کتاب چگونه درباره کتاب هایی که نخوانده ایم حرف بزنیم؟ نشر ترجمان علوم انسانی

کتاب چگونه درباره کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم؟ نوشتهٔ پی‌یر بایار و ترجمهٔ محمد معماریان و مینا مزرعه فراهانی است. انتشارات ترجمان علوم انسانی این کتاب را روانهٔ بازار کرده است. این اثر، روایتی پست‌مدرن دربارهٔ کتاب‌خوانی است.

کتاب چگونه درباره کتاب‌هایی که نخوانده‌ایم حرف بزنیم؟، می‌گوید تعریف «کتاب‌خوانی» به‌عنوان «مطالعۀ کامل و دقیق یک اثر و فهم منظور نویسنده» در اغلب موارد نه‌تنها مفید نیست، بلکه امکان‌پذیر هم نیست. کتاب‌هایی که نمی‌شناسید، تورق کرده‌اید، درباره‌ٔشان شنیده‌اید یا حتی فراموش کرده‌اید نیز می‌توانند در زمرۀ آثاری باشند که بر زندگی شما و فهم‌تان از دنیای پیرامون اثر گذاشته‌اند.

در فضایی که کتاب‌خوانی، یک فضیلت بی‌چون‌و‌چرا محسوب می‌شود، سخن گفتن از شیوه‌های «کتاب‌نخوانی» ساده نیست. اما هدف این اثر، ستایش کتاب نخواندن یا آموزش راهکارهای تظاهر به مطالعه نیست؛ بلکه هدف پی‌یر بایار، ارائۀ روایتی پست‌مدرن از کتاب‌خوانی است. در تحلیل این نویسنده، رابطۀ کتاب‌ها با سایر نظام‌های فرهنگی‌ای سنجیده می‌شود که جایگاه نهایی محتوای اثر را در ضمیر شخصی و جمعی مردم تعیین می‌کنند: شایعاتی که پیرامون کتاب شکل می‌گیرند، ایده‌هایی که در میان مردم پراکنده می‌شوند و تعارض‌هایی که اثر برای خوانندگان مختلف خود پدید می‌آورد. بایار اصرار دارد که روابط میان ایده‌ها، چه بسا مهم‌تر از اصل ایده‌ها هستند؛ تا آنجا که فهم جایگاه یک ایده در منظومۀ ایده‌های موجود، حتی بدون مطالعۀ کامل آن، می‌تواند تا حدی متناظر با مطالعۀ آن محسوب شود.

روایت پی‌یر بایار، بُن‌مایۀ آکادمیک قدرتمندی در نظریۀ نقد ادبی و روان‌تحلیلگری دارد اما در قالبی عامه‌پسند روایت شده تا مطالعۀ آن برای عموم علاقه‌مندان جذاب باشد