌شود شهرها را فهمید، بدون آنکه با مردمانش معاشرت کرد" خلاصه که خواندن استامبولی، برای هرکسی آورده‌ای دارد؛ چه تا به حال پایش به استانبول رسیده باشد و چه نه. به نظر من حتی شخصی که ساکن خود استانبول باشد هم می‌تواند نکات جالب‌توجهی را در این کتاب پیدا کند و از آن لذت ببرد. بخشی از -مقدمه‌ی- کتاب استامبولی: من یک کتاب به استانبول بدهکار بودم. استانبول نخستین شهری بود که مرا با جهانی فراتر از سرزمین خودم آشنا کرد و به زندگی امروزم، که با سفر معنا می‌شود، جان بخشید. استانبول در بیست‌وهفت‌سالگی‌ام مرا به خود فراخواند و نشانم داد که جهان شکل دیگری است. از آن سال‌ها تا این سفر بارها و بارها به استانبول سفر کردم اما هیچ‌وقت سفرم آن‌قدر طولانی یا آن‌قدر با فراغ بال نبود که بتوانم کتابی درباره‌ی آن بنویسم. اگر نگویم استانبول عجیب‌ترین شهری است که در زندگی‌ام دیده‌ام، دست‌کم می‌توانم ادعا کنم که یکی از عجیب‌ترین شهرهایی است که به آن سفر کرده‌ام. شهری بینابین سنتی چندهزارساله و مدرنیسمی اغراق‌شده که گاهی در اروپای غربی هم نمی‌شود نمونه‌اش را دید. 4- چادر کردیم رفتیم تماشا: سفرنامه عالیه خانم شیرازی حیف است که در فهرست بهترین سفرنامه‌های ایرانی، به چادر کردیم رفتیم تماشا اشاره نشود. در این کتاب ما سفرنامه را نه تنها از زبان فردی که در زمان قاجار زندگی می‌کرده، بلکه از زبان یک زن می‌شنویم که در نوع خودش می‌توان گفت کم‌سابقه است. امروزه خانم‌های نویسنده قهار زیادی در جامعه ما وجود دارند، ولی در آن زمان، قطعا این‌طور نبوده. در کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا که خودش جلد اول از مجموعه‌ی سفرنامه‌های قدیمی زنان است، ما داستان سفر عالیه خانم شیرازی را می‌خوانیم. این سفر طولانی و پرفراز و نشیب، از کرمان شروع شده، سپس به بمبئی و در آخر هم به شهرهای زیارتی عربستان و عراق ختم می‌شود. اگر کمی دقت کنیم، می‌بینیم که در ادبیات قبل از مشروطه‌ی ایران خیلی خبری از زن‌ها نیست و اساسا کسی به آن‌ها اهمیت خاصی نمی‌دهد. به نظر من یکی از نقاط قوت کتاب‌هایی همچون چادر کردیم رفتیم تماشا، این است که چراغ‌قوه را برداشته‌اند و نورش را انداخته‌اند روی زندگی کسانی که مدت‌ها به آن‌ها بی‌توجهی شده. حالا این‌که سفرنامه هم هست و به زبان خود فرد نوشته شده هم که دیگر می‌شود نور علی نور! البته که باید در نظر داشت عالیه خانم یک زن عوام ساده نبوده و حتی بعد از همین سفر مذکوره در این کتاب، مدتی را هم در دربار ناصری سپری کرده است. اما به هر حال خواندن ماجراهای سفر چنین زن جسوری، می‌تواند جالب باشد.  نویسنده‌ی این سفرنامه‌ هم در خلال روایت ماجراهای سفر، به نکات و روزمرگی‌هایی اشاره کرده است که شمایی از جامعه‌ی آن روز ایران و مناسبات سیاسی و اجتماعی آن به ما می‌دهد. زبان کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا، طبعا صد درصد مطابق با فارسی معیار امروز ما نیست، اما به گونه‌ای هم نیست که کتاب را سخت‌خوان کرده باشد یا آن را از دایره درک مخاطب امروزی خارج کرده باشد. پس به نظرم با خیال راحت بخوانیدش و به هرکسی که دوست داشتید هم پیشنهادش بدهید.  بخشی از کتاب چادر کردیم رفتیم تماشا: صبح پنج‌شنبه الحمدلله راه پیدا شد. از جده بلدی آمد و کشتی را از میان کوه‌ها رد کردند. دو سال قبل از این کشتی به کوه خورده بود، غرق شده بود. دکل‌هایش از آب بیرون بود. تا این‌که الحمدلله رسیدیم به جده. بکاره آوردند، نشستیم در بکاره، آمدیم کناره‌ی دریا. جمعیت زیادی از عثمانی و غیرهو فرنگی بودند. ما اسیرها را آوردند توی دروازه نگاه داشتند. یک طرف صندلی‌ها، نیمکت‌ها گذارده‌اند. همه عثمانی‌ها نشسته‌اند، تذکره می‌گیرند، می‌دهند. یک طرف مزغانچی‌ها نشسته‌اند با طبل و مزغان. سربازها دور تا دور ایستاده‌اند. به خاطرم آمد عیال حضرت سیدالشهدا (ع). الهی بمریم برای دل‌شان که چه‌قدر سخت برای ایشان گذشته. خلاصه تذکره به ما دادند، مرخص فرمودند. چند قدمی آمدیم باز جلوی ما را گرفتند. تذکره‌ها را گرفتند، گوشه آن‌ها را پاره کردند، باز دادند به ما، گفتند بروید. شخصی جلوی ما افتاد، ما را برد منزل خودش. خانه‌های آن‌‌جا هم مثل خانه‌های بمبئی همه چوبی. بازارها همه مثل بازارهای بمبئی. 5- سن پترزبورگ موزیکانچی دارد: سن پترزبورگ به روایت مسافران دوره قاجار فکر می‌کنم زمان مناسبی باشد برای اشاره کردن به یکی دیگر از بهترین سفرنامه‌های ایرانی، یعنی سن پترزبورگ موزیکانچی دارد. این سفرنامه هم مربوط است به مشاهدات مسافران زمان قاجار و بخشی است از مجموعه‌ی تماشای شهر. در کتاب سن پترزبورگ موزیکانچی دارد، ما سفرنامه‌های متعددی می‌خوانیم از افرادی که در زمان قاجار به روسیه و سن پترزبورگ سفر کرده‌اند. دو سفرنامه‌ی شخص شخیص ناصرالدین‌شاه از دو سفرش به این شهر و دیار دوست و تقریبا همسایه، در کتاب سن پترزبورگ موزیکانچی دارد یافت می‌شود. از آن‌جایی که اکثر مسافرانِ نویسنده‌ی این سفرنامه‌ها افراد درباری هستند، ما می‌توانیم سرکی به زندگی خاندان سلطنتی هر دو کشور بیندازیم و هم بفهمیم که دربار ایران چه‌طور سفر می‌کرده‌اند و هم این‌که روس‌ها چه‌طور از آن‌ها استقبال می‌کرده‌اند. می‌توانیم سری هم به درون کاخ آرمیتاژ و انواع موزه‌های مشهور روسیه بیندازیم و خلاصه از این نظر، سرمان گرم است. نکته‌ای که درباره‌ی کتاب استامبولیِ منصور ضابطیان و ارتباط او با مردم شهر گفتم را به یاد دارید؟ خب، این همان چیزی است که در این کتاب نمی‌گویم اصلا نیست، ولی کم‌تر مشاهده می‌شود. بیشتر مسافران کتاب سن‌پترزبورگ موزیکانچی دارد، از مناسبات دربار و ساختمان‌ها و اشیای قیمتی درون موزه‌ها صحبت می‌کنند و از حال و احوال خاندان سلطنتی روسیه و نمایش‌های باشکوه و جذابی که اشراف روسیه تماشا می‌کنند. البته که ما اطلاعاتی درباره آب‌وهوا هم به دست می‌آوریم و گاهی که از بین شهرهای مختلف عبور می‌کنند، گریزی هم به زندگی مردم و شرایط سیاسی‌ و اجتماعی روسیه‌ی آن زمان زده می‌شود، ولی قطعا نمی‌شود از سفرنامه‌های این کتاب انتظار گفت‌وگو با مردم محلی و چیزهایی از این دست را داشت. با در نظر گرفتن زمان نگارش سفرنامه‌ها و خود افراد نویسنده، چیز عجیبی هم نیست و اتفاقا خیلی خواننده‌ها این نوع سفرنامه را ترجیح می‌دهند. در این کتاب‌ تلاش شده حتی‌الامکان لحن و سبک نوشتار نویسنده‌ی اصلی حفظ شود، اما در عین حال نشانه‌گذاری و پاراگراف‌بندی آن به گونه‌ای باشد که مخاطب امروزی بتواند با راحتی بیشتری متن را دنبال کند. برای تک‌>توک واژگانی که ممکن است در فارسی امروز متروک شده باشند هم واژه‌نامه‌ای در انتهای کتاب وجود دارد. خواندن نثر دوره‌ی قاجار ممکن است برای برخی خوانندگان قدری سخت‌تر باشد، اما در عین حال جذابیت‌های خودش را هم دارد که زمان و انرژی صرف‌شده‌ی مضاعف را جبران می‌کند. بخشی از سفرنامه‌ی ناصرالدین‌شاه، «بازی بی‌مزه‌ی طولانی»: خلاصه رفتیم به تماشای ارمیتاژ، رئیس آنجا که اسمش کیدیانوف و هم رئیس تماشاخانه‌ها و مرد پیری‌ست حضور داشت، یکی یکی اسباب‌ها را نشان می‌داد. اتاق‌هایی که پرده‌های صورتی و مجسمه‌های مرمر و حوض‌های بزرگ و کوچک از سنگ‌های قیمتی سیبری و غیره داشت و اغلب ستون‌ها یکپارچه‌ی سنگ قطور بلند که از سنگ‌های ممالک فنلاند است، میزهایی که از سنگ‌های الوان خاتم‌سازی شده، میزها و گلدان‌های ملخیت که سنگ سیبری است، انواع چیزهای عجیب و غریب باتماشا، به خصوص اشکال مجسمه مرمر به هیئت‌های مختلفه از زن و مرد و بچه‌ی ایستاده و خوابیده ساخته بودند که شخص حیرت می‌کرد. یک زن بزرگ ایستاده‌ی بسیار خوشگل بود که شخص می‌توانست سه روز نشسته، آن را تماشا کند. 6- خسی در میقات خسی در میقات نه‌تنها یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانی، بلکه یکی از معروف‌ترین آن‌ها هم هست. سفرنامه‌ی جلال آل‌احمد از روزهای حج. با خودم گفتم حیف است آدم این‌همه بنویسد و حرفی از جلال آل‌احمد و سفرنامه‌هایش به میان نیاید. سفر حج، از آن سفرهایی نیست که آدم معمولی به آن فکر کند و سفرنامه نوشتن به ذهنش بیاید؛ ولی آل‌احمد هم آدم معمولی نبوده. به نظر من حتی ایده‌ی این‌که نظرات فردی که عضویت در حزب توده و گریزان شدن از دین را به خود دیده، درباره سفری مانند حج چیست؛ می‌تواند جالب باشد. البته که دکتر علی شریعتی درباره خسی در میقات می‌گوید: «اگر کسی ادوار زندگی آل احمد را نداند و آل احمد خسی در میقات را با آل احمد سال‌های 24 و 25 - که توده‌ای شده بود - مقایسه کند، نمی‌تواند بپذیرد نویسندۀ سفرنامۀ حج، هم او باشد.» جلال در این کتابش فقط مشاهده‌گر صرف نبوده و در بین روایت ماجراهای سفرش، از عقاید خودش هم حرف زده. عقایدش در زمینه مذهب و اوضاع سیاسی و اجتماعی؛ و همه‌ی این‌ها را آغشته کرده به قدری چاشنی روشن‌فکری. خلاصه که آل‌احمد که ذاتا نویسنده است، در این سفر هرجا که توانسته قلم دست گرفته و نوشته و نوشته تا یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانی در حوزه حج را خلق کند و در نهایت هم اسمش را بگذارد خسی در میقات؛ تا برای سال‌ها آدم‌ها بخوانند و بشنوند و لذت ببرند و به فکر فرو بروند. و مگر رسالت ادبیات آن هم از نوع سفرنامه، اصلا چیزی غیر از این است؟ بخشی از کتاب خسی در میقات: سقف آسمان بر سر، و ستاره‌ها چه پایین، و آسمان عجب نزدیک، و عقرب سخت رو به‌ رو نمایان. و هی باد خوردیم (بین 80 و 100 می‌راند) و هی مچاله شدیم. و مسئولیت پاییدن دایی پیرمرد که چرتش می‌برد و ممکن بود سرش بخورد به پشتی صندلی ردیف پیش. و من هیچ شبی چنان بیدار نبوده‌ام و چنان هشیار به هیچی. زیر سقف آن آسمان و آن ابدیت، هرچه شعر که ازبر داشتم خواندم- به زمزمه‌ای برای خویش - و هرچه دقیق‌تر که توانستم در خود نگریستم تا سپیده دمید. و دیدم که تنها «خسی» است و به «میقات» آمده است و نه «کسی» و به «میعاد» ی. و دیدم که «وقت» ابدیت است، یعنی اقیانوس زمان. و «میقات» در هرلحظه‌ای و هرجا. و تنها با خویش؛ چراکه «میعاد» جای دیدار تست با دیگری، اما «میقات» زمان همان دیدار است و تنها با «خویشتن». و دانستم که آن زندیق دیگر میهنه‌ای یا بسطامی چه خوش گفت وقتی به آن زائر خانه‌ی خدا در دروازه‌ی نیشابور گفت که کیسه‌های پول را بگذار و بدور من طواف کن و برگرد. و دیدم که سفر وسیله‌ی دیگری است برای خود را شناختن. این‌که «خود» را در آزمایشگاه اقلیم‌های مختلف به ابزار واقعه‌ها و برخوردها و آدم‌ها سنجیدن و حدودش را به‌دست‌آوردن که چه تنگ است و چه حقیر است و چه پوچ و هیچ. 7- الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی مورد بعدی در فهرست بهترین سفرنامه‌های ایرانی، الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی است، نوشته‌ی فائضه غفار حدادی. الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی هم از جهت مقصدش کمی متفاوت است. کشور لبنان، جایی نیست که خیلی‌ها برای سفر اول یا دوم یا سومشان به خارج به آن فکر کنند؛ البته چاشنی‌ای از سفری کوتاه به سوریه هم دارد. در واقع الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی، ماجرای سفر اندر سفر است. نویسنده‌ی این کتاب، در ماجرای مصاحبه‌اش با یک خانواده‌ی فلسطینی، تصمیم به این سفر می‌گیرد؛ خانواده‌ای پرجمعیت که بعد از پشت‌ سر گذاشتن سختی‌ها و مشقات فراوان، حالا به اجبار ساکنِ لبنان شده‌اند. در واقع گفتم که کتاب سفر اندر سفر است، ولی با فراوانی گریزهایی که به فلسطین و غزه زده می‌شود، شاید بتوانیم بگوییم که سفر اندر سفر اندر سفر است. البته که با توجه به اوضاع، خیلی خبری از قند و شکر نیست در این قصه‌ی پرغصه. حتی یکی از جالب‌ترین بخش‌های این سفرنامه، جایی‌ست که سری به مرز فلسطین اشغالی با لبنان می‌زنیم که معلوم می‌شود در آن نقطه‌ی به خصوص، تنها یک پرتگاه است. یعنی بالای پرتگاه توی لبنان هستید و اگر بیفتید پایین، داخل مرزهای فلسطین و در چنگ صهیونیست‌ها. در طی این سفرنامه به بخش‌های مختلفی از لبنان سر می‌زنیم و چیزهای زیادی درباره آداب و رسوم و غذاها و اوضاع اجتماعی و سیاسی کشور متوجه می‌شویم. بعد هم که نویسنده و دو همراهش تصمیم می‌گیرند سفر یک‌روزه‌ای به سوریه داشته باشند و زیارتی بکنند، پس سری هم به آن‌جا می‌زنیم. یکی از ویژگی‌هایی که الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی را از خیلی سفرنامه‌های دیگر مجزا کرده، روایت‌گونه بودن آن است. یعنی نویسنده، تنها دیده‌ها و شنیده‌هایش را روی صفحه کاغذ نیاورده، بلکه همواره چیزی بیشتر از آن می‌گوید. نکته‌ی جالب دیگر این است که لبنان حتی همسایه‌ی ایران نیست، ولی اثر ایران و ایرانی در آن‌جا به خوبی مشاهده می‌شود. از مجسمه‌های شهدای ایرانی در گوشه و کنار شهر گرفته، تا پارکی بزرگ که اسمش ایران است و هر آلاچیقش به نام یکی از استان‌های ایران نام‌گذاری شده. بخشی از کتاب الی...: سفرنامه شامات و حدود سرزمین های اشغالی:  از مجسمه‌ی حاج احمد متوسلیان می‌گذریم و مزاجم شوقش برای رها شدن از سنگ‌ها و رفتن به سمت جلو نمی‌شویم. حالت مجسمه طوری است که اگر می‌خواستم رویش اسم بگذارم، اسم عملیات آزادی خرمشهر را پیشنهاد می‌داد: «الی بیت‌المقدس!» چند قدم جلوتر، در منتهاالیه پرتگاه، چند دکل فلزی ساخته‌اند. به تبعیت از جمع، از بلندترینش بالا می‌روم. ماکت بزرگی از حاج قاسم روی دکل میانی ایستاده. یک دستش را به حالت بی‌خیالی توی جیبش گذاشته و با دست دیگرش به سرزمین‌های اشغالی اشاره می‌کند و انگار که می‌گوید: «الی بیت‌المقدس 2 را از اینجا شروع کنیم.» 8- به صرف قهوه و پیتا: سفرنامه و عکس های بوسنی و هرزگوین حالا که تا لبنان رفته‌ایم، بد نیست با کتاب بعدی فهرست بهترین سفرنامه‌های ایرانی، سری هم به بوسنی و هرزگوین بزنیم؛ به صرف قهوه و پیتا. نسل‌کشی مسلمانان بوسنی، چیزی است که خیلی مردم جهان و حتی مردم محلی از آن بی‌خبر هستند و سال‌ها مسکوت مانده است و حرف زیادی از آن زده نشده؛ نه در سینما و نه در ادبیات، به جز تک و توک آثاری که درباره‌اش ساخته یا نوشته شده‌اند. هر ساله در ماه جولای (یا همان ژوئیه)، یک راهپیمایی سه روزه در بزرگداشت کشتگان این نسل‌کشی برگزار می‌شود که اسمش مارش میراست، یعنی راه‌پیمایی یا رژه‌ی صلح و مردم از سراسر جهان در آن شرکت می‌کنند. کمی شبیه پیاده‌روی اربعین که مسلمانان هر ساله برگزار می‌کنند. پایان مسیر مارش میرا به جاده‌ی مرگ می‌رسد، جاده‌ای که عده‌ی زیادی از بوسنیایی‌ها به امید نجات وارد آن شدند اما خیلی‌ها هیچ‌وقت نتوانستند زنده از آن بیرون بیایند. به صرف قهوه و پیتا تنها یک سفرنامه نیست، بلکه روایتی‌ست از این نسل‌کشی و ظلم بزرگ و خاطرات بازمانده‌های آن، سفرنامه‌ای درباره تاریخ غم‌انگیز بوسنی و مردمش. معصومه صفایی‌راد ما را همراه خودش از میان جنگل‌های پر دار و درخت عبور می‌دهد و انگار ما هم از آن آلوهای جنگلی می‌خوریم که بعد می‌فهمیم از نظر خیلی محلی‌ها حرام است، چرا که درخت‌هایش را صرب‌ها کاشته‌اند.  به صرف قهوه و پیتا حجم زیادی ندارد، پر از تصاویر مختلف است و نویسنده هم خیلی جاها با لحن طنزآمیزش تلاش می‌کند از تلخی ماجرا بکاهد، اما داستان همچنان غم‌انگیز است. حتی الان که این کلمه‌ها را می‌نویسم، قلبم کمی سنگین است.  مسلمانان بوسنی که کاروان ایرانی شرکت‌کننده در مارش با آن‌ها ملاقات می‌کند و در خانه‌هایشان می‌ماند، اکثرا مسلمانند. ولی در مسیر مارش میرا، همه‌جور آدمی دیده می‌شود. پیر و جوان و با هر دین و ملیتی. آدم‌هایی که هرکدام به دلیلی از کشور خودشان آمده‌اند تا میراث عده‌ای را گرامی بدارند که تاریخ به آن‌ها بی‌توجهی کرده. خواندن به صرف قهوه و پیتا، کمی نیاز به یک روحیه‌ی قوی دارد؛ ولی به جز آن می‌توان گفت که کتاب سفرنامه‌ای خوش‌خوان است و نویسنده در به اشتراک گذاشتن مشاهدات متنوعش، دریغ نکرده. بخشی از کتاب به صرف قهوه و پیتا: خانه‌ی خانم رامیزا وسط محله‌ی صرب‌هاست. خانم رامیزا می‌گوید کسی که پسر و شوهرش را کشت همسایه‌ای بود که می‌شناخت. این را که تعریف می‌کند پوست سرخ و سفیدش سرخ‌تر می‌شود. دختر خانم رامیزا خودش را با دختر کوچکش سرگرم می‌کند و می‌گذارد مادر تنها راوی ماجرا باشد. اتوبوس‌هایی که زن‌ها را سوار می‌کردند به مقصد ناکجاآباد، تا چند وقت قبلش، سرویس مدرسه‌ی بچه‌ها بود. نگاهم به دختر رامیزا است و شباهتش به زن‌هایی که نقش اول تمام این داستان‌ها هستند. چیزی که خودم را قبل سفر آماده‌اش کرده بودم رویارویی با زن‌هایی بود که تجربه اردوگاه را داشتند و بچه‌هایی که حاصل این اردوگاه هستند. می‌دانید چه‌قدر بچه‌ی این‌چنینی در این کشور وجود دارد که پدرشان جنگ است؛ جنگ!   9- نوشابه زرد: نوشته ها و عکس های سفر به کانادا از روی اروپا بپریم تا برسیم به یکی دیگر از سفرنامه‌های منصور ضابطیان که در زمره‌ی بهترین سفرنامه‌های ایرانی قرار می‌گیرد، یعنی نوشابه زرد. اسم نوشابه زرد برای دهه شصتی‌ها و دیگرانی که با داستان‌های آن‌ها بزرگ شده‌اند، یادآور یک کشور است: کانادا. کانادا در بین خیلی از ایرانی‌ها نه به عنوان مقصدی برای مسافرت، که به عنوان مقصدی برای مهاجرت شناخته شده است. اما ضابطیان در نوشابه‌ زرد، سری به این کشور درختان افرا می‌زند و ماجراهای سفرش را برای ما هم تعریف می‌کند تا فیض ببریم. کتاب نوشابه زرد با تصاویر فراوان و متن شیوایش، چیزهای زیادی درباره کانادا و مردمش و فرهنگش و خلاصه همه‌ی این‌ها به ما می‌گوید. نویسنده در میان سفرنامه، از مکان‌های خاص و جالبی حرف می‌زند که بعضی جذاب و تماشایی‌اند، بعضی ناامیدکننده و بعضی ناراحت‌کننده. مثلا رستوران نابیناها، شهرک ایرانی‌ها و موزه‌ی کفش. حالا این‌که کدام کدام است، کتاب را بخوانید تا متوجه شوید. یک بخش جالب کتاب نوشابه زرد، فصلی است که نویسنده از بعضی قانون‌های عجیب و غریب در کانادا صحبت می‌کند؛ از این قانون‌هایی که خیلی از مردم بومی هم حتی نمی‌دانند وجود دارند، چه برسد که از کجا آمده‌اند و فایده‌شان چیست. مثلا اینکه در خیابان نبک در اتاوا خوردن بستنی در روز یک‌شنبه ممنوع است، یا در کائنانا حق ندارید رنگ در پارکینگ خانه‌تان را بنفش کنید! (در عوض مصرف و خرید ماری‌جوانا قانونی‌ست، این به آن در.) در این کتاب هم ما شاهد مراودات نویسنده با آدم‌های مختلف با سرگذشت‌های متفاوت هستیم؛ چیزی که به نظر من این سفرنامه را کامل کرده، به آن رنگ‌وبوی زیباتری بخشیده و آن را به یکی از بهترین سفرنامه‌های ایرانی تبدیل کرده است. خلاصه که من نوعی که خواننده‌ی نوشابه زرد باشم، بعد از خواندن نوشابه زرد احتمالا به این نتیجه خواهم رسید که کانادا اگر بهترین مقصد برای مهاجرت یا مسافرت نباشد، دست‌کم سفرنامه‌اش خواندنی‌ست و مثل کانادادرای وسط یک روز گرم تابستانی، شیرین و خنک و دلچسب. بخشی از کتاب نوشابه زرد: حالا آمده‌ام به نیاگارای واقعی. در فاصله‌ی پارکینگ تا رسیدن به بلوار کنار دریاچه که نخستین تصویر آبشار از آنجا دیدنی است، مدام دارم به خودم یادآوری می‌کنم آبشار نیاگارا آن‌قدرها هم عظیم نیست! این کار را از آن بابت می‌کنم که نمی‌خواهم اگر آبشار با آنچه فکر می‌کردم نسبتی نداشت توی ذوقم بخورد. این اخلاق را بعد از آن‌که برای اولین بار تابلوی مونالیزا را در موزه لوور پاریس دیدم پیدا کردم. من تصور می‌کردم که الان قرار است یک تابلوی عظیم را که یکی از دیوارهای موزه را پر کرده ببینم، اما آنچه دیدم یک تابلوی پنجاه در هفتاد بود که به زحمت می‌شد از لای جمعیت زیادی که مقابلش ایستاده بودند پیدایش کرد.  نزدیک بلوار که می‌شویم حمید می‌گوید: «دستت رو بده به من!» «چرا؟»  «دستت رو بده و چشم‌هات رو ببند و هر وقت گفتم باز کن!»  همین کار را می‌کنم. بیست قدمی را با چشم بسته می‌رویم و می‌گوید: «حالا باز کن!» چشم‌هایم را باز می‌کنم. میخکوب می‌شوم. چنین عظمتی را در طبیعت تا به حال در هیچ‌کجای دنیا ندیده‌ام. آن‌قدر بهت‌زده‌ام که نمی‌بینم چتر را بالای سرم نگرفته‌ام... مگر می‌شود؟ اینجا آخرین نقطه کانادا نیست... اینجا به نظرم آخرین نقطه جهان است. همانجا به نرده‌ها تکیه می‌دهم و فقط نگاه می‌کنم... فقط نگاه می‌کنم. 10- نیم دانگ پیونگ یانگ به عنوان آخرین کتاب فهرست بهترین سفرنامه‌های ایرانی، می‌رویم سراغ نیم دانگ پیونگ یانگ از رضا امیرخانی که این دور قمری‌مان به دور کره زمین را هم تمام کرده باشیم. همان‌طور که از عنوان پیداست، نیم دانگ پیونگ یانگ سفرنامه‌ی کره‌ی شمالی است. به نظرم یکی از دلایل اصلی این سفرنامه، این است که مقصدش کمی دور از دسترس است. یعنی از آن جاهایی است که آدم‌های معمولی حتی اگر بخواهند هم نمی‌توانند به آن سفر کنند. حالا این‌که آقای نویسنده چه‌طور به مقام مسافرت به پیونگ‌یانگ نائل شده، کتاب را بخوانید و از زبان خودشان بشنوید. همه‌ی ما درباره کره شمالی چیزهایی شنیده و خوانده‌ایم که عموما هم خارق‌العاده و عجیب به نظر می‌رسند، انگار که همچین کشوری اصلا روی زمین نیست و از یکی از این رمان‌های نوجوان ژانر ویران‌شهر بیرون آمده است. همین هم خواننده را بیشتر کنجکاو می‌کند تا از زبان کسی که خودش این کشور افسانه‌ای را دیده و تجربه کرده، بشنود که چه‌قدر از پیش‌فرض‌هایمان درست بوده و چه‌قدرشان غلط. امیرخانی در اوایل نیم دانگ پیونگ یانگ می‌گوید تلاش کرده قبل از سفر، چیزی درباره این کشور نبیند و نشنود تا مواجهه‌اش با پیونگ دانگ حتی‌الامکان بدون پیش‌فرض و دست اول باشد. ترجیح نگارنده‌ی این متن هم این است که خوانندگان، تا جایی که ممکن است بدون پیش‌فرض‌های جدید و با ذهنی باز وارد این سفرنامه شود و ببیند که چه چیزی دستش را می‌گیرد. البته که لازم است بگویم خود نویسنده هم خیلی سخت باید تلاش کند تا جلوی پیش‌فرض‌هایش درباره کره‌ی شمالی را بگیرد، چرا که در بدو ورود عملا در هتلش زندانی می‌شود و نه خبری از اینترنت هست و نه حتی اجازه‌ی گشت و گذار در خیابان‌ها بدون همراهی نماینده‌ی دولت. خلاصه باید نیم دانگ پیونگ یانگ را بخوانید تا ببینید که در این سفر چه‌ها می‌گذرد و چه‌ها دیده می‌شود.  بخشی از کتاب نیم دانگ پیونگ یانگ: ـ آقای نویسنده! درست بنویس! ـ تلاش می‌کنم صادق باشم. تحریم از مبادله‌ی کالا و ارز جلوگیری می‌کند. نمی‌گذارد کالا و ارز شما در کشور دیگری راه پیدا کند... اما تحریم به جز کالا و ارز شما، جلو حرکت حرف شما را هم می‌گیرد... دوباره دست‌م را می‌گیرد و فشار می‌دهد و با خوشحالی تایید می‌کند. بیش‌تر صدایی می‌شنوم از داخل حنجره‌اش که نشان رضایت است. حالا وقت‌اش است که در کوتاه‌ترین زمان حرف‌م را بزنم. می‌گویم: ـ در تحریم کالا و ارز مقصر امپریالیسم است، اما مقصر اصلی تحریم حرف شما، امپریالیسم نیست، خودتان هستید! به قلم "فاطمه حیدری"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید. 

همه ساله با پایان ماه محرم و شروع ماه صفر، شور و حال سفر اربعین همه جا را فرا می‌گیرد. در این مطلب، به معرفی کتاب‌هایی با موضوع اربعین حسینی و سفر به کربلا پرداخته‌ایم. کتاب‌هایی که شما را با پای دل، مهمان چای عراقی و موکب‌های باصفای اهالی عراق می‌کند. سفر اربعین، به قسمتی از سبک زندگی بخشی از ایرانیان تبدیل شده‌است. مسافرتی که با بقیه مسافرت‌های تفریحی و زیارتی فرق دارد. سفری که علی‌رغم سختی زیاد، مشتاقان زیادی دارد. مسافرتی که تا انسان خودش نرود و از نزدیک نبیند، بسیاری از روایت‌هایی از بقیه که می‌شنود را باور نمی‌کند. پیاده روی اربعین، نمودار انسانیت در پیاده روی اربعین، از کسی در مورد دین و آیین و نژادش سوال نمی‌شود. همه مهمان امام حسین هستند. آنجاست که تکریم انسانیت در چشمانمان برجسته می‌شود. بخشی از مردم عراق و ایران و حتی کشورهای دیگر، خودشان را برای میزبانی از خیل زائران و مسافران در این ایام آماده می‌کنند. میزبانی از مهمانانی که تفاوت‌های بسیاری دارند. ملیت، نژاد، مذهب و آداب و رسوم هرکسی متفاوت است اما همه این رنگ‌ها و تفاوت‌ها، زیر پرچم محبت امام حسین، رنگ می‌بازد و تنها یک صدا باقی می‌ماند: عشق به امام حسین (ع). تنها عشق امام حسین و نیت زیارت او، کافی است تا در این میهمانی بزرگ، داخل شوی و  دیگر کسی با تو کار ندارد و از تو سوال نمی‌کند. پیاده روی اربعین اتفاقی است که با زندگی انسانی کاملا عجین است. در موکب‌ها و در مسیر پیاده روی، سر و صدای بچه‌ها به گوش می‌رسد. صدای خنده، صدای گریه، صدای شادی و صدای بازی بچه‌ها. همه چیز کاملا طبیعی است. پیاده روی اربعین، نمایشگر بخشی از زندگی ماست. میزبانانی که با خانواده خود میزبانی می‌کنند و این رخداد دینی و انسانی را با زندگی خود هماهنگ کرده‌اند. پیاده روی اربعین، اتفاقی است که تا تجربه‌اش نکنیم، درک کاملی از آن نخواهیم داشت. اتفاقی که شاید در نگاه اول برای کسی که از دور تماشا می‌کند، کاری غیرعقلانی و غیرمنطقی به نظر برسد. چه دلیلی دارد تا مسیری که می‌شود با ماشین آن را یک ساعته طی کرد، پیاده برویم و خودمان را به سختی بیندازیم؟ این مسئله، تجربه‌ای است که تا آن را از نزدیک نبینیم، نمی توانیم قضاوت درستی از آن داشته باشیم. حالا کتاب‌ها و روایت‌ها، این کار را برای ما آسان کرده‌اند. بهترین کتاب ها در مورد پیاده روی اربعین تعدادی از نویسندگان و ناشران، اقدام به چاپ کتاب‌هایی با موضوع پیاده روی اربعین کرده‌اند. کتاب‌هایی در که حوزه‌های مختلف به پیاده روی و سفر اربعین پرداخته‌اند. برخی از آنها داستان و سفرنامه هستند و شما را به حال و هوای کشور عراق می‌برند و با اتفاقات خواندنی و جذاب مسیر پیاده روی و شهرهای نجف و کربلا، آشنایتان می‌کنند، بخشی از آن‌ها نیز تاملات نظری و جامعه شناختی درباره این اتفاق بزرگ هستند و برخی نیز به ابعاد معرفتی و اخلاقی این پیاده روی و سفر، پرداخته‌اند.  مطالعه این کتاب‌ها به شما کمک می‌کند تا در قدم اول حال و هوای دلتان اربعینی شود، در قدم دوم تحلیلی جامعه شناختی و فرهنگی از پیاده روی اربعین داشته باشید و در قدم سوم، نگاهی کلان و عمیق به موضوع اربعین حسینی و پیاده روی کربلا پیدا کنید. چه تا به حال در پیاده روی اربعین شرکت کرده باشید و چه شرکت نکرده باشید، خواندن این کتاب‌ها برای شما مفید و سودمند خواهد بود. در ادامه با معرفی 12 کتاب با موضوع اربعین حسینی و پیاده روی کربلا در خدمت شما خواهیم بود. با ما همراه باشید بهترین کتاب ها با موضوع اربعین حسینی 1- سر بر خاک دهکده: روایت یک نویسنده از پیاده روی اربعین به همراه چهار محافظش! کتاب سر بر خاک دهکده، روایت جذاب، شیرین و طناز فائضه غفارحدادی است که در 167 صفحه توسط انتشارات شهید کاظمی منتشر شده است. فائضه غفارحدادی در سر بر خاک دهکده، روایت سفرش به کربلا و پیاده روی اربعین را نوشته. روایتی خواندنی و البته خنده دار. اگر کتاب‌های قبلی غفارحدادی را خوانده باشید، متوجه میزان خنده دار بودن روایت‌ها می شوید! کشش متن کتاب به گونه ای است که بعید است با شروع کردنش کتاب را کنار بگذارید. سر بر خاک دهکده، مشتمل بر خرده روایت‌هایی است که هرکدام در دو تا سه صفحه چاپ شده اند. غفارحدادی از ابتدای سفرش شروع می کند، با چالش هایی که پیش پای خودش و خانواده‌اش قرار گرفته، بهانه‌هایی که پشت سر هم ردیف می شوند تا پیاده روی اربعین لغو شود. اگر دوست دارید روایتی زنانه از پیاده روی اربعین بخوانید، اگر دوست دارید با دغدغه‌ها و مشکلات مادر سه فرزند در پیاده روی اربعین همراه شوید، اگر علاقه مندید تا با روزمرگی های این سفر شگفت‌انگیز از زبان یک نویسنده خوش ذوق و باریک بین، آشنا شوید و هم‌چنین دوست دارید لحظاتی را با خاطرات کربلا و امام حسین خوش بگذرانید، کتاب سر بر خاک دهکده مناسب این حال و هواست. در بخشی از کتاب سر بر خاک دهکده می‌خوانیم: "بعد از نماز که می‌خواهیم راه بیفتیم، سرشماری می‌کنیم. سه نفر نیستند. احتمالا یا وسط نماز به معراج رفته اند و یادشان رفته برگردند! یا اینکه پیام برای نماز نگه می دارمِ بابا را نشنیده اند و در کمترین احتمال، توی صف کباب ترکی اند و اصلا امکان ندارد که گم شده باشند. اگر هم گم شده باشند، قرار است همگی زیر عمود 1400 در ورودی کربلا به هم بپیوندیم."   2- موکب رنگی پنگی: خرده روایت هایی از زیارت اربعین کتاب موکب رنگی پنگی، روایت هایی کوتاه از زائران اربعین حسینی است که به قلم زیبای بهزاد دانشگر در 140 صفحه توسط انتشارات عهد مانا به زیور طبع آراسته شده است. بهزاد دانشگر در کتاب موکب رنگی پنگی، پای درد و دل خادمان چند موکب متفاوت و جذاب در عراق نشسته و روایت آنها را مکتوب کرده است. تنوع راوی‌های کتاب از جمله مواردی است که به جذابیت کتاب افزوده. راوی‌هایی از ایران، افغانستان، ترکیه و عراق که همگی به نحوی به خدمت رسانی به زائران امام حسین در پیاده روی اربعین، مشغول هستند. موکب رنگی پنگی نام یکی از فصل‌های کتاب و در واقع نام انتخابی نویسنده برای یک موکب خاص و متفاوت است. موکبی کوچک پر از مدادرنگی، پارچه و کاغذهای رنگی، پر از عروسک‌های دست ساز و کاموا و یونولیت. یک موکب پر از بازی و شوق و ذوق و سر و صدای بچه ها. موکبی به میزبانی زنان و دخترانی که خودجوش و مردمی خودشان را به عراق می رسانند تا میزبان زائران کوچک اباعبدالله باشند. این تنها یک بخش از کتاب است و در بخش‌های دیگر با موکب های دیگر و روایت های خادمانش آشنا می‌شوید. اگر تجربه خادمی در موکب‌های پیاده روی اربعین را داشته اید، یا علاقه دارید به پیاده روی از نگاه خادمان موکب‌ها نگاه کنید، مطالعه کتاب موکب رنگی پنگی را به شما پیشنهاد می کنیم. در بخشی از کتاب موکب رنگی پنگی می‌خوانیم: "سفر مهران برکات زیادی داشت. توی سال یکی دو سفر با یک گروه جهادی رفتیم روستاها و مناطق محروم. ما یک گروه هنری داشتیم که برای بچه های کوچک برنامه  های هنری می گذاشتیم تا هم بازی کنند و هم کار هنری یاد بگیرند… تماس گرفتند که شبیه همان کارمان توی اردوهای جهادی را می‌خواهیم ایام اربعین توی کربلا انجام بدهیم. می آیی؟ گفتم نه. من می خواهم پیاده روی بروم. بعد فکر کردم حواست را جمع کن. این یک اتفاق دیگر است. داری دوباره می‌گویی دلم…"   3- موکب آمستردام کتاب موکب آمستردام، به قلم توانای بهزاد دانشگر، از جمله کتاب‌های پرفروش با موضوع پیاده روی اربعین حسینی است که توسط نشر عهدمانا به چاپ رسیده است. بهزاد دانشگر این بار در موکب آمستردام به سراغ موکبی خاص و متفاوت رفته و روایت خادمان آن را برای ما به رشته تحریر درآورده. موکبی که خادمینی چند ملیتی دارد. روایت‌هایی که برخی شیرین اند و برخی البته تلخ هستند. موکبی که میزبانانی خاص دارد. مردان و زنانی از خطه افغانستان که حالا در کشور عراق، میزبان زائران امام حسین بودند و هرکدامشان کوله باری از خاطره دارند. افغانستانی هایی که صرفا ساکن ایران نبوده، بلکه شماری از آنها از کشورهای اروپایی به عراق آمده بودند. شما با خواندن خرده روایت‌های کتاب موکب آمستردام، با روایت‌هایی زیبا از این حماسه بزرگ آشنا خواهید شد. موکب آمستردام 135 صفحه دارد و در بخشی از آن اینگونه می‌خوانیم: "بار اولم هست که می‌آیم کربلا. نفهمیدم اصلا چطور جور شد. راستش را بخواهید مادرم پارسال رفت کربلا. مادرم همیشه از کوچکی دو تا آرزو داشت. می‌گفت دوست دارم اول بروم مکه و بعد کربلا. دو سال پیش توانست با پدرم مکه برود. پارسال همه دخترها با هم صحبت کرده بودیم که برویم کربلا. مادرم که فهمید گفت من هم خیلی دوست دارم بیایم. مادرم دو تا بچه کوچک دارد. گفتم مامان تو برو. گفت نه این خیلی نامردیه. تو نیت کردی من برم؟ گفتم نه دوست دارم اول مادرم برود. خلاصه اینکه پارسال قسمتم نبود…"   4- پادشاهان پیاده: خرده روایت هایی از زیارت اربعین کتاب پادشاهان پیاده، کتاب دیگری از بهزاد دانشگر است که با استقبال زیاد مخاطبان مواجه شده است. پادشاهان پیاده هم مثل دو کتاب دیگر بهزاد دانشگر، خرده روایت‌هایی از پیاده روی اربعین است. البته روایت‌ها، مثل دو کتاب قبلی، روایت‌هایی معمولی و عادی نیستند. بهزاد دانشگر کتاب پادشاهان پیاده را با همکاری محمدعلی جعفری نویسنده نام آشنای کشورمان به نگارش درآورده. راویان این کتاب، بخش وسیعی از زائران امام حسین را شامل می شوند. زائرانی از کشورها و نژادها و قومیت‌های مختلف. در نقل روایت‌ها، سعی شده تا جای ممکن دخل و تصرفی در اصل روایت نشود. پادشاهان پیاده، شما را به دل پیاده روی اربعین می‌برد و هم زمان با نوشیدن یک چای عراقی و یک شربت آبلیموی خنک، گوش جان می سپارید به خاطرات و راویت‌های شیرین زائرین اباعبدالله.   5- جوادی کجایی؟: پیاده روی اربعین به روایت یک طنزچی جوای کجایی؟ یک سفرنامه معمولی نیست بلکه کاملا متفاوت است و قرار است شما را غافلگیر کند. فاطمه تقی زاده، نویسنده جوان و خوش ذوق کشورمان با دوستش فاطمه جوادی، که او هم از قضا از نویسندگان جوان کشورمان است، به سفر کربلا رفته و سفرنامه‌ای طنز برای شما نوشته. سفرنامه‌ای با نثری متفاوت و دلنشین. چیزی میان سنت و مدرنیته! کلمات و عباراتی که قدیمی و کهن اند اما با هشتگ های امروزی مزین شده‌اند. سفرنامه جوادی کجایی را از دست ندهید و لحظاتی کوتاهی را با خنده، مهمان فاطمه تقی زاده باشید. این کتاب را به علاقه‌مندان به طنز و کسانی که دوست دارند با روایت‌های پیاده روی اربعین بیشتر آشنا شوند، توصیه می‌کنیم. کتاب جوادی کجایی 104 صفحه دارد و انتشارات شهید کاظمی آن را منتشر کرده است. در بخشی از کتاب جوادی کجایی می‌خوانیم: "چند قدم بالاتر از #المنار، هتلی پدر و مادردار و جلیل‌القدری بود که اهل فن (بانو جوادی) ایشان را مشکوک به ابتلا به وای‌فای رایگان دانسته، ما را به استفاده ابزاری از سرویس چاییِ لابی هتل و ناخنک زدن به انبار عظیم وای‌فای‌شان تشویق می‌کردند. شک‌مان زمانی بدل به یقین گشت که دیدیم مولایان فسفری پوشی که دو نفر به دو نفر به نگهبانی از #المنار می‌ایستند، پس از آنکه به گاه ورود و خروج، نیک استنطاق‌مان کردند و از وجود #نشان_فیروزه_ای_رنگ بر گردن‌مان مطمئن شدند، سر بر جیب مراقبت فرو برده #تلگرام چک می‌کنند!"   6- چای عراقی: مجموعه داستان گروهی اربعین کتاب چای عراقی، متشکل از چند داستان کوتاه با موضوع اربعین است که توسط نویسندگان مختلف نوشته شده و محمدرضا شرفی خبوشان آن‌ها در این کتاب جمع‌آوری کرده است. داستان‌هایی که هرکدام از زاویه‌ای خاص به ماجرای پیاده روی اربعین نگریسته اند. محمدرضا شرفی خبوشان، بهاره عاصمی نیا، فهیمه شاکری مهر، مینو رضایی و مجید قیصری از جمله نویسندگانی هستند که داستان کوتاه‌هایشان در کتاب چای عراقی چاپ شده است. اگر به داستان کوتاه علاقه مندید، اگر می خواهید در موضوع اربعین و پیاده روی نجف تا کربلا داستان کوتاه بخوانید، مجموعه چای عراقی، یک مجموعه داستان کوتاه خواندنی است که در 135 صفحه توسط دفتر نشر معارف منتشر شده است.   7- ستون 1453 کتاب ستون 1453، کتابی که نحوه جمع‌آوری و نوشتنش خودش سوژه یک داستان است! مسلم ناصری، نویسنده‌ای که روایت‌های این کتاب را بازنویسی و منتشر کرده، در مقدمه اصل ماجرا را توضیح می دهد. ناصری زمانی که در سال 1395، راهی پیاده روی اربعین شده بوده، تصمیم داشته بعد از برگشت، سفرنامه‌ای بنویسد اما اتفاقی عجیب در راه برگشت، او را از نوشتن سفرنامه منصرف می کند و زمینه ساز تولد کتاب ستون 1453 می شود. سررسیدی که در میانه راه در دل یک اتفاق مهیب، خیلی خیلی اتفاقی به دست مسلم ناصری می رسد و می شود دست‌مایه بازنویسی این کتاب. شما هم اگر مثل من کنجکاو شدید که از این داستان پیچیده و البته عجیب سر در بیاورید، کتاب ستون 1453 را بخوانید و از این سفرنامه عجیب و غریب، لذت ببرید.   8- احضاریه رمان احضاریه به قلم علی موذنی، از جمله کتاب‌های پرفروش با موضوع پیاده روی اربعین است که به همت انتشارات اسم منتشر شده است. احضاریه، داستان خبرنگاری است که با اصرار یکی از دوستانش راهی سفر کربلا می شود. علی موذنی در رمان احضاریه با رفت و برگشت بین زمان گذشته و زمان حال، توانسته مضمون جذابی را رقم بزند. اگر به دنبال مطالعه رمانی خوشخوان و جذاب با مضمون پیاده روی اربعین و زیارت امام حسین هستید، رمان احضاریه یکی از گزینه هایی است که می‌توانید به آن فکر کنید.   9- مادرلند: شور و شیرین، از سفر اربعین به روایت فاطمه تقی زاده از فاطمه تقی زاده، علاوه بر کتاب جوادی کجایی؟، کتاب دیگری نیز به نام مادرلند، منتشر شده. کتابی از نشر جمکران که سفرنامه‌ای دیگر از پیاده روی اربعین است. نثر فاطمه تقی زاده صمیمی و بدون تکلف است. شما در کتاب مادرلند با یک سفرنامه بی‌تکلف و ساده مواجه هستید که به راحتی می توان با آن ارتباط گرفت و از میان کاغذ و کتاب، زائر امام حسین و راهی پیاده روی اربعین حسینی شد. کتاب مادرلند روایتی شفاف و صیمیمی از دیده‌ها و شنیده‌های فاطمه تقی زاده در مسیر پیاده روی نجف تا کربلاست.   10- قدم عاشقی: حرکت کاروانی اربعین؛ امتداد عاشورا تا ظهور کتاب قدم عاشقی، مجموعه مباحث مطرح شده استاد محمدرضا عابدینی است که توسط تنی چند از شاگردان ایشان به رشته تحریر درآمده و دفتر نشر معارف آن را منتشر کرده است. قدم عاشقی، سلسله سخنرانی‌های استاد عابدینی با موضوع پیاده روی اربعین و حادثه اربعین حسینی است که مطالعه آن، معرفت و شناخت ما نسبت به این حادثه عظیم دینی را بیشتر می‌کند. کتاب از سه گفتار اربعین و ظهور حق در طول تاریخ، اربعین امتداد عاشورا تا ظهور و شرح زیارت نامه اربعین تشکیل شده است. هرکدام از گفتارها مشتمل بر چندین بخش است. مطالعه این کتاب را به تمامی علاقه مندان به مباحث معرفتی اربعین حسینی پیشنهاد می‌کنیم. در بخشی از کتاب قدم عاشقی اینگونه می‌خوانیم: "اهداف و استراتژی های سه‌گانه‌ای که جریان عاشورا آن را هدف خود قرار داده بود، در حرک کاروانی اربعین ادامه پیدا می‌کند و به زیبایی هرچه تمام‌تر، در آن نمایان می‌شود. همان‌طور که عاشورا جلوه "اشداء علی الکفار رحماء بینهم" در سایه ولی حی بود، اربعین جلوه‌گاه روابط ولایی مومنین با یکدیگر ذیل عنایت امام است؛ به گونه‌ای که امروزه زیباترین جلوه‌های محبت میان مومنین در کنگره عظیم اربعین قابل مشاهده و الگوبرداری است…"   11- پیاده روی اربعین: تاملاتی جامعه شناختی کتاب پیاده روی اربعین: تاملاتی جامعه شناختی، مجموعه مقالات نویسندگان مختلف حوزه جامعه شناسی در موضوع پیاده روی اربعین است که به کوشش محسن حسام مظاهری و در نشر آرما به چاپ رسیده است. اگر علاقه مندید با یک روایت جامعه شناختی از آیین پیاده روی اربعین آشنا شوید، کتاب پیاده روی اربعین: تاملاتی جامعه شناختی یک پیشنهاد خیلی خوب است. از جمله مقالاتی که در این کتاب آمده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:  «تشیع پساصدام و پایان سندرم حسرت جغرافیای مقدس در تشیع: جامعه شیعی به مثابه جامعه ای در فراق» نوشته جبار رحمانی، «اربعین؛ دانسته ها و نادانسته ها از منظری اجتماعی» به قلم مهدی سلیمانیه، «میزبانان اربعین» اثر احمد شکرچی، «از نهادی شدن آیین اربعین تا عرفی شدن امر قدسی» نوشته محمدرضا پویافر، «حاد واقعیت ژان بودریار؛ بررسی شایعات رسانه ای درباره آیین پیاده روی اربعین» به قلم محسن امین، «دعوت شده ام به زیارت رنج آلود / ادراک و تجربه زیسته زائران پیاده ایرانی در عراق» نوشته ندا رضوی زاده و «اربعینِ ایرانی؛ رشد تصاعدی آمار ایرانی ها در پیاده روی اربعین: دلایل و پیامدها» تالیف محسن حسام مظاهری.   12- اربعین، جهانی دیگر کتاب اربعین، جهانی دیگر، ما حصل نشستی تخصصی با موضوع بررسی پدیده عرفی شدن و نسبت آن با اربعین حسینی است که توسط مسعود معینی پور تدوین شده و به همت پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی و انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است. در کتاب اربعین، جهانی دیگر شاهد تلاش نویسندگان کتاب برای استفاده از ظرفیت‌های جامعه ساز و تمدن ساز موجود در اربعین و پیاده روی اربعین هستیم.  اربعین؛ الهیات اجتماعی و تمدن‌زایی اسلامی، ظرفیت‌های اربعین در تحقق جامعه منتظر مهدوی، اربعین و ارتباطات فرهنگی، جایگاه قیام حسینی در حرکت تاریخ، فهم اربعین در چارچوب مفهوم اجتماعی، ظرفیت‌های سیاسی‌ـ اجتماعی اربعین، ظرفیت‌های تمدنی اربعین: نشانه‌هایی به رهایی، خرده‌روایت‌هایی از راهپیمایی اربعین، ابررویداد اربعین جلوه‌ای از گردشگری دینی عناوین بخشی از مقالات مطرح شده در این کتاب هستند.  به قلم "احمد کفیل الناس"کتاب‌های معرفی شده در این مطلب را می‌توانید با کد تخفیف: blog1 از سایت پاتوق کتاب تهیه کنید.